Tổng thống Mỹ công du châu Á trước t́nh h́nh trong và ngoài nước có nhiều biến cố. Đảng Dân chủ thất thế trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ. Vị thế và tầm ảnh hưởng của Mỹ ở châu Á lỏng lẻo hơn trước do Nhà trắng hướng sự tập trung vào các vấn đề như Ukraina, Nhà nước Hồi giáo (IS)…
Chủ tịch Tập Cận B́nh và Tổng thống Obama - Ảnh: Reuters |
Dưới đây là 5 điều khuyến nghị ông Obama nên làm để lấy lại sức ảnh hưởng trong khu vực châu Á – Thái B́nh Dương, do giám đốc Viện nghiên cứu Châu Á (Mỹ), Dan Blumenthal phát biểu trên CNN.
1. Thúc đẩy đàm phán TPP
TPP là một hiệp định nhiều bên, được kư kết với mục tiêu thiết lập mặt bằng thương mại tự do cho các nước khu vực châu Á – Thái B́nh Dương (TPP), bao gồm 12 quốc gia. Từ năm 2008, Mỹ đă thể hiện sự quan tâm và muốn tham gia vào TPP nhưng chưa đạt đến thỏa thuận chung.
Hiệp định TPP đối với Mỹ không chỉ có lợi cho nền kinh tế, mà c̣n cho chính sách đối ngoại với các nước châu Á. Cho nên, điều cấp thiết hiện nay, chính quyền Obama cần nhanh chóng đưa ra cam kết có thể dẫn đầu về tự do thương mại trong khu vực châu Á – Thái B́nh Dương.
2. Xoa dịu t́nh h́nh trên biển Đông
Chính quyền Obama cần hợp tác chặt chẽ hơn với các nước đồng minh khu vực Đông Nam Á nhằm ngăn cản sự bành trướng của Trung Quốc ở biển Đông.
Cụ thể, Mỹ phải nỗ lực đưa ra một hệ thống liên minh hàng hải cho các nước. Hệ thống sẽ giúp phát hiện nhanh chóng và kịp thời các hoạt động của Trung Quốc và giúp các nước Đông Nam Á hợp chung thành một khối thống nhất.
Chuyến công du châu Á đầy thách thức của ông Obama - Ảnh: Reuters |
3. Phục hồi quan hệ với Nhật Bản
Mỹ và Nhật sẽ phải xây dựng một kế hoạch toàn diện nhằm đạt được thỏa thuận với Trung Quốc về vấn đề tranh chấp ở quần đảo Senkaku (Điếu Ngư). Điều mà Mỹ và Nhật có thể làm là phát triển lực lượng hải quân, pḥng vệ và tiến hành nhiều cuộc diễn tập quân sự chung. Việc này sẽ khiến Trung Quốc hạn chế sự quấy rối đến an ninh quốc pḥng của Nhật Bản.
4. Thành thật với những thiếu sót của Trung Quốc
Đây là thời điểm thích hợp để Obama đề cập đến những thiếu sót và hạn chế trong công cuộc cải cách kinh tế của Tập Cận B́nh cũng như các chính sách về nhân quyền.
5. Tận dụng lợi thế của nền công nghiệp năng lượng
Obama nên tận dụng lợi thế của cuộc cách mạng năng lượng Mỹ để thắt chặt mối quan hệ hợp tác kinh tế - chính trị với các nước như Đài Loan, Hàn Quốc, Nhật Bản. Một cam kết chính thức cho phi vụ xuất khẩu năng lượng đến khu vực châu Á sẽ làm tăng sức ép lên Trung Quốc.
Bởi trong thực tế hiện nay, Trung Quốc đang cố gắng chứng minh Obama là nhà lănh đạo yếu và Mỹ không c̣n đủ sức ảnh hưởng ở châu Á. Nhưng nếu Mỹ vẫn c̣n những đồng minh tại đây, vẫn c̣n diễn tập quân sự và kí kết các hiệp định về kinh tế cũng như năng lượng th́ Trung Quốc khó ḷng đạt được tham vọng của ḿnh.
Có thể nói, chuyến công du châu Á lần này của Obama mang ư nghĩa cấp thiết để đẩy lùi nhận thức của Trung Quốc và các nước về sự suy yếu tầm ảnh hưởng của Mỹ trong khu vực châu Á – Thái B́nh Dương.
Huỳnh Mai