(CNN) - Vào tối thứ Hai, Tổng thống Donald Trump đă phát biểu trước người dân với những từ ngữ nhằm trấn an dân chúng rằng: "Tôi là Tổng thống của luật pháp và trật tự (law and order)."
Dù Trump có nhận biết hay không - và theo tôi đoán là ông có biết - khi ông gợi nên ư tưởng rằng ông là một tổng thống theo "luật pháp và trật tự", ông đă bắt vào tĩnh mạch của một lịch sử lâu dài, một lịch sử khi các tổng thống trước đây từng dựa trên ư tưởng tuân thủ pháp luật một cách nghiêm ngặt để đàn áp sự bất tuân dân sự mà các cộng đồng thiểu số trong nước thường áp dụng để tranh đấu cho quyền lợi.
Vào cuối những năm 1960, Tổng thống Richard Nixon đă sử dụng cụm từ "luật pháp và trật tự" (“law and order”) làm câu nói cửa miệng để xoa dịu quần chúng (Da trắng) bất b́nh trước vụ ám sát của Robert Kennedy và Mục sư Martin Luther King Jr., cũng như các cuộc biểu t́nh và bạo loạn đă nổ ra sau vụ ám sát của Mục sư King. (Chỉ tính riêng trong năm 1967,
đă có hơn 150 cuộc bạo loạn v́ nạn phân biệt chủng tộc trên cả nước.)
Sau đây là một đoạn trong bài phát biểu tiếp nhận đề cử của Nixon tại Đại hội toàn quốc Đảng Cộng ḥa vào năm 1968:
“Các bằng hữu ơi, hăy để thông điệp đến tai bạn một cách sâu suốt từ những ǵ tôi sẽ nói đêm nay. Thời gian không c̣n nhiều cho những kẻ dung túng tội phạm và tham nhũng trong xă hội Mỹ.
"Làn sóng tội phạm sẽ không phải là làn sóng của tương lai Hoa Kỳ.
“Chúng ta sẽ tái thiết sự tự do khỏi nỗi khiếp sợ ở Mỹ để rồi Hoa Kỳ có thể dẫn đầu trong việc tái thiết sự sự tự do khỏi nỗi khiếp sợ trên toàn thế giới.
“Và cho những người nói rằng luật pháp và trật tự là mă tự cho sự phân biệt chủng tộc, tôi có một lời đáp cho họ:
“Mục tiêu của chúng ta là công lư cho tất cả dân Mỹ. Nếu chúng ta muốn tôn trọng luật pháp ở Mỹ, chúng ta phải có luật pháp đáng được tôn trọng.
"Cũng như chúng ta không thể có tiến bộ mà không có sự trật tự, chúng ta không thể có sự trật tự mà không có tiến bộ. V́ vậy, khi chúng ta cam kết tuân theo trật tự tối nay, chúng ta cùng luôn cam kết với tiến bộ."
Trong suốt cuộc vận động mùa thu, Nixon đă liên tục nhấn mạnh rằng "luật pháp và trật tự" là điều mà tất cả dân Mỹ đều muốn - và điều đó không liên quan ǵ đến việc lạm dụng sự thù hận chủng tộc và nỗi sợ hăi của người Mỹ Da trắng nhắm vào người Mỹ Da đen. Khi trả lời câu hỏi từ một tham luận viên Da đen tại cuộc tranh luận năm đó, Nixon đă t́m cách t́m ra điểm trung gian phân biệt ḿnh khỏi sự lạm dụng chủng tộc rơ ràng của ông George Wallace, một ứng cử viên tổng thống với một đảng thứ ba năm đó.
Nixon nói, “Tôi có thường nói chúng ta không thể có sự trật tự trừ khi ta có công lư, v́ nếu ḿnh đàn áp sự bất đồng ư kiến, nếu ḿnh đàn áp sự cấp tiến, một quả bom sẽ nổ và mọi thứ sẽ trở nên loạn lạc. Trên mặt khác th́ ta không thể có tiến bộ mà không có trật tự, v́ khi ta mất trật tự và có cuộc cách mạng, chúng ta sẽ phá hủy mọi tiến bộ ḿnh đă đạt được.”
Nhưng sau khi ứng cử, Nixon đă quay trở lại với loại ngôn ngữ có chủ đích phân biệt chủng tộc mà ông khăng khăng là ông sẽ không sử dụng. Cụm từ "luật pháp và sự trật tự" đă biến thành "đại đa số im lặng" - biểu thị của Nixon cho những người Mỹ lớn tuổi Da trắng, những người có thể không lên tiếng nhiều như những thành phần trẻ và đa sắc tộc hơn của xă hội Mỹ. Nhưng họ lại là người chiếm số đông và đă bầu cho ông và có khả năng giúp ông tái thắng cử.
(Điều đáng chú ư là:
lời kêu gọi ban đầu của Nixon về "đại đa số im lặng" trong một bài phát biểu năm 1969 không liên quan ǵ đến sắc tộc. Lúc đó ông đang t́m cách biện minh cho cam kết để chiến thắng ở Việt Nam. Và ông đă đối chiếu các nhà hoạt động chống chiến tranh với "đại đa số im lặng" của người Mỹ ủng hộ lập trường thiện chiến của ông).
Lời kêu gọi của Nixon cho "luật pháp và trật tự" đă có hiệu quả dứt khoát về mặt chính trị, và những chính trị gia Đảng Cộng ḥa kế nhiệm ông trong các nhiệm kỳ tổng thống sau này đều thuộc ḷng bài học này..
Vào ngày tang lễ của Mục sư King năm 1968, Ronald Reagan là người đă gọi nó là một "thảm kịch lớn đă bắt đầu khi chúng ta bắt đầu nhượng bộ với luật pháp và trật tự, và mọi người bắt đầu tùy chọn luật nào họ muốn vi phạm." Ông đă đảm nhận chân ngôn "luật pháp và trật tự” từ Nixon khi ông tranh cử tổng thống và thắng cử vào năm 1980. (Trước đó vào năm 1968, Reagan đă thua Nixon khi đang tranh cử sơ bộ trong đảng Cộng hoà.)
Trong nhiệm kỳ của Reagan, ông đă đặt trọng tâm “luật pháp và trật tự” và vào "cuộc chiến chống ma túy" (“war on drugs”) được quảng cáo khắp nơi. "Cuộc chiến chống ma túy" là một chương tŕnh đầy thị phi đă dẫn đến
số tù giam tăng lên gấp tám lần từ năm 1980 đến 1997. Đó cũng là một sự gia tăng khổng lồ gây
ảnh hưởng trực tiếp nhất với cộng đồng người Da đen.
Lại một lần nữa, trong cuộc vận động tranh cử của George H.W. Bush năm 1988, lời kêu gọi cho “luật pháp và trật tự” đă trở thành tiêu đề chính. Cuộc tranh cử năm đó xoay quanh
một quảng cáo do những người ủng hộ Bush thực hiện. Nó lên án rằng Thống đốc bang Massachusetts, ông Michael Dukakis là một người mềm yếu với tội phạm. Họ dùng h́nh ảnh một người đàn ông Da đen tên là Willie Horton, người đă dùng dao đâm một người đàn ông và cưỡng hiếp bạn gái của anh ta khi ông vừa được thả ra khỏi tù trong một chương tŕnh rời tù cuối tuần được Dukakis phê duyệt.
Mặc dù quảng cáo này đă bị phê b́nh nặng nề khi nh́n lại quá khứ, nó cũng đă rất thành công trong việc lạm dụng các định kiến kỳ thị chủng tộc. Trong quảng cáo trên màn h́nh, Horton có bộ râu và tóc xù của người Da đen. Thông điệp là rất rơ ràng.
Như ông Michael Nelson, người đă biên tập
cuốn sách về các bài viết về nhiệm kỳ của H. W. Bush, đă
cho Peter Baker từ Tờ New York Times biết trong năm 2018: “Dường như quảng cáo về Willie Horton là phiên bản thứ nhất của những ḍng tweet và b́nh luận không ngừng nghỉ của Trump về người Mỹ gốc Phi châu."
Trump đă thừa hưởng “luật pháp và trật tự" từ Nixon, Reagan, và H. W. Bush, và như mọi điều khác, cũng đă lạm dụng nó đến mức logic cực đoan.
Chỉ vài ngày sau khi một tay súng đă giết 5 người cảnh sát tại thành phố Dallas, Trump đă nói trong một bài phát biểu năm 2016 rằng, “Chúng ta phải duy tŕ luật pháp và trật tự ở mức cao nhất, nếu không th́ chắc 100% rằng chúng ta sẽ không c̣n một quốc gia nữa. Chúng ta sẽ không c̣n một đất nước nữa. Tôi là ứng cử viên của luật pháp và trật tự.”
Trong bài diễn văn nhậm chức của ḿnh, Trump đă mô tả một h́nh ảnh ảm đạm về một nước Mỹ đang bị tấn công - và bản thân ông là người sẵn sàng dọn dẹp đường phố. Đây là điểm mấu chốt:
"Nhưng đối với quá nhiều công dân của chúng ta, có một thực tế khác đang tồn tại: Những bà mẹ và trẻ em bị mắc kẹt trong cảnh nghèo đói ở các thành phố của chúng ta; những nhà máy rỉ sét nằm rải rác như bia mộ trên toàn đất nước chúng ta; một hệ thống giáo dục, được đầu tư bằng nuối tiền nhưng đă khiến những học sinh trẻ đẹp của chúng ta bị tước đoạt tri thức; và tội phạm, băng đảng và ma túy đă cướp đi sinh mạng của quá nhiều người và cướp đi quá nhiều tiềm năng chưa được phát hiện của đất nước chúng ta.
“Cuộc đổ máu kiểu Mỹ này dừng ngay tại đây và dừng ngay bây giờ."
Cuộc vận động tranh cử của Trump -- và nhiệm kỳ của ông -- đă luôn di dịch trong nỗi sợ hăi: sợ những người nh́n khác bạn, các quốc gia khác, sợ mất những ǵ là của bạn vào tay người không xứng đáng. Thông điệp ngầm đă trở thành thông điệp chính.
Quư vị có cần bằng chứng về đường dây trực tiếp giữa Nixon và Trump trong việc lợi dụng chủng tộc để chia rẽ chúng ta không? Ông tổng thống đă tự ḿnh cung cấp bằng chứng đó vào buổi sáng thứ Ba.
Ông đă đăng Tweet, “ĐẠI ĐA SỐ IM LẶNG!”
Vâng, lời đó cho thấy hết điều cần thấy.
Allison Gordon từ CNN đă đóng góp với bài báo này.
Dịch bởi: Que Do