Lật tẩy những kiểu lách luật, lừa đảo của giới sách lậu

Lợi dụng kẽ hở của pháp luật, sự lơ là của các cơ quan chức năng trong quản lý hoạt động sản xuất và buôn bán mặt hàng sách lậu, sách giả, nhiều đối tượng đã thả sức thu lời bất chính.

Nhiều năm qua, dư luậnphản ánh rất gay gắt vấn nạn này nhưng mọi chuyện dường như vẫn ynguyên sự bức xúc, thậm chí có thời điểm nó còn phát triển ồ ạt, ảnhhưởng đến các đơn vị làm ăn chân chính.

Cơ quan chức năng đã bắt và xử lý in sách lậu nhưng vấn nạn này vẫn không thuyên giảm.

Tồn tại công khai

Đánhvào tâm lý thích rẻ của phần lớn độc giả, nhiều cơ sở in lậu đã "đội"giá trên bìa của những cuốn sách "rởm" lên vài lần rồi tung ra cácchiêu "đại đại hạ giá từ 30-80%", thu hút các đối tượng học sinh, sinhviên. Giá của một cuốn sách in lậu sau khi trừ chiết khấu, khuyến mạisẽ bằng hoặc thấp hơn một chút so với giá sách thật.

Bạn Trần Thị ThuThanh (SV - ĐH Ngoại Ngữ, ĐH Quốc gia HN) cho biết: "Hầu như tháng nàoem cũng mua một đến hai cuốn sách khuyến mại về đọc, nhiều bạn cùngtrường em cũng vậy, dù biết không phải là sách thật. Chất lượng giấyvà in kém hơn, nhiều chỗ mờ và nhòe nhưng giá rất rẻ, phù hợp túi tiềnsinh viên. Chủ yếu em mua sách đại cương và sách ngoại văn".

Khi đượchỏi sao không tìm mua sách thật cho dễ đọc, Thanh bảo: "Sách thật thìgiá cao mà đôi khi không có cuốn mình cần". Và như vậy, trên một sốđoạn đường tại Hà Nội như đường Phạm Văn Đồng (gần cổng ĐH Ngoại Ngữ -ĐH Quốc gia Hà Nội), đường Láng, đường Hồ Tùng Mậu, phố Tô Hiệu, phốNguyễn Quý Đức nhan nhản các sạp ngang nhiên bày bán sách lậu.

Traođổi về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Phước, giám đốc Công ty Văn hóa sángtạo Trí Việt cho biết: "Sách lậu "luộc" nguyên xi từ nội dung đến hìnhthức, chất lượng có khi lên đến 80-90% so với sách thật nhờ các máyscanner chất lượng cao.

Sách giả cũng vậy, các đơn vị, các nhà xuất bảnkhông có bản quyền ngang nhiên xuất bản sản phẩm là bản quyền của đơn vị khác. Vấn nạn này đã làm tổn hại rất lớn đối với các cơ sở làm sáchchân chính, nhất là trong vấn đề thương lượng bản quyền với các đối tácnước ngoài và làm thất thu ngân sách Nhà nước. Độc giả thì bị "móc túi" vì mua phải sách chất lượng kém cả về nội dung lẫn hình thức, khó có thể tiếp cận được những cuốn sách hay nổi tiếng của thế giới. Nếu vấn nạn này vẫn tiếp diễn, độc giả sẽ dần mất niềm tin vào các nhà xuất bản và các cơ quan quản lý".

Hiệntại, nhiều người ham đọc đều phải chấp nhận "sống chung với lũ", biếtlà sách giả, sách lậu vẫn mua. Nếu thắc mắc về chất lượng, người bánthường giải thích là sách tái bản nên chất lượng kém hơn. ông Vũ ĐứcHoạt (cán bộ hưu trí tại quận Cầu Giấy, Hà Nội) chia sẻ: "Là một ngườimua sách thường xuyên, tôi rất quan tâm đến sách giả, sách thật.

Song,trên thị trường, sách thật giả lẫn lộn, rất khó phân biệt. Có khi muamột cuốn sách lậu được khuyến mại lớn tưởng rằng rẻ nhưng hóa ra lạiđắt. Bởi cùng một giá tiền có thể mua được một cuốn sách thật, chấtlượng tốt. Nhiều khi độc giả bị "móc túi" mà chẳng biết kêu ai, ai sẽbảo vệ quyền lợi của người mua sách".

Nhiềuchủ cửa hàng bán sách khẳng định, họ nhập sách thẳng từ các nhà xuấtbản, nhưng trên thực tế, bên cạnh các cuốn sách thật còn có những cuốnsách lậu, sách giả, chất lượng kém. Khi người mua thắc mắc, họ đổ thừado tái bản nhiều lần, do điều kiện thời tiết. Anh Trịnh Văn Khánh, quảnlý một cửa hàng bán sách khá lớn trên đường Láng (Hà Nội) giải thích:"Nguồn sách của cửa hàng đều nhập từ các nhà xuất bản, tuy nhiên có mộtsố cuốn xuất bản nhiều năm, bị lỗi, có thể do tác động của thời tiết, để trong kho bị ẩm mốc, tất cả các cuốn sách như vậy sẽ đổi lại" (?).

Do kẽ hở của luật và sự nương nhẹ trong xử lý?

Vìlợi nhuận, nhiều năm qua, sách lậu, sách giả không chỉ tràn lan ở cácthành phố lớn, mà chúng còn có mặt ở khắp các tỉnh thành. Câu hỏi đặtra là vì sao những hoạt động sản xuất và kinh doanh mặt hàng lậu, hàng giả này vẫn ngang nhiên tồn tại và ngày càng phát triển? Một số đại diện nhà xuất bản cho rằng, lý do chính là quy định xử phạt quá nhẹ.

Hoa mắt vì lợi nhuận từ sách lậu

Thời đại công nghệ, kỹ thuật cao, việc sao chép sách gốc càng dễ dàng. Vớilợi nhuận quá lớn từ in sách lậu vì các đối tượng không mất tiền muabản quyền cũng chẳng phải chi phí cho dịch thuật, biên tập, thiếtkế... các cơ sở ngang nhiên in và sao chép sách lậu với số lượng lớn. Nếu cơ quan chức năng phát hiện và xử lý thì số tiền phạt cũng không thấm vào đâu so với mức lợi nhuận mà họ thu được

Điển hình như vụ bắt sách lậu khá lớn ở Thái Nguyên trước đây, nhưng vụ việc cũng chỉ dừng lại ở vi phạm hành chính, điều này không có tính răn đe đối với các đầu nậu khác. Còn theo ông Nguyễn Văn Phước thì: "Hầu hết sách in lậu đều được in tại các nhà in do Nhà nước quản lý (?).

Do đó có thể nhìn nhận, tiêu cực và tham nhũng trong lĩnh vực này bắt nguồn từ các nhà in đến các chặng đường sách lậu phát hành ra thị trường. Và để xảy ra vấn nạn này, một phần là do sự buông lỏng từ phía cơ quan quản lý, bên cạnh đó có sự bao che, cấu kết của một số cá nhân tha hóa biến chất".

Việcthả nổi công tác in ấn làm rối loạn thị trường cũng là một nguyên nhânkhiến hoạt động in ấn ngày một nở rộ. Dù khi đăng ký kinh doanh có liên quan đến in ấn phải có đủ điều kiện mới được cấp phép nhưng trên thực tế, họ đăng ký một đằng in một nẻo, cơ quan quản lý cũng khó lòng mà kiểm soát.

Phải chăng đây là một kẽ hở của Luật Xuất bản 2004? ÔngNguyễn Đắc Lộc, phó chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường Hà Nộithừa nhận: "Khi đăng ký kinh doanh, các cơ sở in đăng ký in tràn lan cácngành nghề khác nhau, dù có chú thích phải đủ điều kiện, song việc họcó in đúng các sản phẩm như đăng ký hay không lại là một chuyện khác,khó kiểm soát triệt để".

Ông Lộc cũng cho rằng: "Quản lý và hạn chế việckinh doanh và sản xuất sách lậu, sách giả không chỉ thuộc trách nhiệmcủa quản lý thị trường mà Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch ở các địaphương cũng có chung trách nhiệm. Hơn nữa, lực lượng quản lý thị trườngmỏng, nhiều việc, trong khi số lượng các cơ sở in rất nhiều, cần có sựphối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng với các đơn vị có liên quan để có thể đẩy lùi vấn nạn này".

Hìnhthức xử phạt không nghiêm cũng là một lý do khiến các đối tượng insách lậu, sách giả "sẵn sàng" vi phạm. Phải chăng đây là một kẽ hở củapháp luật? ông Nguyễn Văn Phước đề nghị: "Chuyển tội danh in lậu, làmgiả sách thành tội làm hàng giả và tội xâm phạm sở hữu trí tuệ. Làm giả một chai nước suối giá trị 5.000 đồng thì phạm tội làm hàng giả, còn làm giả những cuốn sách trị giá hàng trăm nghìn, đã đăng ký bản quyền, mua bản quyền tại Việt Nam thì chỉ xử phạt 5 - 20 triệu đồng là quá nhẹ so với mức lợi nhuận mà hoạt động này mang lại".

Thiên Vũ - nguoiduatin