Nhiệt độ ấm lên và sự phát triển đô thị tạo ra điều kiện lý tưởng để mối lan rộng tới những lãnh thổ mới.
Mối gây ra thiệt hại lớn về nhà cửa và cơ sở hạ tầng mỗi năm. Ảnh: iStock
Khi nhiệt độ tăng lên do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, những con mối phá hoại có thể xâm chiếm các đô thị từ Miami tới New York, theo nghiên cứu công bố trên tạp chí Neobiota, Newsweek hôm 1/5 đưa tin. Điều này có thể dẫn tới tổn thất cực lớn, bởi hiện nay trên thế giới mối đã tiêu tốn 40 tỷ USD mỗi năm.
Có hơn 2.000 loài mối trên Trái Đất với độ đa dạng cao về mặt hành vi, kích thước và môi trường sống ưa thích. Mối chủ yếu ăn cellulose, thành phần chủ yếu trong gỗ. Chúng có thể tiêu hóa cellulose nhờ sự hỗ trợ của vi sinh vật cộng sinh trong ruột. Nhiều loài mối là loài xâm hại, bao gồm mối đất Đài Loan (Coptotermes formosanus) đến từ Đông Á. Chúng đã hình thành quần thể xâm hại trên khắp nước Mỹ, đặc biệt ở những bang phía nam, nơi chúng có thể gây thiệt hại cấu trúc nghiêm trọng do kích thước quần thể lớn và tốc độ tiêu thụ gỗ nhanh. Mối xâm hại chịu trách nhiệm gây ra thiệt hại kinh tế đáng kể cho các tòa nhà, mùa màng và lâm nghiệp, khiến công trình bằng gỗ suy yếu nhanh chóng.
Trong nghiên cứu, nhóm chuyên gia đến từ Đại học Thành phố Bruxelles, Bỉ, lập mô hình 10 loài mối xâm hại có thể lan khắp các lãnh thổ trong tương lai. Họ nhận thấy khi nhiệt độ tăng lên những thập kỷ tới, mối sẽ lan xa hơn và có khuynh hướng sống ở khu đô thị nhiều hơn do quá trình đô thị hóa.
Kết quả nghiên cứu hé lộ nhiều loài mối xâm hại có thể tìm thấy môi trường sống phù hợp ở khu vực đô thị hóa mạnh và những khu liên kết trong vùng kinh tế lớn trên mỗi lục địa, trừ Nam Cực. Xu hướng này đặc biệt rõ ràng trong tình hình biến đổi khí hậu và tăng cường phát triển kinh tế xã hội, cung cấp điều kiện thuận lợi hơn về mặt sinh học và cơ sở hạ tầng cho mối.
Dân cư đông đúc và tính chất liên kết của quần thể đô thị mang đến môi trường hoàn hảo để mối xâm chiếm, đặt ra nguy cơ đối với một số thành phố Mỹ. C. formosanus với phạm vi phân bố ở vùng ôn đới ấm tới cận nhiệt đới, trở thành nguy cơ đặc biệt ở những thành phố lớn phía đông nam nước Mỹ.
Ngoài ra, mối có thể lan khắp thế giới thông qua mạng lưới tàu vận chuyển trên toàn cầu, đặc biệt là vận chuyển đồ gỗ. Quần thể mối làm tổ bên trong món đồ gỗ có thể di chuyển từ Tây Ấn tới Pháp, theo đồng tác giả nghiên cứu Edouard Duquesne và Denis Fournier ở Đại học Thành phố Bruxelles. Mối chúa bị thu hút bởi ánh sáng, có thể kích hoạt sinh sản, đặt nền móng cho quần thể mới xâm chiếm vùng đất khô ráo. Các nhà nghiên cứu hy vọng phát hiện có thể giúp các thành phố và nhà hoạch định chính xác đưa ra biện pháp bảo vệ nhà cửa và cơ sở hạ tầng trước cuộc xâm lược của mối.
VietBF@sưu tập