HƯỚNG DẪN SƠ CỨU (FIRST AID)
KHI BỊ CÔN TRÙNG, ĐỘNG VẬT VÀ NGƯỜI CẮN TRONG LÚC SINH HOẠT NGOÀI TRỜI Lynn Ly phỏng dịch theo "The Everything First Aid"
Những hoạt động ngoài trời như làm việc, vui chơi, giải trí, du ngoạn ở trong một số hoàn cảnh , khí hậu , và thời tiết . Khí hậu nóng và lạnh đều có thể gây ra những hệ quả đối lập (adverse consequences), và những sinh vật (critters) sống bên ngoài thỉnh thoảng gây dị ứng (ngứa ngáy khó chịu) hoặc tổn thương . Cơ thể bị thiếu nước hoặc ở cao độ (thí dụ lên đỉnh núi) và ở trong một số điều kiện ngoài trời khác cũng có thể làm bạn cảm thấy suy yếu đi .
Cho dù không có vấn đề ǵ khi bạn hoạt động ngoài trời, nhưng thật quan trọng bạn biết làm ǵ để chăm sóc hoặc trợ giúp những người bị chấn thương, bị bệnh tật bất ngờ .
I) BỊ CÔN TRÙNG, LOÀI VẬT VÀ NGƯỜI CẮN
Nhiều loại côn trùng và các sinh vật khác, bao gồm cả con người, gây ra các vết cắn và vết châm chích có thể cho cảm giác không thoải mái hoặc đe dọa tính mạng từ nhẹ nhẹ đến trung b́nh. Điều quan trọng là biết làm ǵ, làm thế nào để trị liệu, và khi nào th́ cần t́m kiếm đến trợ giúp từ chuyên gia y tế để trị liệu bất kỳ thương tổn tàng ẩn bên trong.
1) B̉ CẠP CẮN (SCORPION BITES)
Ḅ cạp là loại côn trùng nhiều chân có h́nh dạng giống tôm hùm (lobster-like arthoropods) nằm trong xếp loại côn trùng có nọc độc (arcahnid class, cùng loài nhền nhện = spider class), có một ng̣i / kim xoăn ở phần cuối nơi đuôi, và chúng thường được t́m thấy ở vùng sa mạc phía Tây Nam của Mexico (nước Mễ Tây Cơ). Những vết chích / đốt của bọ cạp dường như không có khả năng gây tử vong và dễ dàng điều trị, nhưng lại nguy hiểm cho trẻ nhỏ và người già hơn . Những triệu chứng bao gồm đau nhức ngay lập tức (immediate pain), nóng rát (burning), sưng tấy chút chút (minor swelling) và cảm giác tê (numb) hoặc ngứa ran (tingling sensation).
Những buớc sau đây cần nên thực hiện để trị liệu vết ḅ cạp cắn:
1. Rửa vùng bị ḅ cạp cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước
2. Dùng túi trườm lạnh đặt lên vùng bị ḅ cạp cắn trong ṿng 10 phút , nếu cần thiết th́ lập đi lập lại việc trườm lạnh vùng bị cắn với khoảng cách giữa các lần trườm lạnh là 10 phút .
3. Gọi điện thoại đến trung tâm kiểm soát chất độc (the Poison Control Center), hay đi bệnh viện khi có bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng ǵ
2) BỌ VE CẮN (TICK BITES)
Những người sống vùng rừng cây hay đồng cỏ, hay những người dành thời gian vui chơi giải trí ở những khu vực này th́ dễ bị bọ ve cắn . Loài côn trùng nho nhỏ này sống bằng cách hút máu các loài động vật có vú (mammals) thí dụ như hươu nai (deer), loài gậm nhấm (rodents), thỏ (rabbits) và có thể truyền bệnh từ động vật sang người .
Việc sơ cứu (first aid) những vết bọ ve cắn bao gồm loại bỏ con bọ ve đang bu bám ngay lập tức để tránh những phản ứng từ vết cắn và giảm thiểu tối đa các loại bệnh nhiễm trùng do bọ ve gây ra thí dụ bệnh Lyme, bệnh nóng sốt Colorado bọ ve (Colorado tick fever), bệnh nóng sốt được phát hiện ở núi đá (Rocky Mountain Spotted fever)
Để tháo bỏ con bọ ve bu bám trên người , hăy làm như sau:
1. Dùng cây nhíp (tweezers) hay cây kẹp nhỏ nhỏ cong cong hay thẳng thẳng (small curl or flat forcepts) kẹp lấy đầu con bọ ve và càng cận sát nơi da đang bị con bọ ve cắn càng tốt, rồi nhẹ nhàng kéo ra, đừng bóp nát hay xoay vặn con bọ ve
2. Rửa vùng bị bọ ve cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước.
3. Bôi thuốc Antihistamine hoặc loại 1% hydrocortisone cream (loại kem chứa 1% chất hydrocortisone)
Cần phải có sự chăm sóc y tế chuyên nghiệp , nếu con bọ ve cắn quá sâu và bạn không thể tháo gỡ nó ra được, hoặc bạn đang ở trong khu vực được thông báo là có nhiều nguy cơ bị bệnh lyme, hoặc bạn có triệu chứng nóng sốt hay triệu chứng cảm cúm , hoặc bạn có trải nghiệm bắp thịt trở lên suy nhược, tê liệt (paralysis) , hoặc nổi vết tṛn đỏ trên da gọi là "phát ban mắt ḅ" (the bull's eye rash) là đặc chưng của bệnh Lyme .
CẢNH BÁO !!!
Đừng bao giờ bôi petroleum jelly (vaseline), rượu cồn ( alcohol ) ahy ammonia lên con bọ ve - chúng sẽ cắn chặt sâu vào da hơn. Nếu bạn đang ở trong vùng cảnh báo có nhiều nguy cơ bệnh Lyme mà bị bọ ve cắn, bạn nhất định phải phone báo bác sĩ để được tư vấn và ngay lập tức được chăm sóc và điều tri bao gồm việc sử dụng thuốc kháng sinh
Giáo sư Jeffrey Woods, Đại học Illinois, cho hay vận động tăng tính miễn dịch chống lại bệnh cúm và giảm tử vong ở chuột thí nghiệm.
Năm 1989, giáo sư David Nieman, một chuyên viên uy tín về vận động với miễn nhiễm, cho hay vận động vừa phải tăng số lượng tế bào sát vi khuẩn trong máu. Nhưng nên nhớ, vận động đột xuất, quá sức, sẽ khiến cơ thể sản xuất nhiều chất cortisone, mà khi quá nhiều chất này lại làm giảm sức đề kháng của cơ thể.
10- Tác dụng tinh thần
Sau khi quan sát, nghiên cứu 1200 người khỏe mạnh trên 70 tuổi, các nhà chuyên môn y khoa học tại Đại học Harvard, Yale, Duke kết luận là sự tập luyện cơ thể làm tinh thần họ lành mạnh, tỉnh táo, giải quyết vấn đề nhậm lẹ, suy luận tốt, trí nhớ tốt. Sự kiện này được giải thích là vận động đưa máu nhiều về năo bộ, đồng thời năo cũng tiết ra kích thích tố hưng phấn noradrenaline, serotonin và endorphins.
Một thí nghiệm ở North Carolina c̣n cho là với 6 tuần lễ đi bộ nhanh nhẹn, khả năng trí tuệ sẽ tăng lên 7.6 %.
Theo nhà tâm lư học Shae Graham Kosch, Đại học Florida, bất cứ hành động nhắc đi nhắc lại liên tục nào cũng giải tỏa được căng thẳng. Ngoài ra khi ta hít thở sâu, oxy vào năo nhiều cũng làm tinh thần lên cao(tập thở sâu)
11- Ngủ ngon
Quan sát tân binh thao dượt trong ṿng 18 tuần lễ, Colin M. Shapiro tại bệnh viện Hoàng Gia Edinburgh, Ái Nhĩ Lan, cho thấy sau thời gian tập luyện họ ngủ dễ dàng hơn và ít thức dậy ban dêm. Tập luyện tăng sản xuất kích thích tố hưng phấn endorphins, giảm căng thẳng khiến ta ngủ nghỉ thoải mái. Nhưng không nên vận động quá mạnh trước giờ ngủ v́ nhịp tim, hơi thở nhanh khiến ta không thư giăn được.
Báo SLEEP tháng 11, 2003 đăng kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của vận động với phụ nữ ở thời kỳ măn kinh. Bác sĩ Trưởng nhóm nghiên cứu Shelley Tworoger cho hay vận động nhẹ mỗi buổi sáng giúp các bà ngủ ngon hơn. Có thể là vận động khiến vài kích tố sản xuất nhiều, khiến cơ thể vui vẻ hoạt động hăng say, tối tới mệt mỏi lăn ra ngủ.
Bản tin của Mayo Clinic ngày 01 tháng 4 năm 2005 cho hay vận động vừa phải 20 phút mỗi ngày, ba lần một tuần giúp nhiều người bị bệnh Alzheimer cảm thấy dễ chịu và ngủ ngon hơn vào buổi tối,
12- Tăng ước muốn t́nh dục
Giám đốc Thể dục Thể thao Đại học Arizona James Skinner cho hay vận động cơ thể tăng sàn xuất testosterone nên ước muốn t́nh dục cũng tăng.
Nghiên cứu của Stanten và Yeager năm 2003 cho hay phụ nữ sẽ có dục t́nh nhiều hơn sau 20 phút vận động.Theo kết quả nghiên cứu tại Đại Harvard, nam nữ ở tuổi 40- 60 mà bơi đều đặn đều cảm thấy khỏe mạnh và tận hưởng thú vui này.Nhiều người cũng e ngại sự giao hợp làm tiêu hao năng lượng nhưng thực ra năng lượng mất đi chỉ bằng chạy lên xuống hai đợt cầu thang.
13- Giảm ký
Vận động để giảm kí đă được nhiều nghiên cứu công nhận là có hiệu quả tốt. Lư do rất dễ hiểu là khi tập luyện, cơ thể sẽ tiêu dùng nhiều năng lượng do chất dinh dưỡng cung cấp. Tập luyện đều đặn có thể giảm 30 gr mỗi tuần. Kết quả coi bộ khiêm nhường nhưng nếu xuống kư đều đều như vậy th́ với thời gian ta sẽ thấy sự ích lợi của vận động.
Vận động vào buổi sáng dường như công hiệu hơn v́ khi đó cơ thể sẽ tiêu dùng năng lượng dự trữ từ tế bào mỡ béo.
14- Viêm khớp
Vận động thường xuyên giúp bắp thịt quanh khớp mạnh mẽ để đỡ và bao che khớp; giảm thất thoát xương; tăng chất nhờn ở khớp; giảm cứng đơ; sưng và đau. Nếu không vân động, dây chằng thoái hóa dần. Vận động đúng cách giúp cải thiện viêm xương khớp nhưng nên hỏi bác sĩ, tránh cử động quá mạnh như chạy bộ, đánh quần vợt.
15- Suyễn, bênh phổi.
Vận động giúp các cơ bắp quanh lồng ngực, bụng và hoành cách mô mạnh hơn. Ngoài ra các bắp thịt đă quen với tập luyện tiêu thụ dưỡng khí ít hơn bắp thịt không tập luyện. Nhờ đó sự hít thở dưỡng khí và thán khí được hữu hiệu mà phổi không phải gắng sức. Tập luyện vừa sức cũng giúp cơn suyễn ít xẩy ra.
Tuy nhiên nên tham khảo bác sĩ coi tập như thế nào cho thích hợp với bệnh t́nh của ḿnh.
16- Giữ thăng bằng cơ thể
Người cao tuổi thường hay bị té v́ khả năng giữ thăng bằng cơ thể bị rối loạn. Nhờ vận động, trở ngại này có thể tránh được.
17- Tuổi thọ
C̣n tác dụng của vận động trên tuổi thọ th́ có nhiều ư kiến.
Hiệp Hội Ung Thư Hoa Kỳ cho là sự vận động có thể làm hạ số tử vong do bệnh tật gây ra. Các chuyên gia Ḥa Lan nhận thấy những người làm việc chân tay như bổ củi, khuân vác đồ vật nặng sống lâu hơn người làm việc văn pḥng cả dăm bẩy năm. Nghiên cứu tại Đại Học Harvard quan sát 10.000 cựu sinh viên tuổi 45 tới 84, cho thấy những người vận động như đi bộ, đánh quần vợt, sống lâu hơn.
Trong khi đó Leonard Hayflick, chuyên gia nổi tiếng về vấn đề người già, góp ư: không có bằng chứng nào về sự tăng tuổi thọ khi người già vận động. Nếu đúng vậy th́ ta phải thấy, khi xưa, các cụ lớn tuổi nhất sẽ rất năng động. Nhưng sự thực th́ các cụ lại sống rất tĩnh tại. Hayflick c̣n cho là nếu vận động làm sống lâu hơn có lẽ là do tác dụng tích cực của nó vào diễn tiến bệnh tật.
Như vậy th́ dù không có bảo đảm là sự vận đông kéo dài tuổi thọ, nhưng kinh nghiệm chung cho hay nó mang nhiều lợi ích cho đời sống. Nó làm ta cảm thấy ít lo âu, vui đời hơn, tỉnh táo, nhanh nhẹn hơn. Nó mang lại vẻ trẻ trung, phong độ, di động nhẹ nhàng. Đời sống t́nh dục thỏa măn hơn, ăn ngon chừng mực, dễ tiêu laị ít táo bón. Sức nặng cơ thể ở mức vừa phải, bớt đau nhức xương lưng. Nguy cơ bệnh tim phổi ít đi, tính miễn dịch gia tăng.
Và hy vọng là sự hóa già đến chậm hơn.
Lập Kế hoạch
Với những ích lợi như vậy, có lẽ tuổi già ta cũng nên sắp đặt để có một chương tŕnh tập luyện cơ thể. Mà khởi đầu chương tŕnh bao giờ cũng có những khó khăn. "Vạn sự khởi đầu nan" mà.
Ta cũng nghe có cụ nói:. Ôi, già rồi, thở không ra hơi, c̣n tập tành làm ǵ cho mệt. Từ mấy chục năm nay tôi đâu có tập ǵ đau mà vẫn khỏe. Lái xe đưa bà ấy đi chợ, lại phải trông cháu, lấy đâu ra th́ giờ rảnh để tập. Tôi không khoái việc tập tành, các cụ ạ. Ḿnh ngồi nhẩn nha tâm sự thế này vui hơn. Tập xong tôi đói, tôi lại phải ăn như vậy tôi càng mập ra. Tập nhỡ dạ con tôi nó sa xuống th́ chết tôi à. Lại c̣n phấn son trên măt, mồ hôi mồ kê nhễ nhại làm loang lổ ố nḥe. C̣n mấy bạn trẻ th́ nói " chúng cháu đang sung sức, cần ǵ phải vận động mới khỏe".
Đối với tuổi trẻ tuy sức lực đang dồi dào nhưng nếu không vận động th́ sức lực đó rồi sẽ chóng hao ṃn và không mấy chốc thân thể sẽ trở thành yếu đuối. Đối với quư vị cao niên v́ lâu ngày không tập luyện, vận động nên thân thể không được mạnh mẽ, tâm thần mệt mỏi khiến các cụ mang nặng cái mặc cảm là già yếu, không vận động nổi.
Sự thật th́ vận động là một quá tŕnh cần thiết để duy tŕ và tăng tiến sức khỏe, bảo vệ chức năng của các cơ quan thiết yếu trong cơ thể như tim, phổi, bộ máy tiêu hóa, bộ máy tuần hoàn v.v..Sự vận động này cần thiết cho mọi lứa tuổi
V́ thế ta nên có một kế hoạch trước khi bắt đầu vận động. Một đôi giầy không thích hợp, hăng hái tập quá nhiều rồi đau chân, mất sức thế là bỏ cuộc đi bộ. Rồi bắp thịt, bàn chân thích khỏe mạnh mà trí năo không ưng. Cho nên phải có sự quyết tâm, một giao kèo với ḿnh với ba chữ C: Cương quyết, Chuyên cần, Cố gắng. Hăy coi sự luyện tập như một nhu cầu cần thiết hàng ngày. Sắp đặt giờ tập vào thời gian nhất định để tránh sáng bảo để chiều rồi chiều bận thôi để sáng mai tập nhiều hơn. Bắt đầu từ từ tùy theo sức chịu đựng rồi tăng dần dần. Mất nhiều chục năm để cơ thể yếu th́ cũng cần thời gian để tập luyện hồi phục.
Kiểm soát sức khỏe
Trước khi vận động, quư vị cao niên cần xét t́nh trạng sức khỏe để biết điều ǵ nên làm và điều ǵ nên tránh. Do đó cần phải nhờ một bác sĩ y khoa khám bệnh và chỉ dẫn những điều cần thiết. Ví dụ, nếu quư cụ có bệnh tim th́ tất nhiên phải tránh những h́nh thức vận động cần nhiều sức lực như chạy bộ, quần vợt v.v...
Rồi tham khảo với bác sĩ để điều chỉnh mấy thứ thuốc ḿnh đang uống cũng như kiểm soát lại sức khỏe tổng quát xem có trở ngại ǵ khi vào chương tŕnh tập luyện.
Thuốc ngủ, thuốc an thần làm hạ huyết áp khi đứng lâu, gây chóng mặt, dễ ngă.
Thuốc thông tiểu tiện làm mất nước, mất potassium, gây vọp bẻ, nhịp tim loạn xạ, nên khi tập cần uống thêm nước.
Thuốc trị tiểu đường làm giảm đường trong máu, sự vận động cũng đốt nhiều nguyên liệu này, nên cần đề pḥng lượng glucose trong máu quá thấp, gây tổn thương cho cơ thể.
Nếu đang có bệnh tim, bệnh cao huyết áp, bệnh tiểu đường, quá mập, hoặc hút thuốc lá th́ cần được bác sĩ hướng dẫn mức độ tập luyện để bệnh không nặng hơn.
Thường th́ các bác sĩ đều cho ta làm một trắc nghiệm xem khả năng chịu đựng của trái tim tới mức nào. Trong trắc nghiệm này, ta đi rồi chạy trên máy chạy tự động với tốc độ tăng dần. Trái tim phải bơm mạnh hơn để cung cấp dưỡng khí. Thử nghiệm cho biết nếu máu cung cấp cho tim giảm. Nếu có thuyên giảm th́ bác sĩ sẽ cho ta biết tập luyện thế nào cho vừa sức.
Những điều cần lưu ư khi tập luyện mấy điểm sau đây ta cần lưu ư:
1- Khi chưa bao giờ tập luyện, ta cần cẩn thận lựa chọn môn tập nào thích hợp với tuổi tác và t́nh trạng sức khỏe của ḿnh.
2- Khi đă có chương tŕnh tập từ những năm về trước, ta có thể tiếp tục chương tŕnh đó miễn là cơ thể không thấy có triệu chứng khó chịu nào.Tuy nhiên cũng nên giảm thời gian vận động một ít cho phù hợp với niên kỷ hiện tại.
3- Không nên tiếp tục những môn tập luyện gây nhiều cảm xúc mạnh hoặc có tính cách tranh đua dữ dội khiến có thể đưa tới thay đổi đột ngột cho cơ thể. Ở tuổi già, sự vận động mang nhiều tính chất thư giăn, linh hoạt cơ thể hơn là cạnh tranh thua được.
4- Tạm ngưng vận động khi trong người không hoàn toàn khỏe mạnh hoặc quá lo lắng khi tập. Tránh tập luyện ngay sau hoặc trước khi ăn no.
5- Những ngày quá nóng và ẩm, hoặc quá lạnh và gió, không thuận lợi cho việc vận động ngoài trời.
6- Đang tập luyện mà thấy những dấu hiệu sau đây th́ nên ngưng: Khó thở, hồi hộp, nhịp tim nhanh, không đều, đau ngực nhất là cơn đau chạy xuống vai-tay trái.
7-Uống nước trước, trong khi và sau khi vận động.
Một trong những rủi ro khi vận động là bị vọp bẻ .Vọp bẻ có nghiêu lư do: khô nước trong cơ thể, mệt mỏi, lạnh, mất thăng bằng muối khoáng magnesium, sodium và potassium, cơ thể ở một vị quá lâu. Để bớt đau, thoa bóp và chườm hơi nóng nơi đau, uống nước đầy đủ.
Môn vận động nào tốt.
Nhiều vị thắc mắc hỏi môn tập luyện nào tốt. Ư kiến chung của các chuyên gia cho là môn nào cũng tốt miễn là phù hợp với điều kiện cá nhân cuả ḿnh : tuổi tác, t́nh trạng sức khỏe.
Thường thường, người ta chia môn tập luyện ra làm 4 loại :
-Tập luyện để có sức chịu đựng, tăng nhịp tim đập, tăng hô hấp trong một thời gian, tốt cho tim phổi và giúp ngăn ngừa hay tŕ hoăn một số bệnh tật.
-Tập luyện cho có sức mạnh, bắp thịt nở nang, khiến người cao tuổi có thể sống độc lập, làm những việc cần thường nhật.
-Tập luyện để giữ thăng bằng cơ thể, tránh té ngă, gây gẫy xương, đưa đến tàn tật.
-Tập luyện co dăn để cơ thể linh động, mềm mại.
Bơi lội, khiêu vũ, đạp xe đạp, yoga nhất là đi bộ đều tốt.
Sau đây là vài phương pháp vận động thích hợp vối tuổi cao niên.
Đi Bộ.
Theo nhiều chuyên viên sức khỏe, trong các phương pháp vận động th́ đi bộ là phương pháp dễ nhất, rẽ nhất, tự nhiên nhất mà không kém phần hữu hiệu đối với sức khỏe. Để thực hiện việc đi bộ, ta chỉ cần một đôi giầy vừa vặn, bộ quần áo thoải mái và ư muốn vững chắc. Đi bộ thường được coi như thông dụng, thích hợp với người già, có thể thực hiên bất cứ lúc nào, ít gây tai nạn và mang lại nhiều ích lợi cho cơ thể.
1- Đi bộ là một trong nhiều môn tập luyện mà tuổi tác cũng như điều kiện sức khỏe không là những trở ngại.
2- Không phải học cách đi bộ v́ ta đă biết đi từ lúc một tuổi, bây giờ chỉ cần áp dụng nhịp điệu theo tuổi hiện tại.
3- Ta có thể sắp xếp thời gian đi bộ vào chương tŕnh mỗi ngày một cách dễ dàng; không cần mất th́ giờ thay quần áo, lái xe tới pḥng tập thể dục. V́ ta có thể đi bộ trong nhà ngoài đường, trước cửa.
4- Ta không cần có bạn để đi bộ như khi đánh quần vợt, nhưng nếu có bạn cùng đi th́ vui hơn;
5- Người đi bộ thường ít bỏ cuộc và đi lâu hơn là chạy bộ. Nếu ta đă thực thi chương tŕnh được dăm tuần lễ là ta thành như ghiền, mỗi ngày phải đi bộ;
6- Đi bộ đều đặn làm điều ḥa tim mạch, tăng khả năng hít thở của phổi, làm hạ huyết áp, đốt nhiều nhiên liệu khiến bớt mập, giảm sự loăng xương, giảm phong thấp. Một quan sát tại Luân đôn từ năm 1950 với những bưu tín viên đi bộ đưa thư và nhân viên làm việc văn pḥng, cho thấy người đưa thơ ít bị bệnh tim hơn.
7- Đi bộ mang cho ta nhiều năng lực, hít thở nhiều dưỡng khí trong lành, hồng cầu nhiều dưỡng khí khiến ta thấy khỏe mạnh ra;
8- Đi bộ làm tâm hồn thư dăn, tâm trạng thoải mái, trí tuệ lanh lợi, sáng suốt.
9- Người đi bộ thường ăn uống điều độ, ít hút thuốc lá, sống lành mạnh hơn người không tập luyện.
Trong khi đi bộ, giữ lưng thẳng, bụng thót, cổ và đầu ngay, mắt nh́n về phía trước . Bước tới nhịp nhàng, không quá dài, tay vung tới lui để có thêm chớn và giữ thăng băng cơ thể.
Một chuyên viên về thể dục thể thao, bác sĩ Whitaker đề nghị quư cụ theo một chương tŕnh 5 tuần rất giản dị sau đây:
Tuần thứ nhứt: Đi bộ 5 phút với những bước đi trung b́nh không chậm, không nhanh, từ nhà ra đường rồi trở về.
Tuần thứ hai: Tăng thời gian đi bộ từ 5 lên 10 phút từ nhà ra đường, và 10 phút từ đường trở về nhà, vẫn đi những bước trung b́nh như trên.
Tuần thứ ba: Tăng thời gian lên 15 phút đi và 15 phút về, tổng cộng 30 phút.
Tuần thứ tư: Vẫn giữ thời gian đi và về là 30 phút, nhưng bước nhanh hơn để tăng khoảng đường đi bộ lên 10%.
Tuần thứ năm: Đo nhịp tim đập để t́m nhịp đập thích hợp với bản thân ḿnh. Việc này phải nhờ bác sỹ chỉ dẫn để biết nhịp đâp tối đa của ḿnh là bao nhiêu. Khi biết rồi th́ tự đo nhịp tim đập: lấy 70% nhịp đập tối đa làm chuẩn để theo đó mà điều chỉnh bước đi nhanh hay chậm, miễn là tim không đập nhanh hơn số 70% nhịp đập tối đa
Xin nói rơ về nhịp tim tối đa maximum heart rate.
Khi c̣n trẻ trung khỏe mạnh, trái tim có thể co bóp thật nhanh tới mức độ cao nhất, chẳng hạn 200 nhịp một phút để cung cấp dưỡng khí cho ta leo một ngọn đồi. Nhưng với tuổi cao, trái tim không hoạt động mạnh như vậy được. Nhip tối đa giảm dần dần từ sáu tới tám nhịp cho mỗi thập niên. Cách giản dị để tính nhịp tim tối đa là trừ con số 220 với số tuồi. Người 50 tuổi, nhịp tối đa là 170; tuổi 70 th́ nhịp tối đa sẽ là 150. Để an toàn ta không nên tập luyện quá 60 - 75% nhịp tối đa
Đi bộ dưới nước
Đúng ra phải nói là đi trong nước. Nếu có một hồ tắm với mức nước ngang ngực th́ đi trong nước là một h́nh thức vận động lư tưởng. Trước hết, đi trong nước an toàn. Không như chạy bộ có thể làm thương tổn đầu gối và khuỷu chân, bơi lội khiến toàn thân mệt mỏi, tập tạ có thể làm bắp thịt co rút. Đi bộ trong nước không có những rủi ro kể trên.
Khi đi bộ trong hồ nước với mực nước ngang ngực th́ ta cảm thấy sức cản của nước và ta có thể điều chỉnh sức cản đó bằng cách tăng hay giảm tốc độ bước đi. Đi bộ trong nước khiến ta tiêu thụ chừng 460 calôri mỗi giờ. Một chương tŕnh gồm có 20 phút đi bộ trong nước, ba lần mỗi tuần, có thể đem lại những lợi ích cho thân thể như đi bộ hoặc chạy bộ.
Các lợi ích gồm có: tăng cường các bắp thịt, các chức năng của tim, sự mềm dẻo của thân thể. Đi bộ trong nước không làm đổ mồ hôi, với những rủi ro như đi trên bộ.
Đi trong nước cũng an toàn đối với những người bị bệnh tim, cao huyết áp, nhức khớp xương, bởi v́ nước gánh chịu 90% sức nặng của thân thể, do đó nhiều người không thể đi bộ thoải mái trên đất có thể đi thoải mái trong nước.
Hiệu lực trị liệu của môn đi trong nước khiến nhiều chuyên viên trị liệu phục hồi dùng môn này trong chương tŕnh phục hồi sức khỏe cho những lực sĩ bị thương trong các cuộc vận động biểu diễn.
Nhiều người thực hành đi trong nước khám phá nhiều lợi ích khác. Họ cảm thấy như được xoa bóp (massage) và sự căng thẳng thần kinh cũng tan biến. Một cụ bà 70 tuổi nói rằng cụ thích vừa đi trong nước vừa chuyện tṛ với các bạn đồng hành và quên rằng ḿnh đang tập thể dục.
Bằng các động tác khác nhau, phương pháp đi trong nước có thể chuyển động mọi bắp thịt của thân thể. Đi tới đi lui, đi ngang, vung hai tay dưới nước là những động tác để thực hiện một cuộc vận động thân thể toàn diện. Các cụ cao niên có bệnh nên hỏi ư kiến bác sĩ trước khi bắt đầu một chương tŕnh vận động bằng phương pháp đi trong nước.
Kết luận
Để mang lại ích lợi cho cơ thể, tập luyện cần đều đặn và lâu dài; cố gắng giữ đúng giờ tập như một hẹn ḥ quan trọng, đặt tiêu chuẩn cho từng giai đoạn và tự tưởng thưởng khi thực hiện được ư muốn.
Với nhiều vị cao tuổi, động lực thúc đẩy lúc nào cũng có sẵn. Họ nói rằng sự chuyên cần này mang đến cảm giác sung sức khiến họ khó mà ngưng v́, chỉ thiếu vận động vài ngày là thấy hậu quả ngay. Nhưng cũng có nhiều vị cần thêm một khích lệ như có bạn để cùng tập, nghe nhạc hay coi phim truyện hấp dẫn khi tập. Đồng thời chương tŕnh tập cũng cần được sắp xếp làm sao cho lư thú, hấp dẫn.
Cách đây trên nửa thế kỷ, học giả lăo thành Trần Trọng Kim và các cộng sự viên đă kể câu chuyện sau đây trong Quốc Văn Giáo Khoa Thư lớp Dự Bị:
"Người Ngô Phổ hỏi ông Hoa Đà cái cách giữ vệ sinh thế nào, ông Hoa Đà nói rằng:
" Người ta phải làm lụng vận động luôn, th́ ăn uống mới dễ tiêu, huyết mạch mới dễ lưu thông, và bịnh tật mới không sinh ra được. Cái ch́a khóa mà không rỉ là v́ dùng đến luôn. Nước giừa ḍng không dơ bẩn, là v́ chảy liên tục. Người ta cũng vậy, có vận động th́ mới khỏe mạnh"
"Người Ngô Phổ theo lời dạy ấy. Quả nhiên mỗi ngày một khỏe ra và sống được ngoài chín mươi tuổi".
Lại có nhận xét: " Ở tuổi trẻ, sự sung sức là một lựa chọn, nhưng ở người già, nó là điều cần thiết."
Ta nhớ những cái đồng hồ cổ xưa: khi nó ngưng chạy không phải v́ lư do hao ṃn, mà v́ cần phải được lên dây thiều.Cơ thể người cao tuổi cũng vậy, cần được lên dây thiều. Bằng sự vận động, tập luyện cơ thể đều đặn.
Hầu như chúng ta đều biết ngồi quá lâu không hề tốt. Nhưng chính xác điều ǵ diễn ra trong cơ thể khi ngồi suốt 8 tiếng mỗi ngày hoặc lâu hơn?
Cách đơn giản pḥng trị đau cổ gáy, đau lưng
5 lư do không nên ngồi lâu hơn 3 giờ mỗi ngày
Thói quen ngồi liên tục một chỗ trong thời gian dài gây tổn thương các cơ quan trong cơ thể, làm suy yếu chức năng các cơ và là nguyên nhân cho nhiều vấn đề về cột sống. Các chuyên gia trên tờ Washingtonpost đă mô tả chi tiết một loạt vấn đề do ngồi liên tục nhiều giờ và một số lời khuyên giúp mọi người cải thiện sức khỏe.
Tổn thương cơ quan bên trong cơ thể
Bệnh tim
Khi ngồi lâu, các cơ ít đốt cháy mỡ và tốc độ lưu thông máu chậm hơn khiến các axit béo dễ làm tắc nghẽn tim. T́nh trạng này kéo dài gây cao huyết áp, tăng nồng độ cholesterol trong máu.
Theo các chuyên gia, những người càng ít vận động với “thời gian tĩnh” càng nhiều có nguy cơ mắc bệnh tim cao hơn gấp 2 lần những người năng vận động.
Tụy hoạt động quá mức
Tụy có nhiệm vụ sản sinh insulin, hormone giúp tế bào lấy glucozo từ máu và sử dụng để sinh năng lượng. Tuy nhiên, tế bào trong các cơ ở trạng thái không vận động không phản ứng với insulin khiến tụy tiếp tục tiết ra nhiều hormone nữa. Đây là nguyên nhân gây tiểu đường và một số bệnh khác.
Điều nguy hiểm là sự suy giảm phản ứng với insulin xảy ra chỉ sau 1 ngày ngồi liên tục, theo kết quả một nghiên cứu năm 2011.
Ung thư ruột kết
Nhiều nghiên cứu cho thấy sự liên quan giữa ngồi lâu với sự gia tăng nguy cơ ung thư ruột, ung thư vú và nội mạc tử cung. Các nhà khoa học vẫn chưa lư giải đầy đủ cho vấn đề này, nhưng đă có nhiều giả thiết được đưa ra. Giả thiết thứ nhất cho rằng insulin dư thừa kích thích sự phát triển của các tế bào có hại. C̣n theo một lập luận khác, vận động thường xuyên sẽ đẩy mạnh hoạt động của các chất chống oxy hóa tự nhiên giúp ngăn ngừa quá tŕnh phá hủy tế bào và các gốc tự do, tác nhân tiềm ẩn gây ung thư.
Thoái hóa cơ
Chùng cơ bụng
Khi đứng, di chuyển hay thậm chí ngồi ngay ngắn, cơ bụng căng ra và giữ cho dáng người thẳng. Ngồi sai tư thế không những làm căng cơ lưng mà c̣n khiến cơ bụng bị suy yếu gây cong vẹo cột sống.
Hông thiếu linh hoạt
Những người ngồi quá nhiều hiếm khi có cơ hội vận động để cơ hông phát triển. Do vậy, hông ngày càng kém linh hoạt. Đây là nguyên nhân hạn chế khả năng di chuyển và độ dài sải chân.
Nghiên cứu khoa học cũng chứng minh rằng suy giảm chức năng cơ hông là lư do khiến người cao tuổi dễ bị té ngă hơn.
Cơ mông suy yếu
Ngồi nhiều khiến vùng mông không phải thực hiện “nhiệm vụ” nào và dần quen với t́nh trạng này. Ṿng ba dần to ra một cách không mong muốn nhưng cơ mông lại suy yếu, hạn chế khả năng vận động.
Các vấn đề về chân
Lưu thông máu kém ở chân
Thời gian ngồi nhiều khiến tuần hoàn máu ở chân giảm. Các vấn đề có thể phát sinh gồm sưng mắt cá chân, giăn tĩnh mạch cho tới hội chứng huyết khối trong tĩnh mạch (DVT) nguy hiểm.
Xương mỏng
Các hoạt động đi, chạy... kích thích hông và xương ở phần dưới cơ thể phát triển với mật độ dầy hơn, chắc chắn hơn. Ngồi lâu khiến xương mỏng dần đi. T́nh trạng thiếu vận động như trên là lư do cho sự gia tăng chứng loăng xương trong thời gian gần đây, theo ư kiến của các nhà khoa học.
Kém tập trung
Vận động giúp bơm máu và oxy lên năo tốt hơn, đồng thời kích thích sản sinh các hóa chất cải thiện tâm trạng và trí óc. Khi ngồi một chỗ trong thời gian dài, mọi quá tŕnh trong cơ thể đều diễn ra chậm chạp, bao gồm cả hoạt động của năo bộ khiến chúng ta khó tập trung.
Đau mỏi cổ
Phần lớn thời gian dân văn pḥng “đóng đô” tại bàn làm việc với thói quen chúi đầu về phía bàn phím máy tính hoặc nghiêng nghiêng đầu một bên nghe điện thoại. Hậu quả là các đốt sống cổ bị kéo căng và có thể mất cân đối vĩnh viễn.
Đau vai và lưng
Tư thế ngồi cúi về phía trước c̣n ảnh hưởng tới cả vai và lưng, đặc biệt là cơ cầu vai, nối cổ và vai.
Thoái hóa cột sống
Ngồi trong thời gian dài với tư thế không đúng khiến đĩa đệm chêm giữa hai phần cứng xương đốt sống suy giảm chức năng giảm sốc cho cột sống, gây đau và phát sinh các vấn đề cột sống.
Thoát vị đĩa đệm
Càng ngồi nhiều mọi người càng đối mặt với nguy cơ thoát vị đĩa đệm cao hơn. Ở tư thế ngồi, trọng lượng phần trên cơ thể dồn vào đốt sống thắt lưng thay v́ được phân phối đều dọc theo cột sống.
Gia tăng nguy cơ tử vong
Trong nghiên cứu kéo dài 8 năm rưỡi, những người có thời gian ngồi xem tivi nhiều nhất có khả năng tử vong cao hơn 61% so với những người xem tivi ít hơn 1 giờ mỗi ngày.
5 biểu hiện gan bị bệnh mọi người không nên bỏ qua
Gan là một trong các cơ quan nội tạng quan trọng với chức năng chính là đào thải các chất độc hại, bảo vệ cơ thể khỏi các nhân tố nguy hiểm. Ngoài ra, nó c̣n có vai tṛ ngăn chặn chất độc hại xâm nhập vào cơ thể thông qua đường tiêu hóa, góp phần giảm mức độ độc tính của các thành phần độc hại, loại bỏ các chất cặn bă ra khỏi cơ thể.
Tuy nhiên, trong bối cảnh nhịp độ sống hiện đại, gan mỗi ngày phải chịu sự tấn công bởi hàng loạt các nhân tố có hại từ môi trường như thực phẩm bẩn, rượu bia, thuốc kháng sinh, các virus gây viêm gan B, khiến cho gan bị tổn thương.
Ăn nhiều cá thịt hằng ngày làm càng nhiều người có nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ. Tuy nhiên các biểu hiện bệnh thường không dễ để phát hiện. Vậy khi xuất hiện t́nh trạng nào cần lưu ư tự kiểm tra tạng phủ này có vấn đề hay không? Dưới đây là 5 triệu chứng thường gặp ai cũng nên t́m hiểu và có cách trị liệu kịp thời.
1. Chán ăn, buồn nôn và sợ dầu mỡ
Gan là tuyến tiêu hóa lớn nhất trong hệ thống tiêu hóa, cơ quan chính tổng hợp urê và là bộ phận quan trọng của quá tŕnh trao đổi chất. Khi mắc bệnh, nó sẽ ảnh hưởng đến tiêu hóa và hấp thu của dạ dày, chẳng hạn bài tiết ra nhiều loại enzyme.
Do đó, một khi chán ăn, buồn nôn và sợ đồ ăn nhiều dầu mỡ đều là biểu hiện chức năng tiêu hóa và hấp thụ của cơ thể có vấn đề. Nó cũng có khả năng thầm báo hiệu sự xuất hiện của bệnh gan. Trong trường hợp này, không được coi nó là chứng khó tiêu hoặc các bệnh khác, nên chú ư và thăm khám kịp thời.
2. Xuất hiện nốt đỏ trên ngực và lưng
Ảnh: jbk.39.net
Nhiều bệnh nhân bị viêm gan mạn tính, trong quá tŕnh bệnh tiến triển, sẽ làm thoái hóa và dần hoại tử tế bào gan. Sự hoại tử này có thể dẫn đến suy giảm chức năng gan, khiến nội tiết bị rối loạn sau đó xuất hiện nốt đỏ dưới da, đặc biệt là trên ngực và lưng. Do đó, khi xuất hiện biểu hiện này, rất có khả năng là xuất hiện bệnh gan.
3. Da và niêm mạc trở nên vàng
Người ta biết rằng gan có thể tiết ra mật được lưu trữ trong túi mật để sử dụng trong đường tiêu hóa. Khi bệnh gan xuất hiện, chức năng sản xuất mật và bài tiết mật sẽ bị rối loạn, làm dịch mật nên được tiết vào túi mật sẽ đi vào máu, làm cho da và niêm mạc có màu vàng.
Triệu chứng đầu tiên của bệnh gan là sắc tố vàng ở da và ḷng trắng mắt. Màu vàng xuất hiện do lượng bilirubin dư thừa có sắc tố màu vàng cam trong mật gan. Gan khỏe mạnh dễ dàng loại bỏ bilirubin, ngược lại sẽ xuất hiện t́nh trạng vàng da.
4. Tiêu chảy măn tính kéo dài
Gan là cơ quan tiêu hóa lớn nhất của cơ thể, nó hỗ trợ cơ thể tiêu hóa và hấp thụ các chất dinh dưỡng của thức ăn. Nếu có vấn đề với chức năng gan vào thời điểm này, sẽ gây bất thường cho sự tiêu hóa và hấp thu, rất dễ gây ra tiêu chảy. Tiêu chảy lâu dài và măn tính sẽ phá hủy các tế bào gan, mọi người đều nên chú ư.
5. Giảm cân
Nếu có bệnh gan, chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến việc hấp thụ dinh dưỡng thực phẩm, dẫn đến suy dinh dưỡng. Mặt khác, gan là trung tâm điều tiết chính cho quá tŕnh chuyển hóa carbohydrate, chất béo và protein. V́ vậy, khi này có thể ảnh hưởng đến quá tŕnh chuyển hóa đường, chất béo và protein làm cơ thể gầy đi.
Giảm cân cũng là một trong những dấu hiệu đầu tiên của bệnh ung thư gan. Mặc dù người bệnh vẫn ăn uống một cách điều độ, khoa học, nhưng cân nặng lại giảm sút. Do đó, nếu phát hiện t́nh trạng giảm cân mà không phải do các tác động bên ngoài, bạn nên đến ngay các cơ sở y tế để được chẩn đoán và phát hiện sớm.
3 loại thực phẩm hỗ trợ thải độc và phục hồi chức năng gan hiệu quả
1. Sắn dây
Theo Đông y, sắn dây là một trong những loại thực phẩm bảo vệ gan tốt nhất. Sắn dây chứa hàm lượng saponins và isoflavones rất cao, có thể phân hủy độc tính của acetaldehyde trong rượu bia, thúc đẩy trao đổi chất và bài tiết cồn trong máu, giảm thiểu sự nguy hại của rượu đối với gan.
Ngoài ra, sắn dây c̣n có tác dụng bảo vệ niêm mạc đường ruột, ngăn chặn sự hấp thụ cồn của ruột và dạ dày. Đối với những người uống rượu, nên thường xuyên uống bột sắn dây giúp thải độc tố trong gan, thúc đẩy quá tŕnh trao đổi chất của cơ thể, loại bỏ cồn trong máu.
2. Câu kỷ tử
Hàm lượng đường trong câu kỷ tử đóng vai tṛ quan trọng trong việc bảo vệ gan không bị tổn thương, giảm nồng độ alanine aminotransferase (ALT) trong máu, phục hồi chức năng gan, duy tŕ khả năng tái sinh của tế bào gan. Tuy nhiên, đối với người bị bệnh tiểu đường cũng cần chú ư khi sử dụng câu kỷ tử.
3. Bột kiều mạch
Bột kiều mạch có tính hàn, vị ngọt, là loại thực phẩm có giá trị dinh dưỡng, dược liệu cao trong nhóm ngũ cốc nguyên hạt. Kiều mạch có thành phần Niacin thúc đẩy trao đổi chất trong cơ thể, tăng cường khả năng giải độc, ăn nhiều kiều mạch giúp gan giải độc rất tốt.
Cách dùng thường thấy ở 3 loại thực phẩm nói trên là pha với nước sôi để uống hoặc nấu cháo, chẳng hạn như trà sắn dây, trà Kỷ tử, cháo Kiều mạch. Tuy nhiên, việc sử dụng các thực phẩm nói trên đ̣i hỏi người bệnh phải kiên tŕ sử dụng lâu dài mới có hiệu quả.
Ngoài ra, người bệnh cũng cần duy tŕ 2 việc sau:
1. Không nên thức quá khuya, khiến thời gian nghỉ ngơi của gan không đảm bảo, khả năng tái sinh và phục hồi của tế bào gan chưa trở về trạng thái b́nh thường.
2. Tăng cường vận động, đề pḥng sự “tấn công” của bệnh gan.
Lăng tai là sự giảm hoặc mất sức nghe, thường xảy ra với những người cao tuổi. Khi ở vào t́nh trạng lăng tai th́ thật là khổ, không nghe ai nói được lời nào. Rồi sanh ra nhiều chuyện nghe nhầm, hiểu không đúng, xảy ra nhiều t́nh huống buồn cười như câu chuyện ” Điếc cả làng ” . Ngoài ra người lăng tai không thể giao tiếp với mọi người nên họ không trả lời đối đáp được với ai. Riết rồi đành sống trong thế giới riêng ḿnh. …
Khi bước vào tuổi 50, loa tai bị lăo hoá kém khả năng tiếp nhận âm thanh từ bên ngoài. Màng nhĩ bắt đầu bị xơ hóa, trở nên dày đục, xuất hiện các mảng xơ nhĩ. Chuỗi xương con ( xương búa, xương đe, xương bàn đạp ) nằm trong tai giữa bị loăng xương và vôi hóa khiến việc dẫn truyền âm thanh suy giảm đi
Dây thần kinh thính giác và mạch máu nuôi dưỡng cũng bị thoái hoá, kết hợp với sự đặc dần của các ống xương mà nó đi qua, làm giảm sự dẫn truyền cũng như tiếp nhận âm thanh ở cơ quan thính giác.
Sau một thời gian dài không được can thiệp, người bệnh sẽ bị suy giảm thính lực
Theo ư kiến các nhà chuyên môn th́ t́nh trạng lăng tai của người già ( suy giảm thính lực ) là t́nh trạng lăo hoá, không thể hồi phục được.
Qua sự tiếp xúc với những bệnh nhân cao tuổi, tôi thấy rất nhiều người già bị lăng tai. Và qua kinh nghiệm điều trị tôi rất ngạc nhiên khi thấy một số lớn các cô bác đă cải thiện sức nghe của ḿnh chỉ bằng 5 động tác tập thể dục đơn giản cho đôi tai trong một thời gian trung b́nh khoảng 02 tháng
H́nh ảnh sau đây là 1 trong nhiều bệnh nhân đă nhận được lợi ích từ bài tập thể dục đơn giản để hồi phục sức nghe của ḿnh. Tôi xin giới thiệu với các bạn, bác H..66 tuổi, lăng tai hơn 10 năm. Sức nghe của bác đă được cải thiện tốt sau khi tập những động tác đơn giản chỉ trong ṿng 2 tháng:
- Vô giá v́ không phải tốn tiền nhưng vô cùng quư giá v́ có thể hồi phục sức nghe ở người cao tuổi.
Trước khi bước vào bài tập xin mời các bạn lướt sơ qua phần giải phẫu tai:
Tai được chia làm 3 phần: tai ngoài, tai giữa, tai trong.
– Tai ngoài gồm loa tai, ống tai.
– Tai giữa ( phía trong màng nhĩ ) gồm 3 xương con là xương búa, xương đe, xương bàn đạp và ṿi Eustaches nối liền tai giữa và thành sau họng.
– Tai trong gồm ốc tai, các ống bán khuyên và thần kinh tiền đ́nh, thần kinh thính giác.
Tai nghe âm thanh như thế nào ?
Đầu tiên là âm thanh từ ngoài chạm đến loa tai, đi vào trong ống tai ngoài và tác động trên màng nhĩ. Rung động này truyền đến nhóm xương con ( xương búa, xương đe, xương bàn đạp ). Sau đó, rung động âm thanh lan đến ốc tai rồi được dẫn đến dây thần kinh thính giác truyền lên năo. Lúc bấy giờ chúng ta nghe được âm thanh.
Ở TUỔI GIÀ, tất cả bộ phận thính giác ( loa tai, màng nhỉ, nhóm xương con, dịch trong ốc tai… ) đều bị ảnh hưởng bởi sự lăo hoá.
Những động tác tập sau đây thực tế đă cải thiện tốt sức nghe của một số lớn người già.
Bài tập thể dục cho tai gồm 5 động tác MỖI NGÀY TẬP 2 LƯỢT: SÁNG TẬP 1 LƯỢT, CHIỀU 1 LƯỢT
1 – Kéo Loa tai/vành tai): dùng 2 ngón tay cái và trỏ kéo loa tai xuống 20 lần, kéo ngang 20 lần, kéo lên 20 lần. Mục đích làm tăng sự tiếp nhận âm thanh vào loa tai
2 – Xoay tṛn Loa tai: Áp sát và kín ḷng bàn tay vào tai + xoay tṛn 30 ṿng rồi xoay ngược lại 30 ṿng: Động tác này giúp giảm xơ cứng các xương đe, búa, bàn đạp
3 – Bịt kín 2 tai rồi buông: Áp kín 2 ḷng bàn tay vào 2 tai rồi buông ra đột ngột 30 lần, giúp màng nhĩ căng giăn tốt
4 – Vỗ vào xương chẩm ( sau đầu ) : Ḷng bàn tai áp kín tai rồi dùng các ḷng ngón 2,3,4,5 ( ngón trỏ, giữa, áp út và ngón tay út vỗ vào vùng xương chẩm ( phía sau đầu ) 30 lần
5 – Xoa Loa tai: Ḷng ngón cái đặt dọc sau tai, ḷng bàn tay đặt tại loa tai. Xoa lên xoa xuống 30 lần, tập cho thần kinh của loa tai nhạy cảm với âm thanh hơn
Ngoài ra các bạn nên tránh tiếp xúc các tiếng động quá ồn trong thời gian dài ( thường nghe headphone, gần các xưởng máy, quán.
NGHE KÉM – NGUYÊN NHÂN & GIẢI PHÁP
Độ lớn âm thanh
Độ lớn âm thanh được đo bằng đơn vị decibels, kí hiệu là “dB”. 1 đơn vị decibel thể hiện cường độ tương đối của âm thanh trên thang đo từ 0 cho âm thanh trung b́nh thấp nhất cảm nhận được, đến khoảng 100 dB, gần mức âm thanh mà hầu hết mọi người thấy khó chịu. Lời nói b́nh thường khoảng từ 50 đến 60 dB. Biểu đồ sau đây minh họa sự sắp xếp âm thanh theo thang đo decibel. Khi một cá nhân tiếp xúc với tiếng ồn quá mức, những cấu trúc nhạy cảm của tai trong, như các tế bào lông, sẽ bị tổn thương, gây ra t́nh trạng giảm thính lực do tiếng ồn (NIHL)
T́m hiểu về việc giảm thính lực
Nghe kém ảnh hưởng đến rất nhiều người khắp nơi trên thế giới. Và sự ảnh hưởng này tác động theo nhiều cách khác nhau.
Theo thời gian, nghe kém có thể ảnh hưởng tiêu cực đến việc giao tiếp và các mối quan hệ trong gia đ́nh và xă hội. V́ vậy nếu cứ để tổn thương về thính giác kéo dài mà không điều trị, th́ vấn đề không đơn thuần thuộc về t́nh trạng thể chất, sức khỏe nữa, mà c̣n trở nên là vấn đề về tâm lư. Rất quan trọng để phải nhanh chóng t́m ra giải pháp hợp lư cho vấn đề này.
Nếu bạn bị giảm thính lực, rất cần để biết rằng bạn không hề đơn độc. Thực tế, bạn nằm trong số khoảng 500 triệu người khiếm thính trên thế giới. Điều này có nghĩa là cứ 6 người sẽ có 1 người bị giảm thính lực. Nhưng có thể yên tâm hơn, khi bạn cũng biết rằng, với tŕnh độ công nghệ tiến tiến ngày nay, đă và đang giúp cải thiện việc giao tiếp ít nhất cho 90% người khiếm thính, thông qua các biện pháp chẩn đoán chính xác:
Đo thính lực đơn âm
Đo nhĩ lượng
Đo âm ốc tai (OAE)
Đo điện kích gợi thính giác thân năo (ABR)
và những giải pháp hữu hiệu:
Đeo máy trợ thính
Cấy điện cực đường xương (BAHA)
Cấy điện cực ốc tai
Hệ thống hỗ trợ luyện nghe nói (FM)
Nguyên nhân của sự giảm thính lực
Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến khả năng nghe và gây ra giảm thính lực, bao gồm:
Tiếp xúc lâu với tiếng ồn
Di truyền
Bệnh
Tác dụng phụ của thuốc
Chấn thương
Ráy tai
Lăo hóa
Giảm thính lực do tiếng ồn
Thính giác sẽ bắt đầu bị tổn thương nếu nghe lâu ở cường độ âm thanh từ 85 dB. Ví dụ nếu bạn nghe âm thanh lớn ở các buổi ḥa nhạc, máy MP3, bạn sẽ có cảm giác rằng bạn không c̣n nghe được tốt sau đó nữa. Điều này xảy ra bởi v́ các tế bào lông của cơ quan thính giác bị tổn thương tạm thời. Một thời gian yên tĩnh sau đó, chúng được phục hồi trở lại. Điều này được gọi là suy giảm thính giác tạm thời, TTS
Tuy nhiên, nếu bạn liên tục chịu đựng như vậy trong thời gian dài sau đó dưới áp lực cực độ của tiếng ồn, những tế bào lông này sẽ bị tổn thương nặng và không thể tái sinh được nữa. Điều này gọi là suy giảm thính giác vĩnh viễn, PTS. Nghe nhạc lớn ở các buổi ḥa nhạc, vũ trường hoặc bằng tai nghe có thể gây nguy hiểm nghiêm trọng. Cường độ âm thanh qua tai nghe, có thể lên đến 110-120 dB. Một tiếng nổ lớn như pháo hoa cũng có thể gây ra giảm thính lực đột ngột do tiếng ồn.
Những người làm việc trong môi trường ồn ào có nguy cơ bị suy giảm thính lực nhất. Công nhân xây dựng, công nhân nhà máy, hay làm ở đường băng sân bay, và các nhạc công nên đeo thiết bị bảo hộ cho thính giác. Một tác nhân khác của tiếng ồn có thể là chứng ù tai. Đây là khi một hoặc cả 2 tai nghe thấy có những âm thanh mà không phải từ môi trường xung quanh bên ngoài. Nói cách khác, những âm thanh nghe được thực sự không tồn tại. Nó thường được mô tả như những tiếng chuông trong tai, ở mức độ và h́nh thức khác nhau.
Bạn nên làm ǵ?
Sự lựa chọn hợp lư nhất là pḥng ngừa, đeo thiết bị bảo vệ thính giác. Sử dụng các nút tai, mũ len có bịt tai hoặc các phụ kiện cá nhân cho đôi tai với các hệ thống lọc khác nhau.
Kiểm tra khả năng nghe
Theo một nghiên cứu, 16% người lớn ở châu Âu – tức hơn 71 triệu người – bị giảm thính lực ở cường độ hơn 25 dB, 1 mức độ mà tổ chức y tế thế giới xác định là bị khiếm thính. Bạn có bị như thế?
Trong hầu hết các trường hợp, sự nghe kém phát triển một cách từ từ, v́ vậy những triệu chứng ban đầu rất khó phát hiện. Do đó, nên kiểm tra thính lực thường xuyên. Điều này có thể được thực hiện ở pḥng khám tai mũi họng hoặc ở 1 công ty trợ thính. Kết quả sẽ xác định khả năng nghe của bạn.
Có 2 cách đo để xác định khả năng nghe:
Đo thính lực chủ quan, đ̣i hỏi sự chủ động phối hợp của người được đo trong lúc kiểm tra thính lực.
Đo thính lực khách quan, được tiến hành mà không yêu cầu người được đo làm ǵ cả, và do đó rất phù hợp để đo trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
Dấu hiệu giảm thính lực
Có nhiều loại nghe kém ở các mức độ khác nhau và do nhiều nguyên nhân khác nhau. Nhưng về cơ bản, dấu hiệu của sự nghe kém là giống nhau.
Nếu bạn nói “có” với bất kỳ câu hỏi nào sau đây, có thể bạn đang có một số vấn đề liên quan đến nghe kém. Chúng tôi mong bạn đến kiểm tra thính lực ở tại các trung tâm chăm sóc thính lực chuyên nghiệp.
Mọi người luôn phàn nàn rằng bạn mở volume TV hay radio quá lớn?
Bạn bỏ lỡ những cuộc thăm hỏi hay điện thoại từ bạn bè v́ bạn không nghe được tiếng chuông cửa hay tiếng điện thoại reo?
Bạn có nhiều khó khăn khi tṛ chuyện giao tiếp trong môi trường đông đúc và ồn ào?
Bạn cảm giác mọi người nói chuyện rất nhỏ và không rơ ràng?
Người khác nói rằng bạn nói chuyện quá lớn?
Bạn hay yêu cầu người khác lặp lại lời nói?
Bạn bè và gia đ́nh nhận thấy bạn đang có những vấn đề về việc nghe?
Bạn mất 1 thời gian rất khó khăn để hiểu được các từ trong 1 bài hát nổi tiếng khi nghe qua radio?
Các loại nghe kém
Nghe kém có thể xảy ra do 1 trong 2 hay cả 2 nguyên nhân sau đây:
Nghe kém dẫn truyền:
Là loại giảm thính lực do rối loạn hay bệnh làm hạn chế khả năng dẫn truyền của âm thanh qua tai ngoài hay tai giữa. Loại này có thể điều trị bằng phẫu thuật hoặc dược phẩm. Một số trường hợp, máy trợ thính có thể được chỉ định để hỗ trợ cải thiện khả năng nghe.
Nghe kém tiếp nhận:
Là loại giảm thính lực ảnh hưởng đến tai trong hay các dây thần kinh. Trong trường hợp này, âm thanh truyền qua tai ngoài và tai giữa nhưng tai trong truyền âm thanh kém hiệu quả. Loại nghe kém này thường xảy ra do tổn thương của các tế bào lông nằm trong ốc tai. Điều này làm giảm đi khả năng tiếp nhận cường độ và chất lượng âm thanh. Với loại nghe kém này, có thể sử dụng máy trợ thính, thiết bị này sẽ khuếch đại âm thanh lên để bù cho việc giảm khả năng ở trên.
Ng
Nhu cầu thưởng thức âm nhạc và phim ảnh công nghệ tăng cao nên dễ dàng bắt gặp cảnh giới trẻ đeo tai nghe trên đường, trong công viên, quán cà phê, quán Internet…. Họ say mê đến mức độ ngoại cảnh không mấy tác động. Ngoài ra c̣n có nhiều đối tượng cần đến tai nghe như sinh viên, học sinh học ngoại ngữ; thính giả trong những buổi giảng, ca sĩ luyện âm…
Nhiều nghiên cứu y học cho thấy nếu trước kia chứng lăo thính thường xuất hiện ở những người già trong độ tuổi trên 60 th́ nay bắt đầu xuất hiện nhiều ở tuổi trẻ hơn. Đeo tai nghe liên tục trong nhiều giờ, nhiều ngày sẽ dẫn đến việc tế bào thần kinh trong ốc tai làm việc quá sức, ảnh hưởng không tốt đến tai như giảm thính lực, thậm chí bị điếc một số tần số hoặc điếc hẳn một tai. Khi tai bị ù hay giảm thính lực vĩnh viễn sẽ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
Những h́nh thái tổn thương tai khi đeo tai nghe sai lầm:
– Suy nhược tế bào thần kinh tai trong: Nghe nhạc bằng tai nghe liên tục trong nhiều giờ, nhiều ngày, tế bào thần kinh trong ốc tai làm việc quá sức, gây mệt mỏi. Ốc tai phải chịu đựng tiếng ồn lâu, v́ vậy khi người khác nói, bệnh nhân lùng bùng tai, nghe mà không hiểu, khả năng cảm nhận tiếng nói kém đi, mặc dù trên thính lực đồ cho thấy thính lực chưa thay đổi nhiều.
– Ốc tai mỗi người có nhiều tế bào thính giác, trong đó nhiều tế bào chịu trách nhiệm nghe các tần số khác nhau. Âm thanh, tiếng ồn quá mạnh, kéo dài sẽ gây ra trạng thái kích thích liên tục, hậu quả là làm mệt thính giác. Nghe nhạc với cường độ lớn, hoặc nghe trước khi ngủ rồi ngủ quên luôn không những làm tổn thương cơ quan thính giác mà c̣n ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương.
– Một số trường hợp có những biểu hiện như ù tai hay chóng mặt, nhức đầu, tức ngực, hoa mắt, mệt mỏi toàn thân… Đó là những biểu hiện của một chấn thương âm thanh cấp tính.Những biểu hiện này biến mất sau vài giờ nhưng cũng có thể kéo dài vài ngày hoặc để lại di chứng về thính lực và thần kinh.
– Âm thanh càng lớn càng tác hại: Âm thanh trên 85db liên tục trên hai giờ một ngày và kéo dài nhiều tháng sẽ gây giảm thính lực. Hiện nay đa số máy nghe nhạc có tai nghe đều có công suất cực đại đến 120db đương nhiên sẽ gây tác hại nếu không sử dụng đúng cách.
– Bệnh nhân có thể sẽ không cảm thấy giảm thính lực ngay, mà phải một thời gian sau mới nhận ra. Tiếng ồn hay âm nhạc quá lớn sẽ tổn thương trước tiên các tế bào thần kinh thính giác tần số cao, sau đó sẽ đến các tần số trung b́nh và thấp. Như vậy, sẽ ảnh hưởng đến sự nghe với tần số trung b́nh của tiếng nói b́nh thường.
Những tác hại khác:
– Mất tập trung, lái xe dễ gây tai nạn, khi đeo tai nghe lâu th́ thần kinh mệt mỏi làm cho tai không thể phân tích nhận biết lời nói và dẫn đến trở nên phản ứng chậm chạp, tiếp thu kém.
– Đeo tai nghe khi ngủ sẽ kích thích năo bộ làm việc liên tục. Lúc thức dậy sẽ mệt mỏi, uể oải, buồn ngủ, mất tập trung, làm việc kém chất lượng, dễ gây tai nạn khi làm một nghề trên cao, điều khiển máy móc hay lái xe…
– Nút tai nghe thường gây ẩm, dễ sang chấn da cửa tai làm vi trùng, vi nấm phát triển, gây viêm ống tai ngoài do vi trùng, chàm ống tai, nhiễm nấm. Nếu đeo tai nghe không vừa vặn sẽ khiến cho ống tai và cửa tai bị ê nhức, đau đầu…
Cách hạn chế tác hại khi dùng tai nghe:
– Không nên mở âm lượng quá to, điều chỉnh sao cho mức âm lượng không quá 60% so với mức cao nhất của thiết bị. Không đeo tai nghe quá lâu, không nên đeo tai nghe lúc ngủ dễ ngủ quên.
– Dùng các loại tai nghe vừa khít với tai để không phải tăng volume do ảnh hưởng của âm thanh bên ngoài. Nếu không th́ phải nhớ rằng: khi volume bật càng to th́ thời gian nghe càng phải được rút ngắn tương ứng.
– Nên dùng các loại tai nghe chụp cả tai. Loại tai nghe này sẽ ngăn không cho âm thanh bên ngoài làm ảnh hưởng đến sự “trung thực” của âm thanh nhưng lại rất đắt và cũng khá “cồng kềnh” nên không được ưu ái nhiều bởi các bạn trẻ. Tuy nhiên, đây là lựa chọn tốt nhất để hạn chế tác hại của việc đeo tai nghe.
Lưu ư trong sinh hoạt hàng ngày:
– Nên nghe nhạc, học tập… bằng loa ngoài, nếu cần dùng tai nghe th́ không nên vặn volume quá lớn.
– Không nên nghe trong môi trường quá ồn ào v́ người nghe phải điều chỉnh âm thanh lớn hơn.
– Người có bệnh về tai ngoài, tai giữa không nên đeo tai nghe lâu dài v́ làm cho viêm tai dễ tái phát.
– Chỉ nên đeo tai nghe khoảng dưới 2 giờ/ngày, đặc biệt lưu ư không nghe bằng tai nghe khi ngủ.
– Khi thấy có biểu hiện ù tai, nghe kém, chóng mặt, nhức đầu, hoa mắt… nên đi đến các bệnh viện lớn có chuyên khoa Tai Mũi Họng với các trang thiết bị đo thính lực để khám và hướng dẫn điều trị hiệu quả.
Thử thách tắm nước lạnh mỗi sáng trong 1 tháng: Không bị cảm lạnh mà c̣n tràn trề năng lượng!
Trước giờ, tôi vẫn luôn hoài nghi về những lợi ích của việc tắm nước lạnh vào sáng sớm, cho đến khi tự ḿnh trải nghiệm trong ṿng 1 tháng.
Ngày ngày trên mạng, chúng ta vẫn đọc rất nhiều mẹo vặt về sức khỏe nhưng chẳng mấy khi làm theo. Tuy nhiên, khi biết về thử thách tắm nước lạnh mỗi sáng trong ṿng 30 ngày, tôi đă quyết định làm thử. Bởi lẽ, thói quen này được cho là có thể cải thiện hệ miễn dịch và lưu thông máu, giảm stress, cải thiện tâm trạng, giảm đau nhức cơ bắp.
Thói quen này được cho là có thể cải thiện hệ miễn dịch và lưu thông máu, giảm stress..
Tuần 1
Nước thực sự rất lạnh. Mặc dù đă chuẩn bị tinh thần từ đêm hôm trước, sau khi thức dậy, tôi vẫn cảm thấy sợ hăi khi phải đối diện với thử thách này. Tôi nhấc người đi vào pḥng tắm, cởi bộ quần áo ngủ và đứng dưới ṿi hoa sen. Tôi tự hỏi: "Tại sao ḿnh lại đồng ư làm điều này?".
Tôi đặt đồng hồ báo giờ khoảng 5 phút và xối nước vào người.Việc khó nhất là thở. Tôi gần như hoảng loạn khi tiếp xúc với nước lạnh toát. Sau khoảng 2 phút, hơi thở tôi bắt đầu chậm lại. Tôi bắt đầu đứng vững hơn, gội đầu và xả tóc dưới làn nước lạnh.Khi đồng hồ báo giờ vang lên, tôi nhanh chóng tắt ṿi nước. Ngay lập tức, một cảm giác ấm áp, sảng khoái dâng tràn trong lồng ngực và bụng tôi. Tôi không chắc đây có phải do sự thay đổi đột ngột của nhiệt độ không, nhưng nó thực sự rất dễ chịu.
Vậy là tuần đầu tiên của tôi trôi qua giống hệt nhau: Ban đầu là cảm giác lạnh thấu xương, sau đó tôi kiểm soát được hơi thở và cảm thấy ấm áp hơn nhiều.
Nhận xét: Tôi chưa thấy hệ miễn dịch của ḿnh được cải thiện, v́ xung quanh tôi chưa có ai ốm để kiểm tra. Tuy nhiên, tôi thực cảm thấy sảng khoái và tràn đầy năng lượng hơn vào buổi sáng, ít stress hơn b́nh thường trong suốt 1 tiếng sau khi tắm nước lạnh.
Ban đầu là cảm giác lạnh thấu xương, sau đó khi kiểm soát được hơi thở th́ cảm thấy ấm áp hơn.
Tuần 2
Tới tuần thứ hai, tôi chỉ c̣n bị hoảng loạn khoảng 30 giây đầu tiên sau khi xối nước vào người. Việc tắm nước lạnh dần trở thành thói quen. Tôi bắt đầu mong chờ cảm giác ấm áp sau mỗi lần tắm xong.
Đôi lúc tôi ngủ dậy trong trạng thái đau đầu, ngái ngủ và uể oải, không muốn đi tắm nước lạnh chút nào. Nhưng rồi tôi nhận ra, chính những lúc như thế việc tắm nước lạnh mới phát huy tác dụng. Cơn đau đầu của tôi biến mất. Tôi cảm thấy dồi dào năng lượng như thể ḿnh chưa từng bị sao.
Nhận xét: Sau khi tắm nước lạnh được 2 tuần, tôi cảm thấy tâm trạng ḿnh tốt hơn, stress cũng ít đi. C̣n chuyện máu có lưu thông tốt hơn không, hệ miễn dịch có khỏe hơn không, các cơn đau nhức cơ bắp có biến mất không, tôi sẽ phải xem xét thêm nữa.
Tuần 3
Tuần thứ ba cũng không có sự kiện ǵ đặc biệt, ngoài trừ một điều: Có 2 ngày mà tôi cảm thấy ớn lạnh sau khi tắm nước lạnh, thay v́ cảm giác ấm áp và sảng khoái như trước kia.
Nhận xét: Mặc dù tôi không thấy có bất kỳ thay đổi đáng kể nào về sức khỏe, thói quen tắm nước lạnh vào sáng sớm đă trở nên không thể thiếu với tôi. Tôi cảm giác ḿnh tràn trề sinh lực như thể mới uống cà phê.
Cảm giác sau mỗi lần tắm thực sự rất tuyệt vời.
Tuần 4
Giờ đây, việc tắm nước lạnh đă trở nên quá dễ dàng với tôi, khiến tôi cảm thấy vô cùng ngạc nhiên. Tôi không c̣n cảm thấy sốc hay rùng ḿnh ngoại trừ 1-2 giây đầu.
Cảm giác sau mỗi lần tắm thực sự rất tuyệt vời. Nó giống như bạn nhảy vào một ḍng sông lạnh ngắt giữa mùa hè, vùng vẫy một chút rồi cảm thấy b́nh yên, như thể mọi chuyện tất thảy đều tuyệt vời
Nhận xét: Đến lúc này, tôi hoàn toàn tin tưởng vào những lợi ích mà thói quen tắm nước lạnh mang lại.
Sau 1 tháng tắm nước lạnh vào buổi sáng, tôi cảm thấy đây là thói quen rất tuyệt vời. Đây là một phương rất hay để tăng cường sinh lực và cải thiện tâm trạng sau khi thức dậy. Tuy nhiên, tất cả đều có lư do khoa học đằng sau đó.
Theo bác sĩ nội khoa Holly Phillips: "Việc tắm nước lạnh sẽ giúp bạn thở sâu hơn và làm tăng nhịp tim của bạn. Nhờ vậy, cơ thể sẽ hấp thụ được nhiều oxi hơn, và oxi cũng sẽ được vận chuyển đi khắp cơ thể nhanh hơn để giữ ấm. Qua đó, bạn sẽ thấy tinh thần sảng khoái và sẵn sàng cho một ngày mới"
Ngoài ra, bác sĩ Phillips cho biết, tắm nước lạnh cũng có thể cải thiện tâm trạng nhờ"sự gia tăng lượng adrenaline trong cơ thể cũng như lượng endorphin trong năo".
Bài chia sẻ của Sophie Kreizberg - phóng viên tự do, cây viết hàng đầu của tạp chí online Refinery29 chuyên về đời sống của phụ nữ trẻ.
Móng tay xanh xảy ra khi nồng độ oxy máu thấp, dẫn đến bộ phận ngoại vi của cơ thể trở nên tím tái. Dấu hiệu này có thể xuất hiện khi tay tiếp xúc với môi trường lạnh giá, khiến mạch máu ngoại vi co thắt để bảo tồn năng lượng. Khi làm ấm cơ thể màu sắc móng tay sẽ trở về bình thường.Nếu móng tay vẫn giữ nguyên màu xanh thì có thể bạn đang mắc môt số bệnh làm giảm nồng độ oxy trong máu, như bệnh phổi, tim, bệnh mạch máu.
2. Móng tay trắng
Móng tay Terry. (Ảnh: Hojasmuertas CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons)
Móng tay trắng hay trông nhợt nhạt thường đồng nghĩa với cơ thể bạn đang thiếu máu, có thể do ăn uống không đủ chất hoặc cơ thể kém hấp thu. Đái tháo đường hay bệnh thiếu máu cũng là những nguyên nhân gây móng tay trắng.Móng tay trắng bệch nhưng có viền đen hoặc hồng ở đầu móng được gọi là móng tay Terry. Kiểu móng này có thể xuất hiện khi về già, bên cạnh đó còn là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh như xơ gan, bệnh thận mạn, suy tim. Trên thực tế 80% bệnh nhân xơ gan có móng tay Terry.
3. Chấm trắng nhỏ
Chấm trắng trên móng tay. (Ảnh: Toa55/Shutterstock)
Dấu hiệu này vô hại và thường gặp ở người lớn khỏe mạnh. Nguyên nhân đa phần do chấn thương giường móng tay khi bị kẹt cửa hoặc va đập vào móng. Nhưng dần dần theo thời gian bạn sẽ không nhớ được lần va chạm nào gây nên vết trắng trên móng tay.
4. Móng tay dễ nứt, vỡ
Ảnh: Tushchakom/Shutterstock
Nứt, vỡ móng tay rất hay gặp ở phụ nữ, dù nam giới có thể gặp. Dấu hiệu này có liên quan đến nhiều vấn đề sức khỏe, từ bệnh tuyến giáp đến thiếu máu do thiếu sắt.Tùy thuộc vào mức độ nặng, bạn có thể dùng viên sắt hoặc chỉ cần ăn nhiều thực phẩm giàu sắt như thịt đỏ, đậu xanh, đậu phụ v.v. Bên cạnh đó bạn nên bổ sung thêm nhiều đạm để nâng cao sức đề kháng của móng tay với những va chạm, chấn động.
5. Sọc đen dọc dưới móng
Chấn thương gây tụ máu là nguyên nhân phổ biến nhất gây nên sọc đen dưới móng. Những tổn thương này thường tự lành trong vòng vài ngày.
Tuy nhiên, sọc đen dọc theo móng tay còn cảnh báo căn bệnh nguy hiểm không được phép quên: Ung thư da. Điển hình là các sọc đen không biến mất, móng tay đau và có thể chảy máu. Sọc đen dưới móng kết hợp với sốt, mệt mỏi, khó thở còn gặp trong viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn, một bệnh nhiễm trùng các van tim.6. Móng tay vàng
Móng bị nấm. (Ảnh: Iris_AN/Shutterstock)
Móng chuyển màu vàng thường gặp trong nhiễm nấm. Khi này bạn nên ngâm tay hoặc chân vào nước nóng pha bột baking soda để ngăn nấm lây lan. Khi điều trị nấm không thành công, đây còn có thể là dấu hiệu của bệnh tuyến giáp, đái tháo đường hoặc thậm chí là ung thư da.
7. Vạch trắng ngang (Mees’s line)
Vạch trắng ngang hay c̣n gọi là vạch Mees. (Ảnh:Yannick Trottier – Own work,CC BY-SA 3.0 )
Đường vân trên móng do chấn thương cũng có thể bị nhầm lẫn với vạch trắng ngang Mees, nhưng vùng móng đó thường không đổi màu và theo thời gian khoảng 6 tháng khi móng mọc dài ra, đường vân do chấn thương (Beau’s line) sẽ dời ra ŕa và có thể cắt đi.
Vân móng do chấn thương tạo thành. (Ảnh: Beau’s line/Wikimedia)
8. Móng tay thìa
Móng tay vồng lên như cái th́a. (Ảnh: bmf-foto.de/Shutterstock)
Móng tay thìa đúng như tên gọi là móng bị lõm như chiếc thìa. Nguyên nhân là do móng tay mỏng và mềm, khiến các cạnh trồi lên, thường có liên quan đến thiếu máu do thiếu sắt – loại bệnh suy dinh dưỡng phổ biến nhất thế giới. Dấu hiệu này còn gặp trong vảy nến, một bệnh tự miễn có biểu hiện chủ yếu ở da.
Móng tay xanh xảy ra khi nồng độ oxy máu thấp, dẫn đến bộ phận ngoại vi của cơ thể trở nên tím tái. Dấu hiệu này có thể xuất hiện khi tay tiếp xúc với môi trường lạnh giá, khiến mạch máu ngoại vi co thắt để bảo tồn năng lượng. Khi làm ấm cơ thể màu sắc móng tay sẽ trở về bình thường.Nếu móng tay vẫn giữ nguyên màu xanh thì có thể bạn đang mắc môt số bệnh làm giảm nồng độ oxy trong máu, như bệnh phổi, tim, bệnh mạch máu.
2. Móng tay trắng
Móng tay Terry. (Ảnh: Hojasmuertas CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons)
Móng tay trắng hay trông nhợt nhạt thường đồng nghĩa với cơ thể bạn đang thiếu máu, có thể do ăn uống không đủ chất hoặc cơ thể kém hấp thu. Đái tháo đường hay bệnh thiếu máu cũng là những nguyên nhân gây móng tay trắng.Móng tay trắng bệch nhưng có viền đen hoặc hồng ở đầu móng được gọi là móng tay Terry. Kiểu móng này có thể xuất hiện khi về già, bên cạnh đó còn là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh như xơ gan, bệnh thận mạn, suy tim. Trên thực tế 80% bệnh nhân xơ gan có móng tay Terry.
3. Chấm trắng nhỏ
Chấm trắng trên móng tay. (Ảnh: Toa55/Shutterstock)
Dấu hiệu này vô hại và thường gặp ở người lớn khỏe mạnh. Nguyên nhân đa phần do chấn thương giường móng tay khi bị kẹt cửa hoặc va đập vào móng. Nhưng dần dần theo thời gian bạn sẽ không nhớ được lần va chạm nào gây nên vết trắng trên móng tay.
4. Móng tay dễ nứt, vỡ
Ảnh: Tushchakom/Shutterstock
Nứt, vỡ móng tay rất hay gặp ở phụ nữ, dù nam giới có thể gặp. Dấu hiệu này có liên quan đến nhiều vấn đề sức khỏe, từ bệnh tuyến giáp đến thiếu máu do thiếu sắt.Tùy thuộc vào mức độ nặng, bạn có thể dùng viên sắt hoặc chỉ cần ăn nhiều thực phẩm giàu sắt như thịt đỏ, đậu xanh, đậu phụ v.v. Bên cạnh đó bạn nên bổ sung thêm nhiều đạm để nâng cao sức đề kháng của móng tay với những va chạm, chấn động.
5. Sọc đen dọc dưới móng
Chấn thương gây tụ máu là nguyên nhân phổ biến nhất gây nên sọc đen dưới móng. Những tổn thương này thường tự lành trong vòng vài ngày.
Tuy nhiên, sọc đen dọc theo móng tay còn cảnh báo căn bệnh nguy hiểm không được phép quên: Ung thư da. Điển hình là các sọc đen không biến mất, móng tay đau và có thể chảy máu. Sọc đen dưới móng kết hợp với sốt, mệt mỏi, khó thở còn gặp trong viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn, một bệnh nhiễm trùng các van tim.6. Móng tay vàng
Móng bị nấm. (Ảnh: Iris_AN/Shutterstock)
Móng chuyển màu vàng thường gặp trong nhiễm nấm. Khi này bạn nên ngâm tay hoặc chân vào nước nóng pha bột baking soda để ngăn nấm lây lan. Khi điều trị nấm không thành công, đây còn có thể là dấu hiệu của bệnh tuyến giáp, đái tháo đường hoặc thậm chí là ung thư da.
7. Vạch trắng ngang (Mees’s line)
Vạch trắng ngang hay c̣n gọi là vạch Mees. (Ảnh:Yannick Trottier – Own work,CC BY-SA 3.0 )
Đường vân trên móng do chấn thương cũng có thể bị nhầm lẫn với vạch trắng ngang Mees, nhưng vùng móng đó thường không đổi màu và theo thời gian khoảng 6 tháng khi móng mọc dài ra, đường vân do chấn thương (Beau’s line) sẽ dời ra ŕa và có thể cắt đi.
Vân móng do chấn thương tạo thành. (Ảnh: Beau’s line/Wikimedia)
8. Móng tay thìa
Móng tay vồng lên như cái th́a. (Ảnh: bmf-foto.de/Shutterstock)
Móng tay thìa đúng như tên gọi là móng bị lõm như chiếc thìa. Nguyên nhân là do móng tay mỏng và mềm, khiến các cạnh trồi lên, thường có liên quan đến thiếu máu do thiếu sắt – loại bệnh suy dinh dưỡng phổ biến nhất thế giới. Dấu hiệu này còn gặp trong vảy nến, một bệnh tự miễn có biểu hiện chủ yếu ở da.
Đôi khi chúng ta có thể đưa móng tay lên cắn một hai lần. Nhưng một số người cắn móng tay thường xuyên và trở nên nghiện. Có nhiều lý do khiến người ta nghiện cắn móng tay, có thể là do lo âu, do thói quen khi rảnh rỗi v.v.Cắn móng tay dù không hợp vệ sinh nhưng không nhất thiết gây tổn thương nặng nề răng hay móng. Nếu muốn từ bỏ thói quen này, bạn có thể bấm bút, nghịch bóng hay tìm mọi cách để đôi tay bận rộn khi muốn cắn móng tay.
10. Gờ dọc
Ảnh: NAOWARAT/Shutterstock
Nếu chú ý quan sát bạn sẽ thấy móng tay nhiều người cao tuổi có những đường gờ chạy dọc. Đây là quá trình tự nhiên, nguyên nhân là do thuận theo sự lão hóa, móng tay dần mất đi khả năng hấp thu dưỡng chất và độ ẩm.Tuy nhiên, nếu các đường gờ này xuất hiện không phải do lão hóa, mà đi kèm với móng thô ráp và dễ gãy, thì có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe khác, chẳng hạn như thiếu máu.
4 dấu hiệu cảnh báo thường xuất hiện trước khi đột tử
Đột tử là t́nh trạng tử vong đột ngột, bao gồm sốc thuốc, say rượu, trúng độc, dị ứng, cũng như bệnh tim mạch, bệnh về đường hô hấp, các bệnh thuộc hệ thống thần kinh trung ương, xuất huyết… Nhưng trong đó, đột tử do bệnh tim là thường gặp nhất.
Nhắc đến đột tử nhiều người nghe liền thấy biến sắc như nói tới cọp. Kỳ thực các sách y thư khác nhau có nh́n nhận khác nhau. Một trong những cách định nghĩa mọi người thấy quen thuộc: Đột tử là hiện tượng một người đang khỏe mạnh b́nh thường hoặc nh́n bề ngoài thấy vô cùng khỏe mạnh, nhưng đột ngột qua đời trong thời gian rất ngắn. V́ người bệnh đột nhiên tử vong nên được gọi là đột tử.
Vậy thời gian tử vong là bao lâu được coi là cái chết đột tử? Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) thời gian đột tử là trong ṿng 6 giờ, tuy nhiên mỗi chuyên gia lại có ư kiến nh́n nhận khác nhau. Nhưng hiện tại, điều này được mọi người công nhận. Đối với việc phân loại, triệu chứng và nguyên nhân, có lẽ nhiều người chưa thực sự hiểu rơ về nó. Trong khuôn khổ bài viết này hy vọng mọi người qua đó có thể lư giải sâu sắc hơn và có cách tự nhận biết.
Có rất nhiều t́nh trạng sức khỏe cơ thể có thể dẫn tới đột tử, tuy nhiên đa phần đều có liên quan tới tim, được gọi là đột tử do ngừng tim. Ngoài ra c̣n có những nguyên nhân dẫn tới tử vong đột ngột như xuất huyết năo, say nắng… Nguyên nhân thường gặp nhất chính là rối loạn nhịp thất ác tính gây nguy hiểm đến tính mạng, bao gồm, tim đập quá nhanh và rung tâm thất.
4 dấu hiệu thường xuất hiện trước khi đột tử
Ảnh: kknews.cc
Áp lực từ cuộc sống và công việc ngày nay rất lớn, có rất nhiều người thường xuyên ở trong trạng thái “lao lực”, dần dần rút cạn sức khỏe của bản thân, lại thêm xem thường tầm quan trọng của việc kiểm tra sức khỏe định kỳ, dẫn đến có nhiều trường hợp đột tử xảy ra khiến mọi người phải sững sờ. Vậy th́ phải làm thế nào để kịp thời phát hiện nguy cơ đột tử? Chúng ta cùng t́m hiểu các dấu hiệu dưới đây:
1. Xuất hiện hiện tượng đau thắt ngực, khó thở, môi tím tái
Nếu cảm thấy tức ngực, khó thở hoặc thở gấp sau khi tập thể dục cường độ cao, có thể là một cảnh báo sớm từ tim. Trong trường hợp này, tốt nhất nên lập tức đến bệnh viện để kiểm tra. Nếu không chú ư đến nó, điều này xảy ra nhiều lần có nguy cơ dẫn tới đột tử.
Đau thắt ngực là biểu hiện chính của bệnh mạch vành điển h́nh trong lâm sàng, tỷ lệ gây đột tử của căn bệnh này là vô cùng cao. Thông thường, đau ngực kiểu này sẽ xảy ra ở phía sau xương ức và giới hạn không rơ ràng ở khu vực xung quanh lồng ngực, diện tích đau cũng khá lớn, một số người không biết rốt cuộc là ḿnh bị đau ở đâu, chỉ cảm thấy đau tức ngực.
Nếu tính chất công việc yêu cầu phải đứng hoặc ngồi trong một thời gian dài, th́ khẳng định vấn đề tuần hoàn máu của bạn sẽ không được thuận lợi. Vậy th́ khi phát bệnh, ngoài cảm thấy đau đớn, nếu c̣n kèm theo hiện tượng môi tím tái, giảm oxy máu… th́ rất có khả năng bị tắc mạch phổi.
Ngoài các triệu chứng đau, chúng ta cũng cần phải cảnh giác các nguyên nhân tiềm ẩn dẫn đến đột tử, ví dụ như có tiền sử bệnh huyết khối hay không.
2. Đổ mồ hôi nhiều
Đổ mồ hôi là hiện tượng tự nhiên của cơ thể, nhưng nếu chúng ta hoàn toàn không ở trong môi trường nóng bức hoặc không phải đang tập thể thao, nhưng lại đột nhiên nhận thấy ḿnh đổ quá nhiều mồ hôi mà không rơ nguyên nhân, mọi người xung quanh cũng không gặp hiện tượng này th́ cần phải đề cao cảnh giác, đây có thể là một dấu hiệu của bệnh tim. Đối với nữ giới sẽ có cảm giác nóng bừng. Trước khi bệnh tim phát tác, da đầu, ḷng bàn tay, ḷng bàn chân đều gặp t́nh trạng đổ rất nhiều mồ hôi.
3. Ngất xỉu
Ngất xỉu thực sự là dấu hiệu rơ ràng nhất của đột tử. Trên thực tế hiện tượng này xảy ra ở mức độ nghiêm trọng là do nhịp tim chậm lại hoặc ngừng. Khi nhịp tim chậm lại sẽ dẫn tới không cung cấp đủ máu lên năo, từ đó gây ra thiếu oxy và bị ngất. V́ vậy nếu thường hay xuất hiện triệu chứng ngất, nên kịp thời kiểm tra và không nên coi thường. Bởi có lẽ lần sau sẽ có nguy cơ bị đột tử.
4. Cảm thấy mệt mỏi
Ảnh: m.qujiankang.com
Trong thực tế, loại mệt mỏi này không giống với loại mệt mỏi do hoạt động tinh thần hoặc thể chất. Nó là loại không có dấu hiệu cảnh báo. Ví dụ, hằng ngày dù không thực hiện các hoạt động nặng ảnh hưởng tới cơ thể nhưng vẫn cảm thấy mệt mỏi tứ chi vô lực. Lúc này, cần chú ư theo dơi kiểm tra bởi đôi khi đó có thể là biểu hiện của đột tử.
Nguyên nhân chính gây đột tử ở nhóm người trẻ tuổi
1. Thức khuya thời gian dài, thiếu ngủ
Cuộc sống bận rộn hiện đại làm nhiều người lựa chọn thức khuya, đặc biệt là nhân viên văn pḥng, thức khuya gần như trở thành chuyện thường ngày. Trên thực tế, thức khuya lâu ngày dẫn đến thiếu ngủ là một tổn thương rất nặng nề về thể chất, từ đó khiến chức năng điều tiết của tim bị rối loạn, cảm xúc không ổn định, đây là nguyên nhân chính gây đột tử.
2. Áp lực quá mức
Chúng ta đều biết rằng xă hội hiện đại đang phát triển ngày càng nhanh hơn, điều này dẫn đến áp lực cạnh tranh ngày càng nhiều của mọi người. Mọi người đều có ít nhiều gánh nặng. Trên thực tế, quá nhiều căng thẳng cũng là nguyên nhân chính gây ra cái chết đột ngột, bởi v́ căng thẳng có thể khiến cảm xúc của mọi người dao động, gây căng thẳng, lo lắng và sau đó dẫn đến rối loạn nội tiết, huyết áp cao và cuối cùng dẫn đến cái chết đột ngột.
3. Hút thuốc, uống rượu nhiều
Một trong những đặc điểm rơ ràng nhất của cuộc sống hiện đại là tỷ lệ hút thuốc và uống rượu ngày càng tăng cao. Đây cũng sẽ là nguyên nhân chính gây đột tử. Bởi khi thường xuyên hút thuốc và uống rượu sẽ làm tổn thương các mạch máu và làm tăng tỷ lệ đột tử.
Trong cuộc sống, một người dù có rất nhiều tiền nhưng nếu không khỏe mạnh th́ cũng không có tác dụng ǵ, “sức khỏe” là cơ sở của tất cả mọi thứ. Tuy đột tử rất đột ngột, hầu như không thể pḥng ngừa được, nhưng chỉ cần thường ngày chú ư th́ sẽ có hiệu quả.
Nói tóm lại, chú ư cân bằng ăn uống, luyện tập thói quen sinh hoạt lành mạnh, kiểm tra sức khỏe định kỳ, kết hợp với vận động vừa sức, kịp thời nhận biết nguy hiểm chúng ta sẽ có thể bảo vệ bản thân ở mức tốt nhất.
Uốn ván là một dạng bệnh nhiễm khuẩn cấp tính, căn bệnh có tỷ lệ tử vong cao và từng là nỗi ám ảnh của nhiều thế hệ.
Hiện nay nhờ vào Chương tŕnh tiêm chủng mở rộng, tỷ lệ mắc bệnh uốn ván đă giảm thiểu đáng kể. Tuy nhiên, các mẹ cũng cần lưu ư những thời điểm bắt buộc phải tiêm vắc- xin ngừa uốn ván cho trẻ để bảo vệ trẻ khỏi căn bệnh nguy hiểm này.
Bệnh uốn ván lây truyền như thế nào?
Uốn ván hay bệnh phong đ̣n gánh (tetanus) là bệnh do vi khuẩn có tên Clostridium tetani gây ra. Loại vi khuẩn này có mặt ở mọi nơi trên trái đất, song nó được t́m thấy chủ yếu trong ḷng đất. Vi khuẩn uốn ván có thể tồn tại b́nh thường trong ruột của động vật, đặc biệt là các loài động vật ăn cỏ như trâu, ḅ, ngựa... và kể cả ở người. Nha bào uốn ván thường được bắt gặp ở mọi nơi trong môi trường tự nhiên như đất, cát, phân người, phân gia súc,...và có khả năng xâm nhập qua hầu hết các loại vết thương. Vi khuẩn uốn ván sẽ phát triển trên cơ thể người tại vị trí vết thương trong điều kiện yếm khí. Đặc biệt, vi khuẩn này tiết ra chất độc gây tổn thương hệ thần kinh. Các cơ bắp được điều khiển bởi những dây thần kinh này sẽ bị tê liệt. Nếu không được điều trị nhanh chóng, bệnh có thể gây tử vong. Uốn ván có thể phát triển bao gồm toàn thân, cục bộ và sơ sinh.
Nguyên nhân gây bệnh uốn ván chủ yếu do nhiễm trùng vết thương, chủ yếu là vết thương hở với những bào tử vi khuẩn sinh sôi sẽ gây bệnh uốn ván. Khi các bào tử này xâm nhập vào vết thương trên da sẽ sinh sôi, nảy nở và tạo độc tố gây tê liệt các dây thần kinh. Ở trẻ sơ sinh, uốn ván thường bắt nguồn từ sự nhiễm trùng do cắt dây rốn.
Vi khuẩn uốn ván Clostridium tetani.
Bệnh uốn ván ủ bệnh từ 7-14 ngày (có thể lâu hơn - khoảng 3 tuần). Tuy nhiên, một số nghiên cứu chỉ ra, bệnh uốn ván có thời gian ủ bệnh ngắn nhất khoảng 48-72 giờ. Sau thời gian ủ bệnh, uốn ván sẽ khởi phát với các dấu hiệu co thắt hay co giật, trung b́nh từ 2-5 ngày. Thời kỳ ủ bệnh và thời kỳ khởi phát càng ngắn th́ bệnh lại càng nặng. Nh́n chung, nếu vết thương bị nhiễm bẩn càng nặng th́ thời gian ủ bệnh sẽ càng ngắn và tiên lượng bệnh càng xấu.
Dựa theo biểu hiện lâm sàng của bệnh uốn ván, giới y học đă chia ra làm 4 loại uốn ván chính là: toàn thân, uốn ván cục bộ, uốn ván đầu và uốn ván rốn. Vậy, bệnh uốn ván có thời gian ủ bệnh bao lâu?
Bệnh uốn ván bao gồm một số thể bệnh sau đây:
Uốn ván toàn thân: Đây là thể uốn ván thường gặp nhất. Các dấu hiệu sớm bao gồm triệu chứng khó mở miệng (cứng hàm), nuốt khó, cứng và đau ở vùng cổ, vùng vai và sau lưng. Tiếp theo là t́nh trạng co cứng cơ bụng, cơ ngực, cơ hoành và các cơ ở chi, cuối cùng sẽ xuất hiện các cơn co cứng kịch phát toàn thân. Cơn co cứng toàn thân được kích thích bởi ánh sáng, tiếng động và tần suất ngày càng tăng dần. Các cơn co cứng kịch phát làm bệnh nhân uốn cong người, rách hay đứt cơ, co thắt cơ hô hấp gây ngạt và dẫn đến tử vong đột ngột.
Uốn ván cục bộ ít gặp hơn và là thể nhẹ, có tiên lượng tốt hơn. Triệu chứng co cứng chỉ giới hạn ở các cơ gần vết thương.
Uốn ván ở trẻ sơ sinh hay c̣n gọi là uốn ván rốn, thường khởi phát trong 2 tuần đầu sau khi sinh, nguyên nhân do sử dụng các vật dụng không vệ sinh khi cắt cuống rốn cho trẻ. Trẻ sẽ có dấu hiệu bỏ bú, co cứng cơ và dễ dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Nguyên tắc điều trị bệnh uốn ván
Thể trạng chung của bệnh nhân thời kỳ đầu tương đối tỉnh táo, không có biểu hiện sốt cao trong hai ngày đầu và khi mới phát bệnh. Trường hợp nặng, bệnh nhân bị nhiều cơn kịch phát, có thể bị sốt. Rối loạn hệ thần kinh thực vật như huyết áp tăng thất thường, hay thường xuyên; nhịp tim nhanh, loạn nhịp tim; sốt cao, vă mồ hôi.
Bởi vậy, khi điều trị bệnh uốn ván cần đảm bảo thực hiện theo nguyên tắc: Đảm bảo yên tĩnh và tránh các kích thích đối với người bệnh. Dùng kháng sinh tiêu diệt trực khuẩn uốn ván. Trung ḥa độc tố uốn ván c̣n lưu hành trong máu bằng SAT. Khống chế co cứng cơ, co giật và rối loạn thần kinh thực vật. Duy tŕ chức năng sống bằng các điều trị hỗ trợ.
Để pḥng tránh bệnh uốn ván các bác sĩ khuyến nghị người dân khi giẫm phải đinh, sắt gỉ... cần phải vệ sinh sạch vùng vết thương bằng oxy già, bôi thuốc sát trùng và đến ngay cơ sở y tế gần nhất để kiểm tra.
Thời điểm bắt buộc phải tiêm vắc-xin pḥng uốn ván cho trẻ
Tiêm đầy đủ các mũi vắc-xin ngừa uốn ván là cách pḥng bệnh hiệu quả nhất hiện nay. Theo thông tin từ Dự án Tiêm chủng mở rộng Quốc gia của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, trẻ cần được tiêm tổng cộng 5 mũi vào các thời điểm sau:
Trẻ cần tiêm 3 mũi vắc-xin 5 trong 1 (vắc-xin pḥng bạch hầu, uốn ván, ho gà, viêm gan b , và viêm phổi, viêm năo do vi khuẩn Hib) khi trẻ được 2, 3 và 4 tháng tuổi.
Khi trẻ 18 tháng tuổi, trẻ sẽ được tiêm nhắc lại bằng vắc-xin bạch hầu, uốn ván, ho gà (DPT).
Tương truyền, kinh này xuất phát từ chùa Thiếu Lâm (Trung Quốc), là công phu do Đạt Ma sư tổ truyền dạy nhằm giúp chư tăng có đủ sức khỏe để tu tập giáo pháp. Dịch cân kinh giúp chuyển đổi gân cốt và cơ bắp từ suy nhược thành sung măn.
Ngày nay, phép chữa bệnh theo Dịch cân kinh được gọi là phất thủ liệu pháp. Đây là phương pháp khí công chữa bệnh bằng cách lắc tay đơn giản, dễ nhớ, dễ tập và có hiệu quả cao đối với nhiều bệnh mạn tính khác nhau, từ suy nhược thần kinh, hen suyễn đến bệnh tiêu hóa, tim mạch, sinh dục…
T́m nơi thoáng mát, không khí trong lành. Mặc quần áo rộng răi. Đứng thẳng, hai chân dang ra song song ngang vai, các ngón chân bám chặt vào mặt đất, hậu môn nhíu lại, bụng dưới hơi thót, ngực hơi thu vào, vai xuôi tự nhiên, hai mắt khép hờ, đầu lưỡi chạm nướu răng trên, tâm ư hướng về Đan điền (dưới rốn khoảng 3 phân).
Hai cánh tay, bàn tay và các ngón tay duỗi thẳng tự nhiên. Hai cánh tay hơi cong ở khuỷu. Đưa hai cánh tay về phía trước, đồng thời hít vào. Dùng lực vẫy hai cánh tay ra phía sau đến hết tầm và thở ra. Khi hết tầm tay ra phía sau, hai cánh tay theo đà của lực quán tính trở về phía trước, đồng thời với hít vào. Sau đó lại tiếp tục vẫy tay ra phía sau. Một lần hít vào, một lần thở ra là một cái lắc tay. Làm liên tục nhiều cái. Tối thiểu 500 cái một lần tập. Mỗi ngày có thể tập hai lần. Nếu để chữa bệnh th́ mỗi lần tập phải thực hành từ 1.500 cái trở lên.
Động tác lắc tay phải bền bỉ, đều đặn, nhẹ nhàng, linh hoạt. Không cần dùng sức mạnh để cố vẫy tay ra phía sau mà chỉ dùng sức b́nh thường, tương ứng với nhịp thở điều ḥa của cơ thể. Việc nhíu hậu môn và bám các đầu ngón chân xuống đất cũng vậy. Chỉ cần dùng sức vừa phải nhằm bảo đảm tâm lư thoải mái và thể lực dẻo dai để có thể thực hành đến hàng ngàn cái mỗi lần tập.
Động tác đưa tay về trước là do phản lực quán tính từ phía sau tạo nên. Tuyệt đối không dùng sức. Tầm tay phía trước không vượt quá thắt lưng. Trong suốt quá tŕnh lắc tay, mặc dù cánh tay di động trước sau, nhưng phải luôn duy tŕ t́nh trạng thoải mái tự nhiên, cánh tay không gồng sức.
Những người bệnh hoặc có tật ở chân không đứng được vẫn có thể thực hành hiệu quả phất thủ liệu pháp bằng cách ngồi trên đất hoặc trên ván, vẫy tay ở vị thế cánh tay co lại khoảng 90 độ.
Cơ chế tác động của phất thủ liệu pháp
Động tác hít thở phối hợp với lắc tay điều ḥa và liên tục tác động vào các cơ ngực và thành bụng, nhất là cơ hoành, giúp xoa bóp các nội tạng, thúc đẩy sự vận hành khí huyết và tăng cường chức năng của các cơ quan. Nó cũng có tác dụng khai thông những bế tắc, ứ trệ trong kinh mạch hoặc tạng phủ. Những người tiêu hóa đ́nh trệ sau khi thực hành khoảng 500-700 cái sẽ có trung tiện hoặc ợ hơi, có cảm giác dễ chịu rất rơ. Phất thủ liệu pháp là phương pháp đơn giản nhất để chữa bệnh đau dạ dày hoặc rối loạn tiêu hóa. Những trường hợp khí nghẽn, khí bế, khí uất do stress, bệnh tật hoặc do tập khí công sai lệch cũng có thể làm cho thông bằng phất thủ liệu pháp.
Theo quan điểm của y học truyền thống và khí công cổ đại, con người và vũ trụ có quan hệ giao ḥa thông qua hô hấp. Hai nhà bác học người Pháp Jacqueline Chantereine và Camille Savoire cũng kết luận:
“Lực vũ trụ nhập vào con người ở đầu và xuất ra nơi bàn chân phải, âm lực của quả đất nhập vào con người nơi chân trái để lên đến đỉnh đầu ở phía sau ót”.
Những động tác của phất thủ liệu pháp tuy đơn giản nhưng đă trực tiếp phát huy quy luật này đối với việc chữa bệnh và tăng cường nội khí.
Ở phía trên, động tác hít thở và lắc tay kích hoạt huyệt Bách hội ở đỉnh đầu và Đại chùy ở giữa hai bả vai để thu thiên khí, khai thông và tăng cường hoạt động của các đường kinh dương. Bách hội và Đại chùy đều là những điểm giao hội của các đường kinh dương và mạch Đốc.
Ở phía dưới, việc nhíu hậu môn và bám các đầu ngón chân xuống mặt đất kích thích hai huyệt Trường cường và Hội âm ở hai bên hậu môn và tĩnh huyệt của các đường kinh âm. Quan trọng nhất là huyệt Dũng tuyền ở giữa ḷng bàn chân và Ẩn bạch ở đầu ngoài móng ngón chân cái. Động tác này có tác dụng hấp thu địa khí, khai thông và tăng cường hoạt động của các âm kinh.
Theo học thuyết Kinh lạc, dương phải thường giáng và âm phải thường thăng. V́ lắc tay liên tục đến hàng ngàn cái nên khi các đường kinh dương được khai thông và đi dần xuống (Dương giáng) điểm cuối ở đầu ngón chân, chúng sẽ tự động kích hoạt những tĩnh huyệt của kinh âm, khiến các đường kinh này chạy ngược trở lên (âm thăng). Đối với các đường kinh âm cũng vậy, khi chạy đến điểm cuối ở phía trên, nó sẽ lại kích hoạt các đường kinh dương đi trở xuống và cứ thế tiếp tục luân chuyển tuần hoàn trong cơ thể. Đây chính là một biểu hiện của quy luật Cực dương sinh âm và Cực âm sinh dương.
Phất thủ liệu pháp có tác dụng cân bằng âm dương, thuận khí, giáng hư hỏa.
Theo y học cổ truyền, khí dương thường thừa mà khí âm thường thiếu. Âm hư có thể do bẩm sinh, hay quá căng thẳng, lo âu trong cuộc sống. Sự mất cân bằng đó là đầu mối của nhiều bệnh tật mà Đông y gọi chung là chứng Âm hư Hỏa vượng (hay sốt về chiều, mờ mắt, mắt đỏ, khô cổ, ù tai, đau lưng, hay lở miệng, hay ho, suyễn, viêm họng, viêm xoang mạn). Phất thủ liệu pháp có thể chữa các chứng này bằng cách kích thích các đường kinh âm để sinh âm, bồi bổ âm khí. Chính tư thế của liệu pháp cũng bảo đảm nguyên tắc thượng hư hạ thực (như thư giăn phần vai, cứng chắc phần hạ bộ, nhíu hậu môn, bám các đầu ngón chân…) - biện pháp điều trị hữu hiệu với những chứng hư hỏa. Nguyên tắc này đ̣i hỏi người tập luôn giữ cho phần trên của cơ thể được thư giăn về h́nh, hư linh về ư. Ngược lại, phần dưới phải đầy đặn, cứng chắc nhằm đưa trung tâm lực của cơ thể dồn xuống.
Phất thủ liệu pháp cũng giúp điều ḥa thần kinh giao cảm.
Khoa học hiện đại cho biết trên 50% bệnh tật của con người là do những cảm xúc âm tính gây ra. Chính tâm lư căng thẳng do t́nh chí uất ức hoặc nhịp sống quá nhanh trong một thời gian dài dễ làm thần kinh quá tải, suy nhược và rối loạn. Sự rối loạn này làm cơ thể mệt nhọc, ăn ngủ kém ngon, giảm sức đề kháng, dễ sinh bệnh tật hoặc làm trầm trọng thêm những chứng bệnh đă có. Nếu tập trung tư tưởng vào nhịp lắc tay, người tập sẽ mất đi những cảm xúc khó chịu thường ngày. Đó là nguyên tắc dùng một niệm để chế vạn niệm.
Theo học thuyết Paplov, khi ta gây hưng phấn ở một điểm và một vùng nhỏ th́ những phần c̣n lại của vỏ năo sẽ rơi vào trạng thái ức chế, nghỉ ngơi. Áp dụng những nguyên tắc này, việc tập trung vào lắc tay sẽ điều ḥa được thần kinh giao cảm, phục hồi tính tự điều chỉnh, tự hoàn thiện vốn có của hệ thần kinh trung ương.
Tập phất thủ liệu pháp có gây phản ứng nguy hiểm ǵ không?
Phất thủ liệu pháp có tác dụng kích thích, xúc tiến để cơ thể tự khai thông, tự chỉnh lư; nó không vận khí, không cưỡng cầu nên hiếm khi xảy ra sai lệch. Trong quá tŕnh tập, người tập có thể đau, tức, ngứa ngáy, co giật do việc khai mở một số huyệt vị trên đường kinh hoặc công phá một tổ chức bệnh trước khi những chỗ bế tắc này bị thải trừ hết. Thông thường, những phản ứng trên sẽ tự chấm dứt sau một vài ngày.
Do không rơi vào nhập tĩnh nên khó xảy ra trường hợp người tập bị ảo giác làm rối loạn tâm lư. Phất thủ liệu pháp tác động kích thích đồng thời các huyệt bách hội, hội âm và trường cường. Do đó, bách hội và hội âm tạo ra những van an toàn để trung ḥa với chân hỏa phát sinh từ trường cường, khó xảy ra trường hợp chênh lệch thái quá giữa âm và dương nên không gây nguy hiểm cho người tập.
Phất thủ liệu pháp tuân thủ nguyên tắc thượng hư hạ thực và tâm ư quán chiếu Đan điền, khiến năng lượng của cơ thể không chạy lên đầu gây tổn thương cho năo, không xảy ra những chứng trạng mà người ta thường gọi là tẩu hỏa nhập ma.
Việc đầu lưỡi chạm nướu răng trên và nhíu hậu môn làm nối liền hai mạch Nhâm, Đốc, tạo ra sự thông nhau giữa hai bể khí âm và dương. Sự tương thông này giúp nội khí tuần hoàn trong thân người, điều ḥa âm dương và sinh lực giữa lục phủ ngũ tạng.
Tương truyền, kinh này xuất phát từ chùa Thiếu Lâm (Trung Quốc), là công phu do Đạt Ma sư tổ truyền dạy nhằm giúp chư tăng có đủ sức khỏe để tu tập giáo pháp. Dịch cân kinh giúp chuyển đổi gân cốt và cơ bắp từ suy nhược thành sung măn.
Ngày nay, phép chữa bệnh theo Dịch cân kinh được gọi là phất thủ liệu pháp. Đây là phương pháp khí công chữa bệnh bằng cách lắc tay đơn giản, dễ nhớ, dễ tập và có hiệu quả cao đối với nhiều bệnh mạn tính khác nhau, từ suy nhược thần kinh, hen suyễn đến bệnh tiêu hóa, tim mạch, sinh dục…
T́m nơi thoáng mát, không khí trong lành. Mặc quần áo rộng răi. Đứng thẳng, hai chân dang ra song song ngang vai, các ngón chân bám chặt vào mặt đất, hậu môn nhíu lại, bụng dưới hơi thót, ngực hơi thu vào, vai xuôi tự nhiên, hai mắt khép hờ, đầu lưỡi chạm nướu răng trên, tâm ư hướng về Đan điền (dưới rốn khoảng 3 phân).
Hai cánh tay, bàn tay và các ngón tay duỗi thẳng tự nhiên. Hai cánh tay hơi cong ở khuỷu. Đưa hai cánh tay về phía trước, đồng thời hít vào. Dùng lực vẫy hai cánh tay ra phía sau đến hết tầm và thở ra. Khi hết tầm tay ra phía sau, hai cánh tay theo đà của lực quán tính trở về phía trước, đồng thời với hít vào. Sau đó lại tiếp tục vẫy tay ra phía sau. Một lần hít vào, một lần thở ra là một cái lắc tay. Làm liên tục nhiều cái. Tối thiểu 500 cái một lần tập. Mỗi ngày có thể tập hai lần. Nếu để chữa bệnh th́ mỗi lần tập phải thực hành từ 1.500 cái trở lên.
Động tác lắc tay phải bền bỉ, đều đặn, nhẹ nhàng, linh hoạt. Không cần dùng sức mạnh để cố vẫy tay ra phía sau mà chỉ dùng sức b́nh thường, tương ứng với nhịp thở điều ḥa của cơ thể. Việc nhíu hậu môn và bám các đầu ngón chân xuống đất cũng vậy. Chỉ cần dùng sức vừa phải nhằm bảo đảm tâm lư thoải mái và thể lực dẻo dai để có thể thực hành đến hàng ngàn cái mỗi lần tập.
Động tác đưa tay về trước là do phản lực quán tính từ phía sau tạo nên. Tuyệt đối không dùng sức. Tầm tay phía trước không vượt quá thắt lưng. Trong suốt quá tŕnh lắc tay, mặc dù cánh tay di động trước sau, nhưng phải luôn duy tŕ t́nh trạng thoải mái tự nhiên, cánh tay không gồng sức.
Những người bệnh hoặc có tật ở chân không đứng được vẫn có thể thực hành hiệu quả phất thủ liệu pháp bằng cách ngồi trên đất hoặc trên ván, vẫy tay ở vị thế cánh tay co lại khoảng 90 độ.
Cơ chế tác động của phất thủ liệu pháp
Động tác hít thở phối hợp với lắc tay điều ḥa và liên tục tác động vào các cơ ngực và thành bụng, nhất là cơ hoành, giúp xoa bóp các nội tạng, thúc đẩy sự vận hành khí huyết và tăng cường chức năng của các cơ quan. Nó cũng có tác dụng khai thông những bế tắc, ứ trệ trong kinh mạch hoặc tạng phủ. Những người tiêu hóa đ́nh trệ sau khi thực hành khoảng 500-700 cái sẽ có trung tiện hoặc ợ hơi, có cảm giác dễ chịu rất rơ. Phất thủ liệu pháp là phương pháp đơn giản nhất để chữa bệnh đau dạ dày hoặc rối loạn tiêu hóa. Những trường hợp khí nghẽn, khí bế, khí uất do stress, bệnh tật hoặc do tập khí công sai lệch cũng có thể làm cho thông bằng phất thủ liệu pháp.
Theo quan điểm của y học truyền thống và khí công cổ đại, con người và vũ trụ có quan hệ giao ḥa thông qua hô hấp. Hai nhà bác học người Pháp Jacqueline Chantereine và Camille Savoire cũng kết luận:
“Lực vũ trụ nhập vào con người ở đầu và xuất ra nơi bàn chân phải, âm lực của quả đất nhập vào con người nơi chân trái để lên đến đỉnh đầu ở phía sau ót”.
Những động tác của phất thủ liệu pháp tuy đơn giản nhưng đă trực tiếp phát huy quy luật này đối với việc chữa bệnh và tăng cường nội khí.
Ở phía trên, động tác hít thở và lắc tay kích hoạt huyệt Bách hội ở đỉnh đầu và Đại chùy ở giữa hai bả vai để thu thiên khí, khai thông và tăng cường hoạt động của các đường kinh dương. Bách hội và Đại chùy đều là những điểm giao hội của các đường kinh dương và mạch Đốc.
Ở phía dưới, việc nhíu hậu môn và bám các đầu ngón chân xuống mặt đất kích thích hai huyệt Trường cường và Hội âm ở hai bên hậu môn và tĩnh huyệt của các đường kinh âm. Quan trọng nhất là huyệt Dũng tuyền ở giữa ḷng bàn chân và Ẩn bạch ở đầu ngoài móng ngón chân cái. Động tác này có tác dụng hấp thu địa khí, khai thông và tăng cường hoạt động của các âm kinh.
Theo học thuyết Kinh lạc, dương phải thường giáng và âm phải thường thăng. V́ lắc tay liên tục đến hàng ngàn cái nên khi các đường kinh dương được khai thông và đi dần xuống (Dương giáng) điểm cuối ở đầu ngón chân, chúng sẽ tự động kích hoạt những tĩnh huyệt của kinh âm, khiến các đường kinh này chạy ngược trở lên (âm thăng). Đối với các đường kinh âm cũng vậy, khi chạy đến điểm cuối ở phía trên, nó sẽ lại kích hoạt các đường kinh dương đi trở xuống và cứ thế tiếp tục luân chuyển tuần hoàn trong cơ thể. Đây chính là một biểu hiện của quy luật Cực dương sinh âm và Cực âm sinh dương.
Phất thủ liệu pháp có tác dụng cân bằng âm dương, thuận khí, giáng hư hỏa.
Theo y học cổ truyền, khí dương thường thừa mà khí âm thường thiếu. Âm hư có thể do bẩm sinh, hay quá căng thẳng, lo âu trong cuộc sống. Sự mất cân bằng đó là đầu mối của nhiều bệnh tật mà Đông y gọi chung là chứng Âm hư Hỏa vượng (hay sốt về chiều, mờ mắt, mắt đỏ, khô cổ, ù tai, đau lưng, hay lở miệng, hay ho, suyễn, viêm họng, viêm xoang mạn). Phất thủ liệu pháp có thể chữa các chứng này bằng cách kích thích các đường kinh âm để sinh âm, bồi bổ âm khí. Chính tư thế của liệu pháp cũng bảo đảm nguyên tắc thượng hư hạ thực (như thư giăn phần vai, cứng chắc phần hạ bộ, nhíu hậu môn, bám các đầu ngón chân…) - biện pháp điều trị hữu hiệu với những chứng hư hỏa. Nguyên tắc này đ̣i hỏi người tập luôn giữ cho phần trên của cơ thể được thư giăn về h́nh, hư linh về ư. Ngược lại, phần dưới phải đầy đặn, cứng chắc nhằm đưa trung tâm lực của cơ thể dồn xuống.
Phất thủ liệu pháp cũng giúp điều ḥa thần kinh giao cảm.
Khoa học hiện đại cho biết trên 50% bệnh tật của con người là do những cảm xúc âm tính gây ra. Chính tâm lư căng thẳng do t́nh chí uất ức hoặc nhịp sống quá nhanh trong một thời gian dài dễ làm thần kinh quá tải, suy nhược và rối loạn. Sự rối loạn này làm cơ thể mệt nhọc, ăn ngủ kém ngon, giảm sức đề kháng, dễ sinh bệnh tật hoặc làm trầm trọng thêm những chứng bệnh đă có. Nếu tập trung tư tưởng vào nhịp lắc tay, người tập sẽ mất đi những cảm xúc khó chịu thường ngày. Đó là nguyên tắc dùng một niệm để chế vạn niệm.
Theo học thuyết Paplov, khi ta gây hưng phấn ở một điểm và một vùng nhỏ th́ những phần c̣n lại của vỏ năo sẽ rơi vào trạng thái ức chế, nghỉ ngơi. Áp dụng những nguyên tắc này, việc tập trung vào lắc tay sẽ điều ḥa được thần kinh giao cảm, phục hồi tính tự điều chỉnh, tự hoàn thiện vốn có của hệ thần kinh trung ương.
Tập phất thủ liệu pháp có gây phản ứng nguy hiểm ǵ không?
Phất thủ liệu pháp có tác dụng kích thích, xúc tiến để cơ thể tự khai thông, tự chỉnh lư; nó không vận khí, không cưỡng cầu nên hiếm khi xảy ra sai lệch. Trong quá tŕnh tập, người tập có thể đau, tức, ngứa ngáy, co giật do việc khai mở một số huyệt vị trên đường kinh hoặc công phá một tổ chức bệnh trước khi những chỗ bế tắc này bị thải trừ hết. Thông thường, những phản ứng trên sẽ tự chấm dứt sau một vài ngày.
Do không rơi vào nhập tĩnh nên khó xảy ra trường hợp người tập bị ảo giác làm rối loạn tâm lư. Phất thủ liệu pháp tác động kích thích đồng thời các huyệt bách hội, hội âm và trường cường. Do đó, bách hội và hội âm tạo ra những van an toàn để trung ḥa với chân hỏa phát sinh từ trường cường, khó xảy ra trường hợp chênh lệch thái quá giữa âm và dương nên không gây nguy hiểm cho người tập.
Phất thủ liệu pháp tuân thủ nguyên tắc thượng hư hạ thực và tâm ư quán chiếu Đan điền, khiến năng lượng của cơ thể không chạy lên đầu gây tổn thương cho năo, không xảy ra những chứng trạng mà người ta thường gọi là tẩu hỏa nhập ma.
Việc đầu lưỡi chạm nướu răng trên và nhíu hậu môn làm nối liền hai mạch Nhâm, Đốc, tạo ra sự thông nhau giữa hai bể khí âm và dương. Sự tương thông này giúp nội khí tuần hoàn trong thân người, điều ḥa âm dương và sinh lực giữa lục phủ ngũ tạng.
--------------------------------------------------------------------------------
Join Date:Jul 2015Posts:5,634Thank s Thanks Given :115Thanks Thanks Received :1,029Thanked in:990 Posts
Tác hại không ngờ của việc dùng tay ngoáy mũi
Tác hại không ngờ
của việc dùng tay ngoáy mũi
Bên trong lỗ mũi của chúng ta chứa rất nhiều dây thần kinh nhạy cảm. Do đó, khi có vật ǵ lạ bên trong, cơ thể sẽ nhận biết ngay bằng cảm giác khó chịu, thế nên nhiều người có thói quen dùng tay ngoáy mũi v́ nó mang lại cảm giác dễ chịu. Nhưng ít ai ngờ rằng thói quen này gây hại rất nhiều cho sức khỏe.
Đưa virus, vi khuẩn vào mũi
Nếu tay của bạn không được vệ sinh, dính bụi bẩn mà bạn ngoáy mũi, sẽ vô t́nh đưa vi khuẩn, virus từ bên ngoài vào mũi gây hại cho sức khỏe của mũi nói riêng và cơ thể nói chung. Hàng triệu vi khuẩn trong móng tay sẽ theo vào khoang mũi sau đó di chuyển vào khoang xoang. Gặp điều kiện thích hợp, chúng sẽ sinh sôi nhanh chóng và dẫn đến căn bệnh viêm xoang.
Trong y khoa có một khu vực giữa mặt được gọi là khu vực h́nh tam giác có đáy là đường nối hai mép miệng với nhau và đỉnh là gốc mũi. Vi khuẩn có thể thông qua các mạch máu trên khuôn mặt mà xâm nhập vào hang xoang nội sọ, gây nhiễm trùng, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.
Bên cạnh đó, gỉ mũi chứa khá nhiều chất bẩn, nếu bạn ngoáy xong, không rửa tay th́ có thể lây bệnh cho người khác.
Khiến cho lông mũi bị rụng
Khi bạn ngoáy mũi mạnh sẽ khiến cho lông mũi bị rụng, mà lông mũi là những vật thể bảo vệ cho mũi bạn an toàn, ngăn chặn bớt bụi bặm, vi khuẩn xâm nhập vào bên trong. Đồng thời, nó c̣n giúp làm ấm không khí khi chúng ta hít thở, ngăn chặn sự tấn công của các loại bụi bẩn, vi khuẩn gây ra các căn bệnh về đường hô hấp. Khi lông mũi mất, vi khuẩn sẽ dễ dàng xâm nhập gây nên các bệnh về mũi họng như viêm xoang, viêm mũi dị ứng.
Gây mọc mụn trong mũi
Các loại vi khuẩn có trong móng tay cũng có thể khiến cho bạn bị nổi mụn trong nang lông mũi, gây nên t́nh trạng viêm nang lông khiến cho bạn cảm thấy đau đớn.
Điều nguy hiểm hơn, viêm nang lông có thể phát triển thành những mụn mủ khiến cho sự viêm nhiễm có thể đi vào năo thông qua đường máu.
Tổn thương niêm mạc mũi
Cấu tạo của lớp niêm mạc mũi khá mỏng manh. Nếu dùng ngón tay để ngoáy, đặc biệt là ngón tay có móng dài và nhọn ngoáy mạnh sẽ khiến cho lớp niêm mạc này gặp những tổn thương như rách, chảy máu, thậm chí là vỡ mạch máu mũi khá nguy hiểm cho sức khỏe.
Gây mất thiện cảm cho người xung quanh
Khi bạn dùng tay ngoáy mũi trước mặt mọi người, sẽ là hành động kém vệ sinh, khiến người khác mất thiện cảm về bạn, từ đó ảnh hưởng đến mối quan hệ. Một số người có thói quen ngoáy mũi tỏ ra khá ngại ngùng, thiếu tự tin trong giao tiếp.
Nếu mũi bị nghẹt hay có vật khô cứng bên trong, hoặc xung quanh lỗ mũi khiến bạn cảm thấy khó chịu th́ hăy dùng một chiếc khăn vải mềm thay thế cho việc sử dụng ngón tay để ngoáy mũi. Tóm lại, tốt nhất bạn nên từ bỏ thói quen ngoáy mũi để bảo vệ mũi và cơ quan hô hấp của cơ thể.
Lựa chọn loại sữa thực vật tốt nhất cho sức khỏe của bạn
Sữa ḅ là món uống quen thuộc với đời sống của chúng ta. Nhưng với một số hạn chế như không có lợi cho môi trường, ḅ mẹ không được chữa bệnh đúng cách, một số người dị ứng với sữa ḅ… th́ nhu cầu sử dụng các loại sữa thực vật ngày càng tăng lên.
(Ảnh: Pixabay)
Tất nhiên mỗi loại sữa đều có những ưu nhược điểm khác nhau, vậy hăy cùng xem đâu mới là lựa chọn phù hợp cho bạn và gia đ́nh nhé.
Một cốc sữa ḅ chứa khoảng:
150 calo,
8 gram chất béo,
12 gram carbohydrate trong sữa ḅ nguyên chất là đường sữa, rất khó tiêu hóa đối với bất cứ ai thiếu enzyme tiêu hóa sữa hoặc lactase (cần thiết để có thể tiêu hóa hoàn toàn sữa nguyên chất; chúng giúp phân giải lactose, một đường đặc trưng trong sữa).
Sữa ḅ chứa protein casein, một chất gây dị ứng phổ biến cho nhiều trẻ sơ sinh, trẻ em và một số người lớn. Những đứa trẻ bị dị ứng với sữa có xu hướng mắc bệnh hen suyễn cao hơn. Ngoài ra, trong nghiên cứu như được công bố trên tạp chí Dinh dưỡng và Ung thư, các nhà khoa học phát hiện ra rằng casein có liên quan đến ung thư tuyến tiền liệt.
Những ứng cử viên sáng giá nhất để thay thế cho sữa ḅ là sữa hạnh nhân, dừa, cây gai dầu, yến mạch, gạo hoặc sữa đậu nành:
1. Sữa hạnh nhân
(Ảnh: Shutterstock)
Một cốc sữa hạnh nhân (tùy thương hiệu) chứa khoảng:
– 30 đến 60 calo
– 1 gram carbohydrate
– 3 gram chất béo
– 1 gram protein
– Sữa hạnh nhân là nguồn sữa thuần chay, do đó những người bị dị ứng toàn phần với sữa ḅ hoàn toàn có thể uống sữa hạnh nhân. Đây là nguồn cung cấp canxi, magiê, vitamin A, E, và nhiều chất dinh dưỡng khác. Nếu bạn bị dị ứng với các loại hạt th́ không nên uống sữa hạnh nhân. Khi chọn sữa, bạn cũng nên mua của hăng có uy tín, v́ sữa có nhiều chất phụ gia quá sẽ gây ra vấn đề tiêu hóa cho dạ dày của bạn.
2. Sữa dừa
(Ảnh: Shutterstock)
Không giống như kem dừa và nước dừa đóng trong lon, sữa dừa có kết cấu loăng hơn rất nhiều.
Trong một cốc sữa dừa thường chứa khoảng:
– 50 calo
– 2 gram carbohydrate
– 5 gram chất béo
– 0 gram protein
Sữa dừa thường không có nhiều chất dinh dưỡng, nhưng nhiều nhăn hàng sẽ thêm thành phần vào để phù hợp với nhu cầu của khách hàng. Rất ít người bị dị ứng với dừa, và đây cũng là thức uống yêu thích của những người cần giảm cân.
3. Sữa gai dầu
(Ảnh: Shutterstock)
Sữa gai dầu được làm từ cây gai dầu nên tất nhiên đây là thực phẩm thuần chay, không có lactose.
Một cốc sữa gai dầu chứa:
– 110 calo
– 6 gram carbohydrate
– 7 gram chất béo (chỉ 1 gram chất béo băo ḥa)
– 5 gram protein
Sữa gai dầu là nguồn cung cấp chất sắt tốt và bổ sung canxi dồi dào. V́ có chứa protein tự nhiên, sữa gai dầu rất phù hợp với những người tập thể thao (muốn lên cơ bắp) và cần bổ sung protein cân bằng đường trong máu để thay thế sữa. Rất ít người bị dị ứng với sữa gai dầu.
4. Sữa yến mạch
(Ảnh: Shutterstock)
Một cốc sữa yến mạch có chứa:
– 120 calo
– 16 gram carbohydrate
– 5 gram chất béo
– 3 gram protein
Sữa yến mạch là nguồn bổ sung vitamin A, B2, B12, D, canxi, kali. Yến mạch tự nhiên chứa beta glucans có tác dụng tăng cường sức khỏe của tim. C̣n yến mạch không chứa gluten, thường bị nhiễm lúa ḿ dễ gây dị ứng nên bạn cần đọc kỹ thành phần trước khi mua nhé. Gluten là một protein gồm gliadin và glutenin. Các chất này liên kết với tinh bột và tồn tại trong nội nhũ của hạt của một số loại cây hoà thảo, đặc biệt là lúa ḿ, yến mạch và lúa mạch .
5. Sữa đậu nành
(Ảnh: Pixabay)
Một cốc sữa đậu nành chứa khoảng:
– 80 đến 100 calo
– 4 gram carbohydrate
– 4 gram chất béo
– 7 gram protein
Sữa đậu nành là nguồn sữa tự nhiên không có lactose và là nguồn cung cấp vitamin A, B12, canxi, kali, isoflavone dồi dào. Đậu nành cũng là một nguồn cung cấp coenzyme dinh dưỡng Q10 (thiếu chất này sẽ dẫn đến các bệnh về phổi như hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính). Đậu nành thường xuyên bị biến đổi gen nên tốt nhất là bạn chọn loại được chứng nhận không có GMO. Đây là chất gây dị ứng phổ biến và hầu hết những người bị dị ứng thông thường đều mắc phải.
Lựa chọn loại sữa thực vật tốt nhất cho sức khỏe của bạn
Sữa ḅ là món uống quen thuộc với đời sống của chúng ta. Nhưng với một số hạn chế như không có lợi cho môi trường, ḅ mẹ không được chữa bệnh đúng cách, một số người dị ứng với sữa ḅ… th́ nhu cầu sử dụng các loại sữa thực vật ngày càng tăng lên.
(Ảnh: Pixabay)
Tất nhiên mỗi loại sữa đều có những ưu nhược điểm khác nhau, vậy hăy cùng xem đâu mới là lựa chọn phù hợp cho bạn và gia đ́nh nhé.
Một cốc sữa ḅ chứa khoảng:
150 calo,
8 gram chất béo,
12 gram carbohydrate trong sữa ḅ nguyên chất là đường sữa, rất khó tiêu hóa đối với bất cứ ai thiếu enzyme tiêu hóa sữa hoặc lactase (cần thiết để có thể tiêu hóa hoàn toàn sữa nguyên chất; chúng giúp phân giải lactose, một đường đặc trưng trong sữa).
Sữa ḅ chứa protein casein, một chất gây dị ứng phổ biến cho nhiều trẻ sơ sinh, trẻ em và một số người lớn. Những đứa trẻ bị dị ứng với sữa có xu hướng mắc bệnh hen suyễn cao hơn. Ngoài ra, trong nghiên cứu như được công bố trên tạp chí Dinh dưỡng và Ung thư, các nhà khoa học phát hiện ra rằng casein có liên quan đến ung thư tuyến tiền liệt.
Những ứng cử viên sáng giá nhất để thay thế cho sữa ḅ là sữa hạnh nhân, dừa, cây gai dầu, yến mạch, gạo hoặc sữa đậu nành:
1. Sữa hạnh nhân
(Ảnh: Shutterstock)
Một cốc sữa hạnh nhân (tùy thương hiệu) chứa khoảng:
– 30 đến 60 calo
– 1 gram carbohydrate
– 3 gram chất béo
– 1 gram protein
– Sữa hạnh nhân là nguồn sữa thuần chay, do đó những người bị dị ứng toàn phần với sữa ḅ hoàn toàn có thể uống sữa hạnh nhân. Đây là nguồn cung cấp canxi, magiê, vitamin A, E, và nhiều chất dinh dưỡng khác. Nếu bạn bị dị ứng với các loại hạt th́ không nên uống sữa hạnh nhân. Khi chọn sữa, bạn cũng nên mua của hăng có uy tín, v́ sữa có nhiều chất phụ gia quá sẽ gây ra vấn đề tiêu hóa cho dạ dày của bạn.
2. Sữa dừa
(Ảnh: Shutterstock)
Không giống như kem dừa và nước dừa đóng trong lon, sữa dừa có kết cấu loăng hơn rất nhiều.
Trong một cốc sữa dừa thường chứa khoảng:
– 50 calo
– 2 gram carbohydrate
– 5 gram chất béo
– 0 gram protein
Sữa dừa thường không có nhiều chất dinh dưỡng, nhưng nhiều nhăn hàng sẽ thêm thành phần vào để phù hợp với nhu cầu của khách hàng. Rất ít người bị dị ứng với dừa, và đây cũng là thức uống yêu thích của những người cần giảm cân.
3. Sữa gai dầu
(Ảnh: Shutterstock)
Sữa gai dầu được làm từ cây gai dầu nên tất nhiên đây là thực phẩm thuần chay, không có lactose.
Một cốc sữa gai dầu chứa:
– 110 calo
– 6 gram carbohydrate
– 7 gram chất béo (chỉ 1 gram chất béo băo ḥa)
– 5 gram protein
Sữa gai dầu là nguồn cung cấp chất sắt tốt và bổ sung canxi dồi dào. V́ có chứa protein tự nhiên, sữa gai dầu rất phù hợp với những người tập thể thao (muốn lên cơ bắp) và cần bổ sung protein cân bằng đường trong máu để thay thế sữa. Rất ít người bị dị ứng với sữa gai dầu.
4. Sữa yến mạch
(Ảnh: Shutterstock)
Một cốc sữa yến mạch có chứa:
– 120 calo
– 16 gram carbohydrate
– 5 gram chất béo
– 3 gram protein
Sữa yến mạch là nguồn bổ sung vitamin A, B2, B12, D, canxi, kali. Yến mạch tự nhiên chứa beta glucans có tác dụng tăng cường sức khỏe của tim. C̣n yến mạch không chứa gluten, thường bị nhiễm lúa ḿ dễ gây dị ứng nên bạn cần đọc kỹ thành phần trước khi mua nhé. Gluten là một protein gồm gliadin và glutenin. Các chất này liên kết với tinh bột và tồn tại trong nội nhũ của hạt của một số loại cây hoà thảo, đặc biệt là lúa ḿ, yến mạch và lúa mạch .
5. Sữa đậu nành
(Ảnh: Pixabay)
Một cốc sữa đậu nành chứa khoảng:
– 80 đến 100 calo
– 4 gram carbohydrate
– 4 gram chất béo
– 7 gram protein
Sữa đậu nành là nguồn sữa tự nhiên không có lactose và là nguồn cung cấp vitamin A, B12, canxi, kali, isoflavone dồi dào. Đậu nành cũng là một nguồn cung cấp coenzyme dinh dưỡng Q10 (thiếu chất này sẽ dẫn đến các bệnh về phổi như hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính). Đậu nành thường xuyên bị biến đổi gen nên tốt nhất là bạn chọn loại được chứng nhận không có GMO. Đây là chất gây dị ứng phổ biến và hầu hết những người bị dị ứng thông thường đều mắc phải.
Bạn đang tự rút ngắn tuổi thọ của ḿnh nếu có 12 thói quen xấu sau
Ngủ sau 23h đêm, bỏ ăn sáng, lười uống nước… là những thói quen rất có hại cho sức khỏe. Để đảm bảo một cuộc sống mạnh khỏe và hạnh phúc, bạn cần rèn luyện những thói quen tốt và hạn chế những thói quen xấu. Đừng tự làm suy giảm chất lượng cuộc sống của ḿnh bằng những thói xấu sau đây.
1. Ngủ sau 23h đêm
Các nhà khoa học trên trang Health khuyên mỗi người nên ngủ đủ 6-8 tiếng đồng hồ mỗi ngày. Ngủ không đủ giấc sẽ gây hại cho bộ năo, đặc biệt vào ban đêm từ sau 23h trở đi, quá tŕnh lăo hóa của các tế bào năo diễn ra rất nhanh.
(Ảnh: Unsplash)
2. Hút thuốc lá
Chất độc từ thuốc lá được chứng minh gây trở ngại cho quá tŕnh tim bơm oxy lên năo, từ đó gây hại cho bộ nhớ. Theo India Times, tiếp xúc với khói thuốc lá trong thời gian dài sẽ phá hủy các cấu trúc phổi b́nh thường. Điều này làm tăng nguy cơ nhiễm trùng như cảm lạnh, viêm phổi, thậm chí gây ung thư phổi hoặc bệnh khí thũng.
(Ảnh: Unsplash)
3. Uống bia rượu
Thói quen uống rượu bia nhiều có thể dẫn đến teo năo. Nghiên cứu cho thấy những người uống rượu nhiều khi đến tuổi trung niên bị suy giảm trí nhớ sớm hơn 6 năm so với những người uống ít hoặc không uống bia rượu.
(Ảnh: Shutterstock)
4. Bỏ bữa sáng
Bỏ ăn bữa sáng làm giảm lượng đường trong máu, làm ngưng trệ quá tŕnh cung cấp chất dinh dưỡng cho năo bộ. Tuy nhiên bạn nên lưu ư không nên ăn thức ăn nhiều dầu mỡ vào buổi sáng, nếu không sẽ gây ra phản ứng ngược.
(Ảnh: unsplash.com)
5. Trùm chăn khi ngủ
B́nh thường, con người hít vào oxy, thở ra CO2 và nhiều chất độc hại. Nếu trùm chăn kín đầu khi ngủ th́ bạn sẽ hít phải những chất có hại do chính ḿnh thải ra. Khi thiếu dưỡng khí, tế bào năo rất dễ bị tổn thương, hệ quả là sụt giảm trí nhớ nhanh chóng. Ở độ tuổi 20 bạn chưa nhận ra triệu chứng rơ ràng, nhưng khi bước vào tuổi 30 bạn sẽ hiểu tác hại của việc suy giảm trí nhớ.
(Ảnh: Unsplash)
6. Ăn nhiều đồ ngọt
Năo bộ cần đủ lượng protein và vitamin nhất định để hoạt động và phát triển. Vậy nên dân công sở thường ăn 1 chiếc bánh ngọt vào bữa xế để làm việc tốt hơn. Tuy nhiên nếu bạn ăn đồ ngọt không kiểm soát th́ lại là chuyện khác. Khi ăn nhiều đồ ngọt, bạn sẽ không c̣n thèm ăn những chất khác nữa dẫn đến t́nh trạng thừa đường nhưng lại thiếu các chất dinh dưỡng cần thiết, ảnh hưởng đến sự phát triển của năo bộ. Ngoài ra, ăn nhiều đồ ngọt cũng khiến bạn có nguy cơ bị béo ph́.
(Ảnh: Unsplash)
7. Uống ít nước
85% năo của con người là nước. Các hoạt động của năo rất cần nước, do đó nếu bạn cung cấp không đủ nước sẽ ảnh hưởng đến hoạt động b́nh thường của năo bộ, trong đó có trí nhớ.
(Ảnh: Shutterstock)
8. Lười vận động
Các nhà khoa học đă chứng minh rằng tập thể dục thường xuyên làm tăng lưu thông máu và cung cấp oxy cho năo, qua đó giúp ngăn ngừa bệnh mất trí nhớ. Lối sống ít vận động đồng nghĩa với việc sở hữu một trí nhớ kém cùng cơ thể tích mỡ, dễ dẫn đến bệnh béo ph́ và tim mạch.
Stress làm gia tăng lượng hormone cortisol ở vùng hippocampus, ảnh hưởng đến khả năng học tập và ghi nhớ của năo bộ. Để bảo vệ trí nhớ, bạn hăy tập một lối sống thanh thản, học cách kiểm soát cảm xúc và tách ḿnh ra khỏi những lo lắng không cần thiết.
(Ảnh: Shutterstock)
10. Làm việc quá nhiều
Cũng giống như một chiếc máy phải chạy quá công suất nhiều lần sẽ bị hư hỏng. Khi cơ thể khi bị bệnh hoặc làm việc quá tải mà bạn cứ cố gắng duy tŕ việc học tập hoặc làm việc sẽ gây ra những tổn thương cho nhiều cơ quan, đặc biệt là năo.
(Ảnh: Shutterstock)
11. Không đọc sách
Nghiên cứu cho thấy việc đọc mỗi ngày rất tốt cho trí tưởng tượng, giúp năo phát triển năng động hơn. Do đó hăy giảm bớt t́nh yêu với công nghệ mà hăy dành thời gian cho việc đọc sách. Bạn sẽ thấy khả năng nhớ, tư duy logic, tưởng tượng gia tăng rơ rệt.
(Ảnh: Pixabay)
12. Lười giao tiếp
Ngôn ngữ được quản lư bởi một vùng trong năo. Việc bạn tiếp nhận và lưu trữ thông tin mà không thể diễn đạt nó ra bên ngoài sẽ bào ṃn năo và trí nhớ của bạn. Do đó hăy cởi mở nói chuyện với mọi người xung quanh, luyện tập các kỹ năng về giao tiếp, thuyết tŕnh, bạn sẽ thấy trí năo của ḿnh năng động hơn rất nhiều.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
