Người bán trái cây trên chợ nổi ở Sông Mekong ở Cần Thơ
CON SÔNG HUYẾT MẠCH Ở ĐÔNG NAM Á
Mekong là con sông huyết mạch trọng yếu ở khu vực Đông Nam Á.
Đây là con sông dài nhất Đông Nam Á, với chiều dài xấp xỉ 4.800 km.
Sông Mekong khởi nguồn từ cao nguyên Tây Tạng, chảy qua sáu quốc gia (Bao gồm Trung Quốc, Myanmar, Lào, Thái Lan, Campuchia và Việt Nam) và đổ ra Biển Đông.
Tiểu vùng sông Mekong mở rộng là khu vực kinh tế tự nhiên bao quanh sông Mekong, có diện tích 2,6 triệu km2 với dân số khoảng 339 triệu người.
Tổng diện tích lưu vực sông Mekong là 795.000 km2, là nơi sinh sống của khoảng 60 triệu người, sinh kế của 80% trong số họ phụ thuộc vào ḍng sông này.
Được coi là một trong những lưu vực sông đa dạng sinh học nhất trên thế giới, lưu vực sông Mekong cũng là một trong những khu vực đất canh tác màu mỡ nhất.
Mực nước sông Mekong thời gian gần đây đă xuống thấp tới mức chưa từng có trong lịch sử, khiến kinh tế và nông nghiệp các nước hạ lưu chịu tác động nghiêm trọng.
Năm 2019, một đợt hạn hán kéo dài ở miền Nam Trung Quốc và lục địa Đông Nam Á đă khiến mực nước ở sông Mekong hạ xuống mức thấp nhất trong 30 năm qua.
Năm 2019 và 2020, đặc biệt là ở đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), mực nước đă giảm xuống mức thấp nhất trong 100 năm trở lại đây.
Lượng nước chảy vào đồng bằng ít đi trong khi mực nước biển lại dâng cao, làm tăng độ mặn của đất trồng trọt.
Do đó, diện tích dành cho sản xuất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp.
Mực nước thấp là vấn đề nguy hiểm đối với các quốc gia thuộc khu vực hạ lưu như Việt Nam và Campuchia.
Mực nước thấp tác động tiêu cực đến các khu vực phát triển nông nghiệp, đặc biệt là các vùng trồng lúa.
Hậu quả là năng suất lúa gạo của ĐBSCL đă suy giảm rất lớn.
Trong khi đó, Đồng bằng Sông Cửu Long là “vựa lúa” lớn nhất và quan trọng nhất của Việt Nam, 17,3 triệu dân của vùng đồng bằng sông Cửu Long sản xuất hơn một nửa số gạo của Việt Nam; gần 90% lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam đến từ vùng này.
Ủy hội sông Mekong (MRC) ngày 7/8/2020 công bố một bản báo cáo, trong đó nêu rơ t́nh trạng khô cạn và hạn hán trên sông Mekong trong năm có liên quan đến lưu lượng xả nước ở mức thấp của các con đập thủy lợi và sự vận hành của các nhà máy thủy điện trên sông Mekong.
Do các đặc điểm độc đáo trên, khu vực này đang ở trong t́nh trạng rất dễ bị tổn thương.
Các con đập mà Trung Quốc, Lào và Campuchia đang xây dựng ở thượng nguồn đă chặn nước, giữ lại phù sa và cản trở sự di chuyển của cá.
Các quốc gia hạ lưu theo truyền thống lấy khoảng 40% lượng nước của họ từ phần sông của Trung Quốc trong mùa khô và 18% trong mùa mưa, nhưng tỷ lệ đó đă giảm mạnh do các con đập ở thượng nguồn.
Sau năm 2020, lượng phù sa đổ vào ĐBSCL ước tính chỉ c̣n khoảng 1/3 của năm 2007.
Theo một nghiên cứu năm 2018, các con đập cũng ngăn chặn sự di cư của cá và dự kiến sẽ gây ra sự sụt giảm thu nhập từ nghề cá ở các quốc gia phía Nam Trung Quốc lên tới 22,6 tỷ USD trong ṿng 24 năm .
Trạm bơm dă chiến dùng bơm nước ngọt phục vụ sản xuất ở xă Long Ḥa, thị xă G̣ Công đă không hoạt động được từ nhiều ngày nay. (Ảnh: Vũ Sinh/TTXVN)
CHIẾC ĐINH CUỐI CÙNG CHO CỖ QUAN TÀI CHÔN VÙI ĐBSCL
Mới đây, Campuchia đă quyết định cho đào một con kênh mang tên Phù Nam Techno.
Con kênh này dự kiến sẽ là tuyến đường thủy nối thủ đô Phnom Penh với tỉnh Kampot, qua sông Bassac.
Tỉnh Kampot nằm ở phía nam Campuchia, có một mặt giáp với tỉnh Kiên Giang của Việt Nam, và một mặt giáp với vịnh Thái Lan.
Dự án này sẽ vận chuyển hàng hoá đến và đi từ cảng Phnom Penh ra biển mà không cần phải trung chuyển qua Việt Nam.
Hôm 17-10, tại thủ đô Phnom Penh của Campuchia, Ủy ban liên bộ Campuchia do Phó thủ tướng Sun Chanthol đứng đầu đă kư kết thỏa thuận với đại diện Tổng công ty Cầu đường Trung Quốc (CRBC) về dự thảo khung xây dựng kênh đào nối ra biển Phù Nam Techo.
Thỏa thuận này sẽ cho phép CRBC tiến hành nghiên cứu chuyên sâu về tất cả các khía cạnh của dự án trong ṿng tám tháng.
Kênh Phù Nam, Funan Techo Canal.
Nguồn: Mekong River Commission. (Ảnh và chú thích: Kỹ sư Phạm Phan Long.)
Dự án kênh đào Phù Nam Techo ước tính sẽ tiêu tốn khoảng 1,7 tỷ USD và mất bốn năm để hoàn thành.
Campuchia cũng thông báo rơ ràng là các nghiên cứu thực hiện dự án kênh đào này sẽ do các công ty Trung Quốc thực hiện.
Theo nhận định ban đầu của các chuyên gia, việc Campuchia xây dựng kênh đào Phù Nam Techno này ra biển sẽ làm giảm lưu lượng nước trên ḍng sông Hậu, điều này sẽ tác động đến ĐBSCL, khu vực đang chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của biến đổi khí hậu, hạn hán, xâm nhập mặn…
CHÍNH PHỦ VIỆT NAM LÀM G̀ ĐỂ CỨU ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG ?
Theo đánh giá sơ bộ, dự án sẽ gây tác động xuyên biên giới đến tài nguyên nước, môi trường, thuỷ sản, đa dạng sinh học, giao thông thuỷ, nông nghiệp, sinh kế, kinh tế xă hội vùng ĐBSCL.
Lo lắng trước những hậu quả tồi tệ cho ḍng Mekong và ĐBSCL, nhiều nhà trí thức hải ngoại đă lên tiếng mạnh mẽ, yêu cầu Chính phủ Việt Nam cần có hành động cần thiết để cứu văn t́nh thế.
“Với những hậu quả đă hiện rơ trước mắt nếu như giới chức Việt Nam vẫn tiếp tục thái độ bàng quang, duy tŕ các chính sách nông nghiệp, thủy lợi duy ư chí và lạc hậu, không cho người nông dân quyền tự quyết về việc “nuôi con ǵ, trồng cây ǵ” như hiện tại th́ ngay khi “Đế chế Phù Nam” hoàn thành, người ta sẽ tận mắt chứng kiến sự tàn lụi của một vùng châu thổ giàu có ĐBSCL chỉ trong vài năm tới.
ĐBSCL đang gánh vác trách nhiệm an ninh lương thực, đảm bảo diện tích trồng lúa lớn. Người dân không có quyền trên thửa ruộng của họ và ngay cả việc bán sản phẩm lúa gạo cũng phải thông qua các công ty lương thực nhà nước hoặc các chủ vựa là người nhà của giới chức chính quyền.”
Mới đây, Học viện Ngoại giao đă tổ chức một Diễn đàn về Mekông tại TPHCM. Diễn đàn này được cho là :
- “ Bên cạnh nỗ lực của kênh ngoại giao chính thức, các ư tưởng, sáng kiến, giải pháp của giới chuyên gia, học giả sẽ góp phần hỗ trợ thực hiện các mục tiêu này.
Hợp tác liên cơ chế, hành động tập thể, chia sẻ kiến thức và phối hợp chính sách là ch́a khóa để thúc đẩy hợp tác hướng tới tương lai bền vững của tiểu vùng Mekong…”
Thêm nữa, báo chí cũng cho biết :
- Thủ tướng Chính phủ Việt Nam đă giao Bộ TN&MT, Uỷ ban sông Mê Công Việt Nam phối hợp với các bộ, ngành và địa phương thu thập thông tin chi tiết về dự án, triển khai đánh giá tác động xuyên biên giới của dự án kênh đào Phù Nam Techno tới vùng ĐBSCL của Việt Nam.
Chính quyền Việt Nam thời gian qua đă bất lực trước việc Lào xây các con đập trên cả ḍng chính và ḍng nhánh sông Mekông.
Và giờ đây chính phủ Việt Nam cũng sẽ bất lực trước dự án kênh đào này của Campuchia.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.