Chuyện về ông Huyện Sỹ, một trong tứ đại hào phú Sài G̣n đầu thế kỷ 20
Chuyện về ông Huyện Sỹ, một trong tứ đại hào phú Sài G̣n đầu thế kỷ 20
Cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, ở Sài G̣n nổi lên tứ đại hào phú lẫy lừng: “Nhất Sỹ, nh́ Phương, tam Xường, tứ Định”. Bốn đại gia này không chỉ giàu có nhất đất Sài G̣n mà c̣n là những người giàu nhất Nam Kỳ lục tỉnh và xứ Đông Dương. Gắn liền với tên tuổi của bốn đại gia này là những giai thoại về sự giàu có đáng kinh ngạc, mà trong số đó, “Nhất Sỹ” – Huyện Sỹ, ông ngoại của Nam Phương Hoàng Hậu, là người giàu có bậc nhất.
Hiện Huyện Sỹ vẫn được lưu danh cùng với công tŕnh chứng minh cho khối tài sản khổng lồ của ḿnh là nhà thờ Huyện Sỹ. Ông có tên thật là Lê Nhất Sỹ, sinh năm 1841 tại Cầu Kho, Sài G̣n, nhưng quê quán ở Tân An, Long An trong một gia đ́nh theo Công giáo. Thuở nhỏ, ông mang tên thánh là Philipphê.
Huyện Sỹ được các tu sĩ người Pháp đưa sang du học ở Pénang, Malaysia. Ở đây, ông Sỹ được học các ngôn ngữ: như tiếng La Tinh, tiếng Pháp, tiếng Hán và tiếng Quốc ngữ. Do tên của ông trùng tên với một người thầy dạy nên người thầy đă đổi tên Sỹ thành Lê Phát Đạt.
Tượng ông Huyện Sỹ tại nhà thờ Huyện Sỹ quận 1 ngày nay. (Ảnh qua ********.vn)
Khi về nước, ông Lê Phát Đạt được Chính phủ Nam Kỳ bổ dụng làm thông ngôn, rồi từ năm 1880 th́ làm Ủy viên Hội đồng Quản hạt Nam Kỳ. Mặc dù đă đổi tên nhưng bà con lối xóm vẫn gọi ông bằng cái tên cúng cơm là Sỹ. Cũng bởi vậy, cái tên Huyện Sỹ Lê Phát Đạt đă gắn bó với số phận của ông.
Mặc dù xuất thân trong một gia đ́nh không quá giàu có nhưng đến đời của Lê Phát Đạt th́ ông đă nhanh chóng trở thành người giàu có bậc nhất đất Sài G̣n. Theo học giả Vương Hồng Sển trong cuốn sách “Sài G̣n năm xưa” th́ việc phất lên nhanh chóng của ông Lê Phát Đạt có không ít yếu tố may mắn.
Tương truyền buổi đầu, Tây mới qua, dân cư tản mác. Pháp phát măi ruộng đất vô thừa nhận, giá bán rẻ mạt mà vẫn không có người đầu giá. Bấy giờ, những chủ cũ đều đồng hè bỏ đất, không nh́n nhận, v́ nhận e nỗi quan và triều đ́nh Huế khép tội theo Pháp, vả lại cũng ước ao một ngày kia Tây bại trận rút lui. Chừng đó ai về chỗ nấy, hấp tấp làm chi cho mang tội…
Không dè bởi đất không ai nh́n, nên Pháp lập Hội đồng Thành phố, Ủy ban Điền thổ rồi đưa nhau đi khám xét từng vùng. Đến chỗ nào địa thế tốt, th́ những ủy viên bản xứ nhận là của ḿnh: “Ùy” một tiếng! Đến chỗ nào nẻ địa th́ lắc đầu, tiếp theo nói “Nông” cũng một tiếng! Chung quy chỉ học hai tiếng “Ùy”, “Nông” mà có ông Lê Phát Đạt lập nghiệp truyền tử lưu tôn.
Nhà thờ Huyện Sỹ.
Trận băo năm Giáp Th́n, tức năm 1904, đất G̣ Công bỏ hoang vô số kể, ai đủ can đảm chịu ra mặt đóng thuế th́ làm chủ chính thức, mà có ai thèm đâu… Thế rồi, nài ép Lê Phát Đạt, ông bất đắc dĩ phải chạy bạc mua liều. Nào ngờ vận đỏ, ruộng trúng mùa liên tiếp mấy năm liền. Ông trở nên giàu có nhanh chóng.
Mặc dù giàu có như vậy, nhưng trong nhà ông Lê Phát Đạt có treo câu đối dạy đời:
Cần dữ kiệm, trị gia thượng sách
Nhẫn nhi ḥa, xử thế lương đồ
Bên cạnh đó, cũng có những lời đồn rằng ngôi nhà lầu đồ sộ của Huyện Sỹ tại Tân An, nằm gần ngă ba sông Tân An và Bảo Định đă được cất trên thế đất hàm rồng nên gia đ́nh ông trở nên giàu có, danh vọng bậc nhất thời đó.
Có một số ví dụ để mô tả sự giàu có của ông Huyện Sỹ:
Ngày nay, nếu đi bằng xe máy từ nhà thờ Huyện Sỹ đến nhà thờ Hạnh Thông Tây phải mất gần một tiếng, đủ thấy vùng đất của Huyện Sỹ mênh mông chừng nào. Không chỉ có thế, các con của Huyện Sỹ như bà Lê Thị Bính – mẹ của Nam Phương hoàng hậu, Lê Phát Thanh, Lê Phát Vĩnh, Lê Phát Tân đều là những đại điền chủ có rất nhiều đất đai ở Tân An, Đức Ḥa, Đức Huệ và Đồng Tháp Mười.
Riêng trưởng nam của Huyện Sỹ là Lê Phát An được vua Bảo Đại phong tước An Định Vương. Ông Lê Phát An là người duy nhất trong lịch sử Nam Kỳ thuộc hàng dân dă, không là “hoàng thân, quốc thích” được lên ngôi vị cao quư nhất của triều đ́nh.
Nam Phương hoàng hậu trong triều phục năm 1934. wikipedia.org
Mức độ giàu có của gia đ́nh Huyện Sỹ c̣n được đồn thổi là lớn hơn rất nhiều lần so với vua Bảo Đại. Vậy nên, mới có câu chuyện là vào năm 1934, nhân dịp gả cô cháu gái Nguyễn Hữu Thị Lan, tức Nam Phương Hoàng Hậu về Huế làm Hoàng hậu, Lê Phát An đă tặng cho Nguyễn Hữu Thị Lan một triệu đồng tiền mặt để làm của hồi môn. Nếu quy đổi th́ 1 triệu đồng lúc bấy giờ có giá vàng khoảng 50 đồng/lượng. Vậy nên món quà này tương đương 20.000 lượng vàng. Gia đ́nh Nguyễn Hữu Hào, cha của Nam Phương hoàng hậu, rể của Huyện Sỹ cũng giàu có hơn vua Bảo Đại. Trong đời làm vua của ḿnh, vị hoàng đế thích ăn chơi Bảo Đại thường dùng tiền của vợ nhiều hơn của hoàng gia. (Xem loạt bài: Người phụ nữ khiến vua Bảo Đại phải băi bỏ cả hậu cung)
Sự giàu có của Huyện Sỹ Lê Phát Đạt cho đến nay vẫn c̣n thể hiện một cách rơ nét qua các công tŕnh xây dựng, một trong số đó chính là nhà thờ Huyện Sỹ. Ngôi nhà thờ này đă được ông Huyện Sỹ hiến đất và xuất 1/7 gia tài để xây dựng, tính theo thời giá lúc bấy giờ là khoảng trên 30 ngàn đồng bạc Đông Dương. Nhà thờ được khởi công xây dựng năm 1902 theo thiết kế của linh mục Bouttier, đến năm 1905 th́ nhà thờ được khánh thành. Nhà thờ tọa lạc trên một khu đất cao và rộng hơn một mẫu, nằm ở góc đường Frère Louis, nay là đường Nguyễn Trăi và Frère Guilleraut, nay là đường Tôn Thất Tùng. Ban đầu nhà thờ có tên là Nhà thờ Chợ Đũi do thuộc họ đạo Chợ Đũi. Mặt khác, do Thánh Philípphê tông đồ là bổn mạng của Huyện Sỹ nên c̣n được gọi là Nhà thờ Thánh Philípphê.
Tuy vậy, dân gian vẫn gọi là Nhà thờ Huyện Sỹ và sau đó dần trở thành tên chính thức của nhà thờ này.
Nhà thờ Huyện Sỹ dùng đá Granite Biên Ḥa để ốp mặt tiền và các cột chính điện, theo phong cách kiến trúc Gothic. Chính điện nhà thờ có ṿm chịu lực dạng cung nhọn, tường có nhiều cửa sổ dạng ṿm đỉnh nhọn và được trang trí bằng lớp kính màu ghép h́nh mua từ Ư. Bên trong các gian tường có nhiều tượng thánh. Trên ṿm cửa chính có tượng thánh Philípphê bổn mạng nhà thờ bằng đá Cẩm Thạch, đứng cầm cây thánh giá Phục sinh, ngọn tháp chuông chính cao 57 m kể cả chiều cao thánh giá và con gà trống Gaulois. Bên trong tháp có bốn quả chuông được đặt đúc tại Pháp năm 1905, hai quả lớn có đường kính 1,05 m do con trai và con dâu Huyện Sỹ là ông Gioan Baotixita Lê Phát Thanh và bà Anna Đỗ Thị Thao tặng. Hai quả chuông nhỏ đường kính 0,95 m không ghi tên người tặng, có lẽ là của ông bà Huyện Sỹ đặt đúc cùng năm.
Bên trong nhà thờ Huyện Sỹ ngày nay.
Nhà thờ Huyện Sỹ được đánh giá là có khuôn viên rộng răi khoáng đăng nhất ở Sài G̣n. Phía trước nhà thờ có tượng đài thánh tử đạo Việt Nam là Mátthêu Lê Văn Gẫm, gần cổng chính c̣n có đài thiên thần hộ thủ và tượng đài Thánh Giuse. Bên trái khuôn viên là núi Đức Mẹ Lộ Đức, được xây dựng năm 1960 để kính Đức Mẹ Lộ Đức. Hằng năm cứ vào ngày 11 tháng 2 dương lịch, các linh mục chính xứ Chợ Đũi có thói quen cử hành thánh lễ tại núi này để cầu nguyện đặc biệt cho các bệnh nhân. Phía bên phải khuôn viên nhà thờ là đồi Canvê, có tượng chuộc tội rất lớn được xây dựng năm 1974 dưới thời linh mục Gioan Baotixita Dương Hoàng Thanh. Nhà thờ có chiều dài 40 m, chia làm 4 gian, rộng 18 m.
Thiết kế ban đầu của nhà thờ Huyện Sỹ gồm 5 gian, tức khoảng 50 m. Nhưng thời gian đó, nhà thờ tạm Chí Ḥa bị hư hại trầm trọng. V́ vậy, giới chức trong họ đạo Chợ Đũi đă xin cắt bớt một gian, dùng số tiền đó để xây nhà thờ Chí Ḥa.
Gần khu nhà thờ Huyện Sỹ.
Ông Huyện Sỹ qua đời năm 1900 khi nhà thờ chưa xây dựng xong. Về sau khi vợ ông là bà Huỳnh Thị Tài mất năm 1920, người ta mới đưa hai ông bà chôn ở gian chái sau cung thánh của nhà thờ này.
Gian chái bên trái là tượng bán thân ông Huyện Sỹ bằng thạch cao gắn cột đầu, phía sau là phần mộ bằng đá Cẩm Thạch được trang trí hoa văn. Trên mộ là tượng toàn thân ông Huyện Sỹ kê đầu trên hai chiếc gối bằng đá Cẩm Thạch được điêu khắc tinh xảo, đầu chít khăn đóng quay về cung thánh nhà thờ, ḿnh mặc áo dài gấm hoa văn tinh xảo, hai tay đan vào nhau trước ngực, chân đi giày.
Đối diện bên phải là tượng vợ ông là bà Huỳnh Thị Tài với tóc búi cũng dựa trên hai chiếc gối, hai tay nắm trước ngực, mặc áo dài gấm, chân mang hài. Phía trong cùng c̣n có tượng bán thân của con trai và con dâu ông bà là Gioan Baotixita Lê Phát Thanh và Anna Đỗ Thị Thao. Cho đến nay, công tŕnh này vẫn được xem là một điểm đến thu hút khách du lịch muốn t́m hiểu về cuộc đời của đại gia giàu có bậc nhất đất Sài G̣n xưa.
dansaigon
Theo Saigonxua.org và Fanpage Saigonxua
Độc giả quan tâm có thể ghé thăm Fanpage để tìm hiểu về Sài Gòn xưa.
.... xiiiiiiiiiiiiiiií tưởng post h́nh Flo, ai dè kể chuyện .... thật thất vọng
Lavu muốn Sis kể chuyện ǵ nè
Chuyện ngày xưa ở forum kia bao gom Lavu , có một nàng tiểu thư thich lộn xộn ,được một chàng công tử thật lăng mạng ngày nào cũng viết thư t́nh . , Ngày nàng sinh nhật chàng ta tặng nàng nhưng câu t́nh tứ nhất trong forum kia ........ Forum kia đóng cửa . T́nh nàng cũng đóng theo.......... Chấm hết truyện ....
Trong forum tin tức . sao mà lộn xộn quá .Chửi rủa um xùm
Mong Q-Sold ra tay dọn dẹp sạch sẽ ...
The Following User Says Thank You to florida80 For This Useful Post:
Chuyện ngày xưa ở forum kia bao gom Lavu , có một nàng tiểu thư thich lộn xộn ,được một chàng công tử thật lăng mạng ngày nào cũng viết thư t́nh . , Ngày nàng sinh nhật chàng ta tặng nàng nhưng câu t́nh tứ nhất trong forum kia ........ Forum kia đóng cửa . T́nh nàng cũng đóng theo.......... Chấm hết truyện ....
[/COLOR][/SIZE]
Forum ở VBF đóng cửa th́ không thấy nhưng trong forum này có ( Thiên đường mù " VC " ) mới đóng cửa , người con gái ngồi trước "Thiên đường ..." hát bài " T́nh chết theo mùa đông có phải là FL không dzậy ?
The Following User Says Thank You to trungthu For This Useful Post:
Forum ở VBF đóng cửa th́ không thấy nhưng trong forum này có ( Thiên đường mù " VC " ) mới đóng cửa , người con gái ngồi trước "Thiên đường ..." hát bài " T́nh chết theo mùa đông có phải là FL không dzậy ?
trung thu
cảm ơn bạn đă ghé vào đọc tin tức và truyện của N.Y
Chuyện của tên đó đâu có ǵ đáng nói. Người mù o thấy đường th́ nhờ Trungthu dẫn đường cho đi nha .
Chúc bạn và gia đ́nh năm mới vui vẻ an lành . Mong ủng hộ Sis nhiều . Chân thành cảm ơn.
Chuyện ngày xưa ở forum kia bao gom Lavu , có một nàng tiểu thư thich lộn xộn ,được một chàng công tử thật lăng mạng ngày nào cũng viết thư t́nh . , Ngày nàng sinh nhật chàng ta tặng nàng nhưng câu t́nh tứ nhất trong forum kia ........ Forum kia đóng cửa . T́nh nàng cũng đóng theo.......... Chấm hết truyện ....
Trong forum tin tức . sao mà lộn xộn quá .Chửi rủa um xùm
Mong Q-Sold ra tay dọn dẹp sạch sẽ ...
... truyện hay quá ta kể miết hơng biết forum nào luôn
... thui post hinh Flo cho ace VBF nghía chút xíu đi ...
Những Video hay hiện nay N2 Best Videos around the world today
Nearly 10 Years Ago, Donald Trump started using God Bless The USA as his walk out song at every rally and event. Little did I know 40 years ago that my song would play a key part of such a historic presidential campaign. To President Trump and the millions of supporters, Thank… pic.twitter.com/GqhwixVsFz
In Kamala Harris's final speech of her presidential campaign, she publicly conceded defeat to President-elect Donald Trump on Wednesday in a defiant and impassioned speech at Howard University, her alma mater. https://t.co/OkgE7Oxpblpic.twitter.com/bnlvEvwT6j
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
kể miết hơng biết forum nào luôn 
