Với gần 10.000 ngôi nhà và 3.000 người cư trú, ngôi làng dưới ḷng đất ở Tam Môn Hiệp là 'ngôi làng bí ẩn nhất Trung Quốc' khiến du khách luôn ṭ ṃ khi ghé thăm.
Tam Môn Hiệp là một địa cấp thị (đơn vị hành chính dưới cấp tỉnh, trên cấp huyện của Trung Quốc) thuộc tỉnh Hà Nam, Trung Quốc. Nơi đây có gần 10.000 ngôi nhà được xây sâu 6-7 m dưới ḷng đất. Khu nhà là nơi cư trú của khoảng 3.000 người.
Nh́n từ trên cao, du khách sẽ thấy ngôi làng có mật độ dày đặc các hố sâu. Người dân trong thôn cho biết, những chiếc hố là nơi sinh sống của họ trong nhiều đời nay. Mỗi chiếc hố có h́nh vuông hoặc chữ nhật, sâu 6 -7m.
Trên 4 bức tường của hố, người ta đào những hang động để bố trí pḥng khách, pḥng ngủ, pḥng bếp, nhà vệ sinh… Nhiệt độ nơi ở được điều ḥa tự nhiên, mát về mùa hè, ấm về mùa đông.
Nhiều người đă gọi những ngôi làng dưới ḷng đất này là "làng vô h́nh", do từ xa đă nghe thấy tiếng cười nói, tṛ chuyện của mọi người nhưng lại không thấy bóng dáng của bất kỳ ai hay ngôi nhà nào.
Nhiều người nước ngoài lần đầu đến làng thắc mắc: Những ngôi nhà trong làng ở đâu? Sau khi nh́n thấy những chiếc hố, họ lại đặt ra câu hỏi: Làm thế nào để xuống được hố, vào được nơi sinh sống của người dân?
Lối vào nhà thường là đường hầm dài khoảng 10m. Bên trong một ngôi nhà dưới ḷng đất. Gia đ́nh này đă sống ở đây mấy đời nay. Họ sinh con đẻ cái, hưởng thụ một cuộc sống yên b́nh dưới ḷng đất.
Chúng được phổ biến rộng răi từ thời nhà Thanh và nhà Minh. Theo People's Daily Online, những ngôi nhà này có giếng thoát nước rất tốt, có thể chống ngập ngúng trước các trận mưa lớn. Chúng cũng có khả năng cách âm, chống động đất...
Đa số nhà tại đây mang h́nh vuông hoặc h́nh chữ nhật có cạnh 10-12 m. Mỗi căn đều có một đường hầm nối với thế giới bên ngoài qua một sân chung. Nhiều ngôi nhà có niên đại 200 năm và là nơi cư trú của gia đ́nh 6 thế hệ.
Những sân sinh hoạt chung là nơi người dân tổ chức lễ hội, cưới hỏi cũng như những sinh hoạt cộng đồng.
Mái ṿm của khu nhà dùng để trồng cây trong khi vùng đất xung quanh có thể sử dụng vào nông nghiệp.
Thực tế, ngôi làng này xuất hiện từ 4.000 năm trước, vào thời đại đồ đồng. Người dân khi đó t́m cách đào đất, xây nhà để chống chọi với nắng nóng mùa hè và giá lạnh mùa đông.
Yang Guo Rang, một người dân trong làng, cho biết bà thực sự cảm thấy thoải mái khi sống tại đây.
Vào mùa hè, nhiệt độ trong nhà mát mẻ, chỉ khoảng 20 độ C. Đến mùa đông, nhiệt độ lại khá ấm áp, luôn cao hơn 10 độ C.
Để xây một căn nhà dưới ḷng đất như thế này, mỗi hộ gia đ́nh phải mất 2-3 năm. Sau khi xây xong, mọi sinh hoạt của họ đều gói gọn trong căn nhà nhỏ kín đáo.
Lối thiết kế và xây dựng đơn giản, tiết kiệm chi phí nhưng không kém phần độc đáo này rất phù hợp với những người dân nghèo.
Tuy ở dưới ḷng đất, những căn nhà đều đầy đủ công tŕnh và vật dụng cần thiết như pḥng khách, pḥng ngủ, pḥng tắm, chuồng gia súc hay nhà kho.
Ngoài ra, các ngôi nhà cũng được trang bị các thiết bị phù hợp với cuộc sống hiện đại như đèn điện, tủ lạnh, máy giặt.
V́ được xây dựng dưới ḷng đất nên hệ thống thoát nước ở đây cũng được thiết kế đặc biệt để nước chảy xuống sẽ thoát ra bên ngoài, khiến nơi đây dường như không bị ảnh hưởng bởi lũ lụt hay các cơn băo.
Đặc biệt, từ năm 2011, chính quyền địa phương đưa ra chính sách nhằm bảo tồn ngôi làng cổ này và biến nơi đây trở thành điểm du lịch phổ biến.
Giá một căn nhà với 3 pḥng ngủ, bếp và pḥng tắm có giá 56.000 USD. Trong khi đó, nếu chỉ muốn thuê một pḥng ngủ cơ bản, du khách chỉ phải bỏ ra 37 USD/tháng.