"Người gác cổng" của TT Zelensky và vị trí bất thường trong bức ảnh tập thể giữa loạt lãnh đạo NATO, EU

[vuitoichat]

Theo như có nhiều tình tiết đã hé lộ phần nào "trò chơi quyền lực" đang diễn ra sau hậu trường tại Kyiv, sau khi có các nhà lãnh đạo tụ họp tại Thụy Sĩ vào tháng 6 để thảo luận về hòa bình ở Ukraine, thì có một quan chức nước này cao lớn mặc quân phục màu xanh lá được bố trí ở giữa nhóm, chỉ cách Tổng thống Volodymyr Zelensky một cánh tay.

Hãng tin Bloomberg ngày 2/8 đưa tin, khi các nhà lãnh đạo thế giới tập hợp để chụp ảnh chung với bối cảnh dãy núi Alps đẹp như tranh vẽ tại Hội nghị thượng đỉnh về hòa bình Ukraine (tổ chức tại Thụy Sĩ từ ngày 15 - 16/6), một quan chức Ukraine cao lớn mặc quân phục màu xanh lá được bố trí ở giữa nhóm, chỉ cách Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky một cánh tay.

Ảnh chụp tập thể các nhà lãnh đạo thế giới tại Hội nghị thượng đỉnh về hòa bình Ukraine, tổ chức tại Thụy Sĩ từ ngày 15 - 16/6/2024. Người khoanh tròn đỏ là ông Andriy Yermak - Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine. Ảnh: Reuters

Theo Bloomberg, bất kỳ ai từng tiếp xúc với Tổng thống Ukraine đều có thể nhận ra Andriy Yermak - Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine luôn ở bên cạnh ông Zelensky.

Vị trí không phù hợp của ông — trước Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris, giữa Tổng thống Thụy Sĩ Viola Amherd và Thủ tướng Hà Lan sắp mãn nhiệm Mark Rutte - người đứng đầu tương lai của NATO — phản ánh tầm ảnh hưởng ngày càng tăng của cố vấn thân cận nhất của ông Zelensky trong hệ thống phân cấp thời chiến của Ukraine.

Khi cuộc xung đột Nga - Ukraine kéo dài sang năm thứ ba, một số nhà ủng hộ quốc tế của Ukraine ngày càng lo ngại về việc có bao nhiêu quyết định tập trung vào tay ông Yermak, 52 tuổi, từng là một nhà sản xuất phim, giờ trở thành "người gác cổng" duy nhất của Tổng thống Ukraine, với tiếng nói có trọng lượng trong mọi vấn đề, từ chính sách đối ngoại đến kế hoạch quân sự.

"Tôi không tham gia vào mọi công việc, tôi chỉ điều phối", ông Yermak nói trong một cuộc phỏng vấn tại văn phòng của mình ở Kyiv vào ngày 31/7. "Đúng vậy, tôi rất tự hào khi tổng thống hỏi ý kiến của tôi, nhưng ông ấy hỏi ý kiến của tôi vì tôi làm việc hiệu quả."

Theo Bloomberg, những lo ngại về quyền lực của ông Yermak đang nổi lên vào thời điểm nguy hiểm đối với Tổng thống Zelensky.

Ukraine đang phải vật lộn để chống lại một cuộc tấn công mới của Nga và chuẩn bị cho mùa đông sắp tới với cơ sở hạ tầng năng lượng đang bị tàn phá, trong khi cuộc bầu cử Mỹ và khả năng cựu Tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng đặt ra câu hỏi về việc Kyiv có thể trông cậy vào sự ủng hộ của các đồng minh trong bao lâu.

Bản thân Tổng thống Zelensky cũng dễ bị cáo buộc là thiếu tính chính danh — nhiệm kỳ của ông đã kết thúc vào ngày 20/5/2024 nếu tình trạng thiết quân luật không trì hoãn cuộc bầu cử.

"Tất cả những điều này được thực hiện chỉ đơn giản là để tấn công tôi", ông Zelensky nói với Bloomberg Television trong một cuộc phỏng vấn vào ngày 3/7, trong đó ông gọi ông Yermak là "người quản lý quyền lực".

Tổng thống Ukraine tỏ ra tức giận trước những lời chỉ trích rằng sự thăng tiến của ông Yermak đã tập trung quyền lực vào ít người.

"Ông ấy [Yermak] làm những gì tôi bảo ông ấy làm — và ông ấy hoàn thành nhiệm vụ", ông Zelensky nói.

Không phải số 1, cũng không phải số 2

Bloomberg đưa tin, Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine Yermak không phải là người hoạt động trong bóng tối của quyền lực và — với chiều cao 190 cm — ông cao hơn Tổng thống Zelensky. Hồ sơ truyền thông xã hội của ông Yermak đầy những hình ảnh "một đối một" với Giáo hoàng Francis, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và những nhân vật quan trọng khác.

Một bài đăng vào ngày 7/6 trên Telegram của ông Yermak cho thấy ông bắt tay với Tổng thống Mỹ Joe Biden, trong khi Tổng thống Zelensky gần đó chào Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin — một sự đảo ngược nghi thức ngoại giao đã gây ra bình luận chua chát ở Kyiv.

Những động thái này đã làm nảy sinh một câu nói đùa phổ biến ở Ukraine về Chánh văn phòng Tổng thống rằng: "Ông ấy không phải là người số một, nhưng ông ấy cũng không phải là người số hai".

Giáo hoàng Francis tiếp kiến riêng ông Andriy Yermak - Chánh Văn phòng Tổng thống Ukraine tại Vatican vào ngày 8/6/2024. Ảnh: Vatican

Nhưng nhiệm vụ của Chánh văn phòng Yermak nhiều hơn bất kỳ người tiền nhiệm nào của ông. Ông đóng vai trò trung tâm trong mọi quyết định quan trọng trong thời chiến: thay thế tướng lĩnh hàng đầu, cung cấp vũ khí, đàm phán bảo đảm an ninh, giám sát việc trao đổi tù nhân, và tranh thủ sự ủng hộ tại hội nghị thượng đỉnh ở Thụy Sĩ...

Một số quan chức đã so sánh vai trò của ông Yermak với một giám đốc điều hành, còn Tổng thống Zelensky giữ vai trò chủ tịch.

"Tất nhiên tôi đọc và nghe mọi người nói về quyền lực của tôi, nhưng làm ơn, hãy cho tôi biết, tôi đang sử dụng quyền lực này như thế nào? Làm việc 24 giờ, 7 ngày, đảm nhận nhiều nghĩa vụ và rủi ro hơn", ông Yermak nói trong cuộc phỏng vấn ngày 31/7.

Ông Yermak nói thêm rằng Tổng thống Zelensky "là người cho rằng việc lắng nghe và biết các ý kiến khác nhau là điều quan trọng. Ông ấy luôn tự mình đưa ra quyết định".