Tổng thống Barack Obama đă công bố kế hoạch cải tổ sâu rộng chính sách về di dân, bất chấp phản đối dữ dội của phe Cộng ḥa.
Với tuyên bố “hệ thống di dân đă bị hỏng” và “tôi được trao quyền hợp pháp để hành động”, Tổng thống Mỹ Barack Obama đă công bố các biện pháp cải tổ chính sách di dân gây tranh căi, đồng thời là phép thử đối với giới hạn về quyền lực của tổng thống. “Hăy ra khỏi bóng tối và sống đường hoàng với luật pháp”, Reuters dẫn lời ông Obama kêu gọi người nhập cư lậu trong bài phát biểu tại Nhà Trắng vào sáng qua.
Người nhập cư gốc Mỹ La tinh theo dơi phát biểu của Tổng thống Obama - Ảnh: AFP |
Theo đó, Tổng thống Obama đă dùng tới quyền hành pháp mà không cần thông qua Quốc hội để thực hiện một trong những mục tiêu chính sách quan trọng của ḿnh.
Kế hoạch cải tổ của ông Obama được cho là sẽ thay đổi sâu sắc chính sách nhập cư và di dân của Mỹ với đối tượng trực tiếp và chủ yếu nhất là người nhập cư gốc Mỹ La tinh qua ngả Mexico. Táo bạo nhất là quy định những người đang ở lậu tại Mỹ từ 5 năm trở lên có con cái là công dân hợp pháp hoặc đă có thẻ xanh th́ sẽ có quyền nộp đơn xin giấy phép lao động thời hạn 3 năm và tránh được nguy cơ bị trục xuất. Tuy nhiên, họ phải trải qua kiểm tra nhân thân gắt gao, phải nộp thuế và không có quyền đi bầu cử cũng như không được hưởng lợi ích về bảo hiểm y tế. Theo phân tích của Đài CNN, quy định mới giúp khoảng 5 triệu người nhập cư lậu được ở lại Mỹ đồng thời giải quyết 3 vấn đề lớn. Đầu tiên là thúc đẩy kinh tế khi các kết quả nghiên cứu cho thấy cải tổ toàn diện hệ thống di dân có thể bơm hơn 1.500 tỉ USD vào nền kinh tế trong ṿng 10 năm. Kế đến là tăng cường an ninh quốc gia, cho phép kiểm soát chặt chẽ những người lâu nay “sống trong bóng tối”. Cuối cùng là giúp nhiều gia đ́nh thoát cảnh chia ĺa, từ đó lấy thêm cảm t́nh từ cử tri diện nhập cư và cử tri gốc Mỹ La tinh cho đảng Dân chủ.
Tuy nhiên, động thái mới của ông Obama bị đánh giá là quá quyết liệt và mạo hiểm khi ông “qua mặt” Quốc hội bằng quyền hành pháp của ḿnh. Tuy Nhà Trắng khẳng định tổng thống có đầy đủ cơ sở pháp lư để tự hành động nhưng đảng Cộng ḥa, vừa giành quyền kiểm soát cả Thượng viện lẫn Hạ viện trong cuộc bầu cử giữa kỳ mới rồi, phản ứng khá giận dữ. “Đây là bằng chứng mới nhất cho sự vô pháp luật của tổng thống”, tờ The New York Times dẫn lời Chủ tịch Hạ viện John Boehner chỉ trích.
Theo kết quả thăm ḍ đăng trên The Wall Street Journal, đa số người được hỏi đều ủng hộ kế hoạch cải tổ của tổng thống nhưng vẫn không đồng t́nh việc ông không thông qua Quốc hội. Thậm chí, một số cơ quan truyền thông thiên hữu như Đài Fox thể hiện sự phản đối bằng cách không tường thuật trực tiếp bài phát biểu của ông Obama. Phe Cộng ḥa tuyên bố sẽ chống trả đến cùng bằng các biện pháp như cắt ngân sách cho Bộ An ninh nội địa hay ngăn cản các đề cử nhân sự của ông Obama, thậm chí xem xét khả năng kiện. Theo giới quan sát, cuộc chiến mới này sẽ càng khiến t́nh h́nh chính trị Mỹ trong 2 năm cuối trong nhiệm kỳ của ông Obama thêm giằng co và có thể ảnh hưởng cả đến cuộc đua bầu tổng thống mới vào năm 2016.
Thụy Miên