5 lầm tưởng về mụn

[june04]

Mụn trứng cá chỉ xảy ra ở tuổi dậy thì, hay ăn chocolate và đồ chiên rán sẽ nổi mụn là những lầm tưởng phổ biến.

Mụn trứng cá là tình trạng viêm da rất phổ biến, có thể gặp ở bất kỳ ai vào một thời điểm nào đó trong đời. Các yếu tố góp phần gây mụn trứng cá, bao gồm hormone, di truyền, thực phẩm, môi trường, sản phẩm chăm sóc da, thuốc và một số tình trạng sức khỏe nhất định. Dưới đây là 5 nguyên nhân gây mụn mà nhiều người lầm tưởng.

Chỉ thiếu niên mới bị mụn

Mụn trứng cá thường khởi phát và đạt đỉnh trong giai đoạn dậy thì, nhưng có thể tiếp diễn suốt thời kỳ trưởng thành, thường gọi là mụn trứng cá dai dẳng. Một số người bị mụn trứng cá khởi phát muộn, tức sau 25 tuổi, dù tình trạng này ít phổ biến hơn.

Mụn xuất hiện khi hormone thay đổi, gây gia tăng bã nhờn (dầu trong các tuyến của da) và tăng phát triển của tế bào da. Hai yếu tố này kết hợp tích tụ của các tế bào da cũ, dẫn đến mụn trứng cá.

Mụn ở người trưởng thành có thể liên quan đến các rối loạn hormone và nội tiết, di truyền, căng thẳng, sử dụng mỹ phẩm, hút thuốc lá, chế độ ăn uống và một số loại thuốc. Phương pháp điều trị mụn ở cả thanh thiếu niên và người lớn đều tùy vào mức độ nghiêm trọng và nguyên nhân.

Chocolate gây mụn

Các nghiên cứu cho thấy ăn chocolate có gây ra hoặc làm trầm trọng tình trạng mụn trứng cá hay không vẫn còn mâu thuẫn. Một nghiên cứu nhỏ trên 58 sinh viên đại học tại Mỹ phát hiện tiêu thụ chocolate có liên quan đến mụn trứng cá nhiều hơn so với ăn kẹo dẻo, nhưng điều đó không chứng minh rằng chocolate gây mụn. Các nghiên cứu khác cũng không chỉ ra mối liên hệ nào giữa ăn chocolate hoặc các sản phẩm có chứa cacao với việc phát triển mụn trứng cá.

Hầu hết nghiên cứu đánh giá mối liên hệ giữa chế độ ăn uống và mụn trứng cá nói chung đều có quy mô nhỏ. Các nhà nghiên cứu cũng không thể kiểm soát được môi trường của những người tham gia, chẳng hạn thực phẩm và thuốc mà họ dùng hoặc các hành vi khác góp phần gây ra mụn.

Tuy nhiên, có những nghiên cứu cho thấy người ăn nhiều carbohydrate tinh chế và đường bổ sung có nhiều khả năng bị mụn hơn người không ăn. Thực phẩm có chỉ số đường huyết (GI) cao, khiến lượng đường trong máu tăng đột biến sau khi ăn, cũng có thể góp phần gây mụn.

Vì mụn trứng cá là tình trạng viêm, nên tiêu thụ nhiều chocolate, vốn chứa đường, sữa, cũng có thể làm tăng mụn. Người bị nổi mụn sau khi ăn chocolate, hãy cân nhắc chuyển sang chocolate đen, loại có hàm lượng đường bổ sung thấp hơn chocolate sữa hoặc chocolate trắng.

Sữa gây mụn

Từ lâu đã có nhiều tranh cãi về việc tiêu thụ sữa và các sản phẩm từ sữa có gây ra mụn hay không. Một số loại sữa nhất định được cho là gây ra mụn. Nguyên nhân có thể là do sữa làm tăng tiết insulin, có thể dẫn đến tăng nồng độ hormone androgen và sản xuất bã nhờn.

Nhiều nghiên cứu về mối quan hệ giữa mụn và các loại sữa, gồm sữa chứa các hàm lượng chất béo khác nhau, sữa nguyên kem và tách kem, sữa chua, sữa chứa phô mai, đưa ra những kết luận không nhất quán. Dù sữa có thể gây ra vấn đề về da ở một số người, mối liên hệ giữa sữa và mụn trứng cá chưa thể khẳng định.

Nếu mụn nghiêm trọng hơn sau một hoặc hai ngày tiêu thụ sữa, bạn có thể bỏ loại thực phẩm này khỏi chế độ ăn uống một thời gian để theo dõi.

Đồ ăn nhiều dầu mỡ gây mụn

Nhiều người cho rằng mụn là kết quả của tuyến bã nhờn tiết quá nhiều dầu, do đó chế độ ăn nhiều dầu mỡ chắc chắn làm tăng mụn. Thực tế là chưa có nghiên cứu nào chỉ ra rằng thực phẩm nhiều dầu mỡ hoặc chiên rán gây ra mụn hoặc khiến tình trạng mụn tồi tệ hơn.

Theo chuyên gia dinh dưỡng Mỹ Jillian Greaves, đồ ăn hiếm khi là nguyên nhân gây ra mụn. Một số loại thực phẩm nhất định có thể khuếch đại các nguy cơ tiềm ẩn, như lượng đường trong máu, tình trạng viêm hoặc mất cân bằng trong đường ruột khiến mụn trầm trọng hơn.

Chế độ ăn nhiều thực phẩm chiên rán hoặc dầu mỡ có liên quan đến tình trạng viêm, góp phần gây ra mụn. Tuy nhiên, thỉnh thoảng ăn những thực phẩm này có thể không khiến mụn bùng phát. Nếu bạn ăn đồ ăn nhiều dầu mỡ bằng tay rồi chạm vào mặt, dầu từ thức ăn có thể làm tắc lỗ chân lông và gây ra mụn.

Bạn nên bổ sung các loại thực phẩm bổ dưỡng vào chế độ ăn uống của mình hơn là cố gắng loại bỏ hoàn toàn các loại thực phẩm yêu thích. Chất béo lành mạnh như axit béo omega-3 có thể giảm tình trạng viêm, giúp giảm mụn trứng cá.

Cắt bỏ gluten để hết mụn

Thực tế cắt thực phẩm chứa gluten không có khả năng giúp da sáng đẹp hơn. Chế độ ăn không chứa gluten thường được áp dụng với người mắc bệnh celiac. Đây là tình trạng tự miễn dịch làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh về da như bệnh chàm.

Tuy nhiên, nghiên cứu chưa chỉ ra mối liên hệ giữa bệnh celiac và mụn trứng cá. Ngoài ra, không có bằng chứng nào cho thấy gluten liên quan tới mụn trứng cá hoặc cắt bỏ gluten giúp chữa mụn trứng cá ở người không mắc bệnh celiac.

Chế độ ăn không chứa gluten có thể khó thực hiện và làm tăng căng thẳng tâm lý, khiến mụn nặng hơn. Bác sĩ Greaves cho biết cắt glute không cần thiết còn có thể dẫn đến tình trạng thiếu hụt dinh dưỡng, các rối loạn ăn uống như chứng chán ăn tâm thần. Nếu bạn muốn có làn da sáng mịn, hãy bỏ qua các chế độ ăn kiêng theo trào lưu và tập trung vào việc thiết lập chế độ ăn uống cân bằng, trong đó có cả loại thực phẩm mà bạn thích.

Dù chocolate, sữa, gluten và thực phẩm chiên rán có thể không ảnh hưởng trực tiếp đến tình trạng mụn, bác sĩ Greaves khuyên mọi người nên cố gắng cân bằng lượng đường trong máu, bởi đây là yếu tố có liên quan đến mụn. Ăn các bữa ăn cách nhau 3-5 giờ trong ngày và đảm bảo lượng protein, chất béo lành mạnh, tinh bột giàu chất xơ và rau không chứa tinh bột trong các bữa ăn.