Là công thần khai quốc nhà Thục Hán, Gia Cát Lượng chọn bạn đời là Hoàng Nguyệt Anh. Bà là một trong 'Ngũ đại xú nhân' nhưng có thể chiếm trọn t́nh yêu của Khổng Minh.
Gia Cát Lượng (181 - 234), tự là Khổng Minh, hiệu là Ngọa Long, là quân sư, nhà chính trị, ngoại giao kiệt xuất trong lịch sử phong kiến Trung Quốc. Ông là khai quốc công thần và là Thừa tướng quyền lực của nhà Thục Hán trong thời Tam quốc.
Theo "Tam quốc diễn nghĩa" của La Quán Trung, Khổng Minh là người túc trí đa mưu, liệu sự như thần, trên thông thiên văn dưới tường địa lư. Với một ḷng tận trung với Lưu Bị và nhà Thục Hán, Gia Cát Lượng đă có những đóng góp quan trọng giúp đất nước vững mạnh.
Là người tài năng và có sức ảnh hưởng lớn thời Tam quốc, nhiều người không khỏi bất ngờ khi biết được Gia Cát Lượng quyết định cưới Hoàng Nguyệt Anh làm vợ. Người phụ nữ này được xếp vào danh sách "Ngũ đại xú nhân" (tức 5 phụ nữ xấu nhất lịch sử Trung Hoa).
Một số ghi chép kể rằng, Hoàng Nguyệt Anh có dung mạo xấu xí với mái tóc vàng, làn da màu đen, mặt nhiều mụn nhọt và dáng người thô kệch.
Dù không có ngoại h́nh xinh đẹp nhưng Hoàng Nguyệt Anh khiến Gia Cát Lượng rung động trái tim, quyết tâm cầu hôn để "rước nàng về dinh".
Tương truyền, danh sĩ Hoàng Thừa Ngạn ở miền Nhữ Năm nổi tiếng thanh cao, chính trực đă nói với Gia Cát Lượng rằng: "Nghe anh kén vợ, tôi có đứa con gái xấu xí, đầu vàng, da đen, nhưng tài năng có thể phối hợp với anh được. Lượng bằng ḷng tức th́ Ngạn đem con gái đến cho".
Sau khi nghe xong, Khổng Minh dựng lều gần nhà Hoàng Thừa Ngạn để mong có cơ hội gặp Hoàng Nguyệt Anh. Mặc dù không phải là mỹ nhân nhưng con gái Hoàng Thừa Ngạn thông minh, am hiểm nhiều lĩnh vực như bát quái, ngũ hành, kỳ môn độn giáp, binh pháp...
Sau vài lần tṛ chuyện với Hoàng Nguyệt Anh, Khổng Minh nhận thấy đây chính là một nửa hoàn hảo và quyết định hỏi cưới bà. Sau khi kết hôn, vợ chồng Gia Cát Lượng có hôn nhân hạnh phúc và có 2 con trai.
Không chỉ giỏi quán xuyến, chăm lo việc nhà, Hoàng Nguyệt Anh c̣n nhiều lần đưa ra những ư kiến quan trọng cho Gia Cát Lượng khi ông gặp vấn đề "khó nghĩ".
Với sự ủng hộ và hỗ trợ của vợ, Khổng Minh tạo dựng được sự nghiệp lớn, trở thành một trong những nhân vật được hậu thế ngưỡng mộ và kính trọng nhất