Cố Chuẩn tướng Trương Hữu Đức
Sáng ngày 13 tháng 4 năm 1972, khi đang bay trên Trực thăng để điều động lực lượng hỗn hợp gồm: Thiết giáp, Biệt động quân liên kết với Tiểu đoàn 8 Nhảy dù khai thông Quốc lộ 13 ở Chơn Thành, B́nh Long. Bị trúng đạn của địch quân từ dưới bắn lên, ông bị tử thương hưởng dương 42 tuổi.
Ông được truy thăng cấp bậc Chuẩn tướng và truy tặng Đệ tứ đẳng Bảo quốc Huân chương kèm Anh dũng Bội tinh với nhành dương liễu. Tang lễ được cử hành trọng thể với lễ nghi quân cách của một tướng lănh.
Tên ông được đặt cho khóa 27 trường Vơ bị Quốc gia Đà Lạt (Khóa Trương Hữu Đức 1970-1974).
Huy chương
-Huy chương ngội sao bạc của Hoa Kỳ (ân thưởng)
-Đệ tứ đẳng Bảo quốc Huân chương đệ tứ đẳng (truy tặng)
-Anh dũng Bội tinh với nhành dương liễu (truy tặng)
The Following 3 Users Say Thank You to cha12 ba For This Useful Post:
Mong nhà nghiên cứu học cho một bài về đàn ông có vợ và đàn ông chửa vợ nhe. Để già này rút kinh nghiệm dạy mấy đứa cháu....hàng xóm
LẤY VỢ-NỖI KHỔ ĐAU CỦA ĐÀN ÔNG
Bài thơ vui và ai muốn th́ cho cảm nghĩ nhé, tâm sự cả đàn ông, đàn bà luôn...
Thế gian khổ nhất là chi
Ngoài phải lấy vợ c̣n ǵ khổ hơn
Ông trời c̣n biết thiệt hơn
Vợ chiếm một nửa giang sơn yên b́nh
Vợ như ngôn ngữ lập tŕnh
Vợ sai sửa được c̣n ḿnh th́ không
Vợ về vợ lại làm chồng
C̣n chồng làm vợ bất công cuộc đời
Vợ là sấm sét Thiên Lôi
Miệng hét ra lửa c̣n môi tiếp dầu
Vợ là mảnh đất mỡ màu
Cỏ xanh tươi tốt đợi trâu đi cày
Hao cân sút thịt từ đây
Tự nhiên lấy vợ mang dây buộc ḿnh
Vợ là quỷ quái yêu tinh
Lấy rồi mới hiện nguyên h́nh dă man
Vợ là sư tử tách đàn
Người dưng mắc nợ kẻ gian dặt d́u
Vợ là cơm hẩm cháo thiu
Xong đời lăng tử phong lưu kiếp trần
Không vợ giường chiếu lặng câm
Vợ về giường cứ rung ầm cả lên
Vợ đánh hơi được mùi tiền
Lĩnh lương vợ biết vợ liền tịch thu
Vợ ngáy tựa tiếng xe lu
Nói ra lại bảo vợ ru giấc nồng
Gấu này chẳng phải gấu bông
Sư tử xuất xứ Hà Đông mang về
Lấy vợ như đánh lô đề
Vận may th́ được đam mê trọn đời
Đeo gông theo ư ông trời
Để rồi tim cạn t́nh người v́ lo
Yêu quên t́m kiếm thăm ḍ
Ngứa tay vợ đánh chồng cho vui nhà
Vợ là Mỹ chồng là Nga
Vợ là tư sản chồng là công nhân
Vợ là cọc nhọn đá ngầm
Thuyền ta đâu biết lại đâm ngay vào
Loài ǵ mà giỏi cấu cào
Ngoài loài tên vợ loài nào giỏi hơn
The Following User Says Thank You to florida80 For This Useful Post:
Lấy vợ xin anh lấy vợ non
Tóc thề mườn mượt xơa eo thon
Mắt sáng môi hồng da tươi thắm
Đỡ tiền mua sắm những phấn son
Lấy vợ anh xin lấy vợ già
Ra đường em biết chuyện gần xa
Lỡ anh đi lạc em c̣n nhắc
Cũng tốt cho anh đấy thôi mà
Lấy vợ anh xin lấy vợ lùn
Áo quần em mặc, vải hay thun
Người cao một bộ em hai bộ
Tiết kiệm cho anh gấp bội phần
Lấy vợ anh xin lấy vợ cao
Chúng ḿnh đùm bọc lẫn cho nhau
Cây trái anh thèm em tay với
Đỡ mất công anh bắc thang trèo
Lấy vợ xin anh lấy vợ ù
Tay em đầy đặn tối em ru
Kê đầu anh ngủ êm hơn gối
Mộng đẹp, hiên ngoài gió vi vu
Lấy vợ anh xin lấy vợ "ṛm"
Bởi v́ vừa đủ một người ôm
Nuôi em c̣n đỡ hơn nuôi kiến
Đỡ tiền ăn vặt đỡ tiền cơm
Lấy vợ anh xin lấy vợ ghen
V́ anh em gác cửa cài then
V́ anh em mới làm như thế
Nên đành phải thức trắng đêm đen
Lấy vợ xin lấy vợ sún răng
Đỡ tiền nha sĩ ngại sâu ăn
Sáng trưa chiều tối em ăn cháo
Khỏi phải mua bàn chải đánh răng
Lấy vợ anh xin lấy vợ hô
Lỡ mà sau có gặp côn đồ
Em cười chúng tưởng Chung Vô Diệm
Hồn xiêu phách lạc cơi hư vô
Lấy vợ xin anh lấy vợ giàu
Mặc người thiên hạ bảo ǵ nhau
Chúng ḿnh có phận nên duyên nợ
Anh đừng nghi kỵ dạ em đau
Lấy vợ anh xin lấy vợ nghèo
V́ nghèo chung thủy mới đi theo
Sáng chiều em phụ lo cơm áo
Anh sẽ v́ em thấy tự hào
Lấy vợ xin lấy vợ ngáy to
Lỡ bề ăn trộm nó hăm ho
Đêm khuya thanh tịnh em ngay ngáy
Chúng tưởng thiên lôi chạy cao gị.
Đọc xong sợ quá đâm ra "ứ thèm lấy vợ đâu":
Bởi v́ lấy vợ như trâu vào chuồng
Như cá vào chậu thật buồn
Tớ không lấy vợ ở suông bởi v́:
Lấy vợ cũng chẳng được ǵ
Để cho thân xác năo nề, héo khô!
Vợ, vốn lạ hoắc lạ huơ
Nhất định không thể bây giờ… chủ ta!
Nhất định không thể làm bà
Vung tay chỉ chỏ làm ta muốn khùng!
Vợ là ai nhỉ?… Người dưng!
Bí, bầu khác “giống” sao chung một giường
Vốn là “người lạ qua đường”
Làm sao ta lại để nường trói ta?
Không cùng mẹ chẳng cùng cha
Cho nên không thể cùng nhà với nhau
Tớ ứ thèm lấy vợ đâu
The Following User Says Thank You to florida80 For This Useful Post:
Wonderful kể một truyện ngắn "dính tới lính rất cảm động.... ALAIN DELAI....
Nhà hắn nằm sau lưng nhà tôi. Hắn là thằng lai Tây, hơn tôi đâu ba tuổi. Hắn sinh năm 1947 th́ phải. Hắn có bố đàng hoàng chứ không phải là thằng con lai hoang. Hắn từng khoe giấy khai sinh làm từ lúc hắn mới sinh, bố hắn là quan ba Pháp, là Capitaine quân đội Pháp. Cũng là thứ dữ chứ chắng phải thường đâu. Sinh ở Hà Nội di cư vào Nam 1954. Mẹ hắn là một phụ nữ đẹp, da bà trắng, mũi cao thon như người Nhật với đôi mắt ướt. Bà lại thường mặc yếm và cái váy đụp như người đàn bà nông dân Bắc bộ nhưng không che hết nhan sắc của bà. Hắn kế thừa nước da trắng, mũi lơ mắt xanh và thân h́nh to lớn của giống Tây, lại hưởng chút nhan sắc của mẹ nên hắn là thằng đàn ông rất đẹp trai. Cả xóm gọi hắn là thằng Lai. Hắn đẹp không thua ǵ tài tử Alain Delon, một diễn viên điện ảnh nổi như cồn thời ấy nên tôi gọi hắn là Alain Delai. Hắn cũng khoái được gọi thế với một niềm hănh diện. Hắn bảo bố hắn bị bắt làm tù binh của Việt minh trong chiến dịch Điện Biên Phủ, sau đó được về cố quốc, bỏ mẹ con hắn lại đi tàu há mồm vào Nam.
Alain Delon
Hắn sống cùng mẹ với một ông bố dượng trong căn nhà khá rộng nhưng lúc nào cũng tối om om. Mẹ hắn làm nghề đúc đậu khuôn. Những miếng đậu của bà lúc nào cũng chắc, beo béo. Nhất là những khuôn đậu chiên, vàng ḍn ở bên ngoài, mềm mại ở bên trong. Những miếng đậu nóng hổi vừa mới rời chảo mà chấm với chén nước tương đầy ớt trái th́ ngon rụng rời. Kư ức tuổi nhỏ của tôi ở xóm bến xe Chợ Cồn đầy những bánh đậu khuôn ḍn béo ấy.
Bố dượng hắn đúng phong cách công tử Hà thành, ông chẳng làm ăn ǵ, lại nghiện thuốc phiện. Tôi không quên được cái phong thái vừa lịch lăm vừa phớt đời của ông. Ông cao lắm, chắc phải mét tám, nhưng gầy, vai so ngang của người nghiện thuốc lâu năm. Tôi nhớ măi ông v́ ông giống y chang h́nh nhà văn Vũ Trọng Phụng trong cuốn sách ǵ đó mà lâu quá tôi quên mất. Mà tôi th́ khoái đọc mấy cái phóng sự rất đời của nhà văn này hồi mới vào lớp nhất dù ba tôi cấm triệt, bắt gặp tôi đọc loại sách ấy là đánh đ̣n nặng tay với những chiếc roi mây.
Đó là h́nh ảnh của một người đàn ông với khuôn mặt gầy xương, má hóp, cồ quấn chiếc khăn kẻ ca rô. Khuôn mặt ông bố dượng hắn đấy. Ra ngơ ông đội thêm cái mũ phớt nỉ hoặc chống cây baton lên nước bóng. Hắn có vẻ sợ bố dượng, nhưng trong ánh mắt xanh xanh của hắn có thoáng chút thù hận không nói ra.
Hắn là thằng nghịch phá nhất xóm, h́nh như đứa con lai nào cũng thế. Hắn lớn con, liều lĩnh, chẳng biết sợ ai nên đám trai trẻ quanh vùng đều tránh không dám gây sự với hắn. Xóm tôi ở là xóm bến xe Chợ Cồn, dân du đăng tứ xứ tụ về, dân tài xế, lơ xe toàn là dân giang hồ, thế mà ai cũng sợ hắn. Hắn liều lĩnh, bất chấp, trong mọi cuộc đấm đá, hắn là thằng đi đầu, xông vào trước, luôn hỗ trợ cho mấy thằng yếu thế hơn. Hắn liều, nhưng chơi đẹp, không bao giờ ăn hiếp kẻ thế cô, không bao giờ đánh tán mạng kẻ thù. Đánh gục đối thủ, hắn thường xốc nách chúng lên, cho ngổi dựa vào tường, lấy nước, mang bia cho uống, lấy khăn ướt lau mặt cho.
Bởi thế, những tay hảo hớn bến xe đă từng đụng độ với hắn một lần th́ đâm ra phục hắn, xem hắn như đại ca. Nhưng hắn không muốn làm đại ca, hắn chỉ ra tay khi thấy chuyện bất b́nh. Đám cảnh sát ở ngă tư Chợ Cồn cũng ngán hắn. Có lần tay cảnh sát ức hiếp bà già bán rau ở lề đường, hắn bay từ xa đá vào ngực tay cảnh sát làm y bồ ngửa, hắn bảo không được ức hiếp người nghèo, có giỏi th́ chơi tay đôi với hắn. Xong nó kéo tay tên cảnh sát vào quán bún ḅ bà Hưng ngay nơi ngă tư, kêu bún ḅ xí quách và bia nhậu. Thế là xong.
Khi tôi vào tuổi mới lớn, khoảng mười ba, mười bốn th́ hắn đă là một thanh niên vạm vỡ. Hắn rất thích chơi với tôi, hắn bảo hắn khoái cái kiểu sống của gia đ́nh tôi. Tuy là một thằng rất ba trợn, nhưng hắn lại là một thằng rất t́nh cảm. Hồi đấy, tôi đang tập đàn mandoline, cũng chỉ biết lỏm bỏm thôi, nhưng tối tối không có chuyện đi đâu hắn lại rủ tôi ra đầu ngơ, dưới tàng cây trứng cá, đàn cho hắn nghe. Hắn chỉ thích độc một bài của nhạc sĩ Đặng Thế Phong, bài Giọt mưa thu. Thế mới lạ.
“Ngoài hiên giọt mưa thu thánh thót rơi
Trời lắng u buồn mây hắt hiu ngừng trôi
Nghe gió thoảng mơ hồ trong mưa thu
Ai khóc ai than hờ!
Vài con chim non chiêm chiếp kêu trên cành
như nhủ trời xanh
Gió ngừng đi
mưa buồn chi
cho cơi ḷng lâm ly .
Hồn thu tới nơi đây gieo buồn lây
Ḷng vắng muôn bề không liếp che gió về
Ai nức nở thương đời
chân buông mau
dương thế bao la sầu .
Người mong mây tan cho gió hiu hiu lạnh
mây ngỏ trời xanh
chắc ǵ vui
mưa c̣n rơi
bao kiếp sầu ta nguôi .
Gió xa xôi vẫn về
Mưa giăng mù lê thê
Đến bao năm nữa trời ...
... Vợ chồng Ngâu thôi khóc v́ thu.”
Tôi đàn, hắn hát theo, tôi không ngờ hắn có giọng hát hay thế. Một giọng Bắc chuẩn thật chuẩn, luyến láy đúng điệu, nhịp phách không sai chút nào. Hắn làm tôi khá bất ngờ, bởi tôi biết hắn có chút kiến thức âm nhạc nào đâu.
Giọng hắn thê thiết, buồn, trẩm, có hồn vía ghê lắm. Hắn chỉ hát có một bài đó. Buồn vui chi cũng Giọt mưa thu. Đám cưới, đám ma, sinh nhật, nhậu nhẹt mà có hát là hát Giọt mưa thu. Ṭ ṃ, tôi hỏi hắn th́ mới biết là ngày xưa ở Hà Nội, lúc tuổi mới lớn, mẹ hắn là láng giềng và cũng là người yêu của nhạc sĩ Đặng Thế Phong. Người nhạc sĩ tài hoa yểu mệnh, mẹ hắn v́ thời cuộc cũng long đong. Khi sinh ra hắn, suốt quăng đời trong nôi, mẹ hắn chỉ ru hắn bằng một bài Giọt mưa thu. Bài hát thấm trong máu hắn, nằm măi trong kư ức hắn và đối với hắn, âm nhạc chỉ có ḿnh bài đó thôi.
Hắn rất thương mẹ, mẹ hắn ít nói, nhiều khi chỉ một ánh mắt nh́n, hắn đă líu ríu làm theo những ǵ mẹ hắn muốn. Ra khỏi nhà, hắn là thằng du côn, nhưng ở nhà, hắn là đứa con ngoan. Hắn phụ mẹ hắn xay đậu, ép khuôn, gánh hàng ra chợ. Nh́n hắn quấn quưt bên mẹ, thương lắm. Hắn bảo đời mẹ hắn có lắm nỗi buồn, hắn không muốn làm cho mẹ hắn thêm buồn nữa.
Hắn nói thế mà mười tám tuổi, hắn bỏ nhà đi lính sau một trận căi nhau bốc lửa với ông bố dượng. Mẹ hắn buồn ghê lắm, nhưng cũng đành, bên chồng, bên con, biết làm sao?
Hắn đi lính nhảy dù. Ngày gặp lại hắn với bộ đồ rằn ri, cái mũ bê rê đội lệch, tôi thấy hắn đẹp quá. Bộ đồ lính ấy trong thân h́nh thước tám hai, với mấy chiếc lựu đạn mini bên hông, đôi bốt đờ sô dềnh dàng trông nó oai hùng quá. Nh́n hắn chẳng khác chi tay lính Mỹ. Tôi chào hắn như mọi khi: Chào Alain Delai, hắn cũng chào lại như mọi lần gặp nhau: Chào thằng em bô giai.
Hai thằng ôm nhau. Từ đó, sau những đợt hành quân, về hậu cứ là hắn dẫn tôi đi ăn chơi. Tôi vừa mới tuổi mười lăm, cao mét sau lăm, mới đứng ngang nách hắn. Hắn dẫn tôi đi mấy cái bar ở ngă năm. Đó là những nơi tôi chưa từng vào và cũng chưa từng biết. Hắn giúp tôi khám phá thế giới ấy. Thế giới của rượu, bia, thuốc lá và gái. Hăn đi đến đâu, mấy em cave theo đến đấy. Hắn đẹp quá mà. Người đàn bà nào lại không thích trai đẹp, kể cả những người đàn bà làm đĩ. Tôi đi với hắn, ngoan ngoăn như đứa em hưởng sái của thằng anh. Đi đến đâu hắn cũng được các em bao, rượu tràn trề, khói thuốc mờ mịt. Cũng có lần v́ ganh tức mấy em, đám lính không quân gây sự, hắn đánh đấm một trận ra tṛ phải vào bệnh viện c̣n tôi th́ trốn nhủi trong cầu tiêu. Ba tôi biết chuyện, cấm triệt, không cho tôi đi chơi với hắn. Nhưng đôi lúc ngồi đàn cho hắn hát Giọt mưa thu, ba tôi cũng chẳng nói ǵ, có lần khen hắn hát hay. Hắn cũng rất kính Ba tôi, mỗi lần gặp đều khoanh tay thưa ông Đốc rất đàng hoàng.
Năm 1966, lính vùng một của tướng Nguyễn Chánh Thi liên minh với Phật giáo miền Trung ly khai. Tướng Kỳ đem quân ra dẹp. Lực lượng nhảy dù làm ṇng cốt dẹp loạn. Khu vực xóm tôi là trung tâm của cuộc giao tranh. Lính ông Kỳ từ ngă tư Chợ Cồn đánh thẳng đường Ông Ích Khiêm tiến tới chùa Tỉnh hội, trung tâm đầu năo của cuộc đấu tranh. Súng nồ ́ xèo. Lần đầu tiên tôi biết mùi của đạn bom, của chiến tranh. Hai quả M79 rớt ngay sân nhà tôi, tường lủng tứ tung. Cả nhà sợ quá dắt díu nhau chạy vô bàu Thạc Gián. Đêm tá túc nhà người quen, không dám ngủ, nh́n ra trời thấy đạn bay líu ríu, chỉ mong trời mau sáng. Đến sáng th́ êm,khoảng trưa th́ nghe tin hắn bị thương, một viên đạn M79 quét ngang chần hắn, hai chân nát bét phải cưa đến đầu gối, đang nằm ở Tồng y viện Duy Tân, chỗ làm việc của Ba tôi. Mẹ hắn qua gặp Ba tôi, nhờ giúp.
Tôi vào gặp hắn, hắn xanh xao v́ mất nhiều máu, hai chân băng trắng xoá. Tôi chào: Chào Alain Delai. Hắn cầm tay tôi thều thào với nụ cười méo xệch: Chào thằng em bô giai. Hắn bảo hắn không sao, nhưng chỉ thương mẹ hắn, chắc mẹ buồn lắm. Mẹ hắn chỉ biết khóc. Đi chiến đấu bao lần không sao, cuối cùng lại bị thương v́ đạn của phe ḿnh. Hắn chửi đụ mẹ mấy thằng rách việc, bày đặt đấu tranh khiến hắn mất cặp gị. Thà ngoài chiến trường nó không tức. Đây lại tàn phế v́ đồng đội, có khốn nạn không?
Từ đó, hắn trở thành kẻ cụt chân, di chuyển bằng đôi nạng, hắn vẫn đẹp, nhưng vẻ đẹp của kẻ thiếu đôi chân. Hắn vẫn là thằng giang hồ, đấm đá với đôi nạng, tuy không c̣n sức mạnh như xưa nhưng hắn vẫn là ông trùm của khu bến xe Chợ Cồn. Tôi chuẩn bị thi Tú tài, nên cũng ít gặp hắn, thỉnh thoảng lại đàn cho hắn hát Giọt mưa thu, giọng hắn lại buồn hơn.
********
Năm 1968, Mậu Thân, tôi đậu Tú tài hai, đi học xa nhà, đi ta bà thế giới, chẳng có dịp về lại cái xóm bến xe của một thời nên cũng không gặp hắn suốt cả mấy chục năm trời. Thời thế nhiều đổi thay, đời tôi cũng trải nhiều biến cố. Sau 1975, ba mẹ và các em tôi vào hết Sài G̣n, rồi lần lượt phân tán khắp nơi. Tôi chẳng c̣n ai ở Đà Nẵng nên cũng chẳng hẹn về nên chẳng biết tin tức ǵ về hắn.
Năm 1985, trong một dịp công tác, tôi trở về xóm cũ. Thay đổi nhiều, người cũ c̣n lơ thơ, toàn người mới đến. Hỏi thăm mới biết hắn đă đi Pháp theo diện con lai từ năm 1980. Mẹ hắn tự tử chết sau ngày hắn lên phi cơ đến Pháp. Bà tự tử bằng sái thuốc phiện với giấm thanh lấy ra từ cái bàn đèn lưu niên của ông bố dượng hắn. Tôi lại nhớ những miếng đậu khuôn ḍn tan của bà, tôi lại nhớ cái nhan sắc rất Bắc của bà, một nhan sắc lầm lũi. Tôi nhớ đến lần đầu tiên tôi thấy bà mặc chiếc áo dài nhung đen với chuỗi hạt ngọc xanh nơi cổ và chiếc khăn quàng hững hờ trong một dịp Tết năm nào đó. Một h́nh ảnh của người phụ nữ Việt Nam của một thời đă đi qua. Một h́nh ảnh rất đẹp đọng măi trong đầu tôi. Đă nhiều lần tôi muốn vẽ một bức tranh như thế mà vẫn chưa vẽ được v́ cái hồn cốt của nhân vật cũng chưa t́m lại được. Bây giờ bà đi xa rồi. Cầu mong bà yên nghỉ. Cũng xong một đời người.
Tôi cũng cầu xin bạn tôi, Alain Delai của tôi sẽ có một cuộc sống b́nh yên nơi quê nội, chắc là chúng ta sẽ chẳng có dịp để gặp nhau nữa rồi.
*******
Năm 2010, tôi trở lại nước Pháp để hoàn tất một số giấy tờ cho bản thân và gia đ́nh. Chuyến đi dự trù ba tuần lễ, v́ tôi nghĩ thủ tục hành chánh rất khó khăn, nhưng không ngờ chỉ trong một tuần lễ, mọi việc hoàn tất suông sẻ. Rảnh th́ giờ, tôi đi lang thang.
Tôi đến lại những chốn xưa của một thời long đong và cô đơn ở xứ người. Có nhiều nơi chẳng chút đổi thay dù mấy chục năm đă trôi qua. Tôi đứng trên đồi Montmartre, một khu phố của Paris, quả đồi lớn thuộc Quận 18. Nơi đó là nơi tập trung của nhiều họa sĩ nổi tiếng, cộng với nhà thờ nhà thờ Sacré-Cœur, các con phố nhỏ, quán cà phê, nhà hàng... để nhớ những ngày lang thang vẽ chân dung cho du khách kiếm sống dưới những cánh tuyết mùa đông ẩm ướt.
Tôi t́m về khu Quartier Latin Quận 5 thành phố Paris. Nằm ở tả ngạn sông Seine, khu có nhiều trường đại học nồi tiếng thế giới. Ở đây c̣n có Điện Panthéon, cung điện Luxembourg trong vườn Luxembourg, Sorbonne, Bảo tàng Trung Cổ...
Nơi đây đầy khách du lịch bốn phương tụ về. Tôi đi bộ trên phố Huchette nằm cạnh sông Seine, hai bên đầu đại lộ Saint-Michel với các con phố nhỏ, lát đá.. khu này có rất nhiều nhà hàng, quán cà phê, cùng các quán bar và nhiều gallery nghệ thuật. Ngày xưa nghèo, đi ngang mà chẳng dám vô. Bây giờ có đủ tiền để làm thực khách th́ đi một ḿnh, cảm thấy buồn nên cũng chẳng muốn vào.
Lang thang măi cũng chán, tôi đi khám phá các metro ở Paris. Métro Paris là một trong những biểu tượng của thủ đô nước Pháp, đặc trưng bởi mạng lưới các tuyến dày đặc, mật độ sử dụng cao và các bến tàu điện ngầm được trang trí theo phong cách Art nouveau. Tôi làm nghề mỹ thuật nên rất ham tham khảo và chiêm ngưỡng những công tŕnh độc đáo này.
Các bến Métro Paris trang trí theo phong cách Art nouveau, được lựa chọn từ năm 1900. Ngay cả trong những lần tu sửa và mở rộng sau này phong cách đó vẫn được tôn trọng. Các vách và trần bến thông thường được lát bằng các viên gạch sành h́nh vuông hoặc chữ nhật nhỏ màu trắng. Một số bến được trang trí cầu ḱ hoặc có phong cách rất khác biệt.
Tôi ghé Bến Louvre-Rivoli tuyến 1 mang tên phố Rivoli và Bảo tàng Louvre vào buổi sáng, trời chưa có nắng. Bến được trang trí bằng những bản sao các tác phẩm nổi tiếng của Bảo tàng Louvre, trưng bày trong các hốc tường được chiếu sáng rất đẹp. Chán, tôi lại về Bến Arts et Métiers tuyến 11, vốn mang tên của Bảo tàng Kỹ nghệ Paris (Musée des arts et métiers), khu này toàn phú bằng những rănh đồng chạy suốt.
Lại định ghé qua Bến Pont Neuf tuyến 7 đặt theo tên cây cầu Pont Neuf. Nằm gần La Monnaie de Paris, chỗ in tiền, nhưng không đến, ngồi nghỉ nh́n đám bồ câu bay.
Loanh quanh toàn thấy quảng cáo. Các tờ quảng cáo được dán trong các ô có viền trang trí và kư hiệu hăng khai thác.
Đang mỏi chân định nghỉ, nhưng rồi lại kêu taxi chạy lăng quăng. Trôi dạt về Gare du Nord. Rổi qua metro Crimée lúc nào không hay.
Không biết sao ḿnh lại giạt về đây, bởi khu này lộn xộn lắm, dễ bị móc túi, người đi lại nhiều lại lắm ăn xin. Nhưng rồi lại tự nhủ, biết muôn mặt của metro Paris cũng là điều thú vị nên dù chân đă mỏi cũng gắng thêm một ṿng. Người nườm nượp, ồn ào. Con đường dẫn xuống hầm chật chội. Hai bên có mấy người ăn xin, người đàn, kẻ hát, tiếng trống bập bùng. Một không khí lạ lùng và cũng độc đáo. Trời về chiều, sương xuống sớm, không khí hơi lành lạnh. Đă cuối đông rồi.
Tôi dừng chân, đốt điếu thuốc, khói thuốc tuôn mờ đục. Bỗng trong mớ âm thanh ồn ă ấy, tôi nghe loáng thoáng một giai điệu của bản nhạc Việt Nam. Thoang thoảng thôi, xa xa gần gần như sương khói. Nhưng chắc chắn là một bài hát Việt.
Tôi đi men theo tiếng hát và bắt gặp nột ông Tây già, râu ria lởm chởm, tóc phủ gáy ngồi trên chiếc xe lăn đưa hai chân cụt đến mỏm gối. Ông nhắm mắt hát say sưa bài Giọt mưa thu, hát đi rồi hát lại. Chiếc mũ trước mặt ông cũng có vài đồng tiền giấy và ít tiền xu. Nghe bài hát tôi h́nh dung ra hắn và tôi đoan chắc chắn là hắn chứ không ai khác. Chỉ có hắn, Alain Dalai mới hát Giọt mưa thu như thế, với giọng như thế và say sưa như thế. Tôi chạy nhanh đến bên lăo và hét lớn Chào Alain Delai. Hắn hé mắt, ngập ngừng, nh́n rất lâu vào khuôn mặt tôi, rồi hắn cũng hét lớn Chào thằng em bô giai. Hai đứa tôi ôm nhau, cả hai đều khóc. Không ngờ c̣n được gặp nhau, mà lại gặp nhau giữa Paris khi tuồi đă già, thời gian chẳng c̣n bao nhiêu nữa.
Tôi bảo hắn kiếm ǵ ăn tối, hắn dẫn tôi vào một quán be bé trong con đường nhỏ lát đá với những hàng cây leo. Quán vắng, kêu mấy món ăn, hai chai bia lạnh, hắn kể một đoạn đời ḿnh.
Hắn qua Pháp trong những đợt đầu tiên của chính phủ Pháp giải quyết con lai c̣n lại ở Việt Nam. Nhờ hắn có giấy khai sinh và một số giấy tờ chứng minh, h́nh ảnh khác nên nó nhờ các tổ chức xă hội t́m lại bố ruột một cách dễ dàng. Một năm sau khi đến Pháp, hắn được gặp bố. Bố hắn đă già, nhưng rất thương yêu hắn, đó là những ngày hạnh phúc nhất của đời hắn ở nước Pháp. Gia đ́nh bố hắn ở Marseille. Đó là một thành phố cảng của nước Pháp, là thành phố lớn thứ hai của Pháp, sau Paris, và là vùng đô thị lớn thứ ba của Pháp. Hạnh phúc được hai năm th́ bố hắn qua đời. Bố hắn có để lại di chúc, có phần thừa kế của hắn. Nhưng hắn lại không đọc được chữ Pháp, nên các anh chị em cùng cha khác mẹ của hắn bảo sao th́ nó nghe vậy. Họ bảo nó không được hưởng thừa kế, không có quyền ǵ trong tài sản bố hắn để lại. Họ giao cho hắn mười ngàn quan, gọi là trợ cấp cho hắn để hắn ra đi. Thân cô thế cô,chữ nghĩa không biết, thân thể què cụt, hắn ngậm đắng nuốt cay, gạt nước mắt rời khỏi nhà làm kẻ lang thang, sống nhờ trợ cấp. Làm kẻ vagabond trôi giạt từ Marseille về đến Paris. Chờ ngày thành tro bụi giữa thành phố hoa lệ này. Mỗi ngày ngồi ở metro hay mấy quăng trường, hát Giọt mưa thu mấy chục năm rồi, để nhớ về mẹ hắn, để nhớ về Việt Nam, một chốn quê không c̣n chỗ để về.
Đêm đó, lúc chia tay, dù đă say khướt, bởi tôi có biết uống đâu, hai đứa tôi ôm nhau ở cửa quán ăn, tôi lè nhè Chào Alain Delai. Hắn siết vào vai tôi Chào thằng em bô giai. Tôi thấy vai ḿnh ướt đẫm nước mắt. Tôi đẩy xe lăn của hắn một đoạn đường trong khi chờ taxi. Hai thằng già vừa đi vừa ngêu ngao bài Giọt mưa thu, tiếng hát hoà trong nước mắt. Những giọt mưa thu Việt Nam nhỏ xuống con phố nhỏ giữa khuya của Paris đang cuối đông. Lúc tôi leo vào taxi, hắn ngoái đầu lại, đưa tay lên và nói nhỏ "Au revoir mon ami".
Hôm sau tôi trở lại Gare du Nord, không thấy bóng dáng hắn đâu. Tôi qua Gare de l’Est, một khu cũng lộn xộn không kém, cũng không thấy hắn. Hắn biến mất tăm. Những ngày c̣n lại ở Paris, tôi đi khắp nơi để t́m hắn, nhưng hắn đă biến mất như cây kim rơi vào đống sắt vụn. Biết đâu t́m.
Alain Delai! Với cái chân cụt đấy, bạn sẽ đi về đâu mà t́m không thấy?
Thôi th́ cũng bắt chước hắn, tôi đến bên con đường lát đá có hàng dây leo tường vi, ngước nh́n lên trời và nói nhỏ "Au revoir mon ami!".
Viết theo Đỗ Duy Ngọc (Paris)........SJ 13-02-2019
Last edited by wonderful; 02-13-2019 at 16:24.
The Following 3 Users Say Thank You to wonderful For This Useful Post:
Nhân vội vă bước lên tàu, bên cạnh những hành khách rời cao nguyên đất đỏ leiku, trên chuyến bay C 47 chiều cuối tuần, bên cạnh anh là một cô gái Huế, cô hay nh́n lên bộ áo bay đă ngả màu của anh. Trên hàng ghế dựa hai bên thân tàu, mọi người ai nấy đă vào ghế ngồi, và thắt giây an toàn, con tàu tiến dần ra phi đạo.
Nhân nh́n đồng hồ, như một thói quen mỗi lần tàu cất cánh. Cô gái hỏi anh trong tiếng ồn của máy bay đang bắt đầu tăng tốc độ để cất cánh, chàng không nghe rơ câu hỏi, nhưng nh́n theo cử chỉ của cô gái, chàng trả lời: " 3 giờ 02 phút thưa cô".
Con tàu cố gắng vươn lên để lấy cao độ, hành khách bị lôi theo độ dốc của con tàu, mái tóc thề của cô gái bị gió đưa về phiá sau, che một phần áo bay đă bạc màu của chàng, trông thật dễ thương. Chàng để yên và ngửi thấy mùi thật êm dịu của tóc nàng. Cô gái quay lại xin lỗi, với vẻ thẹn thùng. Nhân mở đầu câu chuyện trong tiếng ồn của máy bay đang rền ở bên ngoài.
- Cô về đâu? ...
Cô gái đáp ngay như đă sẵn sàng từ lâu:
- Dạ em về Huế, thế c̣n anh?...
Tiếng cô gái thật tươi vui, Nhân nh́n kỹ hơn qua vai nàng, đôi mắt tṛn với hàng lông mi đen dài, sóng mủi thon và đặc biệt làn môi như những quả đào đang mùa.
Nhân trả lời:
- Tôi cũng về Huế, nhưng chắc là không c̣n xe để ra Huế, khi tàu về đến Đà Nẵng chiều nay.
Nàng trả lời nho nhỏ:
- Dạ ...
***
Nhân nh́n ra bên ngoài - nghĩ ngợi mông lung. Chàng nghĩ về những ngày ra Pleiku, nơi vùng đất đỏ, có đồi Cù-Hanh, có con phố nhỏ thật dịu hiền. Những chiều trong cơn lạnh của núi đồi cao nguyên, chúng bạn của Nhân thường hay ra phố, để t́m vui bên ly cà phê đen của quán "Dinh Điền", hay đi bách bộ trên con đường dốc đỏ, nh́n theo bóng của các cô gái vùng Tây Nguyên đang tha thướt với những chiếc áo dài. Nhân nghĩ về mấy tháng trước hồi c̣n ở Cần Thơ, phi trường B́nh Thủy, nơi chàng đă sống bốn năm, bên ḍng sông Hậu, với bao nhiêu vui buồn, với những chuyến bay đêm, những sớm mai bay dọc theo những hàng dừa xanh hai bên bờ kinh, băng qua những cánh đồng lúa. Nhân và các bạn của chàng thường cất cánh khi mọi người đang c̣n ngủ yên, để đến những điểm hẹn, trước lúc b́nh minh. Rồi những ngày ghé lại Tô Châu, Hà Tiên, bay dọc theo con kinh Vĩnh Tế. Có lúc ghé về Cà Mau, U-Minh nơi những đầm đầy những cây tràm, cây đước. Có một lần chàng đă thả toán tại mủi Cà Mau; phần đất cuối cùng của dải đất h́nh chử "S". Từ trên trời cao nh́n xuống một màu xanh tươi của vùng đồng bằng với những làn sương mai đang c̣n lảng vảng trên mặt đất.
Trong khung cảnh thanh b́nh đó, cũng đang ẩn dấu những trận chiến khốc liệt, và bao người tranh nhau từng tất đất chiếm ngự.
Chợt cô gái quay lại hỏi:
-Anh đang nghĩ ǵ mà có vẽ đăm chiêu như thế?
Cô ta đang chăm chăm nh́n vào khuôn mặt thiếu vắng nụ cười của Nhân, chàng trả lời:
-Tôi đang nghĩ về những ngày ở vùng đồng bằng sông Cửu Long.
Chàng và cô gái thật ngượng ngùng khi chưa biết được tên nhau, rồi chàng lên tiếng:
-Tôi tên Nhân, thế c̣n tên cô?
Cô gái có phần dạn dĩ hơn.
-Dạ em tên Hoá...
Nàng nói tên ḿnh một cách rất tự nhiên và đang theo dơi người đối diện. Có lúc nàng bắt gặp ánh mắt của Nhân nh́n nàng, Hoá tỏ vẻ thẹn thùng, rồi cả hai bắt đầu những mẩu chuyện về ḿnh, Hoá hỏi:
-Anh Nhân mới ra Pleiku?
Chàng trả lời trong niềm luyến tiếc:
-Vâng tôi ra Pleiku đă 3 tháng!... Thế c̣n Hoá?
Hoá cho biết nàng có người anh là một sĩ quan ngành Quân
Cảnh Tư Pháp (QCTP), đang đóng tại Pleiku, anh Trương
Hữu Lạc trưởng pḥng QCTP Pleiku, Hoá nói:
-Em ghé thăm anh chị của em, và ở chơi với họ hơn một tháng; sau khi tan trường ở Huế.
Nhân cũng là học sinh của Huế, sau ngày Mậu Thân, chàng t́nh nguyện vào Quân chủng Không Quân để trở thành một Phi Công.Hoá đă bắt đầu dạn dĩ hơn, và câu chuyện mỗi lúc một vui hơn, rồi nàng quay qua hỏi Nhân:
-Anh Nhân có thường về thăm Huế không?
Nhân lắc đầu không nói, chàng nhớ ra ḿnh đă ít về Huế, hầu như mỗi năm chỉ một lần. Chàng đă về Huế trước khi thuyên chuyễn lên Pleiku, lần này với lư do đặc biệt nên chàng lại được ghé thăm nhà 15 ngày trước khi trở lại đơn vị.
***
Trong tiếng ồn của con tàu chiều nay, Nhân im lặng nghĩ về một chuyến bay hai tuần trước đây (vào trung tuần tháng 6 năm 1974). Ngày đó chàng và Phương, một hoa tiêu về nước sau chàng nhưng đă lên Pleiku sau ngày về nước, c̣n chàng th́ về tŕnh diện Vùng IV, phục vụ nơi vùng đồng bằng sông Cửu Long. Số giờ bay của chàng trội hơn Phương, nhưng v́ mới ra vùng cao nguyên nên Nhân phải ngồi ghế hoa tiêu phụ. Khi bay, Phương ngồi ghế hoa tiêu chính. Phương đă dí dỏm nói với Nhân khi ngồi vào ghế lái:
-Anh hôm nay là IP (huấn luyện viên) của Phương đấy nhé.
Nhân mỉm cười, v́ ghế trái dành cho những IP (Instructor Pilot) của ngày nào tại các trường bay bên Mỹ; mà Phương và chàng đă trải qua trong thời gian huấn luyện hồi 69-70. Hôm ấy Phương và Nhân là phi hành đoàn thứ ba trong phi vụ thả toán. Trời vừa lờ mờ sáng cả đoàn trực thăng bay về đáp tại căn cứ thuộc lực lượng Lôi Hổ cạnh Biển Hồ trên đường đi Chu Pao. Trông nét mặt mọi người, ai nấy đều rất nghiêm trọng, v́ t́nh h́nh hai toán Lôi Hổ vào ḷng địch trước đây đă bị bắt, toán thứ ba vừa hoàn thành nhiệm vụ, th́ bị phát giác, và đang trốn quanh căn cứ của Bộ Tư Lệnh tiền phương của địch; nằm sát biên giới Việt Lào. Phương và Nhân vào pḥng hành quân để tham dự buổi thuyết tŕnh của sĩ quan quân báo. Ai nấy đều im lặng, v́ sứ mạng hôm nay là bằng mọi giá phải bốc cho được toán thám sát thứ ba này. Toán sáu người này, sáng nay đă liên lạc về cho biết là họ đă hoàn thành nhiệm vụ, nhưng suốt đêm qua đă phải ẩn náu quanh các trại của địch quân tiếp cận biên giới.
***
Những tháng cuối năm 1971, Nhân đă có dịp bay những phi vụ với các toán Lôi Hổ từ căn cứ B-15 tại Quăng Lợi. Họ được đưa lên phi trường Lộc Ninh, để thả xuống vùng tiếp cận biên giới Việt Miên. Đây là lần đầu Út và Nhân tham dự vào việc thả toán. Út, một người đàn anh về phi đoàn trước chàng, trước đó Út và Nhân đă cùng bay với hợp đoàn của Mỹ, cho nên hai người không thấy có ǵ nghiêm trọng cả. Họ từng bay chung với một hoả lực hùng hậu, có hai chiếc Cobra, và hợp đoàn hai chiếc UH-1, với một OH-6 mà chàng thường gọi là máy bay hột vịt, đây là một loại máy bay rất hữu dụng trong môi trường, vừa có thể oanh kích và bắt sống. Trên ṿm trời lúc ấy, c̣n có một máy bay điều động C&C và một máy bay thám thính L-19 để đánh trái khói. Út và Nhân thường băng qua biên giới để vào vùng Chipu phiá Bắc của Lộc Ninh hơn 60 dặm. Nhân chẳøng thấy có một chút e ngại nào, có lẽ v́ "điếc nên không sợ súng chăng" ?... Bây giờ Út đă ra đi, c̣n Nhân thuyên chuyển ra Pleiku.
Tuần trước tại căn cứ Lực Lượng Đặc Biệt này, Nhân đă được một anh em biệt kích cho chiếc áo tránh miểng lựu đạn, và chỉ cách lấy bột của lựu đạn cay, bỏ vào hộp đựng phim để pḥng hờ cho việc mưu sinh. Hôm nay trở lại người anh em trong toán trinh sát đó vẫn c̣n đây, và đang chờ đợi cho chuyến nhảy toán kế tiếp. Những người lính thám sát này rất trẻ và vào lứa tuổi của em trai chàng. Trong khi những bạn đồng trang lứa với họ, đang vui sống phè phởn trong các đô thị, c̣n họ th́ lặn lội trong chốn rừng đầy hiểm nguy, và không có dịp để nghĩ về tương lai của chính ḿnh. Họ là những người lính âm thầm hoạt động trong những rừng sâu núi thẳm. Sau vài chuyến nhảy toán, họ được về thành phố sống vội, rồi trở lại căn trại nhỏ hẹp này để chuẩn bị đi vào ḷng đất địch.
***
Hợp đoàn trực thăng cất cánh lên Kontum, chờ đợi phi vụ bay vào vùng biên giới. Ban truyền tin vẫn chưa nhậân được tín hiệu của toán sáu người đang len lỏi trong đám rừng già, nơi địch quân đang trú đóng. Mọi người được lệnh nghĩ để ăn trưa. Vị sĩ quan tiền sát cho biết: "Chắc đến 1 hay 2 giờ nửa mới có kế hoạch bốc, khi toán người này ra đến gần băi đáp." Cả đoàn rủ nhau ra phố để dùng cơm trưa, sau đó Phương rủ anh em vào một quán nước nghèo nàn bên góc phố, uống cà phê để được tỉnh táo. Hôm ấy Phương tâm sự thật nhiều với Nhân, Phương đă tỏ bày những nỗi niềm của anh từ ngày anh xa vắng Sài G̣n, nơi người bạn gái anh hằng thư từ, và giao du trong những chuyến về phép. Phương nói về một mối t́nh của một cô nữ sinh, với anh. Anh cùng cô bạn gái ấy, từng một thuở ở mái trường Đại Học với nhiều lần hẹn ḥ. Giờ đây với nghiệp bay trên vai, anh hẹn với người bạn gái ngày anh thuyên chuyển về lại Thủ Đô. Ngày ấy cũng là lúc em học xong Đại Học Sư Phạm. Họ đă ước hẹn một tương lai thật đẹp với nhau. Lúc ấy, nàng đi dạy học và chàng quay về với nàng sau mỗi chuyến bay. Họ sẽ sống với nhau đầm ấm bên các con của họ. Đó cũng chính là những h́nh ảnh Phương và người bạn gái từng mong đợi. Họ sẽ thực hiện được ước mơ này, trong chuyến đổi về Sài G̣n vào dịp cuối năm này của Phương. Trong phi đoàn, Phương là người có một vóc dáng rất thư sinh, khuôn mặt với nước da trắng và nụ cười trên môi, anh được bạn bè quí mến, và tâm hồn luôn nghĩ về những niềm ước mơ của một nếp sống hạnh phúc thanh nhàn.
Hôm nay Phương và Nhân nhận lănh phi vụ bay vào ḷng địch để bốc toán thám sát sáu người. Đáng lư ra, người bay chiếc số hai của phi vụ này là Huyên, nhưng hồi 1 giờ trưa Huyên đă nhận lệnh cất cánh đi tiếp tế tại một tiền đồn gần biên giới phía Tây Bắc Kontum. Phương và Nhân cùng xem lại các dụng cụ phi hành đem theo: chiếc bản đồ có đánh dấu toạ độ, và chiếc radio cấp cứu. Tuần trước Nhân t́m cách đổi chiếc radio của ḿnh, v́ chỉ chiếc radio cũ chỉ có phát, nhưng không nghe được tín hiệu. Pḥng Tiếp Liệu Cấp Cứu Phi Hành không có radio khác để thay thế, nên anh đă tiếp tục đi bay với radio không nhận được tín hiệu Đúng 3 giờ chiều, khi sĩ quan tiền sát báo cáo là, đă nhận được tin tức toán trinh sát đang trên đường tiến về phiá mục tiêu,
Nhân cất cánh rời phi trường Kontum. Trên ṿm trời ngoài chiếc C&C của Đại Úy Hoàng, c̣n có chiếc U-17 của sĩ quan tiền sát, hai chiếc GunShip, chiếc slick của Trung Úy Minh và Tuấn đi lead, chiếc của Phương và Nhân đi số hai. Nhân rời phi trường Kontum được 15 phút, bay về hướng biên giới Việt Lào, phiá Bắc của tiền đồn Charlie nơi Tr/tá Nguyễn Đ́nh Bảo đă ở lại vào mùa hè đỏ lửøa 1972. Nhân tiến sâu vào những vùng núi cao của dăy Trường Sơn, bên dưới phi cơ là những khu rừng dày đặc. Lâu lâu chàng thoáng thấy vài cánh chim đang bay lượn trên ṿm trời hoang vắng này. Nhân đang tiến dần đến tọa độ điểm hẹn, tiếng của Đại Úy Hoàng gọi trong vô tuyến:
-Số hai, vị trí băi đáp bên phải của anh.
Nhân trả lời:
-Số hai, nghe năm.
Phương bảo Nhân: "Tôi thấy dấu trái khói trên băi đáp bên phải của tôi, bác để tôi đáp cho...", Nhân trao cần lái cho Phương.
Khi con tàu đang hạ dần cao độ, Nhân nghe tiếng đạn AK-47 từ phiá dưới đất bắn lên, Phương báo cáo:
-Có ground fire!...
Bên kia vô tuyến Đ/uư Hoàng đáp lại:
-Số hai, có sao không?... Vào đáp đi!
Phương trả lời:
-Số hai, không sao. ... Nhận lệnh vào đáp.
Tiếng đạn bắn lên đă ngưng, con tàu tiếp tục tiến về hướng trái khói, và giảm dần tốc độ. Băi đáp là một mảnh đất trống nằm lọt trong những rừng cây trên triền núi cao. Nhân thấy thêm một trái khói nữa vừa tung ra trên băi đáp, và lố nhố những người lính thám sát đang đứng cạnh một thân cây mục giữa Băi đáp. Trong suốt đoạn đường vào băi đáp thật yên tĩnh, một thứ yên tĩnh rất đáng lo , v́ lực lượng địch quân đang trú đóng quanh đây, và nơi này cũng là nơi gần bộ chỉ huy của họ. Con tàu chưa chạm đất hẳn, sáu người lính Lôi Hổ vội vàng nhảy lên. Phương đang giữ tàu ở vị thế
Hovering, và tiếp tục cất cánh. Nhân quan sát các đồng hồ, xong nh́n lên những thân cây cao trước con tàu. Đấy là những thân cây cao chừng 30 mét , con tàu cố gắng ngoi lên khỏi đọt cây trong tư thế nhấc thẳng vội vă, Nhân vừa thở xoà khi vừa ra được khỏi băi đáp.
Cùng lúc đó, có tiếng nổ chát chúa của đạn pḥng không đang bắn trực xạ vào tàu, chàng nghe những tiếng bốp bốp bên phiá của Phương ngồi. Nhân thấy một lổ hổng thật lớn nơi cửa kính trước mặt của Phương, con tàu như khựng lại.
Chàng nh́n thấy Phương đă buông cần lái và đầu cúi gục xuống. Nhân chụp vào cần lái như một phản ứng tự nhiên, chàng cố kéo cần lái để nâng mũi chiếc tàu lên. Con tàu không c̣n sức nâng, cần Collective và Cyclic cứng ngắc. Hệ thống Hydraulic chắc đă bị trúng đạn!... Con tàu tiếp tục lao
xuống, Nhân cố kéo cần lái để b́nh phi. Hệ thống thủy điều đă bị phá vở nên cần lái trở nên nặng nề và rất khó điều khiển. Sau khi b́nh phi được rồi, con tàu lại đâm đầu xuống.
Mọi người trên tàu nhốn nháo, ai nấy đều ở trong trạng thái kinh hoàng.
Một thoáng suy nghĩ qua nhanh, Nhân cố gắng đưa con tàu áp vào núi, bề mặt ṿng cánh quạt song song với độ dốc của núi. Con tàu cứ thế lao tới, và trước mặt là một thân cây to cao.
Hai cánh quạt chính chặt vào cây, cánh quạt trước đă nổ tan tành, thân tàu đă xen vào thân cây. Càng đáp bên trái vừa chạm đất, thân tàu bên ghế phải của Phương gác tựa vào thân cây, đồng thời là tiếng hú của máy thật lớn!...
Sáu anh Lôi Hổ vội vàng nhảy ra khỏi tàu, kéo cả Đại (cơ Phi) và Tài (xạ Thủ) theo họ. Phương vẫn ngồi gục đầu trên ghế bay, Nhân tiếp tục lo tắt máy để hy vọng tắt đi tiếng ồn.
Chàng tắt nút xăng và mọi nút khác bật vào vị trí OFF, nhưng tiếng máy vẫn hú vang cả một vùng rừng, nghe ghê rợn như một con thú bị cắt tiết.
Nhân nh́n qua Phương một lần nữa, rồi chàng tháo nịt an toàn bước ra phiá sau, kéo theo cái túi bay. Từ phiá đằng sau ghế ngồi của Phương, chàng chồm lên phía trước Phương, cố gắng tháo dây nịt an toàn cho người bạn của ḿnh. Nhân dùng hai tay xốc nách Phương và rán hết sức để kéo Phương ra, sau mấy lần cố gắng, nhưng không làm sao nhấc Phương ra khỏi chiếc ghế bay được. Nhân nh́n quanh để t́m người giúp, nhưng chung quanh chỉ c̣n lại mỗi ḿnh chàng. Hai người cơ phi và xạ thủ cũng đă vội vàng đi theo các anh Lôi Hổ. Nhân đành bó tay, và có ư nghĩ rằng chính Phương đă không muốn chàng liên lụy trong hoàn cảnh gian nguy này.
Nhân nh́n lại Phương lần cuối, rồi quyết định lui bước ra phiá cửa sau để ra khỏi tàu!...
Khi đă ra khỏi tàu, Nhân quan sát kỹ t́nh trạng của con tàu, chiếc cánh quạt đuôi vẫn c̣n đang quay tít. Một cành cây đă đập vào phần sau máy cạnh ống khói, có lẽ đó là lư do tại sao tàu không tắt máy được. Nh́n ra bờ rừng th́ cây cối dày đặc, tầm nh́n không quá 10 mét. Nhân lần bước tiến lên t́m một lối đi, chợt chàng nh́n thấy một cây súng cá nhân AR-15 không có đạn. Ai đó đă bỏ lại trên lối đi, Nhân cũng không màng lượm lên. Đi được một khoảng thời gian, cái túi bay trên tay chàng trở nên nặng nề, v́ trong túi bay Nhân đă để dây nịt, dao, cây súng cá nhân P-38, cùng nón bay. Để khỏi vướng bận chàng chỉ lấy ra chiếc radio rồi dấu chiếc túi bên lối đi, như trút đi một gánh nặng. Nhân tiếp tục bước lên dốc núi, với đầu trần và chiếc áo bay Nomex hai mảnh trên người. Càng lúc chàng càng bước xa dần tiếng máy hú bên dưới triền dốc. Nhân cố chen qua đám rừng già, leo lên dốc được một khoảng khá xa. Tiếng hú vẫn c̣n ở bên dưới chân núi vọng lên. Chàng len lỏi tiến bước, bỗng thấy trước mặt một khoảng trống thật rộng. Nhân nhận ra một thân cây mục ở giữa trảng, chàng nhớ lại đây chính là băi đáp mà trước đó hơn 20 phút Nhân đă bốc toán Lôi Hổ. Nhận ra vị trí này, Nhân vội nép ḿnh sau một bụi trúc tương đối rậm, và nh́n ra khoảng trống quan sát. Trên ṿm trời có tiếng của chiếc U-17 đang bay trên một độ cao. Chàng chợt nhớ tới cái radio trong túi quần, Nhân lôi nó ra và mở máy liên lạc.
-Mayday, Mayday, Mayday, Lạc-long 389 gọi Thiên-Sứ (danh hiệu của chiếc U-17 trên ṿm trời) - Nếu bạn nghe được tiếng của tôi, xin lắc cánh. ...
Nhân lập lại một lần nữa, th́ thấy chiếc U-17 lắc cánh. Chàng cởi chiếc áo bay, để cởi chiếc áo lót màu trắng có loang vết máu của Phương văng vào người chàng, lúc Phương bị trúng đạn. Nhân vội mặc lại áo bay, vừa kéo chiếc áo lót trải trên một khoảng trống để cho chiếc U-17 định ra vị trí của chàng trên băi vừa đáp. Chiếc U-17 xuống thấp và nhận ra vị trí của chàng. Nhân bắt đầu báo cáo t́nh trạng của chàng dưới đất:
-Phương đă chết trên ghế lái, và xác c̣n ở lại trên tàu - Sáu anh Lôi Hổ đă dẫn theo Đại và Tài, c̣n chỉ một ḿnh tôi đang nằm cạnh băi đáp. Khi chàng vừa nói tới đây th́ thấy bên kia bờ rừng có bóng bốn người bước ra, Nhân vội thâu lại chiếc áo lót vào ngực, vặn nhỏ máy vô tuyến và gọi chiếc U-17:
-Thiên Sứ, yêu cầu bạn rời khỏi vùng để giữ an ninh cho tôi và các người bên dưới.
Gọi xong Nhân tắt máy, chiếc U-17 nghe điều này, vội vă rời khỏi vùng. Bốn người lạ từ bên kia bờ rừng đang tiến dần ra giữa trảng. Họ chia nhau ngồi trên khúc cây khô, rồi bắt đầu tṛ chuyện và chờ đợi. Nhân quan sát từng người trong bọn họ, chàng thấy người nào đầu tóc cũng được húi cao như mái tóc của lính tại Bộ Tư Lệnh, cùng với áo vàng quần xanh vải kaki Nam Định. Trên tay họ đang cầm súng cá nhân AR-15 loại ngắn ṇng, dành cho những người lính Lôi Hổ. Nhân tự nhủ:
" Đám này chính là những người lính Bắc Việt!... " Chàng vội nằm sát xuống đất không động đậy, mắt vẫn theo dơi những bóng người giữa băi đáp. Không c̣n nghe tiếng máy bay ở trên trời nữa, bốn người lạ này vẫn ngồi chờ một hồi lâu. Bỗng dưng hai người trong bọn họ đứng dậy, và đi ngược dốc tiến về bờ cây để lùng t́m. Hai người này vừa đi vừa chĩa mũi súng vào các bụi cây, họ đi cặp theo bià của trảng, và dần đi về hướng bụi trúc nơi Nhân đang núp. Tiếng hú của chiếc máy bay bên dưới đồi vẫn c̣n vọng lên, nghe thật ghê rợn. Hai người lạ này, càng lúc càng tiến tới gần nơi Nhân ẩn núp. Trong tay của Nhân chỉ có chiếc radio cấp cứu!... Chàng không có vũ khí để tự vệ, th́ làm sao để đối phó đây? ... Những ư tưởng vút nhanh trong đầu Nhân:
" Chắc là không c̣n hy vọng gặp lại gia đ́nh nữa rồi!... Hoặc là bị bắn hay bị bắt như số phận của hai toán lính Lôi Hổ kia!... Có ai ngờ rằng chàng nằm lại nơi b́a rừng này!... Chắc là Mẹ chàng sẽ không c̣n nước mắt khi nghe hung tin này, ..." Nhân vẫn không quên mỗi lần về phép, Mẹ chàng thường ngồi tựa cửa sổ nh́n ra sân, như chờ đợi bóng dáng đứa con đầu ḷng của Mẹ. Đôi mắt mẹ chàng nhạt nhoà lệ, đă khóc oà lên khi nh́n thấy chàng từ đầu ngơ. Hai người lính Bắc Việt càng lúc càng tiến gần đến chỗ chàng nằm. Phiá bên kia bụi trúc có tiếng bước chân sột soạt, mỗi lúc một gần. Nhân như điếng cả người, thân thể chàng như dí xuống sát mặt đất, mắt vẫn không rời hai bóng người đang tiến lại gần. Chàng cúi sát mặt xuống nghe ngóng và chờ đợi, bỗng có tiếng từ giữa trảng vọng lên:
-Các đồng chí chờ chúng tôi.
Hai tên lính Bắc Việt quay trở lại trảng phía dưới đồi, để nhập cùng với đồng bọn. Nhân từ từ thở nhẹ, mắt vẫn không rời bốn bóng người đang vội vă hướng về con dốc phía dưới, nơi chiếc UH-1 đang hú lên v́ mất đi đôi cánh. Bọn họ không ngờ rằng, vẫn c̣n có một người đang quan sát họ từng giây, từng phút.
***
Chờ cho bốn người kia đi đă khá xa, chàng đứng dậy và đi ngược lên về phía bên kia đồi. Chàng cảm thấy khát nước, nên với tay kéo các đọt trúc, cắn vào phần non, trắng, của lá tre, nhắp từng giọt nước hiếm hoi trong các đọt tre non này. Một lúc sau, chàng nhắm hướng Đông-Nam (hướng Kontum) tiếp tục đi. Thuở nhỏ Nhân đă học được từ kinh nghiệm Hướng Đạo, “dùng vết rêu trên thân cây để định hướng” bây giờ là lúc chàng áp dụng bài học mưu sinh thoát hiểm đường rừng. Nhân nhớ lại ngày nào tại vùng rừng Savannah bên Mỹ, chàng đă cùng đám bạn học khoá mưu sinh thoát hiểm đường rừng. Kết thúc cuộc thực tập mưu sinh thoát hiểm, mọi người cùng được ăn món cháo rắn do mấy anh Cán bộ đăi, sau một ngày tập dợt mệt nhọc. Rừng ngày đó thưa thớt, tầm mắt có thể thấy xa 50 mét, c̣n rừng Trường-Sơn th́ dày đặc, 10 mét đă không c̣n thấy lối đi!...
Nhân ṃ mẫm qua đến được ngọn đồi thứ hai, bỗng chàng nghe nhiều tiếng lựu đạn nổ về phía con tàu. Chàng chẳng biết chuyện ǵ đang xảy ra cho số phận của Phương?... Nhân lại tiếp tục lội trong đám rừng già. Có những khoảng rừng mây gai góc, Nhân phải tiến bước bằng cách đưa lưng ra phiá trước chịu đựng, để xông qua đám rừng mây phủ khắp lối đi này. Những cây gai hồng trong rừng móc vào mảnh vải Nomex chàng mặc trên người, nhưng chiếc áo bay vẫn dai dẳng chịu đựng như ư chí kiên tŕ của chàng.
Nhân vừa vượt qua khỏi khu rừng mây, th́ thấy ngay trước mặt một bờ rừng thật trống toàn những thân tre. Chàng thấy quá trống trải nếu phải băng qua khu rừng tre này. Nghĩ vậy, Nhân tiếp tục bước cặp theo bờ rừng viền bên ngoài. Bên dưới những gốc tre, không một loại cây con nào có thể mọc, lá tre rụng trắng cả một b́a rừng. trong lúc đang tiến bước Nhân chợt nhận ra một cửa hầm cũ; phủ cây lá um tùm, chàng rụt rè bước qua cửa hầm.
***
Nhân chợt nghe đâu đó có tiếng suối nước chảy. Càng tiến lại gần, chàng nhận thấy những dấu đất đen, dấu vết của một sinh vật nào đó đă chuồi trên các lá tre khô trắng, để lộ ra các lớp đất đen bên dưới. Nhân tiến lên thận trọng hơn, mon men theo những dấu vết này, chàng c̣n nhận ra có một dấu vết, dường như ai vừa chôn một cái ǵ đó cạnh bên lối đi, không được khoả lấp kỹ lưỡng. Càng tiến bước, chàng càng nhận ra có nhiều dấu chân ngay hướng trước mặt ḿnh. Bất chợt, chàng nghe có tiếng sạt sạt phía trước, Nhân vội cúi thấp người xuống vừa ẩn núp vừa quan sát. Chàng nhận thấy có nhiều bóng người thấp thoáng phiá trước. Chàng đếm được tất cả là 7 người, và quan sát những người này từ đầu đến chân. Tất cả bọn họ đầu để tóc dài, và thắt một miếng vải xanh kaki, trên lưng có mang túi ba-lô và nhiều b́nh biđông nước. Nh́n xuống đất, chàng nhận ra các dấu giày của lính Cộng Hoà, Nhân quyết định nằm rạp xuống, và gọi vọng lên phiá trước:
-Các anh Lôi Hổ ơi, ... Trung Úy Nhân đây, chờ tôi đi với. ...
Nhân nghe một loạt tiếng đạn lên ṇng, những bóng người phía trước chàng đều ngồi xuống trong tư thế sẵn sàng tác xạ, mũi súng hướng về phiá chàng, quơ qua, quơ lại. Nếu họ thấy bất cứ một di động nào, là họ sẽ nổ súng ngay. Nhân nằm sát đất, không động đậy, chờ một giây lát, rồi chàng lại lên tiếng gọi một lần nữa:
-Các anh Lôi Hổ. ... Trung Úy Nhân đây, ... chờ tôi đi với.
Trong rừng tiếng bị dội cho nên họ không định hướng được nơi xuất phát của âm thanh. Hai người đi sau cùng của toán là Đại và Tài nhận ra tiếng của Nhân, nên Đại đă la lên:
-Trung Úy Nhân đây rồi, ... Đừng bắn, đừng bắn. ..
Lúc ấy Đại đứng hẳn dậy, trong khi các người khác vẫn gh́m súng hướng về phiá tiếng vọng với tư thế sẵn sàng bóp c̣ nếu có ǵ nguy hiểm.
Nhân cất tiếng gọi lần thứ ba, rồi từ từ đứng lên. Đại và Tài nhận ra Nhân, hai người ùa lại phía chàng và la lên:
-Đừng bắn, đừng bắn. ..
Mọi người hú vía, v́ trong rừng già, bất cứ một vật ǵ nghi ngờ lay động, vật này cũng có thể là mục tiêu để mọi người bóp c̣. Đại và Tài c̣n đeo cây Colt-45 của họ, c̣n Nhân th́ đă để cây súng P-38 của ḿnh trong tuí bay, cái tuí bay này đă nằm lại bên một b́a rừng!....
Trưởng toán Lôi Hổ là một Chuẩn Úy mới ra trường, anh Liêm xuất thân từ trường Sỹ Quan Trừ Bị Thủ Đức. Gặp Nhân mọi người rất mừng, và tỏ bày ân hận là suưt nữa đă bóp c̣. Người Chuẩn Úy trưởng toán c̣n cho biết đây là chuyến nhảy toán thứ ba của anh từ ngày ra đơn vị, anh lo lắng hỏi Nhân:
-Liệu có ai đến bốc ḿnh không Trung Úy?
Nhân nh́n đồng hồ, đă 5:30 giờ chiều rồi, chàng nói:
-Các anh yên tâm. Ở nhà sẽ t́m cách bốc chúng ta ngay chiều nay.
Nhân nói như một phản ứng tự nhiên, và chàng chẳng biết sự thực sẽ được như vậy hay không?
Người trưởng toán thám sát đưa cho chàng b́nh bi-đông nước và dặn ḍ:
-Trung Úy uống từng ngụm nhỏ, và từ từ thôi, nếu không ông sẽ bị ngất xỉu đó. Chàng nhận b́nh bi-đông nước và làm theo lời của người trưởng toán, chợt Nhân nhớ ra các tiếng nổ lựu đạn, lúc năy chàng nghe khi c̣n ở trong rừng, chàng hỏi:
-Sau lúc tàu rớt khoảng 1 tiếng, tôi nghe nhiều tiếng lựu đạn nổ về phía con tàu đang hú. Các anh có nghe thấy các tiếng nổ này không? Người trưởng toán kể lại:
-Đó là tiếng lựu đạn do tụi em ném. Chúng em được lệnh phải trở lại tàu để t́m bốc Trung Úy, nhưng khi tiến gần tới con tàu, tụi em thấy có bóng bốn người đang đứng cạnh tàu, nên đă tung cả chục trái lựu đạn mini, bởi vậy Trung Úy mới bắt kịp tụi em, chứ không tụi em đă rút ra xa rồi. Nhân buột miệng:
-Th́ ra là thế!...
Mọi người tiếp tục di chuyển băng qua một ngọn đồi đầy những giây leo chằng chịt. Cả bọn cũng khá vất vả, và đang dần đi xuống dốc để đi qua một ngọn đồi khác. Chợt mọi người thấy có một con đường ṃn trước mặt. Tất cả t́m cách băng qua con đường ṃn này, các anh trong toán thám sát chuẩn bị theo lệnh của người trưởng toán, Nhân, Tài và Đại cùng bám sát theo người Chuẩn Úy trẻ tuổi này. Anh Trung Sĩ nằm núp gần con lộ nhất, từ chỗ núp anh chọi một ḥn đá ra giữa đường và chờ đợi. Mọi người đều im thin thít. Nhân quan sát con lộ, đây là một con đường đất đỏ, do
xe Công Binh đă xén núi mở đường, bề ngang con lộ đủ để hai chiếc xe cam-nhông có thể chạy ngược chiều nhau. Một bên bờ vách đất đỏ cao nghệu, c̣n bên kia là vực núi. Sau vài lần chọi đá ḍ dẩm mà không thấy một động tĩnh, cả toán bắt đầu rời chỗ núp, cùng leo lên con đường đất đỏ. Tài và Đại đi theo người thứ ba và thứ tư leo lên đường, Nhân đi theo người trưởng toán cùng người cận vệ. Anh trưởng toán cùng với Nhân leo lên bờ tường đất trước mặt, hai ngón tay Nhân c̣n đeo lủng lẳng cái b́nh bi-đông nước, chàng cố gắng bám vào các rễ cây để leo lên. Leo được 2/3 bức tường đất, Nhân làm tuột mất b́nh bi-đông nước;!... Chiếc bi đông lăn ra ở giữa lộ, phía sau lưng chàng không c̣n ai bên dưới cả. Nhân nh́n qua anh trưởng toán, anh ra dấu, đừng bận tâm nữa, Nhân gật đầu hiểu ư và tiếp tục leo lên theo người trưởng toán và anh cận vệ của anh.
Vượt khỏi bờ tường đất xong cả đoàn lại nhắm hướng Đông-Nam tiến bước. Chưa đầy 10 phút sau cả bọn phải dừng lại v́ cơn mưa lớn đang kéo tới. Mọi người chia nhau ngồi dưới các gốc cây để trú mưa, anh trưởng toán cùng ngồi chung với Nhân dưới một gốc cây to. Cơn mưa trút nước xối xả, cả bọn ngồi co quắp lại cho đỡ ướt và đỡ lạnh. Nhân nh́n những giọt nước mưa chảy dài trên các lá cây trước mặt, chàng nghĩ bâng quơ về các chuyện vừa xảy ra trước đó. Người Chuẩn Úy trưởng toán ngắt điếu thuốc Captain làm hai, trao cho Nhân một nửa và cùng châm lửa hút. Chàng rít một hơi thật dài, như thêm hơi ấm, để chống lại cái rét mướt của núi rừng. Tinh thần chàng cảm thấy sảng khoái, một thứ thú vị mà chàng không thể nào quên. Cơn mưa vẫn dai dẳng trút nước, Nhân co ro t́m hơi ấm qua nửa điếu thuốc được chia sẻ của người bạn đồng hành. Bỗng dưng có tiếng xe đang chạy bên dưới, người trưởng toán ra dấu hiệu cho cả bọn ngồi im, và cố nép sát vào gốc cây để t́m sự che chắn. Bên dưới có một đoàn xe đang chạy, đoàn xe này bỗng dưng dừng lại. Nhân nghe có tiếng súng AK lên đạn, và tiếng người quát lên vọng về phía bức tường đất nơi c̣n để lại các vết giày và chiếc bi-đông lăn ra giữa lộ. Bọn chàng ngồi co rút bên các gốc cây và không rời chỗ núp. Có tiếng AK nổ lên hằng loạt trong cơn mưa vẫn nặng hạt. Điếu thuốc đă tàn từ lúc nào trên tay chàng, Nhân ngồi cạnh người trưởng toán, chàng tin tưởng về sự đối phó của toán người trẻ này. Nhân chỉ biết sơ qua trong thời gian thụ huấn quân sự ở trường, và chưa bao giờ đụng trận để có những kinh nghiệm như các bạn trẻ này. Khi đi rừng họ rất giữ kỷ luật, và rất rành rẽ về bổn phận của ḿnh. Tài và Đại cũng bám sát theo các bạn đồng hành đầy kinh nghiệm này, trong tay thủ sẳn cây Colt-45 của ḿnh. Mười phút sau có tiếng máy xe rú ga hằng loạt súng bắn lên. Rồi đoàn xe lại tiếp tục lăn bánh, may cho bọn Nhân là bọn chúng không leo lên, lần theo dấu vết để lục soát và truy lùng. Anh trưởng toán ra dấu cho cả bọn tiếp tục hành tŕnh trong cơn mưa chiều, nhờ cơn mưa và rừng rậm nên sự di chuyển có phần an toàn hơn. Người trưởng toán đưa chiếc radio cấp cứu của anh cho Nhân và nhờ gọi máy bay, chàng vừa bật nút công tắc lên đă nghe tiếng:
- .....Yêu cầu các bạn lên tiếng nếu không chúng tôi sẽ quay về.
Nhân vội đáp lời:
-Mayday, Mayday, Mayday, Lạc Long 389 nghe bạn rơ.
Mọi người ai nấy mừng rỡ, anh Chuẩn Úy lo lắng hỏi Nhân:
-Liệu họ có bốc ḿnh ngay chiều nay không Trung Úy?...
Chàng gật đầu đáp:
-Hy vọng có chúng tôi ở đây, họ sẽ cố gắng bốc ngay chiều nay.
Chiếc máy bay L-19 đă nghe được tín hiệu của chàng, nên hỏi tiếp:
-Các bạn có thấy chiếc tàu bay nào trên không phận không? Nhân đáp lại:
-Chúng tôi đang ở bên duới, phiá cánh bên phải của anh.Nhân kêu mọi người:
-Mọi người trải các tấm panô vải màu cam lên trên các tàng cây để đánh dấu vị trí của ḿnh. Xong Nhân gọi:
-Bạn có thấy những tấm vải panô màu cam chúng tôi đánh dấu không?
-OK... Chúng tôi đă nhận ra vị trí của bạn.
Chiếc L-19 reo lên trong chiếc radio t́m cứu, Nhân nói tiếp :
-Các bạn trên L-19 cho biết chỉ thị đi!...
Nh́n con tàu như cánh chuồn chuồn trên ṿm trời chiều ảm đạm dưới cơn mưa, Nhân xót xa thương cảm cho những người bạn đang xả thân đi vào vùng binh lửa, để cứu vớt bạn đồng đội ḿnh.
-Lạc Long, yêu cầu các bạn tiến về hướng Tây 50 mét, xong rẽ phải và chờ chỉ thị kế tiếp.Nhân thấy trời sắp tối rồi, nên vội đáp :
-Lạc Long nghe năm. Nhưng tôi yêu cầu bạn bay thấp, và định hướng cho chúng tôi di chuyển th́ nhanh hơn. Bạn nghe rơ trả lời?... Sau vài phút chờ đợi, chiếc L-19 bay thấp qua đầu Nhân để chỉ hướng ra băi bốc. Mọi người cùng chạy vội theo hướng chỉ dẫn này. Băi bốc là một vùng đất khá rộng, chung quanh c̣n thấy các hố bom. Nhân và mọi người lựa một chỗ khá trống trải để làm băi đáp.
-Lạc Long, bạn cho thả trái khói để trực thăng đến bốc các bạn
-Lạc Long, nghe năm trên năm.
Người trưởng toán Lôi hổ nghe theo liền tung ra trái khói đỏ, rồi một người nữa tung thêm một trái khói đỏ khi nghe tiếng trực thăng tiến lại gần.
-L-19, chúng tôi đă đánh dấu khói đỏ tại băi đáp.
-Lạc Long, trực thăng đă thấy băi đáp. Chúc các bạn An Lành trở về.
-L-19, cám ơn sự giúp đỡ của bạn.
Nhân quay lại nh́n những người đồng hành với ḿnh, Đại và Tài bám sát kế bên, trong khi đó toán Lôi Hổ canh gác băi đáp. Nhân nh́n đồng hồ đă 7 giờ 50 tối, chỉ cần 10 phút nữa là trời sẽ tối hẳn, sẽ không c̣n sự an toàn để việc thực hiện việc t́m cứu như thế này. Nhân e ngại nh́n chiếc trực thăng đang tiến vào băi đáp chật hẹp, bên dưới nhiều cây con lô nhô chĩa ngang chĩa dọc. Chiếc trực thăng t́m cứu từ từ hạ xuống, nhưng vẫn giữ ở vị thế hovering, để cả chín người cùng leo lên: Nhân, Tài, Đại và sáu anh lính Lôi Hổ sau cùng đă lên tàu. Các anh em cơ-phi và xạ thủ trên tàu clear chung quanh để tàu cất cánh, và họ cũng không quên bắn hằng loạt đạn M60 vào b́a rừng, để uy hiếp. Nhân nh́n qua ghế lái thấy Trung Úy Nguyễn Đ́nh Minh, trưởng phi cơ và Lâm Minh Tuấn hoa tiêu phó. Khi tàu lấy được cao độ an toàn, Minh báo cáo trên vô tuyến xong rồi trao cần lái cho Tuấn. Minh nh́n mọi người tươi nụ cười hiền ḥa. Minh quay ra sau bắt tay Nhân và Chuẩn Úy Liêm trưởng toán Lôi Hổ đang đứng sau lưng ghế lái. Tàu đổi hướng đi thẳng về Pleiku thay v́ về đáp tại Kontum.
***
Miêng mang trong những kỷ niệm, Nhân quên cả thực tại, thời gian và không gian, quên cả sự hiện hữu của các hành khách trên chuyến C47 chiều nay. Bên cạnh anh cô Hoá vẫn thăm ḍ những cử chỉ và chờ đợi, rồi nàng cất tiếng:
- Anh đang miêng mang chuyện ǵ mà nét mặêt buồn vậy?...Nhân như được đánh thức trở lại với thực tại, và đáp lời cô gái:
- Tôi đă nghĩ về sự mất mát trong chiến tranh, và những chia cách của những người t́nh của “Lính”, và gia-đ́nh của họ qua một phi vụ hai tuần trước đây.
- Anh kể lại cho Hoá nghe với.
Chàng gật đầu như thoả thuận. Chàng hứa hẹn với Hoá là sẽ kể trong những ngày ghé Huế, về những kỷ niệm trong phi vụ ấy, một chuyến bay với bao hiểm nguy, đă mất đi một người bạn - một chiến hữu và một con tàu. Chiếc C47 bắt đầu giảm tốc độ và chuẩn bị để đáp, con tàu sau khi lượn một ṿng qua thành phố đă hạ cánh đáp nhẹ nhàng trên phi đạo, và đang tiến qua taxiway để vào đậu cạnh khu hàng hoá của trạm Hàng Không Quân Sự Đà Nẵng. Hành khách theo nhau xuống tàu, Nhân chợt thấy một chiếc xe pickup màu xanh Không Quân chạy ra, chàng nhận ra Trung Úy Kim, một người bạn cùng khoá 7/68 Không Quân, anh cho xe chạy gần lại. Nhân nói nhỏ với Hoá:
- Hoá chờ một chút, để tôi nhờ anh Kim đưa chúng ḿnh ra phố. Nàng gật đầu, và cố nán lại gần bên chàng thay v́ đi theo những hành khách để đi vào trong. Kim thấy Nhân cùng cô gái nên reo lên chào hỏi:
- Anh Nhân khoá 7/68 KQ đó phải không? Nhân trả lời:
- Nhân đây, Anh khoẻ không?
Kim gật đầu và nói:
- Anh chị đứng đây chờ tôi một chút nghe, để tôi ghé qua nói với phi hành đoàn, đểø cho hành khách lên, và họ sẻ bay trở về lại Sài G̣n ngay.
Nhân ghé qua Hoá nói:
- Anh Kim là bạn cùng nhập ngũ vào Không Quân, và hiện là trưởng trạm Hàng Không Quân Sự của phi trường Đà Nẵng.
Nàng cúi đầu chào:
- Hoá chào anh Kim.
Kim chào và tiến về phiá phi hành đoàn vừa xuống tàu. Nhân hỏi thăm nàng:
- Chiều nay em về đâu?
Hoá trả lời:
- Em định ghé lại nhà người bà con ở đường Phan Thanh Giản, và sáng mai em đón xe ra Huế, c̣n anh?... Chàng trả lời:
- Tôi đi thăm mấy người bạn, và hẹn gặp lại Hoá tại Huế.Hoá viết điạ chỉ của gia-đ́nh ở Huế trên tấm giấy nhỏ và đưa cho chàng:
- Đây là điạ chỉ của em ở Huế, khi anh ra Huế mời anh ghé thăm.Chàng nhận mảnh giấy nhét vào túi áo bay và nói:
- Ngày mốt anh (bổng dưng chàng đổi cách xưng hô) ghé lại được không?
Nàng trả lời:
- Dạ được, em sẽ chờ anh...Chàng hứa hẹn:
- Anh sẽ đưa em đi thăm vùng Kim-Long, Thiên-Mụ và ghé quán bánh bèo bên dưới chân đồi Thiên-Mụ.Nàng cũng không quên nhắc chàng:
- Và nhớ kể lại chuyến phi vụ làm anh buồn nữa nghe, em chờ anh đó.Nhân gật đầu và đưa tay ra – như lối bắt tay của lính – Hoá cũng đưa tay ra bắt và họ ngầm như có một thoả ước. Nhân thấy xe của Kim tiến lại gần chào nói:
- Nhân và chị lên xe, tôi đưa ra phố...
Nhân và Hoá gật đầu cảm ơn, và ngồi vào băng ghế phía trước với Kim, xong chàng lên tiếng hỏi Kim:
- Anh ở lại làm việc trể quá vậy!
Kim đáp lại:
- Anh chị biết không, giờ giấc của chúng tôi bất thường lắm, chúng tôi tùy thuộc vào phương tiện theo các chuyến bay ghé đáp và rời Đà Nẵng, để xếp đặt di chuyễn hàng hóa, quân nhân và gia-đ́nh.Kim nói tiếp:
- Tôi đă liên lạc máy và cho hành khách ra tàu rồi. Nhân thấy một xe buưt chở hành khách tiến về chiếc C47. Kim nán chờ cho đến khi các hành khách lên tàu xong, chiếc C47 đóng cửa và mở máy cất cánh lúc ấy Kim mới cho xe chạy, chàng quay qua:
- Xin lổi Nhân và chị nghe, tôi đă bắt hai người phải chờ, anh chàng cũng dí dỏm:
- Lâu quá hôm nay mới được làm tài xế cho ông bạn phi-công và chị đây!...Nhân xoay qua:
- Anh xong việc chưa? Nếu xong chúng ta ghé ra phố chơi được không anh Kim?...Kim trả lời:
- Tôi sẽ đưa anh chị đi!...
Hoá xen vào:
- Xin anh cho Hoá xuống đường Phan Thanh Giản, để hai anh chuyện tṛ lâu ngày gặp lại!...Nhân cũng phụ hoạ vào:
- Anh Kim, chắc Hoá cũng mệt với chuyến bay vưà rồi, anh chiều theo ư của cô, sau đó chúng ta đi phố.
Kim Tiếp:
- Tiếc quá, mấy khi gặp được Nhân và chị đây!...
Nhân tiếp lời cho Hoá:
- Không sao, c̣n nhiều dịp mà - phải không Hoá?...Kim cho xe rẽ qua đường Phan Thanh Giản, Hoá chỉ một căn phố gần ngă tư, Kim hiểu ư và tấp vào lề; dừng lại trước căn phố. Nàng cất tiếng:
- Hoá chào tạm biệt; hai anh đi chơi vui nghe, Hoá chào anh Kim...
Nhân vói tay qua mở cửa xe, Nàng và Nhân bước xuống. Nàng quay qua Nhân:
- Ngày mốt em chờ anh tại nhà mẹ em ở Huế, anh nhớ nghe?...
Nhân gật đầu, đưa tay ra bắt, cô nàng cũng đưa tay ra bắt và siết nhẹ với đôi mắt long lanh, và nụ cười hiền hoà. Chờ cho cô gái khuất vào trong nhà xong, Nhân lên xe, Kim cho xe chạy ra bến Bạch Đằng và đậu bên một quán cặp bờ nước. Hôm ấy cả hai đă có dịp chuyện tṛ về những buồn vui của đời lính, về thân phận của ḿnh trong từng vị trí hiện hữu, Kim cũng kể lại những cảm nghĩ vui buồn, và nhất là
những mất mát mà anh đă chứng kiến trong những trận pháo kích vào phi trường vào đơn vị của anh. Hôm nay gặp lại bạn cũ họ đă vui tạm qua một chầu rượu, đễ rồi sau đó ai nấy trở lại với thực tại, với bổn phận và trách nhiệm của ḿnh.
***
Trong hơi men Nhân nh́n ra bờ nước nơi những ánh đèn chập chờn, chàng lại đắm vào những miêng mang của phi vụ hiểm nguy trước đây, nh́n qua bóng đêm nơi xa kia là dảy Trường Sơn, phiá xa xa thành phố nhà nhà đă lên đèn. Trên trời cao những v́ sao đă lấp lánh, bên dưới là dăy Trường Sơn, với những bờ rừng âm u đang ch́m khuất trong bóng đêm đen như mực. Nhân vẫn không tưởng tượng được phi vụ hiểm nguy ấy là có thật. Trung Úy Phan Văn Phương đă vĩnh viễn nằm lại dưới cánh rừng âm u kia. Ở Sàig̣n, vào lúc này, vẫn c̣n một cô giáo đang chờ đợi Phương trở về, với lời ước hẹn sẽ cùng xây tổ ấm nơi phố thị vào dịp hoán chuyển cuối năm. Giờ đây người Không quân tác chiến này không bao giờ thực hiện được lời ước hẹn này với cô!... Chiến tranh và số mệnh đă lấy đi tất cả những ước hẹn của Phương và một cô giáo đang mong chờ Phương. Chiến tranh cũng đang thản nhiên lấy đi một người bạn hiền của Nhân, và đang đổ sự tang tóc oan nghiệt đến gia đ́nh Phan Văn Phương!.... Trung uư Phan Văn Phương b́nh thản, xuôi tay trong con tàu của ḿnh, sau một phi vụ không hề biết trước được lúc kết thúc. Phan Văn Phương để lại sinh mạng của ḿnh ở chiến trường Tây Nguyên, như bao anh hùng của thời đại, Nguyễn Đ́nh Bảo, Nguyễn văn Đương, và nhiều người khác nữa ... Những anh hùng không tiếc một điều ǵ cho đất nước, cho dân tộc, cho những chiến tích muôn đời nơi vùng biên giới này. Nguyện cầu cho Phan Văn Phương sẽ hoá thành một loài chim trên ṿm trời xanh thật an b́nh. Nơi vùng trời này sẽ không c̣n hận thù, không c̣n những nổi niềm đau xót về đất nước, về thân phận con người, về số phận quá mong manh trước chiến tranh và bom đạn điêu linh.
Phan Minh
__________________
LOÀI KHỈ TRỞ THÀNH LOÀI NGƯỜI MẤT TRIỆU NĂM
LOÀI NGƯỜI MUỐN TRỞ THÀNH LOÀI KHỈ TRƯỜNG SƠN HĂY GIA NHẬP ĐẢNG CS VN
HĂy CÓ Ư THỨC HỆ TỰ HỎI " TÔI ĐĂ LÀM G̀ CHO TỔ QUỐC , ĐỪNG HỎI TỔ QUỐC ĐĂ LÀM G̀ CHO TÔI
The Following User Says Thank You to hoanglan22 For This Useful Post:
Hiệp định Ba Lê được kư kết vào ngày 27/1/1973. Trước giờ ngưng bắn cả ta và địch đều tung ra những cuộc tấn công để lấn đất. Bộ Tư lệnh Sư đoàn, theo tôi nghĩ, để có yếu tố bất ngờ, các Lữ đoàn đều nằm yên tại chỗ, kể cả các tiểu đoàn, chỉ thành lập một Bộ chỉ huy nhẹ do Đại tá Nguyễn Thành Trí chỉ huy. Hai lực lượng tấn công bằng 4 đại đội Thủy Quân Lục Chiến tùng thiết 2 Thiết đoàn hỗn hợp từ M48 đến M41 và thiết vận xa M113. Pháo tiểu đoàn 3 yểm trợ với 2 pháo đội I và K cùng 4 khẩu 155 ly. Lần đầu tiên pháo binh có cánh A, cánh B. Tôi đích thân chỉ huy cánh A bên cạnh Bộ tư lệnh nhẹ Sư đoàn. Hai pháo đội 1O5ly, xe kéo pháo chạy trên cát không khó khăn, chiếm vị trí khi trời vừa tối. Riêng pháo đội 155 ly sa lầy trên băi cát sát mặt nước, tôi phải mượn một xe M113 mới kéo nổi vào vị trí lúc nửa đêm. Địch quan sát đă nhận ra vị trí chúng tôi, chúng pháo 13O rót xuống, nhưng trái ngắn rơi vào đồi cát, trái dài ra xa ngoài biển cả trăm mét, ngày mai chúng tôi sẽ vớt được cá để ăn. Pháo như đă hết tầm nên tản đạn thật nhiều và chúng tôi vô sự.
Hai quân nhân Mỹ thuộc toán hải pháo tới giúp tôi gọi pháo trận cuối cùng. Theo phóng đồ hỏa tập, hải pháo sẽ tiêu thụ 5 ngàn trái và pháo binh sẽ bắn 1O ngàn trái vừa 1O5 vừa 155 ly. Ngoài ra sẽ có 9 màn B52 đổ xuống vùng Cửa Việt, mục tiêu chính của cuộc hành quân này trước giờ ngưng bắn. Lạng Sơn đă nói riêng với tôi là sẽ xữ dụng pháo tối đa và ít dùng không quân, lư do pháo có thể yểm trợ nhiều cánh quân cùng một lúc. Dùng không quân chỉ đánh một mục tiêu mà pháo phải ngưng tất cả. Tôi được tăng cường hỏa lực của tất cả các pháo đội thưộc tiểu đoàn 1 và 2 pháo binh, trong tầm tác xạ. Ba tiểu đoàn pháo bắn quấy rối dọn đường suốt đêm. Hải pháo của chiến hạm bắn liên hồi, ánh lửa lóe lên hàng chục cây số chiều dài ngoài khơi. Hàng ngàn tiếng vang dội vùng Cửa Việt. Lũ con cháu bác Hồ đêm nay chui sâu xuống cát mà chịu pháo. Xa xa tiếng bom B52 dội xuống vang động một góc trời. Tôi thầm nghĩ, với số bom và pháo thế này, ngày mai quân ta sẽ chiếm Cửa Việt dễ dàng...
Tờ mờ sáng, nghe tiếng máy nổ của đoàn chiến xa, tôi lấy ống nḥm leo lên một đồi cát cao để nh́n cho rơ. Thật đẹp và hùng tráng biết bao ! Hàng mấy chục chiến xa dàn đội h́nh tấn công vừa bắn vừa tiến nhanh, lính Thủy Quân Lục Chiến tùng thiết súng cầm tay, hàng hàng chạy dài, đẹp như phim chiếu bóng. Trong ánh b́nh minh vừa ló dạng, tôi như say v́ mùi khói pháo, v́ tiếng nổ, ánh lửa và cát bụi mịt mù... Chỉ 15 phút sau đoàn chiến xa đă khuất trong những đồi cát, tôi vào trung tâm hành quân theo dơi cuộc tiến quân đă được báo cáo ghi trên bản đồ.
Tin tức cho biết cuộc tấn công diễn ra tốt đẹp, hàng chục chốt bị nhổ, một số hàng binh đang được áp giải về hậu tuyến, cả chục nữ cán bộ Cộng sản bị bắt, rất nhiều vũ khí bị tịch thu... Tôi bỗng nghe tiếng chửi thề trên máy truyền tin:
- Đang bắn sao lại ngưng ?
- Thượng liên nó cản đường tiến quân.
- Bị mưa nặng quá chờ ngớt chút đă.
Tôi vội cầm ống nói:
- Kinh đô, đây Hà Nội, ông làm ơn ra khỏi hầm, bảo chúng nó vào chỗ bắn, mưa kệ nó. Tôi lên thăm ông bây giờ đây.
Hai phút sau, tôi nghe tiếng pháo khởi hành:
- Đạn đi nghe rơ trả lời.
Ra khỏi hầm Trung tâm Hành quân, tôi nh́n về hướng pháo đội, quả đang bị pháo kích. Địch phản pháo dọc theo bờ biển, nhưng hỏa lực thưa thớt không gây tổn thất nhiều. Tôi lên xe đi thăm cả 3 pháo đội. Tất cả sĩ quan và binh sĩ đều như nao nức băn khoăn với cái lệnh ngưng bắn vào 8 giờ sáng ngày mai. Tôi cũng chưa biết những ǵ sẽ xảy ra vào sáng mai, nhưng giờ đây các đơn vị đang chạm súng, hăy lo bắn yểm trợ cho tṛn nhiệm vụ, gọi hậu trạm chở thêm đạn cho đêm nay. Dù cho ngưng bắn vẫn phải có một đơn vị hỏa lực sẵn sàng. Về lại Trung tâm Hành quân, Trung úy Dũng vẫn đang theo dơi các tiền sát trên hệ thống truyền tin:
- Ḿnh có 2 pháo đội mà 4 ông tiền sát yêu cầu tác xạ, chia cho một trung đội chê ít !
- Dũng đi ăn cơm để tôi gọi tiểu đoàn 1 và 2 Pháo binh tăng cường.
Tôi đổi tần số qua gọi Đoàn Trọng Cảo, chỉ huy pháo 1:
- Can Trường, Hà Nội gọi, cho tôi mượn tạm một đứa con ngay đi.
- Hà Nội, tăng cường cho Hà Nội Alpha, nó sẽ qua số nhà Hà Nội nhận lệnh.
Tạm dứt với Can Trường, trở về tần số cũ tôi đă nghe tiếng gọi của pháo đội A:
- Hà Nội, Alpha gọi.
- Alpha đây Hà Nội, bạn xuống 2 để nuôi ăn cho 33, nhận rơ.
- Alpha nhận rơ, sẽ thi hành.
Tôi nhận thấy cuộc tấn công buổi sáng có chiều phấn khởi, th́ trưa Cộng quân đă phản ứng chống trả mănh liệt trên một tuyến rộng, khiến đà tấn công chậm hẵn lại, khó mà chiếm được căn cứ Cửa Việt chiều nay.
Dũng vào cho tôi hay có một số tù binh mới giải về tới, mấy o con gái cười nói, họ coi chuyện bị bắt cũng như đi dạo, không có vẻ ǵ sợ hăi cả. Cho uống coca, chê đồ của Mỹ không uống, đồ hộp cũng không ăn, chỉ ăn chút cơm sấy và uống nước lạnh. Tôi nh́n ra, đúng như lời Dũng nói, đám giặc cái cười đùa với nhau như trêu gan mấy anh Thủy Quân Lục Chiến quá trẻ đang canh giữ họ. Tôi nói với Dũng tôi đi ngủ một lát, có thể đêm nay sẽ phải thức trắng đêm.
Khi tôi thức giấc th́ trời đă tối, tiếng pháo ta bắn đi ầm ầm, cho biết các pháo đội vẫn phải thay nhau bắn yểm trợ. Cả ngày hôm nay phi cơ chỉ xuất trận có vài lần. Bây giờ là lúc pháo binh phải vất vả suốt đêm. Đoàn xe tiếp tế đạn đă vào đến các vị trí pháo đội, đạn đủ bắn cả đêm.
V́ chưa chiếm được đồn Cửa Việt nên có lệnh tấn công. Tất cả các cánh quân đều đánh đêm để yểm trợ cho mũi đánh vào căn cứ Cửa Việt. Phi cơ soi sáng chưa lên vùng, tôi gọi anh Mỹ liên lạc hải pháo yêu cầu bắn đạn soi sáng. Nh́n về phía biển Bắc, những trái hỏa châu xa ngoài khơi cả cây số. Trung úy Dũng lôi anh Mỹ ra ngoài hầm, yêu cầu điều chỉnh. Anh ta “sorry” và nói như căi nhau với ai ngoài chiến hạm.
Đêm nay, hải pháo bắn thật nhiều, đêm cuối cùng nên mấy anh thủy thủ Mỹ bắn hết đạn cho nhẹ tàu. Pháo của Thủy Quân Lục Chiến cũng tác xạ hết mục tiêu này đến mục tiêu khác. Tất cả tiền sát viên tiền tuyến đều yêu cầu tác xạ. Có anh như say khói pháo, mỗi lần xin cả trăm tràng bắn hiệu quả, trăm tràng là 6OO trái, 3 xe GMC mới chở hết ! H́nh như có một cái ǵ thay đổi ở ngày mai, nếu ngưng bắn thực sự th́ cũng nên bắn cho hết đạn, nhưng làm sao tin được Cộng sản ? Ba tiểu đoàn pháo binh 1O5 ly và 12 khẩu 155 ly cùng tác xạ dữ dội, nhưng bắn hết đạn th́ không. Kể từ ngày Cộng sản khởi sự tấn công tràn qua vĩ tuyến, các pháo đội tác xạ luôn luôn có trên 3 đơn vị cấp số đạn đủ loại. Hầu như tất cả các đơn vị Thủy Quân Lục Chiến đều chạm địch. Ta không đánh lên th́ địch cũng lấn xuống, mà địch lấn xuống nhiều hơn. Ta chỉ có một mục tiêu đồn Cửa Việt mà lúc này vẫn chưa đánh được. Khi ánh b́nh minh vừa ló dạng, nh́n ra cửa hầm mới biết ḿnh thức trắng đêm mà không hay. Giờ tôi mới cảm thấy mệt không mở mắt được nữa. Tôi chỉ nói được câu: “Dũng trực máy, có ǵ gọi tôi dậy”, rồi ngả ḿnh xuống ghế bố thiếp đi.
Tám giờ sáng ngày 28/1/73 giờ ngưng bắn, người gọi tôi dậy là Thiếu tá Hart, cố vấn của tôi. Khi tôi ngồi dậy, nh́n tôi với vẻ mặt thật buồn ông nói:
- Chúng ta phải chia tay bây giờ, 1O phút nữa trực thăng sẽ tới đón tôi và toán hải pháo.
- Chúc bạn về b́nh an.
Tôi nắm chặt tay Hart. Đưa cho tôi con dao Thủy Quân Lục Chiến Hart nói:
- Tôi chỉ có cái này, ông giữ làm kỷ niệm.
Chiếc trực thăng xà xuống bốc Hart và 2 người thuộc toán hải pháo rồi bay nhanh ra biển. Ngoài khơi, hạm đội Hoa Kỳ đă quay mũi về hướng mặt trời mọc. Bây giờ tôi mới nhận thấy sự im lặng trên khắp mặt trận. Các binh sĩ t́m cột để cắm cờ, hàng trăm lá cờ đủ mọi cở mọc lên trên những miệng hầm. Nh́n đồng hồ mới 8 giờ 15, vừa lúc đó Trung úy Dũng gọi tôi. Tiền sát viên xin tác xạ, địch vi phạm lệnh ngưng bắn, đang tăng cường chiến xa đánh vào căn cứ Cửa Việt, quân ta đă phải chạy ra ngoài. Sư đoàn cho lệnh bắn. Chúng tôi mới thực sự ngưng bắn có 2O phút thôi.
Pháo đội K đóng phía Nam báo cáo địch cắm cờ Mặt trận giải phóng cách vị trí có 3OO mét, nhưng địch không khiêu chiến mà giơ tay vẫy chào. Tôi chỉ thị cho Trung úy Vinh hạ 2 khẩu sẵn sàng trực xạ nếu địch nổ súng. Khẩu đại liên 5O cũng hướng về địch chuẩn bị và tăng cường vọng gác.
Khoảng 1O giờ sáng ngày ngưng bắn có hiệu lực, th́ việc lấn đất dành dân của Cộng sản bắt đầu. Bên ta cũng phải đuổi những chốt của Cộng quân nằm sâu sau tuyến pḥng thủ . Phía mặt trận Cửa Việt, các đơn vị Cộng sản cứ từ từ tiến sát tuyến quân ta. Chưa có lệnh nổ súng từ cấp cao, quân ta cứ lùi dần, và không rơ có lệnh chính thức hay chưa, quân ta cũng phải nổ súng không cho địch tiến lại gần. Các tiền sát viên lại thi nhau xin tác xạ. Suốt đêm không ngủ, vừa chợp mắt hơn giờ đồng hồ, pháo thủ lại phải vác đạn nạp vào ṇng. Tiếng pháo bắn đi từ nhiều pháo đội, nhưng tiếng pháo Cộng quân thật là thưa thớt, chắc v́ tiếp vận không kịp. Riêng đạn của chúng tôi c̣n dự trữ hàng mấy chục ngàn trái, bắn cả tháng vẫn không hết.
Địch dồn áp lực thật mạnh phía căn cứ Cửa Việt, buộc quân ta lui dần, nhiều binh sĩ đă về đến vị trí của pháo đội I. Tôi đang tính cho pháo đội I lui về th́ có tiếng gọi xin tác xạ của một sĩ quan tiền sát tiểu đoàn 1 Pháo binh, nh́n trên bản đồ tôi nhận thấy anh đang đứng giữa vùng địch, quân bạn đă lùi về phiá Nam cả cây số. Tôi vội lên máy gọi anh:
- Anh Dũng, đây Hà Nội, bạn bè lui cả rồi sao bạn c̣n ngồi đó ?
- Đ.M tụi nó đông quá, Đại bàng bắn gấp cho tôi, càng nhiều càng tốt.
Tôi không nói ǵ thêm, chú em này hơi mát, đă chửi thề trên máy, chứng tỏ t́nh h́nh nguy hiểm. Tôi ra lệnh cả 3 pháo đội dồn hỏa lực cho anh, nếu không địch tràn lên anh sẽ bị bắt sống. Địch ngừng tại đó, và chỗ đó sau này là làn ranh chia đôi chiến tuyến. Chiều tối, nh́n đoàn chiến xa sáng hôm qua hùng dũng bao nhiêu, tối nay chạy về chiếc nọ kéo chiếc kia, lác đác vài chiếc chạy dọc theo bờ biển, trông thật thảm hại.
Sáng hôm sau, Bộ chỉ huy tiền phương và các pháo đội lùi về phía Nam 5 cây số. Bây giờ pháo đội K ở cao nhất, khó chịu nhất là Cộng sản chỉ cách vài trăm mét với lá cờ Mặt trận giải phóng thật to, to hơn những lá cờ vàng 3 vạch đỏ. Đứng ở đó, tôi nh́n rơ lính Cộng ca hát, vẫy tay chào, có cả vài đứa con gái. Ba hôm sau , được lệnh phải nhổ cái chốt này, pháo đội K đă trực xạ hơn trăm trái. Không biết mấy đứa con gái trẻ đó có chạy kịp không hay lại chôn thây trong những cồn cát trắng cho trọn lời thề “Sinh Bắc Tử Nam” ?
Những trận đánh nhỏ để lấn đất, thực ra để nhổ đi những chốt nằm thế da beo khó pḥng thủ, kéo dài cả tháng sau mới dứt. Sau này tôi được biết đă có những dàn xếp âm thầm giữa ta và địch cho bớt đổ máu.
Trận đánh Cửa Việt coi như trận đánh cuối cùng trong đời pháo thủ của tôi. Tháng giêng năm 1974, tôi về giữ chức vụ chỉ huy Pháo binh Sư đoàn, thay cho Trung tá Nguyễn Văn Trước giải ngũ. Cuối năm đó, bị thất sủng (mượn lời Trung tướng Nguyễn Đức Thắng nói với tôi ngày 29/4/75 tại số 1 đường Bạch Đằng “Ḿnh bị thất sủng, th́ ḿnh đi") tôi về phụ tá cho ông Hai Chùa ở pḥng thanh tra Sư đoàn. Tôi không tham dự những trận đánh cuối cùng của Thủy Quân Lục Chiến.
Tháng 3/75 tiểu đoàn 2 pháo tan hàng cùng Lữ đoàn 147 ở băi biển Thuận An, và ông Đạt chỉ huy trưởng pháo binh, đốt luôn 2 tiểu đoàn 1 và 3 ở Đà Nẵng... Sau 3O/4/75 hầu hết các sĩ quan pháo binh Thủy Quân Lục Chiến đi tù cải tạo, kể cả Đặng Bá Đạt, lẽ ra có thể cùng di tản với Bộ tư lệnh Sư đoàn. May mắn tôi và vài sĩ quan cấp nhỏ đi thoát trên đoàn tàu Hải quân di tản ra Côn Sơn lúc một giờ sáng ngày 3O/4.
Giờ đây nơi xứ người, tôi vẫn nói đùa với các con tôi:
- Bố không thua, trong đời lính của bố, bố chưa thua trận nào cả.
- Không thua sao bố chạy sang Mỹ ?
- Bố không thua v́ trận cuối cùng bố không tham dự.
Thằng cháu ngoại 5 tuổi cũng chen vào nói:
- You win, you never lose.
MX Trần Thiện Hiệu
__________________
LOÀI KHỈ TRỞ THÀNH LOÀI NGƯỜI MẤT TRIỆU NĂM
LOÀI NGƯỜI MUỐN TRỞ THÀNH LOÀI KHỈ TRƯỜNG SƠN HĂY GIA NHẬP ĐẢNG CS VN
HĂy CÓ Ư THỨC HỆ TỰ HỎI " TÔI ĐĂ LÀM G̀ CHO TỔ QUỐC , ĐỪNG HỎI TỔ QUỐC ĐĂ LÀM G̀ CHO TÔI
The Following User Says Thank You to hoanglan22 For This Useful Post:
Thiếu úy Nhảy Dù Lê Anh Thái tử trận khi tái chiếm cổ thành Quảng Trị 1972. Khi được đơn vị giao hoàn xác con, người cha là Lê Anh Tuyến đă t́m thấy một lá thư viết gởi bạn chưa kịp gởi trong những di vật c̣n lại của con. Ông đă phổ lá thư đó thành bài thơ sau đây có tựa đề là : LÁ THƠ PLEIME v́ thiếu úy Lê Anh Thái đă viết từ khi c̣n ở Pleime cho đến khi chuyển quân đến Quảng Trị vẫn chưa kịp gởi.
"Mày nghĩ, tụi ḿnh như cánh gió
Ai đi nhốt gió được bao giờ ! “...
LÁ THƯ PLEIME
Tao được thơ mày cả tháng nay
Hành quân liên tiếp suốt đêm ngày
Lưng không rời giáp, tay rời súng
Liên lạc th́ không có máy bay
Tao vẫn luôn luôn nhớ tụi mày
Nhớ Sài G̣n đẹp nắng vàng hây
Nhớ đường Lê Lợi ngập hoa nắng
Nhớ ngơ Tam Đa tà áo bay
Ngồi trên chiếc xe díp tuần pḥng căn cứ, Trung Tá Tựu thấy chiếc C130 bay lướt qua đầu ḿnh đáp xuống phi đạo, anh ra lệnh cho người tài xế ngừng xe lại để quan sát, chiếc phi cơ đang ngừng lại ở cuối phi đạo sát với ṿng đai phi trường. Cửa hậu của phi cơ được mở ra, một đám đông khoảng ba bốn chục người tay mang hành lư tràn qua băi cỏ phóng lên phi cơ. Cửa phi cơ được đóng lại, bốn cánh quạt cùng với hệ thống bán phản lực rít lên, phi cơ lao về phía trước rồi bốc minh rời khỏi phi đạo. Tựu đứng thẳng người, cánh tay giơ lên ra lệnh cho người xạ thủ vào vị thế chờ khi phi cơ vào đúng tầm đạn của khẩu đại liên. Nét mặt người xạ thủ đanh lên, anh cắn chặt môi đến bật máu, trên trán lấm tấm những giọt mồ hôi, ngón tay run run đặt lên c̣ súng sẵn sàng nhả đạn. Phi cơ bay ngang qua đầu nhưng Tựu vẫn đứng bất động, người xạ thủ ngước mắt nh́n “Ông Thầy” đợi lệnh để khai hỏa. Phi cơ bay lên như cố gắng nâng cao độ “climb” rồi từ từ biến ḿnh sau đám mây mù dầy đặc trên bầu trời của quê hương vào lúc những ḍng sử bi hùng của cuộc chiến đang từ khép lại…. Tựu buông một tiếng thở dài, vỗ vai người tài xế nói: “- Thôi ḿnh đi về”.
Sau bao năm theo “Thầy” đi hành quân ngoại biên, anh tài xế hiểu rơ “Ông Thầy” của ḿnh hơn ai hết. Từ những cuộc hành quân vượt đỉnh Trường Sơn, tới những lần xâm nhập mật khu của địch, anh luôn luôn để toát ra một phong độ hào sảng của một tráng sỹ nơi biên cương quan tái chốn xa trường. Cuộc sống của anh là cuộc sống của những người con yêu sẵn sàng hy sinh thân ḿnh cho đại cuộc. Mỗi bước chân của anh in đậm những ḍng thơ đầy tính nhân bản, trên những trang quân sử bi hùng và lăng mạn của dân tộc…Sự quyết định của anh ngày hôm nay có thể là đúng và cũng có thể là sai, nhưng chắc chắn đó không phải là sự quyết định của lư trí mà là sự quyết định của con tim…C130 một cái tên nghe quen thuộc và cũng rất thân thương. Trong những lần làm việc với C130, anh ít tiếp xúc với phi hành đoàn mà chỉ biết họ qua “tần số”. Từ những phi vụ thả toán, đến những phi vụ “bốc” thông điệp và bốc “hàng sống”. anh coi chiếc C130 như một người bạn thân thiết nhất của anh, làm thế nào anh có thể bắn hạ nó, cho dù có phải đánh đổi lấy những h́nh phạt nặng nề nhất của quân đội dành cho anh. Nghĩ như vậy anh thấy ḷng ḿnh thanh thản hơn…Cuộc chiến này rồi cũng có lúc phải kết thúc, kết thúc như thế nào th́ anh chưa biết, lệnh từ Nha Kỹ Thuật là phải bảo vệ sân bay để sẵn sàng cho cuộc triệt thoái toàn bộ của quân đội...
Ngày 30 tháng 4 năm 1975 miền Nam thất thủ, quân đội miền Bắc tràn qua vĩ tuyến 17 tiếp thu miền Nam và thủ đô SàiG̣n. Quân đội Việt Nam Cộng Ḥa tự giải thể, nhân dân miền Nam t́m đường thoát ra nước ngoài xin tị nạn chính trị đẻ tránh sự trả thù tàn độc của Cộng Sản …Sau 20 năm nội chiến, một cuộc chiến tàn bạo nhất trong lịch sử chiến tranh của nhân loại ở thế kỷ thứ 20 này. Lằn ranh chia cắt đă được xóa bỏ, và Việt Nam trở thành một nước theo chế độ Cộng Sản. Nhưng cũng kể từ đó người dân miền Nam sống trong cảnh tối tăm , u ám với một tương lai mù mịt…Hàng trăm những trại tù, những vùng kinh tế mới được dựng lên để giam giữ hành hạ và cướp bóc vơ vét tài sản của dân miền Nam. Thảm cảnh vợ con của Nguỵ Quân, Nguỵ Quyền ( tiếng của cộng sản ) bị cưỡng bức bởi những kẻ có quyền thế của chế độ mới đă làm cho người dân miền Nam càng thêm tủi hổ…Vết thương đời ngày đêm rỉ máu. ..Bây giờ th́ đă hơn nửa thế kỷ trôi qua , cuộc nội chiến đầy hận thù tàn bạo cũng đă chấm dứt, không c̣n những tiếng bom nổ đạn bay, những xác người gục ngă giờ đậy cũng đă tan biến vào với cát bụi để biến thành chất tố để vun xới cho rừng cây xanh lá cho những khóm hoa trổ sắc vàng tươi và cái c̣n lại là cái “hào khí” của những anh hùng liệt nữ, những người đă nằm xuống mà không bao giờ được thấy cái thành bại của cuộc chiến ḿnh đă tham dự, cái hào khí đó đang nằm trong những trang “Quân Sử” để tấu lên những “Điệp Khúc” cho bản “Trường Thiên Anh Hùng Ca” bất hủ của dân tộc…
Bây giờ th́ đă hơn nửa thế kỷ trôi qua, những người “Tị Nạn” tham dự cuộc chiến ngày nào cũng đang kề cận với những ngày tháng cuối cùng của cuộc đời, nhưng mỗi lần lật qua những trang chính sử của dân tộc th́ cái hào khí “Đông A” của những người trai thế hệ “ Mầu Tím Hoa Sim” của một thời chinh chiến ấy lại bùng lên để dệt thành những ḍng sử mới cho thế hệ ngàn sau chiêm ngưỡng…
20 năm sau ngày 30 tháng Tư oan nghiệt, tôi tất bật ngược xuôi làm kiếp chim trời xa tổ trên những nẻo đường xa lạ, tôi có dịp ghé thành phố San José, tôi điện thoại cho Tướng Minh xin được đến thăm ông. Nhận ra tôi ông mừng lắm, ông nói ông rất thích những bài viết của tôi trong mục “Đem tâm t́nh nói chuyện với lịch sử”, rồi ông nói với tôi để ông gọi cho Phan Vũ Điện tổ chức một tiệc rượu bỏ túi và mời một số anh em Không Quân đến nhà Điện để hàn huyên tâm sự…Trong lúc nói chuyện Điện kể lại chuyến bay nghẹt thở trong lúc cất cánh từ phi trường Long Thành, Chiến nói: “ Trong cuộc đời bay bổng, bao nhiêu lần vào sanh ra tử, nhưng chưa bao giờ anh cảm thấy hồi hộp và căng thẳng như lúc bay ngang tầm súng đại liên trên chiếc xe díp pḥng vệ phi trường, lúc bấy giờ toàn thân anh như tê dại, miệng thầm đọc kinh “Đức Mẹ” hằng cứu giúp và “Quan Thế Âm Bồ Tát”…Khi phi cơ lên đến cao độ b́nh phi, thẳng đường lấy hướng đi Singapor anh mới hoàn hồn…Tướng Minh ngồi trầm ngâm nói: “ĐM…Cuộc đời thật là “Vô Thường” không biết đâu mà lường trước được…”
Bẵng đi một khoảng thời gian sau, tôi có dịp gặp lại Tựu, người bạn cũ từ thủa c̣n mài đũng quần trên ghế nhà trường. Chung nhóm với Trịnh Đức Tự, Đào Văn Năng…Chúng tôi cùng xin đầu quân vào Quân Chủng Không Quân. Tôi và Tự qua khỏi ṿng khám tổng quát, được đi tiếp, c̣n Tự và Năng phải ở lại để đi theo con đường “định mệnh “ riêng của đời ḿnh…V́ tính đa năng của Không Quân, thỉnh thoảng tôi vẫn được gặp họ, nhất là Tựu, trong những lần hành quân trên Bắc Thái…Chúng tôi yểm trợ cho Tựu “bốc” những toán Biệt Kích Dù trên đất Bắc…Ngồi nói chuyện trong buổi tiệc cưới của cô cháu gái Thanh Hà, nữ ca sĩ duyên giáng nổi tiếng nhất của cộng đồng người Việt tại hành phố Raleigh, thuộc tiểu bang North Carolina. Sau khi nâng ly mừng cho Cô Dâu và Chú Rể được bay cao và bay xa trong ṿm trời của yêu đương hạnh phúc, Tựu nói với tôi : “- Trong cuộc sống hiện tại, có những chuyện ngày xưa mà bây giờ nghĩ lại tôi vẫn tưởng chừng như mới xẩy ra ngày hôm qua…Gương mặt Tựu chùng xuống ch́m vào một vùng kư ức nhạt nḥa những h́nh ảnh của một thời…Tựu nói :’- Nếu sáng hôm ấy tôi ra lệnh cho người xạ thủ khai hỏa th́ chắc chắn chiếc C130 sẽ bốc cháy và nổ tung trên bầu trời, th́ suốt cuộc đời tôi sẽ không lúc nào được hưởng những giây phút thanh thản như ngày hôm nay…và biết đâu tôi lại chẳng theo hai người bạn trong một tai nạn xẩy ra cho 3 người chúng tôi trong toán kiểm tra chương tŕnh xây cất của tập đoàn “Trump Tower” ở Miami, FL. về một cơi vô h́nh nào đó rồi…Tôi nói với anh :”- Cuộc đời thật là vô thường, nếu nói theo tinh thần “Thập Nhị Nhân Duyên” trong Phật Giáo th́ đó là cái nghiệp của chúng sinh, không ai thoát khỏi…Tôi biết người lái chiếc C130 ngày hôm ấy, anh ta đang định cư ở San José, người đầu sông, kẻ cuối sông, nay bắc nhịp cầu “Ô Thước” để nhâm nhi ly rượu “tri kỷ tương phùng như sương khói…” chắc là sẽ thú vị lắm đấy. Tựu trầm ngâm, giọng nói như tan loăng vào khoảng không vô tận :”- Thôi…cứ để chuyện đó nằm yên trong qúa khứ, nhắc đến chỉ làm cho cuộc sống càng thêm sáo trộn…” Tôi nâng ly ngửa cổ uống cạn ly rượu như cảm thông cùng câu nói đầy chất “thiền” của Tựu.
Trần Ngọc Nguyên Vũ
__________________
LOÀI KHỈ TRỞ THÀNH LOÀI NGƯỜI MẤT TRIỆU NĂM
LOÀI NGƯỜI MUỐN TRỞ THÀNH LOÀI KHỈ TRƯỜNG SƠN HĂY GIA NHẬP ĐẢNG CS VN
HĂy CÓ Ư THỨC HỆ TỰ HỎI " TÔI ĐĂ LÀM G̀ CHO TỔ QUỐC , ĐỪNG HỎI TỔ QUỐC ĐĂ LÀM G̀ CHO TÔI
The Following 3 Users Say Thank You to hoanglan22 For This Useful Post:
Ḿnh có ư kiến nhỏ là bác HL nên làm 1 cái mục lục ngay tại trang đầu và update thường xuyên ,để người đọc dễ t́m những bài ḿnh muốn đọc ,hay muốn đọc lại hoặc post bài ḿnh thấy hay mà không sợ bị trùng .Giống như ḿnh khi tính post bài nào ḿnh cũng phải mở lại từ trang đầu ,coi tới trang cuối để biết bài đó bác hay có ai đă post rồi hay chưa .
Thí dụ :
Trận M'Drack của Lữ Đoàn 3 Dù
Một trận chiến 44 năm về trước
Niềm hănh diện và tự hào BCD -Lê Đắc Lực
Tử Thần Trong Cụm Lục B́nh - Nguyễn Đ́nh Sài http://vietbf.com/forum/showthread.php?t=1202507
Ḿnh có ư kiến nhỏ là bác HL nên làm 1 cái mục lục ngay tại trang đầu và update thường xuyên ,để người đọc dễ t́m những bài ḿnh muốn đọc ,hay muốn đọc lại hoặc post bài ḿnh thấy hay mà không sợ bị trùng .Giống như ḿnh khi tính post bài nào ḿnh cũng phải mở lại từ trang đầu ,coi tới trang cuối để biết bài đó bác hay có ai đă post rồi hay chưa .
Thí dụ :
Trận M'Drack của Lữ Đoàn 3 Dù
Một trận chiến 44 năm về trước
Niềm hănh diện và tự hào BCD -Lê Đắc Lực
Tử Thần Trong Cụm Lục B́nh - Nguyễn Đ́nh Sài http://vietbf.com/forum/showthread.php?t=1202507
:thankyou : Mấy Bác cho ư kiến hay . Lúc trước ḿnh tính làm mục lục vần A tới Z . chỉ cần nhấn vào thứ tự sẽ nhảy bài đó lên . Nhưng ḿnh thử hoài mà không được Bác nào biết cách chỉ dùm cho ḿnh với: hafppy:
__________________
LOÀI KHỈ TRỞ THÀNH LOÀI NGƯỜI MẤT TRIỆU NĂM
LOÀI NGƯỜI MUỐN TRỞ THÀNH LOÀI KHỈ TRƯỜNG SƠN HĂY GIA NHẬP ĐẢNG CS VN
HĂy CÓ Ư THỨC HỆ TỰ HỎI " TÔI ĐĂ LÀM G̀ CHO TỔ QUỐC , ĐỪNG HỎI TỔ QUỐC ĐĂ LÀM G̀ CHO TÔI
The Following User Says Thank You to hoanglan22 For This Useful Post:
:thankyou : Mấy Bác cho ư kiến hay . Lúc trước ḿnh tính làm mục lục vần A tới Z . chỉ cần nhấn vào thứ tự sẽ nhảy bài đó lên . Nhưng ḿnh thử hoài mà không được Bác nào biết cách chỉ dùm cho ḿnh với: hafppy:
Vấn đề ở đây là do một trang có nhiều bài viết ,nên sắp xếp theo thứ tự nó không hoàn hảo như khi mỗi bài viết nằm ở 1 trang hay một bài post riêng rẽ . Bác có thể dùng lịnh list để làm thí dụ như :
Vấn đề ở đây là do một trang có nhiều bài viết ,nên sắp xếp theo thứ tự nó không hoàn hảo như khi mỗi bài viết nằm ở 1 trang hay một bài post riêng rẽ . Bác có thể dùng lịnh list để làm thí dụ như :
Bác chỉ rơ một chút cách thức làm . Click vào chỗ nào để làm cái kiểu như của bác
Thí dụ bài Binh chủng truyền tin nếu bác muốn đánh dấu là bài số 2 của những bài mang vần B ,th́ bác ghi số 2 xong ghi địa chỉ của bài viết (url) sau đó tên bài như dưới đây (ḿnh để hai dấu mở [ và đóng ] cách ra để bác thấy rơ .
Thí dụ bài Binh chủng truyền tin nếu bác muốn đánh dấu là bài số 2 của những bài mang vần B ,th́ bác ghi số 2 xong ghi địa chỉ của bài viết (url) sau đó tên bài như dưới đây (ḿnh để hai dấu mở [ và đóng ] cách ra để bác thấy rơ .
Thiếu úy Nhảy Dù Lê Anh Thái tử trận khi tái chiếm cổ thành Quảng Trị 1972....
"Mày nghĩ, tụi ḿnh như cánh gió
Ai đi nhốt gió được bao giờ ! “...
LÁ THƯ PLEIME
Hôm qua địch pháo giữa ban ngày
Tao bị thương xoàng ở bả vai
Mảnh đạn c̣n ghim trong thớ thịt
Mày đừng có nói mẹ tao hay
Những đêm biên cảnh sống xa nhà
Cũng thấy đôi lần nhớ xót xa
Cũng có đôi lần tao muốn khóc
Muốn về thăm mẹ... thế nhưng mà...
Thôi nhé, thư sau tao viết tiếp
Trực thăng đă đáp trong ṿng đai
Tản thương lính đă đưa lên đủ
Tao viết thơ này vội gởi ngay.
Lê Anh Tuyến
Đọc lại những vấn thơ nấy hay và cảm động quá làm ḿnh chảy nước mắt và ḿnh bồi hồi nhớ lại năm 1972 ḿnh làm ǵ ?Thiếu úy Lê Anh Thái tử trận ở Quảng Trị năm đó.C̣n ḿnh là trung úy đang công tác tài chánh kẹt lại ngót tuần ở An lộc B́nh Long và làm quen thân thiết với 2 thiếu úy Ng. và Ph. lúc đó là "chánh văn pḥng" mà giửa tụi ḿnh đùa với nhau là "tài lọt" của tướng Lê Văn Hưng.Ḿnh th́ ôm túi tiền mặt mà phải chia xẽ gậm nhai cơm xấy và ḿ gói thật là trớ trêu nhưng bù lại ḿnh hiểu được thế nào là huynh đệ chi binh quá đậm đà không bao giờ c̣n dịp có lại đựơc ...
Và bây giờ khi nhắc lại binh chủng Truyền Tin ḿnh c̣n nhớ tới trung úy Lợi rất dể thương ở trường Truyền Tin mà ai cũng phải biết v́ cuối tháng là phải gặp ổng và những kỷ niệm tắm biển ở Vùng Tàu với ông và nay th́ ông đang định cư ở Na uy.
Nhờ Trang Lính nầy làm ḿnh nhớ lại những kỷ niệm vui buồn chan chứa một thời đời lính cúa ḿnh và c̣n nửa....
Cám ơn những lời thơ tâm t́nh c̣n lưu lại xót xa của cố Thiếu Úy Thái làm cho Wonderful đọc và nước mằt c̣n rơi..
Nhờ HoàngLan kiếm được.
Hay quá HoàngLan ơi.......
Last edited by wonderful; 02-25-2019 at 23:35.
The Following 2 Users Say Thank You to wonderful For This Useful Post:
PS : làm thử cái khác nó lại không work . Nghĩ chắc sắp theo thứ tự của vần rồi kèm số trang dễ hơn
Nếu bác không hỏi,th́ ḿnh cũng không t́m ra cách làm ,v́ hồi đó đến giờ ḿnh chưa làm chuyện này bao giờ . Ḿnh chỉ nghĩ nếu có mục lục th́ sẽ đỡ mắc công ,sẽ không có những post trùng . V́ như bác chẳng hạn ,post nhiều quá ,làm sao nhớ ḿnh đă post rồi hay chưa .
Có 1 chút xíu mất công ở đây là mục lục sẽ nằm ở đâu ?Nếu bây giờ ḿnh cho nó vào trang đầu ,th́ các bài post có thể sẽ không c̣n nằm ở vị trí như lúc đầu nữa .Cho nên sau khi để mục lục vô ,ḿnh phải coi lại đường link của bài post ,để sửa lại cho nó đúng .
Ḿnh mới làm 1 phần bác coi thử (trong đó có 2 bài bác post bị trùng ):
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.