Gibbs

PHẦN 16
ĐEO CÙM VÀO CỔ DÂN.
Không đất nước nào trên thế giới như ta, lấy cam kết như một hình thức quản lý xã hội.
Cam kết không lấn chiếm vỉa hè, cam kết thực hiện xây dựng gia đình văn hoá mới, cam kết tu dưỡng rèn luyện phấn đấu, cam kết không có tranh chấp, khiếu nại về ranh giới đất đai… Đoàn thanh niên cam kết “nói không với thuốc lá, thuốc lá điện tử” cam kết ứng xử văn minh trên không gian mạng….
Chính quyền và các tổ chức xã hội hàng năm lại nhét cho từng gia đình, cá nhân một đống cam kết theo tờ mẫu in sẵn, người dân chỉ việc ký vào.
Họ nghĩ rằng nếu không cam kết người dân sẽ không tự giác thực hiện những thứ họ đã quy định, ký vào sẽ như cái cùm không thoát ra được, cái cớ để họ gọt đầu.
Và họ, chính quyền cũng đưa ra nhiều cam kết với nhân dân, cam kết về tiến độ dự án, cam kết về cải cách thủ tục hành chính, đưa ra các mốc năm này, năm nọ đất nước trở thành công nghiệp hoá, có thu nhập cao… bằng các nghị quyết…
Các doanh nghiệp cam kết với người tiêu dùng về chất lượng dịch vụ, chất lượng hàng hoá, tiến độ giao hàng…
Cả xã hội xây dựng lòng tin với nhau bằng cam kết, lấy cam kết như một hình thức quản lý xã hội.
Cam kết được hiểu là một thỏa thuận có sự thống nhất của hai bên nhiều bên cũng giống như hợp đồng trên nguyên tắc tự nguyện, đúng pháp luật và có tính khả thi.
Dù ở ta cam kết có mặt khắp nơi, trong mọi hoạt động cuộc sống nhưng thực sự không đem lại hiệu quả như những gì người ta ký vào, hay đưa vào nghị quyết.
THỨ NHẤT.
Nó vi phạm vào nguyên tắc tự nguyện.
Chính quyền dúi vào tay người dân bắt họ phải cam kết xây dựng gia đình văn hoá mới theo những tiêu chuẩn đặt ra.
Tại sao bắt công dân phải cam kết rèn luyện, tu dưỡng, phấn đấu theo những tấm gương này nọ? Kết quả càng học càng hư, càng hỏng là sao.
Cái này có vi phạm các quyền công dân được lựa chọn định đoạt văn hoá, tôn giáo, tín ngưỡng sở thích của riêng mình? Như hiến pháp quy định.
THỨ HAI
Là không bình đẳng, riêng chuyện người dân không ký vào bản cam kết đã như mắc tội không thực hiện chủ trương chính sách của Đảng và nước, khi đã ký vào bất luận sai phạm những gì cam kết là vi phạm pháp luật không thể biện minh cho khách quan, đổ lỗi cho hoàn cảnh là bằng chứng để chính quyền xử lý không cần toà án, không cần xét xử… có cớ hành dân.
Nhưng những cam kết của chính quyền được pháp lý hoá bằng nghị quyết, hay quy định không thực hiện đúng với dân đến lời xin lỗi còn không có, phê phán hay phản ứng lôi thôi còn bị quy vào tội chống đối đảng, nhà nước.
Cái giá của cam kết mà chính quyền đưa ra là tính mạng, tài sản, tiền bạc của người dân.
Lấy ví dụ cái đường sắt trên cao Cát Linh - Hà Đông chính phủ cam kết tiến độ hết lần này đến lần khác, nhưng chẳng ai chịu trách nhiệm, đội vốn lên nhiều lần, giao thông ách tắc, gây ra nhiều tai nạn chết người.
Cam kết có thể tạo ra sự chịu đựng. Thậm chí, chính hệ thống cũng phải chịu đựng một lực lượng các công chức “sáng cắp ô đi, tối cắp ô về” và việc làm thế nào để tinh giản biên chế, hay nói đúng hơn là đuổi những người vô dụng này đi là một vấn đề nan giải.
Tất nhiên là người dân cũng phải chịu đựng những người này ngay cả khi họ không làm việc. Họ có “biên chế” kia mà. Nếu cán bộ hành chính ở địa phương mà “đi ăn sáng” đến 9h30 bắt người dân ngồi chờ hoặc ngày nào cũng “đi họp” đến tận 16h30 (nghĩa là hết giờ làm việc) và hỏng việc của dân thì cách duy nhất người ta có thể làm là... chịu đựng. Dù công chức, viên chức, đảng viên đều đăng ký thực hiện học tập tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
THỨ BA.
Không có tính khả thi.
Bắt người dân cam kết không lấn chiếm vỉa hè, nhưng hạ tầng không mở mang, quản lý xã hội yếu kém.
Vỉa hè thiết kế cho một thành phố vài chục vạn dân, nay lên đến hàng triệu dân không đè lên nhau mà sống là chuyện lạ, ký cam kết bắt dân ký thì phải ký nhưng năm này năm khác cái bản cam kết thành cái cớ để quan chức thu hồ, nộp hồ là xong. Vỉa hè vẫn ngang nhiên bị lấn chiếm, cam kết như một bảo bối của chính quyền để bịt miệng sự phản kháng của người dân.
THỨ TƯ.
Bản cam kết nó chứng minh một xã hội không đề cao pháp luật, không lấy tính tuân thủ pháp luật là điều kiện cao nhất xử lý các vi phạm pháp luật.
Bản cam kết là một công cụ trói buộc theo luật riêng của các sai nha địa phương, dùng nó để dọa dân, khống chế dân tác oai, tác quái chặt chém dân. Trong một giới hạn nào đó nó được sử dụng như luật rừng, thay thế các quy định chính tắc.
Nó cũng phản ánh xã hội nước ta là một xã hội vô pháp, không lấy luật pháp làm công cụ điều chỉnh hành vi, luật pháp là sự thỏa thuận giữa các thành phần trong xã hội, thì chân lý sẽ thuộc về những kẻ mạnh.
THỨ 5.
Là vấn đề đạo đức và tính tự giác.
Nếu người viên chức ở địa phương không cam kết với “biên chế”, với “tổ chức”, mà cam kết với cuộc sống của những người dân, anh ta sẽ có mặt ở cơ quan lúc 8h và hẳn làm việc rất nghiêm túc.
Nếu người lãnh đạo không cam kết với “nhiệm kỳ”, “nhiệm vụ”, “nghị quyết” mà cam kết với di sản của mình - việc mình được nhớ đến trong lòng nhân dân thế nào - chắc những quyết sách sẽ được cân nhắc cẩn thận hơn.
Nếu tất cả các quan chức đều nghĩ rằng, luật pháp là công cụ điều chỉnh hành vi xã hội, họ sẽ củng cố hoàn thiện chính sách, tận tâm với công việc, không ràng buộc, quản lý xã hội bằng những cam kết để đổ tội hết cho dân, trói dân bằng thứ công cụ chỉ trên những nguyên tắc đúng ra chỉ là những thỏa thuận.

__________________