HƯỚNG DẪN SƠ CỨU (FIRST AID)
KHI BỊ CÔN TRÙNG, ĐỘNG VẬT VÀ NGƯỜI CẮN TRONG LÚC SINH HOẠT NGOÀI TRỜI Lynn Ly phỏng dịch theo "The Everything First Aid"
Những hoạt động ngoài trời như làm việc, vui chơi, giải trí, du ngoạn ở trong một số hoàn cảnh , khí hậu , và thời tiết . Khí hậu nóng và lạnh đều có thể gây ra những hệ quả đối lập (adverse consequences), và những sinh vật (critters) sống bên ngoài thỉnh thoảng gây dị ứng (ngứa ngáy khó chịu) hoặc tổn thương . Cơ thể bị thiếu nước hoặc ở cao độ (thí dụ lên đỉnh núi) và ở trong một số điều kiện ngoài trời khác cũng có thể làm bạn cảm thấy suy yếu đi .
Cho dù không có vấn đề ǵ khi bạn hoạt động ngoài trời, nhưng thật quan trọng bạn biết làm ǵ để chăm sóc hoặc trợ giúp những người bị chấn thương, bị bệnh tật bất ngờ .
I) BỊ CÔN TRÙNG, LOÀI VẬT VÀ NGƯỜI CẮN
Nhiều loại côn trùng và các sinh vật khác, bao gồm cả con người, gây ra các vết cắn và vết châm chích có thể cho cảm giác không thoải mái hoặc đe dọa tính mạng từ nhẹ nhẹ đến trung b́nh. Điều quan trọng là biết làm ǵ, làm thế nào để trị liệu, và khi nào th́ cần t́m kiếm đến trợ giúp từ chuyên gia y tế để trị liệu bất kỳ thương tổn tàng ẩn bên trong.
1) B̉ CẠP CẮN (SCORPION BITES)
Ḅ cạp là loại côn trùng nhiều chân có h́nh dạng giống tôm hùm (lobster-like arthoropods) nằm trong xếp loại côn trùng có nọc độc (arcahnid class, cùng loài nhền nhện = spider class), có một ng̣i / kim xoăn ở phần cuối nơi đuôi, và chúng thường được t́m thấy ở vùng sa mạc phía Tây Nam của Mexico (nước Mễ Tây Cơ). Những vết chích / đốt của bọ cạp dường như không có khả năng gây tử vong và dễ dàng điều trị, nhưng lại nguy hiểm cho trẻ nhỏ và người già hơn . Những triệu chứng bao gồm đau nhức ngay lập tức (immediate pain), nóng rát (burning), sưng tấy chút chút (minor swelling) và cảm giác tê (numb) hoặc ngứa ran (tingling sensation).
Những buớc sau đây cần nên thực hiện để trị liệu vết ḅ cạp cắn:
1. Rửa vùng bị ḅ cạp cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước
2. Dùng túi trườm lạnh đặt lên vùng bị ḅ cạp cắn trong ṿng 10 phút , nếu cần thiết th́ lập đi lập lại việc trườm lạnh vùng bị cắn với khoảng cách giữa các lần trườm lạnh là 10 phút .
3. Gọi điện thoại đến trung tâm kiểm soát chất độc (the Poison Control Center), hay đi bệnh viện khi có bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng ǵ
2) BỌ VE CẮN (TICK BITES)
Những người sống vùng rừng cây hay đồng cỏ, hay những người dành thời gian vui chơi giải trí ở những khu vực này th́ dễ bị bọ ve cắn . Loài côn trùng nho nhỏ này sống bằng cách hút máu các loài động vật có vú (mammals) thí dụ như hươu nai (deer), loài gậm nhấm (rodents), thỏ (rabbits) và có thể truyền bệnh từ động vật sang người .
Việc sơ cứu (first aid) những vết bọ ve cắn bao gồm loại bỏ con bọ ve đang bu bám ngay lập tức để tránh những phản ứng từ vết cắn và giảm thiểu tối đa các loại bệnh nhiễm trùng do bọ ve gây ra thí dụ bệnh Lyme, bệnh nóng sốt Colorado bọ ve (Colorado tick fever), bệnh nóng sốt được phát hiện ở núi đá (Rocky Mountain Spotted fever)
Để tháo bỏ con bọ ve bu bám trên người , hăy làm như sau:
1. Dùng cây nhíp (tweezers) hay cây kẹp nhỏ nhỏ cong cong hay thẳng thẳng (small curl or flat forcepts) kẹp lấy đầu con bọ ve và càng cận sát nơi da đang bị con bọ ve cắn càng tốt, rồi nhẹ nhàng kéo ra, đừng bóp nát hay xoay vặn con bọ ve
2. Rửa vùng bị bọ ve cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước.
3. Bôi thuốc Antihistamine hoặc loại 1% hydrocortisone cream (loại kem chứa 1% chất hydrocortisone)
Cần phải có sự chăm sóc y tế chuyên nghiệp , nếu con bọ ve cắn quá sâu và bạn không thể tháo gỡ nó ra được, hoặc bạn đang ở trong khu vực được thông báo là có nhiều nguy cơ bị bệnh lyme, hoặc bạn có triệu chứng nóng sốt hay triệu chứng cảm cúm , hoặc bạn có trải nghiệm bắp thịt trở lên suy nhược, tê liệt (paralysis) , hoặc nổi vết tṛn đỏ trên da gọi là "phát ban mắt ḅ" (the bull's eye rash) là đặc chưng của bệnh Lyme .
CẢNH BÁO !!!
Đừng bao giờ bôi petroleum jelly (vaseline), rượu cồn ( alcohol ) ahy ammonia lên con bọ ve - chúng sẽ cắn chặt sâu vào da hơn. Nếu bạn đang ở trong vùng cảnh báo có nhiều nguy cơ bệnh Lyme mà bị bọ ve cắn, bạn nhất định phải phone báo bác sĩ để được tư vấn và ngay lập tức được chăm sóc và điều tri bao gồm việc sử dụng thuốc kháng sinh
Bảy Triệu Chứng Bị Đau Tim Mà Bạn Không Nên Lơ Là Bỏ Qua - Theo Healthy Living
Hàng năm có khoảng 38 ngàn phụ nữ tuổi dưới 50 bị đau tim, heart attack. V́ thế đừng tưởng c̣n trẻ mà không bị heart attack.. sau đây là những dấu hiệu báo trước là cơn đau tim sẽ đến
1. Hụt hơi: hơi thở ngắn, bạn phải thở nhiều để lấy hơi vào phổi
2. Chân tay bị tê, nhất là ở các đầu ngón tay, ngón chân
3. Chóng mặt không nguyên do.. có nghĩa là tim không nhận đủ máu
4. Đau hàm: dây thần kinh dẫn từ hàm xuống tim.. nếu bạn đau hàm liên tục, th́ đó là đau răng..
C̣n nếu thỉnh thoảng đau bất chợt th́ đó là đau tim
5. Cảm thấy áp lực đè nặng lên ngực hay lưng, lúc có lúc không và kéo dài cả tuần lễ. Nếu bạn cảm thấy áp lực đè nặng trên ngực, và kèm theo những triệu chứng như nôn mửa, th́ hăy đến ngay pḥng cấp cứu bệnh viện.
6. Nôn mửa
7. Hết sức mệt mỏi: nếu bạn đi một block đường là phải nghỉ, hay đang làm việc phải ngồi nghỉ mệt.. đây là những dấu hiệu cho thấy là máu không vào tim đủ.
Căng thẳng tinh thần cũng là nguyên nhân gây bệnh đau tim, đột quỵ
(Theo AFP Relaxnews)
Theo bản khảo cứu của bác sĩ Matthias Nahrendorf của trường đại học y khoa Havard th́ một khi tinh thần của bạn căng thẳng(stress), số bạch huyết cầu được tạo ra nhiều hơn hoặc những bạch huyết cầu này ở sai chỗ, sẽ gây nguy hiểm.
Các bạch huyết cầu được tạo ra nhiều hơn, bám vào thành các mạch máu, ngắn cản sự lưu thông của luồng máu, khiến mạch máu bị tắc gây stroke hay heart attack.
Cách Đơn Giản Loại Bỏ Cảm Giác Thèm Ăn Và T́nh Trạng Béo Ph́
Để khắc phục cảm giác thèm ăn và có một thân h́nh thon gọn, bạn nên tham khảo những thông tin liên quan đến thèm ăn. Ảnh minh họa
Để khắc phục cảm giác thèm ăn và có một thân h́nh thon gọn, bạn nên tham khảo những thông tin dưới đây.
Có những người chỉ có cảm giác đói khi tới bữa ăn trong khi số khác lại luôn luôn thấy thèm ăn và tăng cân vùn vụt. Chắc chắn, bạn sẽ không bao giờ muốn ḿnh là người rơi vào trường hợp thứ hai. Vậy làm thế nào để khắc phục t́nh h́nh và có một thân h́nh thon gọn?
Trước tiên ta cần hiểu đâu là cảm giác đói thật?
Đói và thèm ăn không phải là một. Việc phân biệt chúng sẽ giúp bạn khắc phục một số ngộ nhận nguy hiểm.
Đói là một hiện tượng sinh lư: nó xảy ra khi cơ thể của bạn c̣n ít năng lượng, đặc biệt là khi thiếu tinh bột - chất chính tạo ra năng lượng cho cơ thể.
Sau đó bạn có một cảm giác dạ dày trống rỗng, và kêu ùng ục. Khi đó đầu bạn không thể tập trung được và bạn c̣n trở nên cáu kỉnh.
Đói là hiện tượng hoàn toàn b́nh thường trước các bữa ăn (bữa ăn sáng, ăn trưa hoặc ăn tối). Khi ăn, bạn sẽ cảm thấy khỏe hơn ngay.
Sự thèm ăn là ǵ?
Đó là một mong muốn được ăn, ngay cả khi bạn chưa đói hoặc đă ăn đủ no.
Bạn muốn ăn hai món tráng miệng vào cuối bữa ăn tối, ăn thêm những chiếc bánh quy vào buổi chiều, và một bữa trưa thịnh soạn. Thực tế là, bạn thường muốn ăn ngay cả khi bạn không thực sự đói.
Nếu bạn đặt câu hỏi "Tôi có thực sự đói? " trước khi thưởng thức gói bánh quy, và nếu bạn uống một ly nước trước khi đầu hàng trước cám dỗ đó, th́ vẫn có cơ hội giúp bạn vượt qua được cảm giác đó!
Làm thế nào để kiểm soát sự thèm ăn của bạn?
Đơn giản chỉ cần bằng cách ăn chậm.
Thật vậy, bộ năo có một trung khu thần kinh ghi lại tất cả mọi thứ bạn ăn: calo, chất đạm, chất béo, tinh bột. Đây là trung tâm điểu khiển cảm giác no của bạn kể từ khi bạn được sinh ra.
Dần dần, khi bạn nạp thức ăn gần đến đến định mức, trung tâm điều khiển cảm giác no của bạn sẽ gửi đi những tín hiệu khiến bạn bớt thèm ăn. Và khi bạn đă đạt đến định mức này, bạn không c̣n chút cảm giác thèm ăn nào nữa.
Để đạt được điều đó, bạn phải ăn chậm, nhai kỹ cho đến khi thức ăn đều mềm nát ra.
Tại sao? Bởi v́ trung tâm cảm điều khiển giác no của bạn chỉ hoạt động thực sự sau khi bạn đă ăn được 15 phút. Nếu bạn nuốt quanh, trung tâm không ghi nhận chính xác những ǵ bạn đă ăn.
Từ việc ăn nhanh, bạn sẽ ăn quá nhiều. Hăy nhai từ từ để ăn ít hơn!
Làm thế nào để đánh lừa cảm giác thèm ăn của bạn?
Câu trả lời là kích hoạt trung tâm cảm giác no của bạn trước giờ ăn chính.
Ăn một miếng bánh ḿ trước khi bạn vào bàn ăn. Các tín hiệu về "tinh bột" sẽ được trung tâm ghi nhận và làm nó hoạt động. Sau đó, bạn sẽ ăn ít hơn một cách hoàn toàn tự nhiên.
Uống nước ép cà chua, hoặc ăn một quả táo, cũng có hiệu quả tương tự. Và nó mang lại cho bạn những chất chống oxy hóa có lợi cho sức khỏe.
Tiếp đó, hăy luôn luôn bắt đầu bữa ăn với rau tươi. Bạn cần nhai kỹ chúng trước khi nuốt. Lượng rau sẽ làm đầy đáng kể dạ dày bạn và giúp bạn nhanh có cảm giác no.
Đây là lư do tại sao sẽ là khôn ngoan hơn khi ăn một món salad xanh trước bữa ăn thay v́ là sau bữa ăn như thông lệ.
Các cách khác để đánh lừa cảm giác thèm ăn
Bánh ḿ, nước ép cà chua, rau rất hữu dụng cho việc lấp đầy dạ dày của bạn.
Ngoài ra, những chất rất tốt khác như: gôm, pectin, tảo cũng có thể khiến cơ thể hấp thụ một lượng lớn nước làm tăng trọng lượng thật cơ thể (khi đó nước chiếm 80-100% trọng lượng cơ thể). Các chất này tồn tại ở dạng bột hoặc dạng viên. Do đó, chúng ta sẽ hấp thụ rất nhiều nước khi ăn những đồ ăn có chứa những chất này để giảm cảm giác thèm ăn.
Vài Vấn Đề Ưu Tiên Cho Sức Khỏe Tuổi Vàng - Lê Quang Thọ
“When grace is joined with wrinkles, it is adorable;
There is an unspeakable dawn in happy old age.”
Victor Hugo.
Tuổi Vàng là thời gian mà ta sẽ trải qua khi đă đóng góp nhiều công sức, tâm năo cho xă hội cũng như cho gia đ́nh con cháu. Tại nhiều quốc gia, tuổi đó được coi như từ 65 trở lên. Tuổi mà xă hội cho ḿnh cái quyền vui thú điền viên với những khoản trợ cấp theo luật định hoặc tiền hưu, tiền để dành sau nhiều năm lao động.
Với tuổi này, sức khỏe con người phụ thuộc vào nhiều yếu tố.
Có những yếu tố ngoài tầm kiểm soát của mỗi cá nhân như chủng tộc, đặc tính di truyền, phái tính.
Ngược lại, cũng có một số yếu tố mà khi muốn duy tŕ một sức khỏe tốt, ta có nhiều khả năng ảnh hưởng tới. Đó là thói quen tốt xấu trong nếp sống hàng ngày; mức độ quan tâm tới việc chăm lo sức khỏe; sự lượng định chính xác các điều kiện y tế trong môi trường chung quanh; thái độ thích ứng với tiến tŕnh lăo hóa; dinh dưỡng ẩm thực và phương pháp vận động cơ thể.
Xin hăy cùng phân tích một số yếu tố vừa đan cử, rút tỉa ra những đường hướng, những quy luật cần theo để có một tuổi vàng an lạc.
MỐI QUAN TÂM VỀ Y-TẾ
Sự quan tâm, chăm sóc này là điều ta cần thực hiện liên tục trong suốt cuộc đời. Tới tuổi vàng, nó sẽ trở thành ưu tiên số một.
Ở tuổi này, cơ thể con người sẽ trải qua nhiều đổi thay về thể xác lẫn tâm hồn. Các đổi thay đều làm suy yếu một số chức năng cũng như hệ thống pḥng chống bệnh tật của cơ thể. Người cao tuổi cần chủ động, tích cực trong việc chăm sóc sức khỏe của ḿnh; cần hiểu rơ những vấn đề ḿnh phải đối phó, v́ các nhu cầu về y tế bây giờ không giống như mấy chục năm về trước.
Hiểu biết những thay đổi đó rất cần thiết để ứng phó, thích nghi.
1-Theo thời gian, tế bào thần kinh bị hủy diệt dần dần mà không được thay thế; lượng máy nuôi dưỡng óc giảm, sự suy nghĩ bắt đầu chậm chạp, rối loạn, nhầm lẫn.
2-Thủy tinh thể của mắt trở nên cứng đục, vơng mạc kém nhạy cảm với ánh sáng, thị giác giảm khi sự vật ở gần hay trong bóng tối.
3-Tai nghe nghễnh ngăng, khó bắt được các âm thanh có tần số cao và tiếng nói b́nh thường.
4-Ăn uống mất ngon. Thức ăn như đắng chát v́ tế bào vị giác trên lưỡi ngày một ít đi; miệng khô v́ hiệu năng sản xuất của hạch nước miếng giảm tới mức đáng ngại.
5-Khứu giác kém, mũi không phân biệt và tiếp nhận được mùi của hóa chất, thực phẩm.
6-Nhịp tim chậm, lượng máu xuất tim giảm, cơ tim xơ cứng, dễ bị suy tim, gây ngất xỉu, khiến ta không cáng đáng được những công việc thường làm khi c̣n trẻ.
7-Hơi thở ngắn, nhanh, lượng dưỡng khí trong máu giảm. Tất cả đưa đến khó thở, dễ thấm mệt khi làm việc chân tay.
8-Gan teo. Lượng máy lưu thông qua gan giảm; chức năng thanh lọc độc chất kém hữu hiệu. Thuốc uống vào được giữ trong cơ thể lâu hơn và ở mức độ cao hơn.
9-Thận cũng nhỏ đi. Máu đi qua thận giảm, nước tiểu loăng. Khả năng tống xuất chất muối kém, dễ gây sự khô nước trong người và kéo dài tác dụng của nhiều loại dược phẩm. Bàng quang co bóp yếu, gây chứng khó tiểu và chứng không nín đái được. Nhiếp hộ tuyến sưng, gây bí tiểu, đôi khi phải thông cho dễ chịu.
10-Lớp mỡ dưới da teo, tuyến mồ hôi và tuyến nhờn kém hoạt động. Hậu quả là da khô, nhăn nheo, dễ bị tổn thương, ít chịu đựng được nhiệt độ lạnh giá.
11-Hệ thống miễn nhiễm yếu, sự sản xuất kháng thể bị tŕ trệ, cơ thể dễ bị nhiễm trùng, bệnh tật sẽ trầm trọng hơn.
12-Đời sống tính dục cũng có nhiều thay đổi, nhưng nói chung th́ khả năng t́nh ái nam nữ giới tồn tại tới tuổi 80,90.
13-Về tâm trí, khả năng thâu nhận kiến thức bằng suy luận, trực giác hay giác quan có nhiều rối loạn.
Trí nhớ ngắn hạn kém dần.
Tri thức lỏng, gồm khả năng thích nghi với hoàn cảnh mới và giải quyết cấp bách các vấn đề, đều giảm đi với tuổi già.
Tri thức kết tính lại tăng lên. Tri thức này bao gồm khả năng thu nhập, tích lũy những hiểu biết về vũ trụ, ngôn ngữ, sự việc, ngày tháng, tên tuổi, nghề nghiệp. Thành ra khi ngồi hầu chuyện với một trưởng lăo, ta cứ được nghe các vị kể vanh vách những sự việc xảy ra xưa rất xưa.
Cũng trong phạm vi tâm thần, nhiều người già có một số phản ứng tâm lư tiêu cực.
Họ thường trầm mặc bi quan, hạ giá khả năng bản thân, thích cô đơn, giảm quan hệ qua lại, hay than thân trách phận hoặc oán trách người khác. Có người đang năng động, đột nhiên thu ḿnh: bạn bè mời sinh hoạt, ăn uống đều từ chối, lại c̣n dẹp bỏ những hoạt động mà trước đây họ say mê. Lư lẽ chính được nêu ra là: "Tôi già rồi, đâu c̣n khỏe mạnh như trước". Con cái nhiều khi thắc mắc là bố tôi không c̣n là bố tôi của mấy năm về trước hoặc tôi không thể nào hiểu được mẹ tôi nữa.
Biết được những thay đổi trong cơ thể và những bệnh thường có của ḿnh chưa đủ, ta c̣n cần hợp tác chân thành với người thầy thuốc gia đ́nh. Cũng phải lựa chọn một thầy thuốc có lương tâm chức nghiệp, sẵn sàng dành th́ giờ cho bệnh nhân, chăm sóc, giải thích kỹ càng bệnh tật và nhu cầu trị liệu. Không được "Lương Y như từ mẫu" th́ cũng với tinh thần nhiều phục vụ hơn là thương mại.
Ngoài ra, cũng nên gây mối giao hảo tốt với cô y tá của ông bác sĩ, v́ "quan xa, nha gần". Cô ta sẽ là người mà ta tiếp xúc nhiều hơn như lấy hẹn, hỏi thuốc, hỏi kết quả thử nghiệm hoặc xin mua thêm thuốc.
Hăy tích cực trong việc tự săn sóc sức khỏe.
Đề pḥng bệnh bằng sự chích ngừa như cúm, viêm phổi, viêm gan...
Tham dự chương tŕnh sớm phát hiện bệnh như chụp h́nh nhũ hoa t́m kiếm ung thư vú, khám t́m ung thư nhiếp hộ tuyến, làm Pap Smear cho ung thư cổ tử cung...
Khám sức khỏe tổng quá hàng năm dù không có bệnh. Sự khám tổng quát này nhằm mục đích là t́m ra những dấu hiệu của bệnh trước khi bệnh lan rộng. Trong dịp này, thầy thuốc sẽ có cơ hội giải đáp những thắc mắc ta nêu ra, kiểm soát toàn bộ sức khỏe của ḿnh. Đây cũng là dịp để thầy thuốc thực hiện một số thử nghiệm về máu để coi mức độ đường, cholesterol, hồng cầu, bạch cầu; thử nghiệm nước tiểu để coi t́nh trạng chức năng của thận, bàng quan. Khám ngực nhũ hoa, khám hậu môn nhiếp hộ tuyến, làm Pap Smear tử cung quư bà cũng nằm trong chương tŕnh khám sức khỏe tổng quát hàng năm.
Sau cùng là ta cần sử dụng thuốc men đúng lời chỉ dẫn, giữ hẹn tái khám, kiêng khem trong việc ẩm thực, ngủ nghỉ đầy đủ để ǵn giữ tuổi vàng.
THÁI ĐỘ TÍCH CỰC TRƯỚC SỰ HÓA GIÀ
Đă sống tới tuổi 65 th́ sẽ có nhiều triển vọng là ta sẽ sống tới ngoài 80-90. Thành ra giai đoạn tuổi già có thể là khoảng thời gian lâu hơn tuổi trung niên hay thiếu niên. Để an hưởng tuổi vàng, ta cần có một thái độ ứng xử tích cực.
Nhà hùng biện Ciceron đă nói: "Ai cũng mong sống lâu, nhưng khi tới tuổi đó th́ lại than phiền. Người khôn ngoan sẽ đối diện với sự già một cách nhẫn nhục, v́ chống cự lại với thiên nhiên th́ cũng vô ích, khác chi cuộc chiến của những người khổng lồ chống lại các thần linh".
Đối diện với tiến tŕnh lăo suy, con người có thể hoặc phe lờ không để ư tới nó; bực bội với nó; sợ hăi khi thấy nó từ từ tiến tới hoặc là b́nh tĩnh chờ đón nó v́ nghĩ là không tránh được nó. Một thái độ ứng xử tích cực, xây dựng, là cần. Vạn sự khởi đầu nan.Cuộc hành tŕnh đi vào tuổi vàng không phải bắt đầu bằng bước chân đầu tiên, mà bằng cái ư định là sẽ nhập cuộc.
Rồi từ đó, tùy theo chương tŕnh, kế hoạch, tuổi vàng của ta sẽ hoặc hào hứng, đầy sinh động, nhiều sáng tạo, ích lợi cho gia đ́nh cũng như cho bản thân. Hoặc buồn tẻ, vô vị. Kinh nghiệm cho hay, quan niệm của ta về tuổi già có nhiều ảnh hưởng tới tiến tŕnh của sự lăo hóa, chẳng khác chi cái liên hệ chặt chẽ giữa tâm thần và thể xác, cảm xúc và sức khỏe, bệnh tật.
Quan niệm "tâm bất lăo, trường thọ", ḷng trẻ sống lâu, hay "Lạc giả trường thọ, ưu giả dị yếu", vui vẻ lạc quan sống lâu, ưu tư phiền năo chết sớm, chắc c̣n giá trị muôn đời. Hăy luôn luôn lạc quan. Albert Eistein đă có nhận xét: "Người lạc quan suốt ngày thấy ánh sáng màu xanh, người bi quan chỉ thấy màu đỏ". C̣n nhận xét của Abraham Lincoln th́ đúng cho cả trẻ lẫn già: "Nhiều người sống sung sướng, hạnh phúc theo đúng như quyết định là họ muốn sung sướng".
1-Hăy trở thành cần thiết cho mọi người. Sẵn sàng làm những việc lớn, nhỏ, cho tha nhân. Làm cho người khác cảm thấy sung sướng là họ được chăm sóc, ưu ái.
2-Giữ phần chủ động cuộc đời ḿnh. Tỏ ra ḿnh c̣n hữu dụng, c̣n khả năng, không cần phụ thuộc vào ai. Chủ động giúp ta khắc phục được những chông gai trên đoạn đường c̣n lại của cuộc đời.
3-Tiếp tục học hỏi. Các cụ ta thường nói ông bẩy mươi học ông bẩy mốt. Đừng để khả năng học hỏi cùn dần với thời gian. Có người đă ví bộ óc như một trương mục đầu tư. Càng dùng th́ nó càng sinh lợi cho ta, ta càng giầu thêm kiến thức mới.
4-Luôn luôn giữ bề ngoài cho tươm tất, chải chuốt. Nữ giới thọ hơn nam giới, một phần có lẽ v́ lúc nào cũng mặc đẹp đẽ, trang điểm như sắp đi dự dạ hội. Chả bù với nhiều vị nam th́ mặc sao cũng được, lơ là chăm sóc cả cái răng cái tóc là góc con người. Nom nó GIÀ con người đi.
5- Đừng để ḿnh bị cô đơn, lẻ loi. Trong sinh hoạt hàng ngày, hăy ráng gần gũi với người này người khác. Bớt tư dục, kiềm chế phẫn nộ, gạt bỏ tâm tư xấu, ngăn ngừa căng thẳng thần kinh, tránh tranh chấp mà nên nhượng bộ. Hăy cố gắng suy nghĩ như Ciceron: "Tuổi già chỉ được kính nể khi nó tự tranh đấu, duy tŕ cái tư cách của ḿnh, tránh bị lệ thuộc, và quyết tâm lănh quyền kiểm soát cái vị trí ḿnh trong xă hội cho tới phút chót của cuộc đời. Bởi v́ cũng như tôi thích ở người trẻ có phảng phất một vài nét già dặn, th́ tôi đồng ư ở người già cũng nên mang một chút trẻ trung."
ĐIỀU H̉A ĂN UỐNG
Nói về điều ḥa ăn uống th́ ta thấy có ở cả trăm ngàn pho sách trong thư viện. V́ phép ăn uống với thực phẩm dinh dưỡng là mối quan tâm lớn của con người. Nhất là ở các nước có nền kinh tế kỹ nghệ cao. Hỏi rằng có một công thức nấu ăn nào toàn hảo cho tuổi thọ trường sinh, th́ câu trả lời là không có. Nhưng những lời khuyên thực tế sẽ là: thực phẩm phải đa dạng, phẩm chất dinh dưỡng cao và cân bằng. Con người, nói chung, không giống các sinh vật khác ở chỗ là ta không phải di chuyển để lùng kiếm thức ăn hay lo không kiếm đủ thức ăn. Mà ta lại có mối lo là làm sao không chỉ ngồi đó mà ăn hoặc ăn quá nhiều. Tại nhiều quốc gia, thực phẩm quá dư, chỉ cần muốn ăn ǵ và có tiền là xong. Nhưng ăn nhiều mà không vận động, tiêu dùng th́ thật là nguy hiểm.
1- Biết lựa chọn thức ăn thích hợp.
Tại Hoa Kỳ, năm 1990 một đạo luật liên hệ với việc liệt kê phẩm chất, thành phần của thức ăn đă được ban hành, mục đích là để giới tiêu thụ dễ chọn lựa thức ăn hợp với nhu cầu của ḿnh. Các quốc gia khác cũng đă làm theo. Những nhăn hiệu (Food Label) đó không hoàn toàn đáng tin cậy, nhưng ít nhất nó cũng có giá trị hướng dẫn. Ta nên coi kỹ nhăn hiệu phân tích này để lựa thức ăn thích hợp với cơ thể ḿnh.
2-Khi nào th́ ăn?
Tất nhiên sẽ có câu trả lời: Thấy đói là tôi ăn. Vậy khi nào th́ đói, đói bụng hay đói con mắt? Lại nữa: ăn để sống hay sống để ăn? Á Đông quan niệm để sống lâu chỉ nên ăn "ba phần đói, bảy phần no", để c̣n hơi tḥm thèm, sau này muốn ăn nữa. Nhiều người Phương Tây có thói quen: bữa sáng bữa trưa nhẹ, bữa tối thịnh soạn. Tiện đấy, v́ sáng dậy vội vă đi làm, chỉ đủ th́ giờ để chiêu một ly cà phê. Trưa ngồi ở sở vừa làm việc vừa nhai miếng bánh ḿ kẹp chả. Tối về rảnh rang, ta làm một bữa cơm rượu no nê, rồi lên giường ngủ. Thế là cholesterol trong máu tăng cao, những tảng mỡ không mời mà ngang nhiên xâm lấn vùng bụng, vùng hông. Từ hơn ba chục năm trước, tại viện Đại học Chicago, Clarence Cohln đă chứng minh rằng những người ăn một bữa no mỗi ngày th́ cholesterol sẽ cao hơn ở những người nhâm nhi nhiều lần trong ngày. Và đây cũng là lư do mà cholesterol ở nữ giới, lúc thiếu thời, thấp hơn ở nam giới, v́ quư bà hay ăn quà vặt. C̣n quư ông th́ nhồi nhét một bữa cho xong. Ăn một bữa no cũng bắt buộc sự biến hóa thực phẩm phải làm việc quá sức, vị tố tiêu hóa, nhất là Insulin, phải tiết ra nhiều trong một thời gian quá ngắn, đôi khi có khuyết điểm. Tốt hơn hết là tuổi già ta nên cứ nhâm nhi, ăn lai rai chút một, nhiều lần trong ngày
3-Tránh thực phẩm có nhiều chất mỡ, nhất là mỡ động vật có vú. Mỡ băo ḥa làm tăng cholesterol. Mỡ thực vật, bất băo ḥa, làm giảm cholesterol. Giản dị nhất là ăn thịt nạc, thịt gà, vịt bỏ lớp da đầy mỡ; hấp hay nướng nhiều hơn là chiên; thay thịt bằng cá, rau trái cây, uống sữa có ít chất béo.
4- Ăn thực phẩm có nhiều chất Carbohydrates như rau , trái cây, hạt ngũ cốc, vừa rẻ lại tốt lành và cũng có nhiều năng lượng. Cơ quan Natural Research Council khuyên nên dùng 5 servings trái cây và rau mỗi ngày, 6 tới 11 servings hạt ngũ cốc. Mỗi serving là một đơn vị thức ăn mà ta thường dùng như là một bát cơm, một quả táo cỡ trung. Nên nhớ là trên thế giới có cả hàng trăm triệu người ăn chay mà họ vẫn sống lâu. Như vậy ăn chay chắc phải có một giá trị dinh dưỡng nào đó. Lại nữa: khẩu phần ăn của các lực sĩ vô địch trước khi tranh giải đều có nhiều carbohydrates, là một lư do để ta tăng số lượng rau và trái cây trong bếp và trên bàn ăn của chúng ta.
5- Một vài ư kiến về chất đạm protein. Con người được dựng lên bằng chất đạm. Chất này có nhiều nhất trong thịt động vật nhưng cũng có trong thảo mộc, nhất là các cây thuộc họ đậu(legumes): đậu ḥa lan, đậu cô ve, đậu nành. Khoa học đă chứng minh là một khẩu phần có nhiều chất thịt súc vật làm tăng hiểm họa bệnh tim. Với tuổi cao, chúng ta nên theo chế độ thực phẩm với thịt nạc, sữa ít chất béo, nhiều rau, trái cây.
6- Nước và muối cũng cần được lưu ư. Trong cơ thể, tỷ lệ nước lên đến 60%, mỗi ngày trái thận lọc gần 200 lít máu và thải ra 1% dung dịch nước. Như vậy cơ thể đỏi hỏi một số nước tối thiểu để sống. Trung b́nh ta cần uống 1 lít rưỡi nước mỗi ngày, và uống thêm khi nào thấy cần để tránh t́nh trạng khô nước hay loăng tiểu. Nước không có calories, không có khoáng chất, đôi khi không mất tiền mua lại c̣n là chất bôi trơn(lubricant) tốt cho cơ thể. C̣n muối th́ chỉ cần một phần tư th́a cà phê mỗi ngày là đủ. Dân chúng dùng nhiều muối, như người Nhật, thường có nhiều nguy cơ cao huyết áp.
7- Gần đây, chất xơ(fiber) trong rau và trái cây được nhắc nhở tới nhiều v́ nó có công dụng trong việc hạ thấp lượng cholesterol trong máu, tăng tốc độ di chuyển của thức ăn trong ruột, tránh được táo bón và viêm ruột. Chất xơ không có giá trị dinh dưỡng mà chỉ làm đầy bao tử, nên có tác dụng giúp ta giảm béo mập.
8- Sinh tố và khoáng chất có tác dụng xúc tác trong việc chuyển hóa thức ăn và có nhiều trong các loại thực phẩm. Tuy nhiên, ở người cao tuổi, khẩu phần nhiều khi không được cân bằng và có thể thiếu một vài loại sinh tố nào đó. V́ vậy, cũng nên dùng thêm một phân lượng sinh tố phụ trội. Tiện đây, xin nói qua về các chất chống oxy-hóa(anti-oxidant) và về gốc tự do (free radicals).
Ai cũng biết là dưỡng khí là một nhu yếu phẩm cho toàn bộ cơ thể. Thiếu dưỡng khí trong ít phút, năo bộ bị tê liệt. Chẳng hạn chỉ nín thở dăm phút là mặt trở nên xanh rờn. Vậy mà cũng chính cái Oxygene này lại gây ra một hiện tượng làm rỉ sét trong cơ thể, như là một chiếc xe hơi bỏ trong mưa gió, không dùng đến.
Số là, để có năng lượng điều hành, tế bào dùng dưỡng khí để đốt hóa chất, như đường trong máu. Trong khi làm công tác này, một vài đơn vị Oxygene mất đi một số điện tử, và trở thành những gốc tự do. Để bổ túc điện tử bị mất, gốc-tự-do bèn cướp điện tử của các phân tử khác, gây thiệt hại cho cơ thể về hóa tính cũng như chức năng. Đây có thể là một trong những nguyên nhân đưa tới hóa già với da nhăn, thịt teo, xương mềm và một số bệnh như ung thư, xơ cứng động mạch. Để chống lại phản ứng tai hại này, người ta dùng những antioxidant, mà 3 chất chính là sinh tố C, sinh tố E và Beta-Caroten.
VẬN ĐỘNG CƠ THỂ
Ciceron có phát biểu: "Sự tập luyện và sự tự chủ giúp con người duy tŕ được một phần lớn sức bền bĩ đă có dù rằng người ta đă vào tuổi lăo suy."
Ngày nay, nhiều người, nhất là các vị trọng tuổi, cứ cho là ḿnh phải giữ ǵn và duy tŕ tiềm năng của cơ thể bằng cách thư thả về thể xác. Chúng ta quá nhấn mạnh vào sự nghỉ ngơi, dưỡng sức. Tập luyện làm ǵ cho phí sinh lực, mất calories, hao ṃn cơ thể. Thực tế ra th́, cơ thể ta rỉ sét v́ không được dùng tới, nhiều hơn là, hao ṃn v́ được dùng tới. Một đời sống tĩnh tại, có hại cho cả sức khỏe cũng như sự trường thọ và đưa tới sự sớm hủy hoại về tâm thần, thể xác.
Các cơ thịt và khối xương teo lại, yếu đi. Tế bào mỡ to lên, chiếm chỗ của bắp thịt, con người mập phệ ra. Tim đập yếu. Khả năng sử dụng dưỡng khí giảm, nuôi dưỡng kém, làm ta dễ mỏi mệt, uể oải chán nản. Con người trở nên kém linh động, di chuyển chậm chập, buông xuôi mọi việc, NOM GIÀ ĐI, một sự già trước tuổi.
Sinh học đă chứng minh ngưng trệ đưa tới sự thoái hóa. Nước chẳng lưu thông, nước thành thối, bẩn. Ao tù th́ nước đọng. Mà cơ thể ta gồm 60% là chất lỏng. Cho nên vào tuổi già mà tự cho phép ḿnh sống một đời sống tĩnh tại, không vận động, th́ chắc là bệnh hoạn cũng như tử vong sẽ đến rất mau.
Sự sung sức của người c̣n trẻ là một tự do lựa chọn, nhưng với người cao niên, nó là một cái ǵ thiết yếu. Hăy nghĩ tới cái đồng hồ chạy bằng giây thiều xưa kia. Nó ngưng chạy không phải v́ hư ṃn hay bể vỡ, mà nó cần lên dây thiều. Ta cũng vậy: Cũng cần tự lên dây thiều.
Ích lợi của sự vận động cơ thể th́ vô biên. Chỉ xin tóm lược là nó tăng sự nhịp nhàng của toàn thân; tim phổi tăng hiệu năng; giảm cao huyết áp và cao cholesterol; khớp xương co duỗi trơn tru, thịt xương cứng cáp; trí óc sáng suốt, nhạy cảm hơn, tâm thần thoải mái, yêu đời và làm t́nh cũng tốt hơn. Tuổi thọ sẽ cao hơn, để chiêm ngưỡng những thành quả mà con cháu đạt được với sự đóng góp công sức của ḿnh.
Hăy sắp đặt một chương tŕnh tập luyện thích hợp với tuổi, sức khỏe, hoàn cảnh, điều kiện của ḿnh. Dành cho sự vận động một th́ giờ ưu tiên và cố định trong ngày, coi sự vận động như một nhu cầu chứ không phải để giải trí. Hăy tự lấy hẹn để vận động, rồi giữ hẹn đó như hẹn đi bác sĩ, đi vay tiền ngân hàng và kiên nhẫn tiếp tục chương tŕnh. Đừng sợ hăi sự tập dượt. Hăy làm sao để sự tập dượt trở thành người bạn đồng hành, đồng chí của các cơ năng trong người ḿnh. Sự bỏ đi không được dùng đến, sự xao lăng không chăm sóc, sự biếng nhác không vận động là những nguyên nhân đưa tới hao ṃn, bệnh tật của cơ thể. Câu nói "Use it or lose it" đáng để ta ghi nhớ.
NHỮNG THÓI QUEN TỐT
Đă leo lến đến tuổi sáu nhăm một cách b́nh an th́ ta đă có nhiều đóng góp tốt cho cơ thể trong lúc thiếu niên,trung niên. Ta đă có nhiều thói quen tốt hơn là những tật xấu. Giờ đây ta cứ tiếp tục như vậy mà đi, giữ vững lập trường.
Tứ đổ tường th́ cũng cứ tránh, để tâm thân an lạc, gia đạo b́nh an, tài chánh ổn định. Tứ khoái th́ giữ cho hài ḥa, hợp luật trời và luật sinh hóa, chẳng nên thái quá mà hao tổn tâm can, sức khỏe, nhất là với đệ tam khoái. Có phải dùng đến Viagra, Levita th́ cũng nên lựa phân lượng nhỏ thôi mà tăng sự mơn trớn, nỉ non...
Kết Luận
Trên đây là một số ư kiến đóng góp vào việc bảo tŕ và vận hành bộ máy tuy đă cũ, nhưng c̣n nhiều công dụng cho gia đ́nh và xă hội. Xin hăy đồng ư với Maria W. Chapman là "Đừng kéo lê cái đầu máy xe lửa như một tên khờ khạo mà hăy tiếp tế củi, nước và lửa như một tay lành nghề." Để xe tự động một cách hào hùng.
Magnesium Là Khoáng Chất Quan Trọng Nhất Trong Cơ Thể
“Transdermal Magnesium Therapy”
Written by Mark Sircus, AC., OMD
NỘI DUNG:
Mọi bệnh đều có liên quan đến sự thiếu hụt magnesium
Các triệu chứng do thiếu Magnesium
Dấu hiệu cảnh báo giai đoạn đầu
Biểu hiện có khả năng thiếu magnesium
Dấu hiệu của t́nh trạng thiếu magnesium nghiêm trọngChứng từ Magnesium
********
Magnesium là một chất khoáng cần thiết được cơ thể sử dụng cho hàng trăm phản ứng sinh hóa, nên rất quan trọng cho sức khỏe. Sự thiếu hụt magnesium rộng lớn trong dân số nói chung đă dẫn đến một làn sóng các ca tử vong đột ngột của bệnh tim mạch, tiểu đường, đột quỵ và ung thư. Ngay cả chỉ thiếu hụt một lượng nhỏ magnesium có thể tăng cường sự nhạy cảm với tiếng ồn, căng thẳng, khó chịu, trầm cảm, yếu thần kinh, co giật, run rẩy, lo âu, và mất ngủ.
Chế độ ăn uống hiện đại, với lượng dư thừa các loại ngũ cốc tinh chế, thực phẩm chế biến và đường, có rất ít magnesium. Ngay cả những magnesium trong gạo lứt và các loại rau tươi đă giảm chất lượng trong những năm gần đây do sự giảm thiểu các khoáng chất trong đất, làm cho việc bổ sung magnesium trở nên cần thiết cho hầu hết mọi người. Tiến sĩ Sircus đề nghị việc sử dụng thẩm thấu magnesium chloride qua da là cách hiệu quả nhất để cải thiện mức độ magnesium một cách nhanh chóng.
Mọi bệnh đều có liên quan đến sự thiếu hụt magnesium
Thiếu magnesium thường bị chẩn đoán lầm bởi v́ nó không biểu lộ trong các xét nghiệm máu – do chỉ có 1% magnesium của cơ thể được lưu trữ trong máu.
Hầu hết các bác sĩ và các pḥng thí nghiệm không bao gồm magnesium vào trong bản xét nghiệm máu định kỳ. V́ vậy họ không biết bệnh nhân của họ có bị thiếu magnesium hay không, mặc dù nghiên cứu cho thấy đa số người Mỹ bị thiếu magnesium.
Tiến sĩ Norman Shealy nói: “Mọi bệnh đều có liên quan đến sự thiếu hụt magnesium” và ” magnesium là khoáng chất quan trọng nhất cần thiết cho sự ổn định điện từ của từng tế bào trong cơ thể. Bệnh do thiếu magnesium xảy ra nhiều hơn là do thiếu các chất dinh dưỡng khác.” V́ sự thiếu magnesium bị bỏ qua nên hàng triệu người đáng lẽ không mắc bệnh lại phải trả gía đắt cho những loại thuốc điều trị trong khi họ có thể được chữa lành qua việc bổ sung magnesium.
Rất ít người nhận thức được vai tṛ lớn lao của magnesium trong cơ thể. Magnesium là khoáng chất quan trọng nhất trong cơ thể. Sau oxy, nước và lương thực cơ bản, magnesium có thể là yếu tố quan trọng nhất cần thiết cho cơ thể chúng ta, cực kỳ quan trọng nhưng ít được biết đến. Nó quan trọng hơn canxi, potassium hay sodium và điều tiết cả ba chất khoáng này. Hàng triệu người hàng ngày bị đau bệnh v́ thiếu magnesium mà không biết.
Các triệu chứng do thiếu Magnesium
Phần lớn magnesium được dự trữ trong các mô, nên các triệu chứng như chuột rút ở chân, đau chân, hay trẹo chân có thể là dấu hiệu đầu tiên. Các dấu hiệu sớm sủa khác bao gồm biếng ăn, buồn nôn, nôn mửa, mệt mỏi và suy nhược. Khi sự thiếu magnesium xấu đi th́ các triệu chứng như tê, cảm giác kiến ḅ ở tay chân, co giật, thay đổi tính t́nh, nhịp tim bất thường, và co thắt mạch vành có thể xảy ra.
Dr. Sidney Baker viết trong một bài báo: Thiếu magnesium có thể ảnh hưởng đến hầu hết các cơ quan trong cơ thể. Liên quan đến xương và cơ bắp, người ta có thể gặp các vấn đề như trặc chân, chuột rút, căng cơ, đau nhức cơ bắp, đau lưng, đau cổ, đau đầu và trẹo hàm. Ngoài ra, có thể bị tức ngực hoặc cảm giác không thể hít một hơi thở sâu. Có khi hay thở dài.
Các triệu chứng liên quan đến co thắt của cơ trơn bao gồm táo bón, co thắt đường tiết niệu; đau bụng kinh nguyệt, khó nuốt hoặc có khối u trong cổ họng, đặc biệt là bị kích động khi ăn đường; sợ ánh sáng, đặc biệt là sợ ánh đèn pha sáng của xe chạy ngược chiều cho dù không có các bệnh về mắt, sợ tiếng ồn.
Thiếu magnesium, hệ thần kinh trung ương chịu ảnh hưởng rơ rệt. Các triệu chứng bao gồm mất ngủ, lo âu, hiếu động thái quá và bồn chồn với chuyển động liên tục, hoảng sợ, sợ khoảng trống, và rối loạn tiền kinh nguyệt. Triệu chứng liên quan đến hệ thần kinh ngoại biên bao gồm tê, và cảm giác bất thường khác, chẳng hạn như tiếng xe chạy vút qua, tiếng gió hú, và những rung động khác.
Các triệu chứng của hệ tim mạch bao gồm tim đập nhanh, loạn nhịp tim, đau thắt ngực và do co thắt động mạch vành, huyết áp cao và hở van tim. Hăy chú ư rằng không phải tất cả các triệu chứng cần phải xảy ra để nhận biết sự thiếu hụt magnesium, nhưng cũng có nhiều triệu chứng xuất hiện đồng thời. Ví dụ, những người bị hở van tim thường có tim đập nhanh, hồi hộp, hoảng sợ và có các triệu chứng tiền kinh nguyệt, căng thẳng, thèm ăn mặn, thèm các loại bánh ngọt, đặc biệt sô cô la, và đau ở vú.
Magnesium thật cần thiết cho mọi tế bào trong cơ thể kể cả ở năo và là một trong những khoáng chất cần quan tâm nhất để bổ sung v́ vai tṛ quan trọng của nó trong hàng trăm hệ thống enzyme và các chức năng liên quan đến phản ứng trao đổi chất trong tế bào, cũng như cho quá tŕnh tổng hợp protein, cho việc sử dụng các chất béo và tinh bột. Magnesium cần thiết cho việc sản xuất các enzyme giải độc. Sự thiếu magnesium có thể ảnh hưởng đến hầu như tất cả hệ thống của cơ thể.
Chúng ta cần magnesium như cần nước hàng ngày.
Măi măi chúng ta cần magnesium như cần nước và khi magnesiumhiện diện trong nước th́ sức khỏe và sự sống gia tăng.
Một trong những lư do chính các bác sĩ viết hàng triệu toa cho thuốc an thần mỗi năm là để đối phó vấn đề căng thẳng, khó chịu, bồn chồn mà phần lớn do chế độ ăn uống thiếu magnesium của bệnh nhân. Người ta chỉ cần hơi thiếu magnesium một chút là trở nên cáu kỉnh, dễ bị kích động mạnh, và nhạy cảm với tiếng ồn, dễ hồi hộp, sợ hăi và hiếu chiến. Nếu thiếu nhiều hơn hoặc thiếu trong một thời gian dài, họ có thể phát triển chứng co giật, run rẩy, nhịp mạch không đều, mất ngủ, yếu cơ, giật chân tay và chuột rút ở chân.
Nếu thiếu magnesium nghiêm trọng, năo bộ bị ảnh hưởng. Khó suy nghĩ, hoang mang, mất định hướng, trầm cảm, và cả những ảo giác đáng sợ. Các vấn đề này biến mất khi được bổ sung magnesium. V́ một lượng lớn canxi bị mất trong nước tiểu khi thiếu magnesium, nên gây ra vấn đề sâu răng, xương chậm phát triển, loăng xương và xương gẫy hay nứt xương chậm lành. Cùng với vitamin B6 ( pyridoxine ), magnesium giúp giảm thiểu và làm tan sỏi canxi ở thận.
Thiếu magnesium có thể là một yếu tố phổ biến liên quan đến đề kháng insulin. Các triệu chứng của bệnh đa xơ cứng cũng do thiếu magnesium bao gồm co thắt cơ, yếu cơ, co giật, teo cơ, không có khả năng kiểm soát bàng quang, rung giật nhăn cầu (chuyển động mắt nhanh), lăng tai, và loăng xương. Những người bị đa xơ cứng có tỷ lệ bị chứng động kinh cao. Động kinh cũng có liên hệ với sự thiếu magnesium.
Các triệu chứng thiếu magnesium khác bao gồm:
Dấu hiệu cảnh báo giai đoạn đầu:
•Mệt mỏi thể chất và tinh thần
•Cơ dưới mắt co giật thường xuyên
•Căng thẳng ở phần lưng trên, vai và cổ
•Nhức đầu
•Giữ nước trước kỳ kinh nguyệt và / hoặc đau ngực
Biểu hiện có khả năng thiếu magnesium bao gồm:
•Năng lượng thấp
•Mệt mỏi
•Yếu nhược
•Nhầm lẫn
•Căng thẳng
•Lo sợ
•Khó chịu
•Co giật (và giận dữ)
•Tiêu hóa kém
•Tiền kinh nguyệt và sự mất cân bằng nội tiết tố
•Mất ngủ
•Cơ căng thẳng, co thắt và đau
•Vôi hóa của các cơ quan
•Sự suy yếu của xương
•Nhịp tim bất thường
Thiếu magnesium nghiêm trọng có thể dẫn đến giảm calci máu, giảm potassium máu. Mức magnesium thấp vào ban đêm, dẫn đến rung giật nhăn cầu, mất ngủ.
Dấu hiệu của t́nh trạng thiếu magnesium nghiêm trọng bao gồm:
•Khát nước nhiều
•Đói lă
•Đi tiểu thường xuyên
•Vết loét hoặc vết bầm tím chậm lành
•Khô, ngứa da
•Giảm cân không giải thích được
•Nhiễm trùng thường xuyên hoặc tái định kỳ ở da, nướu răng, bàng quang hoặc nấm âm đạo.
•Cảm giác kiến ḅ hoặc tê ở bàn tay hoặc bàn chân
•Mệt mỏi bất thường hoặc buồn ngủ
•Mắt nh́n mờ đi, thay đổi từ ngày này sang ngày khác.
Chứng từ Magnesium
William bị bệnh Parkingson (run rẩy tay chân) hơn 20 năm. Ngày đầu tiên thoa và massage dầu magnesium cho cậu, tôi hy vọng William sẽ được phục hồi chức năng nhưng không dám đặt kỳ vọng cao v́ t́nh trạng nghiêm trọng trong một thời gian dài của cậu. Các triệu chứng trước đó là:
- Không thể nói được ǵ cả
- Không thể phát âm rơ
- Chỉ làm vừa đủ cơ năng và không làm ǵ t́nh nguyện cả
- Không tập thể dục
- Không thể cố gắng để ngăn chận việc chảy nước dăi được.
- Nước dăi chảy liên tục và nhiều đến nỗi tôi bắt đầu đưa William vào pḥng riêng của cậu để cậu ngả ḿnh trên chiếc ghế dựa nằm lớn v́ thảm nhà mới thay và nước dăi làm thôi màu thảm không tẩy đi được. T́nh trạng này càng ngày càng tệ.
-William cũng bắt đầu hung bạo với tôi. Nếu tôi đẩy cậu mạnh tay, cậu sẽ nổi cơn giận dữ và đánh tôi với bất cứ thứ ǵ cậu có thể nắm lấy được.
Ngày đầu tiên tôi thoa dầu magnesium cho William hai lần th́ ngay sáng hôm sau khi thức dậy cậu đă:
– Tự ḿnh rửa mặt, đánh răng và mặc áo mà không cần ai nhắc nhở. Điều này đă chưa từng thấy trong hai năm qua.
– Thêm vào đó nước dăi của William không c̣n chảy ra nữa. Năm rồi ước dăi trở nên quá nhiều đến không kiểm soát được.
– William nuốt thức ăn thức uống cách dễ dàng như uống nước dinh dưỡng, càphê, thuốc cho năo bộ, ăn rau tươi sống, ăn trứng mà không c̣n chảy nước dăi nữa.
V́ vậy, hy vọng của tôi dâng cao.
- Điều thú vị đáng kể là chỉ ba ngày sau William đă nói được kha khá.
Tôi cứ tiếp tục thoa dầu magnesium và để thời gian giải thích sự kiện. Tôi rất phấn khởi về tiến triển ngôn ngữ. Thú thực là tôi đă không mong đợi những kết qủa này:
- Đôi mắt của William sáng hơn
- Sự tập trung lâu hơn, tốt hơn
- Nói năng càng ngày càng tiến bộ. William có thể nói chuỗi hai, ba tiếng liền không vấp váp.
- William cũng không c̣n bạo lực như trước nữa. Ví dụ có lần cậu dùng muôi nhựa múc canh phang vào đầu tôi cách nhanh lẹ 6-7 cái trước khi tôi giật lại được trên tay cậu. Nhưng từ khi bắt đầu thoa dầu magnesium, cậu không c̣n cáu kỉnh nữa, không bướng bỉnh từ chối ăn uống hay làm những ǵ tôi yêu cầu.
Từ sau 3 tuần trở đi, khả năng nói chuyện cứ tiếp tục tiến triển và vững vàng, William có thể giao tiếp và cho biết điều cậu muốn hay cần, đó là việc trước khi điều trị bằng magnesium cậu không thể làm được.
Nancy English Vinal
LM Hoàng Minh Thắng và Nhóm Tông Đồ Mục Vụ Sức Khỏe
Thường xuyên tán gẫu với bạn bè giúp cải thiện trí năo – Ảnh: Shutterstock
Bạn đang trong t́nh trạng ù ĺ, nỗ lực nhiều mà vẫn không thể t́m ra giải pháp cho các vấn đề đơn giản? Đừng lo, những gợi ư sau từ các chuyên gia được đăng trên hăng tin Times News Network có thể giúp bạn “đả thông” năo.
Nghỉ ngơi một lát
Suy nghĩ nát óc mà vẫn chưa t́m ra giải pháp? Hăy tạm gác việc đó lại, nghỉ ngơi một chút và tập trung vào điều khác. Một khi bạn không thể t́m ra giải pháp đúng, tốt nhất là rời khỏi bàn làm việc, để máy tính xách tay và điện thoại di động qua một bên và bước ra ngoài hít thở không khí trong lành.
Xem những tấm h́nh đẹp
Bạn có thấy trẻ em trông thật dễ thương? Hăy t́m xem những tấm h́nh về trẻ em hoặc chính những bức ảnh của con bạn. Theo các chuyên gia, những h́nh ảnh này sẽ giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn, thậm chí mỉm cười, từ đó trở nên tỉnh táo hẳn lên.
Nhai kẹo cao su
Các chuyên gia thừa nhận nhai kẹo cao su không chỉ giúp giảm vi khuẩn sinh sôi và cải thiện cơ hàm, mà c̣n giúp bạn trở nên tỉnh táo hơn.
Học hát hoặc học chơi một nhạc cụ
Âm nhạc từ lâu được chứng minh đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Và học cách chơi một nhạc cụ hoặc thậm chí hát là một cách giúp tăng cường trí lực hữu hiệu.
Tập thể dục
Các hoạt động thể chất giúp tống khứ mọi phiền muộn trong tâm trí, giúp bạn dễ dàng suy nghĩ thông suốt hơn.
Tám chuyện với bạn bè
Theo nghiên cứu, khi bạn tự cô lập khỏi mọi người, bạn đang tự đặt ḿnh vào t́nh trạng dễ bị suy giảm chức năng nhận thức khi có tuổi. Con người được trang bị một loạt kỹ năng giao tiếp cần phải được sử dụng. Bạn có các mối quan hệ xă hội càng rộng, th́ nguy cơ suy giảm nhận thức do tuổi già sẽ giảm đáng kể.
Bổ sung thực phẩm chứa flavonoid
Ăn các thực phẩm như chuối, cam quưt, bưởi, cần tây, sô cô la đen giàu flavonoid, chất chống ô xy hóa giúp tăng cường trí năo, cải thiện kỹ năng nhận thức bằng cách tạo ra các tế bào thần kinh mới trong năo, cải thiện khả năng ghi nhớ và làm tăng lưu lượng máu đến năo.
Khả năng đứng lên và ngồi xuống mà không dùng đến tay, cẳng tay hay đầu gối hỗ trợ có thể dự đoán được tuổi thọ của một người.
Các bước đứng lên ngồi xuống theo thứ tự trái sang phải. Ảnh: Yourhealth.
Trong một hội thảo về vấn đề sức khỏe thể chất và các cách khác nhau giúp kiểm tra t́nh trạng sức khỏe, các bác sĩ Brazil hướng dẫn bài tập kiểm tra đứng lên ngồi xuống (Sitting-Raising Test - SRT). Rất đơn giản, bạn chỉ cần ngồi bệt, bắt chéo hai chân, từ từ đứng thẳng lên rồi lại ngồi xuống theo tư thế ban đầu. Lặp lại động tác 5 lần 10 nhịp.
Theo tiến sĩ Claudio Gil Araujo, mặc dù rất đơn giản, song những chuyển động hạ thấp người xuống sàn rồi đứng thẳng trở lại là thước đo sức mạnh cơ bắp, sự linh hoạt, khả năng cân bằng và kết cấu cơ bắp của cơ thể. Nói cách khác, đây chính là những yếu tố tạo nên sức khỏe thể chất của một người.
Bài kiểm tra được tính trên thang điểm từ một đến 10 tức là sau khi hoàn thành một chu kỳ đứng th́ được một điểm. Một điểm sẽ bị trừ cho mỗi lần sử dụng tay hoặc đầu gối để hỗ trợ và trừ nửa điểm cho mỗi lần mất thăng bằng.
Trong một nghiên cứu, kết quả cho thấy trong cùng một thời gian như nhau, những người đạt điểm từ 0-3 có tuổi thọ thấp hơn và nguy cơ chết sớm hơn 5 lần so với những người đạt điểm từ 8-10. Tiến sĩ Claudio nói: “Bạn cũng có thể tự làm một bài kiểm tra và tự đánh giá chính ḿnh. Những ǵ bạn cần là một không gian vừa đủ”.
Bác sĩ Kelvin Chew, giám đốc Trung tâm Y khoa Thể thao Changi (Singapore) nhận xét: “Bài kiểm tra SRT rất dễ dàng nhưng mang lại kết quả to lớn. SRT có ư nghĩa như một bài kiểm tra để xác định ai cần phải tập thể dục nhiều hơn và c̣n đặc biệt ư nghĩa hơn với dân số đang già hóa của chúng tôi. SRT đă được chứng minh và xác nhận độ tin cậy, v́ vậy chúng tôi càng tự tin hơn khi tiến hành các cuộc thử nghiệm tại Singapore”.
Theo Yourhealth, SRT không chỉ là một bài kiểm tra mà c̣n một bài tập thể dục đơn giản, hiệu quả cao cho những ai bận rộn có thể tự tập ngay trong pḥng của ḿnh.
Xương khớp được cấu tạo bởi nhiều thành phần, bao gồm: cơ, dây chằng, sụn, xương, gân. Các thành phần này hoạt động một cách nhịp nhàng nhằm giúp cơ thể di chuyển, đây là hoạt động điển h́nh của xương khớp và là chức năng rất quan trọng đối với con người. Tuy nhiên, vấn đề về xương khớp lâu nay đang c̣n bị coi nhẹ hoặc vô t́nh quên đi việc chăm sóc và nuôi dưỡng để các khớp xương khỏe mạnh, bền vững. Trước tiên cần t́m hiểu một số bệnh mà xương khớp thường bị, từ đó có chế độ chăm sóc và nuôi dưỡng hợp lư để duy tŕ một hệ xương khớp vững chắc.
Thoái hóa khớp
Theo các chuyên gia nghiên cứu, thoái hóa khớp là một bệnh phổ biến trong các bệnh viêm xương khớp. 70% các ca thoái hóa khớp thuộc nữ giới, với biểu hiện thường gặp là đau đớn khi di chuyển, khi cúi người… Bệnh này thường ở những phụ nữ trẻ sau thời kỳ mang thai, sinh nở, gây nên các cơn đau, ảnh hưởng đến cuộc sống gia đ́nh. Tuy không gây tử vong như cao huyết áp, đái tháo đường… nhưng bệnh thoái hóa khớp lại ảnh hưởng rất nhiều đến sinh hoạt hàng ngày.
Mặc dù thoái hóa khớp có nguồn gốc phổ biến nhất là do tuổi tác, nhưng đây không phải là căn bệnh chỉ xuất hiện ở người lớn tuổi. Bệnh có thể phát triển rất sớm từ những tháng tuổi đầu tiên của cuộc đời. T́nh trạng bệnh và ảnh hưởng của nó tăng theo độ tuổi bệnh nhân.
Những vị trí dễ bị đau
Thoái hóa có thể xảy ra ở bất cứ khớp nào trên cơ thể, nhưng phổ biến nhất tại các vị trí:
– Ngón tay: Tỷ lệ phụ nữ mắc bệnh nhiều hơn nam giới, đặc biệt là phụ nữ sau thời kỳ măn kinh.
– Cột sống thắt lưng: Giai đoạn đầu người bệnh thấy đau lưng nhiều vào buổi sáng mới ngủ dậy, kéo dài không quá 30 phút sẽ giảm đau. Sau một thời gian, đau lưng sẽ kéo dài cả ngày, tăng lên khi làm việc nhiều, giảm đau khi nghỉ ngơi.
– Trường hợp thoái hóa ở khớp gót chân, bệnh nhân có cảm giác thốn ở gót vào buổi sáng, khi mới ngủ dậy và đi những bước đầu tiên; đi khoảng vài chục mét sẽ giảm đau và đi đứng lại b́nh thường.
– Thoái hóa khớp gối: Đau khi ngồi xổm, đứng dậy khó khăn. Nếu bệnh nặng hơn sẽ thấy tê chân, biến dạng nhẹ khớp gối.
– Ngoài ra, thoái hóa khớp háng làm cho người bệnh đi lại khó khăn ngay từ đầu do đau, v́ khớp háng chịu đựng trọng lượng cơ thể nhiều nhất.
Điều cần làm khi bị đau xương khớp
Nếu bạn cảm thấy đau nhức và khó di chuyển ở các khớp trong hơn 2 tuần, nên đến bác sĩ ngay. Ngoài điều trị bằng thuốc kháng viêm, giảm đau, bệnh nhân nên sử dụng thêm phương pháp vật lư trị liệu như chườm nóng, chiếu đèn hồng ngoại, dùng máy siêu âm.
Viêm khớp dạng thấp
Viêm khớp dạng thấp là một trong các bệnh khớp viêm mạn tính thường gặp nhất trên thế giới, chiếm khoảng 0,5-2,0% dân số. Đối tượng bệnh “tấn công” chủ yếu là phụ nữ tuổi trung niên, chiếm 70-80%. Điều nguy hiểm là viêm khớp dạng thấp rất dễ nhầm với các bệnh khớp khác, do vậy cần nhận biết rơ ràng để chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.
Nguyên nhân dẫn đến viêm khớp dạng thấp là do hệ miễn dịch tấn công nhầm vào màng bao hoạt dịch khớp, gây viêm, đồng thời cũng liên quan đến nhiều yếu tố như giới tính, lứa tuổi, di truyền. Bệnh khó chẩn đoán xác định được v́ triệu chứng gần giống như các bệnh khớp khác (thấp khớp cấp, viêm khớp mạn tính, thoái hóa khớp, viêm khớp do gút…) và chỉ có thể nhận biết đầy đủ sau một thời gian bệnh phát triển.
Đa số trường hợp viêm khớp dạng thấp khởi phát từ từ, tăng dần, nhưng có khoảng 15% bắt đầu đột ngột với các dấu hiệu cấp tính. Giai đoạn khởi phát kéo dài từ vài tuần đến hàng tháng rồi chuyển sang giai đoạn toàn phát. Biểu hiện đặc trưng của bệnh là sưng đau thường gặp ở các khớp đối xứng (chiếm tới 95% trường hợp), cứng khớp buổi sáng, hạn chế vận động, ít nóng đỏ, đau nhiều về đêm. Bệnh gây biến dạng khớp, dính khớp, teo cơ, hạn chế vận động, tàn phế. Các biểu hiện toàn thân như sốt, mệt mỏi, gầy sút, tê các đầu chi, ra nhiều mồ hôi, rối loạn vận mạch, suy thận… cũng xuất hiện.
Nguyên tắc chung trong điều trị viêm khớp dạng thấp là phải kiên tŕ, liên tục, có khi suốt đời. Việc lựa chọn thuốc và hướng điều trị đúng là một vấn đề rất quan trọng đối với người bệnh. Nếu sử dụng các thuốc chống viêm, giảm đau không steroid, corticoid… trong thời gian dài có thể gây loét hoặc xuất huyết đường tiêu hóa.
Chế độ nuôi dưỡng, chăm sóc và bảo vệ xương khớp
Chúng ta biết, trong cấu tạo của xương khớp mỗi thành phần có một chức năng khác nhau. Dây chằng có nhiệm vụ neo xương với xương, giữ cho khớp được vững. Gân nối xương với cơ và chuyển sức co của cơ vào xương. Sụn là lớp tế bào trong như thạch, rất bền dai, có thể ép và đàn hồi, không có mạch máu và dây thần kinh. Sụn có công dụng che chở đầu xương như lớp đệm, tránh sự cọ xát khi khớp cử động. Tuy quan trọng như vậy nhưng sụn lại là những tế bào rất mỏng manh, khó nuôi cấy, dễ thoái hóa mà sự tái tạo lại rất khó khăn. Sụn chứa 75% nước. Khi khớp cử động, nước thấm qua lại màng hoạt dịch để lấy chất bổ dưỡng nuôi sụn. V́ thế, khi khớp bất động, sụn sẽ bị suy yếu. Sụn không có dây thần kinh nên không có “trách nhiệm” về cảm giác đau trong bệnh viêm khớp. Khớp nằm trong một cái túi, các tế bào ở mặt trong của túi tiết ra chất hoạt dịch lỏng, nhờn như dầu, giúp khớp trơn tru khi trườn lên nhau hoặc khi co duỗi, cử động. Hoạt dịch cũng là nguồn cung cấp chất bổ dưỡng cho sụn v́ sụn không có mạch máu.
Xương khớp cũng như cơ thể, cần được nuôi dưỡng, chăm sóc, bảo vệ và cung cấp đầy đủ những dưỡng chất cần thiết để nó luôn khỏe mạnh phục vụ quá tŕnh vận động của con người. V́ vậy, chế độ dinh dưỡng phù hợp cho cơ thể nuôi xương khớp để nó luôn hoạt động trơn tru và không gây đau nhức khi thay đổi thời tiết.
Cân bằng và đa dạng hóa việc thu nạp vitamin, khoáng chất, chất chống ôxy hóa và các chất dinh dưỡng khác. Đồng thời thực hiện chế độ ăn uống giảm cân đối với những bệnh nhân thuộc nhóm thừa cân, béo ph́ bởi những người thừa cân, béo ph́ cũng là một trong những nguyên nhân dẫn tới chứng đau nhức xương khớp.
Người gầy yếu bị viêm đa khớp dạng thấp nên ăn nhiều bữa nhỏ để hấp thu dinh dưỡng tốt hơn. Đối với bệnh nhân bị thoái hóa khớp và viêm khớp dạng thấp cần cung cấp lượng đạm nhiều hơn, sử dụng dầu thực vật, dầu omega 3 và dầu cá. Nên ăn thịt heo, thịt gà vịt, cá biển, tôm, cua, ṣ… Ăn nhiều rau và trái cây tươi như đu đủ, thơm (dứa), chanh, bưởi v́ các loại trái cây này là nguồn cung ứng men kháng viêm và sinh tố C, đây là hai hoạt chất có tác dụng kháng viêm. Hằng ngày cần uống đầy đủ nước. Đối với bệnh nhân bị Gút, cần hạn chế đạm, các loại thịt gà, thịt ḅ, nội tạng như gan, thận, tim.. cá, trứng, xúc xích, các loại đậu, măng tây, nấm, súp lơ. Hạn chế các chất béo từ mỡ động vật, không dùng các đồ uống có cồn như rượu, bia, không nên hút thuốc lá. Thay vào đó bệnh nhân nên ăn dầu đậu nành, dầu hạnh nhân… và ăn nhiều rau xanh như rau cải, rau mồng tơi… trái cây như đu đủ nhằm cung cấp nhiều chất xơ và là nguồn dinh dưỡng tốt. Người bị bệnh Gút mạn tính cần nghiêm túc thực hiện một chế độ dinh dưỡng phù hợp để giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, tiểu đường và béo ph́.
Hiện nay, chưa có loại dược phẩm hay phương thức nào có thể phục hồi tế bào sụn, từ đó chữa dứt viêm xương khớp để pḥng ngừa và hạn chế các cơn đau. Tập luyện thể dục nhẹ nhàng, nghỉ ngơi khi đau, các động tác nhẹ nhàng có tác dụng thư giăn các khớp, tránh t́nh trạng để các khớp bị cứng, ít hoạt động. Giảm cân là yếu tố quan trọng, bởi nó sẽ giúp giảm áp lực cho khớp. Người béo ph́ thường kèm thoái hóa khớp, cho nên cần cân bằng chế độ ăn kiêng từ từ để làm giảm tối đa những chấn động trên khớp. V́ vậy, điều chỉnh chế độ ăn uống hợp lư sẽ góp phần ngăn ngừa và điều trị các bệnh xương khớp một cách có hiệu quả nhất.
Joe Landolina đă dành hơn 4 năm nghiên cứu các vật liệu sinh học thông minh thích hợp với cơ thể để có thể nhanh chóng cầm máu. Và có thể nói là Joe và nhóm đang có những thành công nhất định. Bạn sẽ kinh ngạc với khả năng cầm máu ngay lập tức thậm chí với cả những vết thương nghiêm trọng như đứt động mạch chính. Khoa học thật kỳ diệu. Chúng ta sẽ chờ đợi nó đến được với nhiều người hơn.
Nói đến chất xơ, người ta thường h́nh dung ra đó là loại rau cỏ ḷng tḥng, khô khan, dai nhách, thứ mà con người không thể tiêu hoá nổi, ăn bao nhiêu, ra bấy nhiêu. Không tiêu hoá được, th́ cũng không hấp thu (qua ruột) được. Bổ dưỡng không thấy đâu, nhưng chất xơ lại rất có ích cho sức khoẻ con người.
Các chất bột đường, thịt thà, dầu mỡ tiêu hoá được là nhờ các enzyme trong dạ dày và ruột chặt nhỏ ra để ruột hấp thu vào máu. Nhưng đối với chất xơ, enzyme chịu thua không làm ǵ được (trừ enzyme trong hệ tiêu của trâu ḅ dê cừu hươu nai,…)
Tan hay không tan đều có lợi
Chất xơ được chia làm 2 loại: loại tan và không tan trong nước. Hai loại chất xơ này có công dụng khác nhau, nhưng đều có lợi cho sức khoẻ theo cách riêng của chúng.
•Loại xơ không hoà tan chỉ hút nước và trương nở, giúp thức ăn di chuyển nhanh trong ruột, lôi kéo theo các chất bă, nhờ đó hạn chế việc hấp thụ độc chất, và tránh táo bón. Loại này có nhiều trong bột ḿ nguyên cám, gạo lứt, các loại legume, rau đậu, cà rốt, cà chua, dưa leo, xúp lơ, khoai tây,…
•Loại xơ tan trong nước, hấp thu nước tạo thành dạng dẻo, sệt. Chính nhờ ở dạng dẻo sệt này mà xơ hoà tan làm chậm lại việc hấp thu đường glucose (có lợi cho người tiểu đường type 2), và có thể bắt dính acid mật (có chứa chloesterol) trong ruột, ngăn không cho acid mật được tái hấp thu trở lại. Do đó loại xơ này làm hạ cholesterol trong máu, một trong những căn nguyên dây dưa đến bệnh tim mạch. Loại xơ hoà tan có nhiều trong các loại đậu, đậu Hà Lan, táo (vỏ), cà rốt, chanh, quưt, cam, bưởi,..
Thực ra một số loại xơ, nhất là loại xơ hoà tan cũng được “tiêu hoá”, nhưng “tiêu hoá” theo kiểu của nó, không phải bằng enzyme, mà bị lên men trong ruột già dưới tác động vi khuẩn, tạo ra những chất được xem là thức ăn (prebiotic) cho những vi khuẩn có lợi trong ruột (1). Tuy nhiên, một số sản phẩm lên men này ở dạng hơi, nếu nhiều quá gây ấm ách bụng, và là nguyên nhân của trung tiện.
Tiểu đường, tim mạch nhưng chưa chắc ngừa ung thư
Lợi ích của chất xơ đă được nói nhiều. Dưới đây là những lợi ích của chất xơ đă được trường Đại học Havard xác nhận qua những nghiên cứu (2)
Chất xơ làm giảm rủi ro bệnh động mạch vành (giảm rủi ro 40%), bệnh tim, và tiểu đường type 2. Những yếu tố này liên quan tới huyết áp cao, cao insulin, thừa cân (nhất là bụng phệ), cao triglyceride máu và thấp HDL (cholesterol tốt).
Chất xơ, nhất là xơ không hoà tan có thể làm giảm rủi ro tới 40% bệnh viêm túi thừa (diverticulosis) ở ruột già, mà nguyên nhân thông thường do táo bón kinh niên (3)
Tuy nhiên, việc tiêu thụ chất xơ lại không cho thấy làm giảm rủi ro ung thư ruột già hoặc giảm phát sinh các bướu nhỏ polyps (dấu hiệu ban đầu có thể của ung thư ruột) ở phụ nữ (4)
Một lợi ích khác của chất xơ, đó là chất xơ không sinh năng lượng, tiêu hoá chậm, no lâu, nên đỡ ăn… vặt, giúp giảm cân thấy rơ.
Thực phẩm nào cũng có đủ hai loại xơ
Viện Y Học Hoa Kỳ khuyến cáo nên dùng khoảng 30gr chất xơ mỗi ngày cho đàn ông, và 25 gr cho phụ nữ, bao gồm cả chất xơ hoà tan và không hoà tan.
Nhưng công dụng của xơ hoà tan và không hoà tan khác nhau. Nên tiêu thụ theo tỉ lệ nào? Trước đây người ta cho rằng, tỉ lệ 1: 3 là thích hợp. Nhưng xu hướng hiện nay là không cần thiết phải phân biệt như thế. Các loại rau quả củ hạt đều có cả 2 loại chất xơ này, chỉ có loại nhiều thứ này ít thứ kia, và ngược lại. Cả hai đều có lợi cho sức khoẻ, đều không sinh năng lượng. Công dụng bù qua sớt lại, xơ nào cũng là xơ.
Có điều cần lưu ư, với trái cây, chất xơ ở phần vỏ nhiều hơn phần thịt. Các sản phẩm làm từ bột ngũ cốc như bánh ḿ, bún, miến, gạo xay xát kỹ,… gần như mất hết chất xơ, kể cả các vitamin B.
Xơ “chức năng” lại có mặt
Chất xơ có lợi cho sức khoẻ như thế, nên mấy ông thực phẩm chức năng đâu chịu bỏ qua, và thường hào hứng bốc xơ tới tận mây xanh.
V́ xơ nào cũng là xơ, xơ trong thực phẩm chức năng cũng có lợi cho sức khoẻ, và dành cho những người lười ăn chất xơ từ thực phẩm.
Nhưng cần lưu ư, xơ “chức năng” không có vitamin, khoáng chất và các chất dinh dưỡng khác như xơ thực phẩm. Xơ “chức năng” ở dạng đậm đặc, ăn ít lại hoá ra nhiều, phải uống nước nhiều, và cũng lên men ở ruột già làm đầy hơi, phiền nhất là trung tiện quá mức cần thiết
Ngoài ra, xơ “chức năng” có thể cản trở việc hấp thu một số loại thuốc. Tốt nhất nên hỏi ư kiến bác sĩ nếu muốn dùng xơ “chức năng”.
Chất xơ là loại thực phẩm có thể ăn no, mà phần lớn lại không ngon, toàn là cám gạo, vỏ nho, vỏ táo … ngon sao nổi mà ngon. Nhưng xem ra các nhà khoa học lại có vẻ hài ḷng với chất xơ nhất. Thiệt oái oăm!
(1) Tinh bột đề kháng cũng là loại không tiêu hoá như chất xơ, và lên men hoàn toàn ở ruột già. Nhưng butyrate, một trong những sản phẩm lên men của loại tinh bột này, lại có khả năng bảo vệ các tế bào ruột già, chống ung thư và viêm ruột. Chất xơ hoà tan cũng lên men, nhưng không tạo ra butyrate. Nhiều nhà khoa học xem tinh bột đề kháng là một loại chất xơ không hoà tan
GS. Jean Carruthers - chuyên gia trong lĩnh vực làm đẹp bằng cách tiêm botox cho biết, 98 bệnh nhân đă bị mất thị lực ở một hoặc hai mắt sau khi được tiêm chất độn da mặt. Các chất độn này được sử dụng để làm căng các nếp nhăn và làm đầy vùng da trũng sẫm màu bên dưới mắt.
Tai họa sẽ ập đến nếu các bác sỹ tiêm nhầm chất độn vào một mạch máu dưới vùng da quanh mắt, dẫn đến nghẽn các động mạch quan trọng cung cấp máu cho mắt, GS. Jean cho biết.
GS. Jean từng phát hiện ra hiệu ứng làm mịn da của botox vào năm 1987 và phát triển các kỹ thuật này vào làm đẹp. Tuy nhiên, sau khi tổng kết các báo cáo về các trường hợp tiêm botox trên toàn thế giới, bà nhận ra rằng ngày càng có nhiều các trường hợp biến chứng dẫn đến mù lòa của phương pháp làm đẹp này.
Trong số 98 ca làm đẹp bằng botox bị biến chứng, có tới một phần tư các trường hợp bị tiêm chất độn vào mạch máu dẫn đến não, gây ra các cơn đột quỵ nguy hiểm.
Một số nơi sử dụng mỡ tự thân để thay thế cho chất độn botox nhưng GS. Jean cho rằng đó cũng không thay đổi được vấn đề: "Cho dù mỡ tự thân được dùng làm chất độn, bạn vẫn sẽ gặp nguy hiểm nếu tiêm nó vào mạch máu vì mỡ không thể tan".
''Ăn Giây Mơ,Uống Rễ Má'' Để Trị Alzheimer??- BS.Đặng Ngọc Thuận.
Nếu chẳng may bị Alzheimer, liệu uống rễ má có khỏi không ? Đứng trên căn bản khoa học mà nói, câu trả lời dứt khoát là không ! Nhất là trong truờng hợp đuợc một ông lang băm nào khẳng định có thuốc gia truyền trị dứt căn cho bệnh nhân. Chăc chắn chỉ có tiền mất tật mang mà thôi !
Bệnh Alzheimer do bác sĩ người Đức tên là Alois Alzheimer phát hiện năm 1901 và đựợc Tây Y đề cập đến nhiều khoảng 20 năm nay. Làm sao có thuốc gia truyền từ mấy trăm năm ? Cũng như bệnh AIDS lần đầu tiên xuất hiện ở loài người khoảng năm 1960 tại Congo, cho đến năm 1981 mới xác định được là do vi khuẩn từ loài khỉ truyền sang người, rồi lan tràn qua Bắc Mỹ theo ngả Haiti.
Cho đến bây giờ Alzheimer vẫn được coi như một căn bệnh ác độc không có cách tránh và vô phương cứu chữa. Thật là một hiểm họa cho nhân loại v́ số người cao niên trên 65 tuổi ngày càng tăng nên mỗi năm có thêm khoảng 5 triệu người bị mất trí. Tổng số trên toàn cầu hiện khoảng 30 triệu bệnh nhân
Riêng tại Canada hiện có nửa triệu bệnh nhân và trong ṿng 25 năm nữa con số đó có thể lên đến 1.5 triệu v́ thế hệ baby boomers (sanh những năm ngay sau thế chiến thứ 2) rất đông đúc và đang đến tuổi hồi hưu.
Tuởng cũng nên nói thêm là người dân ở các nước tân tiến thường bị mất trí nhiều hơn ờ các nước hậu tiến và 70% trong số các bệnh nhân thuộc phái nữ.
Vậy đối phó với Alzheimer y học cụ thể có thể làm ǵ trong giai đọan hiện tại ?
Chúng ta hăy lần lượt bàn luận về phát hiện, ngăn ngừa, triệu chứng, chữa trị và nuôi dưỡng.
Alzheimer là bệnh mất trí (dementia) của người già trên 65 tuổi nên đến tuổi này bác sĩ gia đ́nh ở tuyến đầu hàng năm thường làm một trắc nghiệm thanh lọc (screening test) để loại trừ khả năng bệnh đă nhen nhúm trong năo bộ bệnh nhân. Trắc nghiệm này chỉ gồm mấy câu hỏi ngắn gọn nhưng thêm phần chính xác nếu có ngựi nhà đi cùng hỗ trợ, cho biết rơ chi tiết những triệu chứng lâm sàng quên quên nhớ nhớ của bệnh nhân
Chẩn đoán bệnh chỉ đuợc khẳng định khi screening test dương tính, bệnh nhâh đuợc gửi đi chụp năo bộ bằng brain scan phát hiển cụ thể những tổn thương nơi năo bộ dưới h́nh thức mảng cứng (plaques) và nút rối (tangles) cùng chọc vô xương sống lấy nước năo tủy (liquide céphalo-rachidien) có hiện diện những chất đạm bất b́nh thường như nói sau đây.
Thật vậy, nguyên nhân bệnh tuổi già mất trí kiểu Alzheimer do 2 chất đạm bất b́nh thường gây nên (proteopathy) làm thoái hóa năo bộ (neurodegenerative process) :
- Senile plaques do chất đạm amyloid beta đóng cứng thành từng mảng trên mặt năo bộ, làm óc dần dà teo nhỏ đi.
- Neurofibrillary tangles do chất đạm amyloid tau tụ lại thành nút rối nơi trạm giao tiếp (synapsis) của 2 giây thần kinh làm công tác vận chuyển luồng kích thích bằng chất acetyl-choline bị rối loạn rồi ngưng tắc hằn.
Tuy nhiên như người ta thuờng nói là không có bệnh mà chỉ có con bệnh nên một số không nhỏ bị mất trí ngay từ những năm 40 - 50 tuổi, nhất là có một hay nhiều yếu tố rủi ro sau đây, cần được phát hiện một cách chọn lựa (selective) :
- Dĩ nhiên là yếu tố tuổi tác, thường là trên 65 tuổi khi bắt đầu hưu trí. Nhưng đặc biệt là những người bị mắc bệnh Mông Cổ (Down’s syndrome) đa số bị mất trí ngay từ năm 40 tuổi (Early onset dementia). Sau nữa là những người ngay từ khi c̣n nhỏ tuổi đă mắc bệnh tiểu đuờng (juvenile diabetes mellitus) cũng thường sớm bị mất trí.
- Di truyền : Đa số bệnh nhân Alzheimer là những truờng hợp đơn lẻ (sporadic) nhưng có một số bệnh nhân mắc bệnh duới h́nh thức gia truyền. Những trường hợp này thường mất trí rất sớm và do 3 loại genes (xin miễn kể tên khoa học phức tạp để tránh dài ḍng văn tự) biến dạng mà sinh ra bệnh (mutations). Cho nên đây chỉ là yếu tố rủi ro chứ không phải quyết định. Trong thực tế, gia đ́nh có người thân bị Alzheimer, ta nên cảnh giác và lưu ư bác sĩ gia đ́nh.
- Tiền căn tai biến mạch máu năo hay chấn thương sọ năo, ngay cả nhữngtai biến hay chấn thương nhẹ nhưng nhiều lần (mini-stroke, mini-trauma)do nghề nghiệp như vơ sĩ quyền Anh, đấu thủ bóng bầu dục, đô vật …
- Tŕnh độ học vấn kém : VN là một nước hậu tiến tương đối ít Alzheimer nhưng có lẽ cũng do cha mẹ luôn luôn thúc đẩy con cái lấy học vấn làm đường tiến thân. Thật là một truyền thống tốt đẹp, cần đuợc phát huy.
- Lạm dụng rượu mạnh, thuốc lá và ma túy : Thuốc lá và ma túy đương nhiên tối kỵ tuyệt đối nhưng chuyện uống rượu chỉ có lạm dụng hay tệ hơn là nghiện rượu mới sinh nhiều rủi ro. Vấn đề này sẽ được bàn luận thêm dưới đây :
Không có cách nào tránh bệnh mất trí nhưng có thể tŕ hoăn (delay) bệnh này nếu ta tuân thủ được những điều chỉ dẫn đă đuợc khảo sát và minh chứng ít nhiều hữu hiệu :
- Theo một nếp sống năng động về trí óc như tuổi già vẫn năng đọc sách báo, chơi hoặc nghe nhạc, giao tế xă hội và đánh bài... Riêng với các bậc trưởng lăo Việt Nam th́ mạt chuợc và tứ sắc là hai bộ môn giải trí rất bổ ích cho trí nhớ. Nhưng chẳng may có cụ nào xưa nay không chao ù, tới hố bao giờ mà bỗng nhiên nay lại tới hố, chao ù lia chia th́ phải thành thật khai báo ngay cho con cháu dắt đi bác sĩ làm screening tests t́m Alzheimer !
- Vận động thể xác nhẹ nhàng, ít nhất mỗi ngày cũng bỏ ra 1 tiếng đi bộ thong thả buổi sớm mai. Sống động hơn nữa theo Phương Tây th́ tập gym, pilates, danse en ligne… theo Phương Đông th́ tập khí công, tài chi, yoga, dưỡng sinh… Điều cốt yếu là phải lượng sức mà tập luyện cho vừa phải. Tập quá lố (over-exercise) e rằng có hại nhiều hơn là có lợi !
- Theo một chế độ dinh dưỡng lành mạnh và điều độ, thí dụ như Mediterranian diet gồm rau cỏ trái cây, bánh ḿ ngũ cốc, dầu o liu, cá (tránh ăn thịt) và nhất là rượu chát đỏ. Dĩ nhiên chỉ uống từ ít đến vừa phải mà thôi. Nhậu nhẹt túy lúy hay say mềm tối ngày coi như cấm kỵ Mập ph́ sớm đưa đến Alzheimer, nhất là bụng phệ. Vóng số 2 càng to bao nhiêu th́ khối óc càng teo đi bấy nhiêu.
- Một vài sinh tố và thực phẩm được tiếng có tính cách ngăn ngừa mất trí như sinh tố C, sinh tố D, sinh tố B như niacin, folic acid, thiamine và cyanocobalamine. Uống mỗi ngày từ 3 đến 5 ly cà phê có khả năng làm chức năng nhận thức bớt suy giảm phần nào. Phải kể thêm bột gia vị cà ry thường dùng trong bếp núc Phương Đông và thào mộc Ginko Biloba đuợc dùng làm thuốc trong y khoa phụ thế (alternative medicine)
- Thuốc men thường dùng cũng ảnh hưởng dến Alzheimer như thuốc chống viêm loại NSAIDS có khả năng tŕ hoăn sự suy thoái chức năng nhận thức nhưng kích thích tố thay thế (replacement hormonotherapy) xử dụng trong tuổi hồi xuân lại chẳng giúp cho phụ nữ duy tŕ trí nhớ tuổi thanh xuân như ta tưởng.
- Các kim khí nặng như ch́ và thủy ngân rất hại cho trí nhớ và lạ lùng thay aluminium là kim khí nhẹ c̣n có khả nămg độc hại hơn nữa.. Điều này khiến nhà cầm quyền CS Việt Nam bị chỉ trích nặng nề là phạm tội ác khi bán Cao Nguyên Miền Nam cho Trung Quốc khai thác quặng bauxite để lọc ra alumine rồi biến chế ra aluminium tạo ra bùn đỏ làm ô nhiễm môi trường, gây độc hại vô cùng cho sức khỏe nhân dân .
Bàn về chữa trị, phải nói ngay là bệnh Alzheimer không có thuốc chữa tuyệt căn (nghĩa là tẩy sạch mọi tổn thuơng trong năo bộ) mà chỉ giảm thiểu các triệu chứng khiến bệnh nhân có một cuộc sồng dễ chịu hơn, nói theo kiểu thời thượng là được một nếp sồng có phẩm chất hơn (better quality of life)
Muốn thấu hiểu phương pháp điều trị bệnh Alzheimer cần biết rơ bệnh này có hai mặt (volets) : Một mặt về sự suy thoái các chức năng nhận thức (cognitive impairment) và một mặt về các rối loạn hành xử và tâm thần (behavioral & neuropsychiatric disorders) . Toàn thể bệnh trạng gây nên một gánh nặng đau khổ cho cả bệnh nhân và những người xung quanh.
- Mặt 1: Suy thoái về nhận thức gồm nhiều khâu như trí nhớ, định hướng,cảm nhận chú tâm, ngôn ngữ và khả năng giải quyết các vấn đề.
Trí Nhớ (memory) : Thông thường già cả hay quên những điều vừa xảy ra (mémoire immédiate ou récente) nhưng rất nhớ những chuyện xa xưa (mémoire lointaine) Quá tầm b́nh thường là phải nghĩ đến Alzheimer như không nhớ ngày hôm qua ăn ǵ, làm ǵ, gặp ai…
Định Hướng (orientation) : Mất định hướng về thới gian là quên ngày tháng, tuổi tác…về không gian là không biết ḿnh ở đâu đi đâu, lái xe loạng quạng, thậm chí ẩu tả…
Cảm nhận-chú tâm (perception-attention) : Mất cảm nhận chú tâm khiến bệnh nhân không nh́n ra vật dụng hàng ngày như bút giấy hay nồi niêu bếp núc, thậm chí kẻ thân người thuộc, bạn bè con cháu cũng không nh́n ra.
Ngôn ngữ (language) ngày một hạn chế, nhất là ngoại ngữ. Chung cuộc có thể nín lặng suốt ngày. Một điều đáng chú ư là tỷ số bệnh nhân Alzheimer ở Canada nhiều hơn ở những người độc ngữ và ít hẳn ở những người song ngữ !
Giải quyết vấn đề (problem solving) :Trước một t́nh huống thông thường mà bệnh nhân không biết xử trí ra sao. Thí dụ như cứ ngàn ngừ, không quyết định nổi lúc nào nên băng qua đường.
Dần dần không c̣n khả năng tự túc tự cường, phải ỷ vào những người xung quanh ngay cả trong những hoạt động của cuộc sống hàng ngày như tắm rửa, thay đồ, ăn uống.(daily living activities)
Tùy theo tầm quan trọng của các triệu chứng nói trên người ta chia sự tiến triển của bệnh Alzheimer làm bốn giai đoạn :
- Mất trí tiền khởi (pre-dementia) : Quên quên, nhớ nhớ nhất là những sự việc vừa xảy ra.nhưng bệnh nhân c̣n hoàn toàn tự lập.
- Mất trí khởi đầu (early dementia) : Quên tên tuổi, quên chỗ ở, quên mọi kỷ niệm gần xa. C̣n được gọi là mild cognitive impairment (MCI) hay atteinte cognitive légère (ACL)
- Mất trí trung độ (moderate dementia) ; Quên bà con bạn bè, không nhận ra những vật dụng hàng ngày, giản dị như cái đồng hồ chẳng hạn.
- Mất trí cao độ (advanced dementia) là giai đoạn chót của sự suy thoái chức năng nhận thức. Bệnh nhân mất hẳn tự chủ về thể xác cũng như tinh thần !
Thông thựng đến giai đoạn 2, bác sĩ mới xử dụng thuốc men để giảm thiểu mọi triệu chứng ngơ hầu bệnh nhân có thể sống những tháng năm c̣n lại phần nào thoải mái. Hai thứ thuốc thường được dùng nhất ở Canada là Aricept và Excelon. Không thể nói thứ nào hay hơn thứ nào, chỉ tùy bệnh nhân thích hợp với thứ nào hơn mà thôi, nghĩa là bị ít tác dụng phụ (side effects)
Một điều cần khẳng định lần nữa là chưa có thuốc nào trị dứt căn bệnh Alzheimer, nghĩa là xóa bỏ đuợc những tổn thương trong năo bộ bệnh nhân. Thậm chí hăng bào chế Pfizer sản xuất thuốc Aricept quảng cáo thuốc này với y giới như sau : “Bắt đầu bằng Aricept, tiếp tục với Aricept” và không chừng phải nói thêm cho rơ là chấm dứt bằng Aricept.
Hai thứ thuốc nói trên đều cùng một cơ chế tác động là tăng cường chất acetyl-choline để giúp năo bộ vận chuyển b́nh thuờng những luồng kích thích. Một loại thuốc nữa có cơ chế tác động tương tự đối với glutamate (một loại neurotransmitter khác) được dùng nhiều tại Hoa Kỳ là Memox trong giai đoạn cao độ chót của Alzheimer nhưng rất nhiều tác dụng phụ.
Phải kể thêm 2 loại thuốc được biệt dị xử dụng để điều trị Alzheimer là thuốc kháng sinh Minocycline có tiềm năng ngăn cản các chất đạm amyloid beta và tau đóng thêm lên nhựng mảng cứng và nút rối. Và Insuline thường được chích để chế ngự mức đuờng quá cao trong máu nhưng nếu dùng với liều lượng tối thiểu bằng cách hít qua lỗ mũi có thể làm giảm mức đường trong năo bộ và tŕ hoăn Alzheimer được nhiều tháng và giảm thiểu mọi triệu chứng nếu đă bị.
Kết quả người mắc bệnh Alzheimer trung b́nh sống được 7 năm, rất ít ai sống quá 14 năm và thường chỉ 3-4 năm là tử vong v́ một bệnh đồng hữu (co-morbidités) như tiểu đường, bệnh tim mạch, ung thư nào nữa hay nhất là biến chứng (complications) như sưng phổi v́ mắc nghẹn, thân thể bất động tàn tạ sinh lở loét nhiễm trùng hoặc v́ hội chứng suy dinh duỡng do bỏ hẳn ăn uống, đôi khi phải nuôi bằng ống dẫn Ensure vô thẳng dạ dầy (tube feeding)
- Mặt 2 bao gồm những rối loạn về hành xử và tâm thần : Khác với chứng schizophrenia (loạn trí hay nôm na là điên thứ thiệt ) bệnh mất trí của người cao niên kiểu Alzheimer được xếp vào loại bênh có tổn thương trong năo bộ (organic brain syndrome). Nhưng hầu hết các bệnh nhân Alzheimer đều có những biểu dưong về rối loạn hành xử và tâm thần, nhất là hội chứng trầm cảm (depression) và loạn sảng mất thực tế (psychosis). Điều trị Alzheimer mà bỏ quên điều trị rối loạn thần kinh là một thiếu sót rất lớn.
Rối loạn về hành xử gồm nhiều hành vi, thái độ và cách cư xử, có thể biểu dương ở bất cứ giai đoạn tiến triển nào của bệnh Alzheimer nhưng càng về sau càng tệ hại. Thí dụ như :
- Mê sảng : Sợ trộm cắp, tưởng người phối ngẫu là một kẻ xa lạ giả danh (impostor), không nhận ra căn nhà ḿnh cư trú, nghi kỵ bị bỏ rơi, lừa dối.
- Bịa đặt chuyện này chuyện nọ như thể có thật để che dấu sự kiện mất trí nhớ, quên hẳn mọi việc đă xảy ra dù mới hay đă cũ.
- Mơ tưởng sinh ảo ảnh ảo thính (hallucinations) : Trông gà hóa quốc, nghe đông sang tây, ông nói gà bà nói vịt, ông chẳng bà chuộc…
- Tâm trạng bất thường : Khi vui khi buồn không chừng, hờn giận không đâu, buồn phiền, lo lắng thậm chí đưa đến suy nhược thần kinh.
- Mất ăn mất ngủ : Bỏ ăn bỏ uống nguyên ngày hoặc nghịch lại ăn uống vô độ. Mất ngủ nguyên đêm nhưng thường là thức giấc từ 1-2 giờ sáng.
- Dữ dằn trong lời ăn tiếng nói, đôi khi c̣n thượng cẳng tay, hạ cẳng chân đối với chồng vợ, con cháu.
- Nhắc đi nhắc lại : Có một vài câu chuyện cũ mềm mà cứ bắt bà con bạn bè nghe đi nghe lại, mặc dầu đă được khuyến cáo.
- Bồn chồn đứng ngồi không yên, đi tới đi lui, bực tức gắt gỏng, khó tính khó nết.
- Dễ dàng gây hấn hoàn toàn vô lư hay v́ những lư do thật nhỏ mọn, với những hành vi và thái độ vô cùng khó chịu cho người xung quanh.
- La hét om ṣm hoậc trái lại ngồi khóc thút thít một chỗ ai hỏi không trả lời hay c̣n ̣a khóc to lên.
- Từ chối không cho chăm sóc như thay áo quần, dắt đi tắm rửa, cho ăn cho uống : “Không khiến, mặc tôi, ai thèm…”
- Bỏ nhà lang thang đây đó mới đầu từ sáng đến tối, sau có thể cả tuần rồi biệt tích giang hồ luôn.
- Đ̣i hỏi nhân viên viện dưỡng lăo phải đưa về nhà ngay, quần áo chỉnh tề va ly sẵn sàng và lúc ấy thuờng là 2 giờ sáng.
- Chấp chứa để dành thành đống những đồ vật hoàn toàn vô dụng khiến căn pḥng bừa băi rác rưởi.
- Phá phách đồ đạc trong nhà như để hả giận hoặc nữa thu xếp đồ đạc không nghỉ, không thôi.
- Vệ sinh cá nhân rất bê bối, không tắm, không rửa, không thay áo quần sinh hôi hám ghê tởm.
- Có những hành vi hay thái dộ có tính cách t́nh dục không phải chỗ hay không đúng lúc, khiến người chứng kiến phải phát ngượng.
- Có những hành vi đột xuất như không có suy nghĩ trước khiến người trực diện sinh ngỡ ngàng, bâng khuâng.
- Ủ rũ bất động (apathy) ngồi hàng giờ ruồi bu kiến đậu không buồn đuổi. Đặc biệt nhất làm nằm co quắp như thai nhi trong bụng mẹ (fetal position).
- Có một câu hỏi độc nhất nhưng hỏi đi hỏi lại nhiều lần trong một lúc hay ngày này qua tháng khác.
- Đái ỉa bừa băi không ḱm hăm được hoặc giả cốt ư đề gây chú ư hay làm phiền toái người chăm sóc.
- Không muốn tiếp xúc với người khác dù xa lạ hay thân thiết. Tự giam hăm ḿnh trong nhà hay trong pḥng.
- Ám ảnh cô đơn sinh ra những hành động khác thường như độc thoại âm thầm, bứt tai bứt tóc, thậm chí tự hủy hoại thân thể (automutilation).
Rối loạn về tâm thần gồm 5 điều :
- Gây hấn (Aggressivity): Chống đối bằng ngôn ngữ dữ dằn (violence verbale) như văng tục chửi rủa, thậm chí dùng bạo lực cụ thể (violence physique) như xô xát đấm đá…
- Rối động (Agitation) : Đi đứng cuống quưt, lui tới không thôi, không mục đích, lang thang thơ thẩn, lập đi lập lại măi một vài cử chỉ, cởi đồ ra, mặc đồ vô không ngừng, giấc ngủ xáo trộn, lung tung khi giường khi ghế.
- Loạn sảng mất thực tế (Psychosis) : Mơ tưởng sinh ảo ảnh ảo thính, mê sảng, lầm lẫn người nọ với kẻ kia.
- Ủ rũ bất động (Apathy) : Tự co tự rút thân h́nh, không thiết làm ǵ, không c̣n mong muốn bất cứ điều ǵ, việc ǵ.
Chữa trị rối loạn hành xử và tâm thần của bệnh Alzheimer, các bác sĩ có thể xử dụng những phương pháp hữu dược (pharmaceutical) hay phi dược (non-pharmaceutical) Thật ra phương thức không xài thuốc mới thật quan trọng, hợp lư và hữu hiệu như chúng ta sẽ thấy dưới đây.
Thuốc men thường dùng nhất cho các rối loạn thần kinh trong bệnh Alzheimer là thuốc chống trầm cảm (anti-depressants) và chống loạn sàng (anti-psychotics). Hai thứ thuốc thường được kê đơn nhất là Risperdal và Zyprexa đều là những loại thuốc mới có trên thị trường, khá nhiều tác dụng phụ.
Trong những phương pháp phi dược, phải kể:
- Hội nhập môi trường làm sao cho bệnh nhân tưởng như c̣n ở nhà với cách trang trí cá nhân hóa, mầu sắc và mùi vị hợp với thói quen…Cho nên phải xử dụng nhiều phuơng pháp điều trị đặc chú như luminotherapy, (ánh sáng), aromatherapy (mùi vị), zootherapy (súc vật), musicotherapy (âm nhạc)....
- Chương tŕnh tập thể như thể dục, khiêu vũ, giao tế tâm lư xă hội, trị liệu tâm lư chung bằng cách công khai kề lại những nỗi niềm xa xưa cho tất cà cùng nghe, cùng xem những tấm ảnh kỷ niệm, những kỷ vật quư báu…(reminiscence therapy)
- Tâm lư trị liệu hỗ trợ cá nhân khiến bệnh nhân có cách nh́n rơ hơn bệnh trạng của ḿnh và dễ chấp nhận hơn t́nh trạng mới. Phưong thức này rất hữu ích cho bệnh nhân ỏ giai đọan sơ khởi.
Thật ra ta phải hiểu bệnh nhân Alzheimer như một con người đă trở về thuở ấu thơ. Điều họ cần nhất là được săn sóc một cách tŕu mến và thưong yêu (gọi tắt là TLC hay tender, loving care), cho nên thượng sách là được điểu trị tại gia nhưng đây thật là một gánh mỗi ngày mỗi thêm nặng cho thân nhân phải chăm sóc bệnh nhân (caretaker hay aidant naturel)
Bệnh Viện Johns Hopkins ở Hoa Kỳ có xuất bản một cuốn cẩm nang rất tốt để chỉ dẫn thân nhân chăm sóc tại gia cho bệnh nhân Alzheimer tựa là “Caring for a Loved One with Alzheimer’s Disease” Quư độc giả có thể liên lạc để có cuốn cẩm nang đáng giá này qua
Một sự thật phũ phàng phải nói là sớm muộn đại đa số bệnh nhân Alzheimer đều phải nhập viện. Mới đầu có thể chỉ cần được thăm viếng tại gia để giúp tắm rửa, dọn dẹp nhà cửa… và Bệnh Viện Duỡng Nhật (Daycare Hospital hay Hôpital de Jour) để được tham gia các chương tŕnh giao tế xă hội hay tâm lư trị liệu tâp thể… nhưng cuối cùng vẫn là những Trung Tâm Điều Dưỡng Dài Hạn (ở Québec gọi là CHSLD hay Centre Hospitalier des Soins de Longue Durée) miễn phí v́ được bao trùm bởi Cơ Quan Bảo Hiểm Bệnh Tật Québec (RAMQ hay Régie de l’Assurance-Maladie du Québec).
Điều đáng buồn nhưng cần nói là những trung tâm dưỡng lăo hiện hữu khó có thể đáp ứng nhu cầu của bệnh nhân Alzheimer và v́ thế không thích ứng cho họ. Báo chí thường tường thuật những tệ hại bạo hành như la mắng, trói cột bệnh nhân (contrainte physique) thậm chí lạm dụng t́nh dục nữa ! Câu chuyện bệnh nhân đang đêm đ̣i về nhà thường xẩy ra luôn và ”về nhà” đây phải hiểu như ngụ ư một lời chỉ trích : “Nơi này là một cái nhà mồ cho tôi “ !
V́ thế mới nẩy sinh ư niệm một căn nhà Alzheimer lư tưởng dựa trên nguyên tắc dắt d́u bệnh nhân trên con đuờng xuống dốc bất khả phục hồi của họ. Phương cách điều dưỡng này được mệnh danh là approche prothéthique tạm dịch nôm na cụ thể là “đưa nạng cho chống.” Thật ra từ xưa các nữ tu phục viện (Soeurs hospitalières) đă quan niệm chức năng của họ như thế, nhưng trên quan điểm tôn giáo chứ không khoa học như ngày nay.
Căn nhà Alzheimer phải được xây cất theo một lối kiến trúc Tân Phong Thủy (Neo Feng Sh’ui) sao cho bệnh nhân cảm thấy thoải mái, không chút stress trái lại luôn luôn vững tâm an b́nh, không thấy xa lạ lạc lơng. Họ phải tưởng như vẫn ở nhà ấm cúng thân mật, với những h́nh ảnh, mầu sắc và mùi vị quen thuộc.
Căn nhà nào cũng cần có một khu vườn để bệnh nhân có thể tự tay vun trồng hoa quả hoặc rau cỏ như ở nhà. Bệnh nhân tư do đón tiếp thân nhân hay những thiện nguyện viên đến tṛ chuyện thăm hỏi, thậm chí có quyền nuôi súc vật để ấp ủ ngay trong pḥng. Ngoài ra, luôn luôn có những buổi xuất viện tập thể có trông chừng đi thăm các trung tâm thương măi, chợ búa, các công viên, hội chợ … để bệnh nhân không có cảm giác bị gạt bỏ ra ngoài xă hội.
Ban ngày mỗi đơn vị điều dưỡng chỉ gồm tối đa 9 pḥng cá biệt cửa không khóa để bệnh nhân có quyền ra vô thoải mái. Ban đêm một toán trực chỉ phụ trách tối đa 36 bệnh nhân được trông chừng bằng màn ảnh vi tính (monitoring) với những kỹ thuật hi-tech tân tiến xử dụng trí thông minh nhân tạo (artificial intelligence) như người máy tháp tùng, GPS cá nhân đề pḥng đi đứng lang thang, lầm đường lạc lối, micro-chips gắn dưới da để phát hiện tức khắc các tai nạn té ngă hay những bất ngờ khác …
Nhân viên phục vụ phải được huấn luyện chuyên nghiệp đặc biệt, trà lương hậu hĩnh để không dễ dàng bỏ việc. Lư do là bệnh nhân Alzheimer rất mau quyến luyến với nhân viên điều dưỡng nên không chịu đựng nổi mọi đổi thay xoành xoạch. Phải quản lư nhân viên làm sao để gần như không bao giờ có chuyện thuyên chuyển đột ngột. Mặt khác, cấm kỵ việc đổi pḥng trái với ư nguyện bệnh nhân, nhất là khi họ đă quen thuộc và hài ḷng với căn pḥng của họ.
Và dĩ nhiên nhân viên điều dưỡng phải hành xử làm sao để không bao giờ bệnh nhân bị trói buộc về tinh thần cũng như thể xác. Nói tóm lại bệnh nhân Alzheimer phải được cưng chiều như mẹ chiểu con vậy !
Nói là căn nhà lư tưởng nhưng trong thực tế những căn nhà Alzheimer đă nhan nhản khắp Bắc Mỹ và Âu Châu, thường trong lănh vực tư nhân v́ quả thực là rất tốn kém. Nếu ta biết nhà nuớc chi phí hiện nay cho mỗi bệnh nhân Alzheimer trong một viện dưỡng lăo thông thường là 50.000 CAD một năm th́ một bệnh nhân Alzheimer được điều trị trong một căn nhà Alzheimer sẽ là bao nhiêu ? E rằng phải thêm 50 ngàn nữa !
Tên vài căn nhà Alzheimer tại Québec, Canada :
- Jean XXIII ỏ Trois-Rivières
- Mémoire du Cœur ở Joliette,
- Fleur-Ange ở Hull
- La Maison Francesco Bellini ở Sherbrooke
- Le Pavillon des Bâtisseurs ở Montréal
- La Maison Alzheimer ở Rive-Sud
- La Maison Alzheimer Vilar de Québec ở Québec
Xứ Đan Mạch, một état-providence cung cấp mọi chuyện mọi thứ cho người dân từ khi c̣n nằm trong nôi cho đến ngày cần một nấm mộ, đuợc coi như là thiên đường của bệnh nhân Alzheimer. Từ lâu, các căn nhà Alzheimer lư tưởng kể trên đă được thực hiện do luật pháp quy định và nhà nuớc quản lư. Một thí dụ là La Résidence des Roses ở Copenhague do một nữ giám đốc người Đan Mạch gốc Việt điều khiển là bà Domonique Nghuyễn. Trừ phi gia đ́nh bệnh nhân không muốn, chuyện nhập viện không phải chờ đợi là một quyền công dân bất khả xâm phạm. (Ở Quebec thời gian chờ đợi một chỗ nằm trong CHSLD trung b́nh từ 1 năm đến 1 năm ruỡi)
Dĩ nhiên bệnh nhân đuợc chăm sóc theo những tiêu chuẩn của một căn nhà Alzheimer lư tưởng, đầy đủ phẩm chất và nhân cách. Thậm chí nhân viên phục vụ không được đeo yếm dăi cho bệnh nhân trong bữa cơm v́ như thế là coi họ như con nít và vi phạm đến nhân cách của họ. Nếu thức ăn rơi văi lên người, nhân viên phải sẵn sàng thay áo cho họ. Tại một trung tâm, ban quản trị c̣n chiều chuộng một bệnh nhân đến độ xây dựng một trạm xe buưt trong vườn để ông ta mỗi sáng trên pḥng xuống đứng chờ, theo tập quán hàng mấy chục năm của ông ngày nào cũng chờ xe buưt đi làm !
Thế nhưng người dân Đan Mạch đóng thuế lợi tức 60% và thuế mua bán 25% so với Quebec 30% và 13% !
Thay lời kết :
Giáo sư Đàm Quang Hưng ở Houston, Texas, USA tuy là một nhà toán học song lại rất giỏi Hán Văn và đă dịch sang tiếng Việt nguyên bộ Liễu Trai Chí Dị. Thể theo lời yêu cầu của tác giả bài viết này, ông đă dịch một bài thơ cổ bằng Hán Văn sang tiếng Việt.
Bài thơ đó nhan đề là Mùa Thu Cuộc Đới của thi hào Tân Khí Tật (1140-1207) làm khi đến tuổi hạc, ngắn gọn nhưng diễn tả trọn vẹn tâm tư và nguyện vọng của một người cao niên, muôn thuở vẫn vậy.
Chúng tôi xin muợn bản dịch của GS Đàm Quang Hưng để kính tặng tất cà các bậc Trưởng Thượng Việt Nam tị nạn trên Thế Giới Tự Do một Mùa Thu Cuộc Đời trong sáng vui mạnh cả về tinh thần lẫn thể xác.
Ḿ Chính (Bột ngọt) Có Độc Hai Như Người Ta Tưởng? - GS Hùynh Chiếu Đẳng
From: Mariebichl Pham [mailto:marie lp@gmail.com]
Sent: Friday, February 26, 2016 2:28 PM
To: undisclosed-recipients:
Subject: Fwd: [DA-LIST] Bột ngọt
*** Xin GS cho y kien ....co tac hai ko ?
Cam on.
Subject: Fwd: [DA-LIST] Bột ngọt
Trước đây người ta gọi là ‘Hội chứng Nhà hàng Trung Quốc’: đó là một tập hợp các triệu chứng như nhức đầu, buồn nôn và cảm giác tê tê mà một số người h́nh như cảm thấy sau khi ăn đồ ăn Trung Quốc, nó c̣n hơn cả sự buồn nôn thông thường và ư nghĩ tự trách ḿnh đă ăn quá nhiều bánh bao nhân thịt lợn. Thành phần bị đổ lỗi được sử dụng phổ biến gọi là monosodium glutamate (viết tắt là MSG), hay ḿ chính.
Tiếng xấu về ḿ chính bắt đầu vào năm 1968 khi tiến sỹ Ho Man Kwok viết một lá thư cho Tạp Chí Y Khoa New England suy ngẫm về nguyên nhân có thể có của một hội chứng mà ông đă trải nghiệm bất cứ khi nào ăn ở nhà hàng Trung Quốc tại Hoa Kỳ. Đặc biệt, ông mô tả một cảm giác tê tê ở sau cổ mà nó lan xuống cánh tay và lưng, cũng như bị yếu đi và mạch đập nhanh.
Ông cho rằng nguyên nhân có thể là x́ dầu (nhưng rồi loại bỏ nó v́ ông dùng nó để nấu ăn ở nhà mà không thấy làm sao) hoặc do dùng dùng quá nhiều rượu nấu ăn Trung Quốc ở các cơ sở thương mại. Rồi đến thứ gây hại: có lẽ là do ḿ chính được dùng vị trong các nhà hàng Trung Quốc.
Như các lư thuyết về sức khỏe có liên quan đến thức ăn thường được bàn đến, ư kiến của ông lan tỏa nhanh trên mạng, sản sinh ra rất nhiều các nghiên cứu khoa học, các sách nói ‘sự thật’ của ḿ chính, các sách dạy nấu ăn không dùng ḿ chính, và thậm chí làm cho các nhà hàng Trung Quốc phải quảng cáo là họ không dùng ḿ chính để nấu ăn.
Ḿ chính là muối natri của acid glutamic, hoặc nếu bạn muốn gây ấn tượng với ai đó trong bữa tiệc tối th́ nói là disodium 2-aminopentanedioate. Như giáo sư hóa học Kikunae Ikeda của Đại Học Tokyo đă phát hiện ra nó vào 1908 th́ ḿ chính là muối ổn định nhất được h́nh thành từ acid glutamic và là thứ tốt nhất tạo ra vị ngọt thịt được ưa thích.
‘Umami’, dịch là ‘ngọt thịt’, gắn với vị thịt, và là phát hiện của ông Ikeda. Ông theo đuổi nó và tin rằng c̣n có một vị nữa ngoài bốn vị giác cơ bản là ngọt, mặn, chua, đắng.
Glutamate là thành phần mầu nhiệm trong ḿ chính. Nó là một acid amin được tạo ra một cách tự nhiên trong rất nhiều thực phẩm kể cả cà chua, pho mát parmesan, nấm khô, x́ dầu (nước tương), là thành phần chính trong quả và rau, và trong sữa phụ nữ.
Ikeda đă tách nó ra từ rong biển nâu Kombu mà vợ ông (cũng như tất cả những người làm bếp Nhật Bản khác trên thế giới) sử dụng làm nguyên liệu nấu canh cá dashi rất phổ biến ở Nhật. Khi bổ sung natri vào, là một trong 2 nguyên tố của muối ăn, làm cho glutamate ổn định ở dạng bột và cho vào thức ăn, và thế là tạo ra ḿ chính và làm cho ông Kikunae trở thành người giàu có. Gia vị dựa trên ḿ chính có tên là Ajinomoto (‘tinh chất của vị giác’) hiện được thấy trên bàn ăn trên khắp thế giới.
Sau bức thư của Kwok là một sự sôi động các thí nghiệm trong đó nhiều động vật, kể cả người, tham gia thử nghiệm với một lượng ḿ chính lớn bằng cách ăn hoặc truyền máu.
Thoạt đầu ta thấy h́nh như Kwok có thể đă phát hiện ra điều ǵ. Nhà nghiên cứu của Trường Đại Học Washington, tiến sỹ John W. Olney thấy rằng khi tiêm những liều rất lớn ḿ chính vào dưới da chuột con mới đẻ sẽ nảy sinh các đốm tế bào chết ở năo chuột. Khi các con chuột này trưởng thành chúng nhỏ bé, béo ph́, và trong một vài trường hợp, vô sinh. Olney cũng lặp lại thử nghiệm với khỉ nâu con, cho chúng ḿ chính qua đường miệng và thấy kết quả vẫn như vậy. Nhưng 19 nghiên cứu khác với khỉ do các nhà nghiên cứu khác thực hiện đă không cho ra kết quả như vậy, thậm chí không tương tự như vậy.
Những nghiên cứu trên người cũng không đủ cơ sở để kết luận. Trong một nghiên cứu, 71 người khỏe mạnh được xử lư với liều lượng tăng dần ḿ chính thật và ở dạng viên con nhộng giả ḿ chính. Các nhà nghiên cứu thấy rằng cái gọi là triệu chứng Hội chứng Nhà hàng Trung Quốc xảy ra xấp xỉ như nhau, cho dù người tham gia uống ḿ chính thật hay uống viên giả ḿ chính.
Nhằm giải quyết dứt điểm chủ đề này, vào năm 1995 Cục Quản Lư Thuốc và Thực Phẩm Mỹ (FDA) đă giao trách nhiệm cho Hiệp Hội Các Công ty Mỹ Về Sinh Học Thực Nghiệm xem xét tất cả các bằng chứng sẵn có để quyết định xem ḿ chính có phải là "quái vật thực phẩm" như người ta tưởng không.
Để khởi sự, hội đồng chuyên gia đă loại bỏ thuật ngữ ‘Hội Chứng Nhà hàng Trung Quốc’ v́ nó “mang nghĩa miệt thị và không phản ánh đúng mức độ và bản chất của triệu chứng”, và thay bằng thuật ngữ ‘tổ hợp triệu chứng MSG’ để mô tả nhiều triệu chứng khác nhau do dùng ḿ chính.
Nhưng họ có kết luận rằng có đủ bằng chứng khoa học để nói rằng có tồn tại một nhóm người khỏe mạnh trong dân chúng có thể có phản ứng xấu nếu sử dụng một lượng lớn ḿ chính, thường th́ phản ứng xảy ra một giờ sau khi sử dụng. Nhưng phản ứng này được thấy khi nghiên cứu với 3 gram (hoặc nhiều hơn) ḿ chính đi kèm với nước, không có thức ăn; một t́nh huống không xảy ra trong thực tế mà, theo FDA, phần lớn người ta dùng khoảng 0,55 gram ḿ chính một ngày và lẫn trong thức ăn.
Một nghiên cứu vào năm 2000 đă cố gắng để đi sâu hơn nữa với 130 người mà tự họ cho rằng họ có phản ứng với ḿ chính. Những người mạnh khỏe này trước tiên nhận được một liều ḿ chính không kèm thức ăn. Nếu ai đó có số triệu chứng vượt qua một mức nhất định trong bảng 10 triệu chứng, th́ họ sẽ được thử nghiệm lại với cùng liều như cũ (hoặc ḿ chính giả) để xem phản ứng có nhất quán hay không. Họ cũng được thử nghiệm với liều cao hơn để xem có tăng triệu chứng không.
Sau một ṿng nữa thử nghiệm lại, chỉ thấy có 2 người trong số 130 người là có biểu hiện phản ứng nhất quán với ḿ chính thật, không có phản ứng với ḿ chính giả. Nhưng sau đó, khi họ được thử nghiệm lại với ḿ chính trong thức ăn th́ phản ứng của họ khác đi, điều này làm ta nghi ngờ tính vững chắc của việc tự đánh giá là nhạy cảm với ḿ chính.
Nhưng ngoài ra, glutamate là hết sức thấp về độc tố. Một con chuột có thể tiếp nhận 15-18 gram cho 1 kg trọng lượng trước khi bị rủi ro chết v́ ngộ độc glutamate. Nên biết chuột nhắt sơ sinh đặc biệt nhạy cảm với tác động của ḿ chính.
Do vậy trong khi không thể khóa sổ về khoa học (và tiến sỹ John Olney đă dành gần cả đời ḿnh, sau lần thử nghiệm ban đầu trên súc vật, để vận động cho quy chế chặt chẽ hơn với việc sử dụng ḿ chính) th́ nay Cục Quản Lư Thuốc và Thực Phẩm Mỹ (FDA) nói rằng việc cho ḿ chính vào thức ăn ‘nh́n chung được công nhận là an toàn’.
Đó là sự đảm bảo với những người thích món ăn Trung Quốc mà đối với họ th́ một kỳ cuối tuần sẽ không trọn vẹn nếu không ghé vào nhà hàng Trung Quốc.
Bài gốc tiếng Anh đă đăng trên BBC Future
HCD: Thư chị, bài trên nói đúng thực tế.
Đă hơn 10 năm nay tôi nói bột ngọt MSG không độc như người ta đồn nếu ăn vừa phải. Lư do là từ khi có con người trên mặt đất là con người đă ăn bột ngọt rồi. Măi cho tới sau nầy hăng Nhật tổng hợp bột ngọt (đầu tiên từ khoai ḿ) th́ mới thấy dạnh tinh chất như muối. Acid Glutamic (là một amino acid có trong thịt cá, là một trong 21 amino acid tạo ra con người và động vật). Acid Glutamic tác dụng với ion Sodium (Na+) th́ tạo ra Mono Sodium Glutamate (MSG=bột ngọt).
MSG có trong khi thủy phân thực vật: Thí dụ như làm nước tương kiểu lên men đậu nành ngày xưa hay kiểu thủy phân đậu nành ngày nay. Hầm xương hầm thịt chi chi cũng sinh ra MSG. Nước mắm cũng chứ MSG, khô, tôm khô cũng vậy. Do đó tôi có bài tựa "Bột ngọt chạy đâu cho khỏi)
đó là phản ứng tự nhiên sinh ra chớ không do ngày nay con người bỏ bột ngột vào.
Ngàn năm trước có nước mắm có nước tương là đă có bột ngôt trong đó. Chai nước chấm Magi chứa cả đống bột ngọt. Người Đức ăn, người Pháp ăn, người Việt ăn từ bảy tám mươi năm nay mà.
Bạn nào có chai Magi trong nhà nh́n đi, phải nó có chưa rất nhiều MSG không.
Theo US FDA th́ bột ngọt được biết cho tới ngày nay là chất vô hại.
Nhưng, lại nhưng... nước lă uống nhiều cũng chết, cơn ăn nhiều cũng chết...bột ngọt ăn kiểu trong nước hiện nay th́ chắc lâu ngày sẽ lắc lư con tàu đi.
Ăn vừa phải thôi, tránh không cho trẻ con ăn, trẻ đi ăn phở ăn hủ tiếu th́ đừng cho chúng húp nước để giới hạn phần nào. Tất cả tôi nói 99% món ăn Việt Nam và Tàu bán ngoài chợ đều có bỏ thêm bột ngọt vào dù cho là món chiên món nướng món xào món kho, món súp, món quay, thịt heo quay gà quay gà hấp muối là thứ chứa quá nhiều bột ngọt....
Một chất nữa bị dùng quá nhiều (gây tai hại) trong món ăn Việt Nam chúng ta. đó là đường, đúng vậy là đường (tiếng Mỹ là sugar). Canh chua, lẩu Thái, cá kho, thịt kho, chiên xào ǵ ǵ cũng chứa một đống đường. Người ta ăn đường quá nhiều trong thức uống , trong món ăn cơm hàng ngày.
Chất 3-MCPD Trong Soy Sauce - Danh Sách Những Bê Bối Lớn Về Thực Phẩm Của Trung Cộng Xưa Nay - GS Hùynh Chiếu Đẳng
Chất độc trong nước tương, x́ dầu và dầu hàu
V́ có nhiều bằng hữu ăn chay hỏi về chuyện nầy, tôi tŕnh các bạn xem chơi. Nước tương nước chấm làm từ đậu nành theo phương thức ngày nay bao giờ cũng chứa chất gây ung thư (biết chắc) là 3-MCPD.
Trong email nầy có nhiều link, các bạn click vào nó sẽ dẫn chứng từ điểm một, nhưng chắc không cần đâu. H́nh có hay không cũng không quan trọng.
A survey of soy sauces and similar products available in the UK was carried out by the Joint Ministry of Agriculture, Fisheries and Food/Department of Health Food Safety and Standards Group (JFSSG) in 2000 and reported more than half of the samples collected from retail outlets contained various levels of 3-MCPD.[9]
•In 2001 the United Kingdom Food Standards Agency found in tests of various oyster sauces and soy sauces that some 22% of samples contained MCPD at levels considerably higher than those deemed safe by the European Union. About two-thirds of these samples also contained a second chloropropanol called 1,3-DCP (1,3-dichloropropane-2-ol) which experts advise should not be present at any levels in food. Both chemicals have the potential to cause cancer and the Agency recommended that the affected products be withdrawn from shelves and avoided.[10][11]
•Britain's Food Standards Agency (FSA) and Food Standards Australia New Zealand (FSANZ, formerly ANZFA) singled out brands and products imported from Thailand, China, Hong Kong and Taiwan. Brands named in the British warning include Golden Mountain, King Imperial, Pearl River Bridge, Golden Mark, Kimlan (金蘭）, Golden Swan, Sinsin, Tung Chun and Wanjasham soy sauce. Knorr soy sauce was also implicated, as well as Uni-President Enterprises Corporation (統一企業公司) creamy soy sauce from Taiwan, Silver Swan soy sauce from the Philippines, Ta Tun soy bean sauce from Taiwan, Tau Vi Yeu seasoning sauce and Soya bean sauce from Vietnam, Zu Miao Fo Shan soy superior sauce and Mushroom soy sauce from China and Golden Mountain and Lee Kum Kee chicken marinade.[12][13][14]
•Relatively high levels of 3-MCPD and other chloropropanols were found in soy sauce and other foods in China between 2002 and 2004.[15]
•In 2007 in Vietnam, 3-MCPD was found in toxic levels (Testing since 2001, In 2004, the HCM City Institute of Hygiene and Public Health found 33 of 41 sample of soya sauce with high rates of 3-MCPD, including six samples with up to 11,000 to 18,000 times more 3-MPCD than permitted, an increase over 23 to 5,644 times in 2001) [16] in soy sauces there in 2007, along with formaldehyde in the national dish Pho, and banned pesticides in vegetables and fruits. A prominent newspaper Thanh Nien Daily commented, "Health agencies have known that Vietnamese soy sauce, the country's second most popular sauce after fish sauce, has been chock full of cancer agents since at least 2001," [17]
•In March 2008 in Australia, "carcinogens" were found in soy sauces there, and Australians were advised to avoid soy sauce.[18]
•In Nov 2008, Britain's Food Standards Agency reported a wide range of household name food products from sliced bread to crackers, beefburgers and cheese with 3-MCPD above safe limits. Relatively high levels of the chemical were found in popular brands such as Mother's Pride, Jacobs crackers, John West, Kraft Dairylea and McVitie's Krackawheat. The same study also found relatively high levels in a range of supermarket own-brands, including Tesco char-grilled beefburgers, Sainsbury's Hot 'n Spicy Chicken Drumsticks and digestive biscuits from Asda. The highest levels of 3-MCPD found in a non- soy sauce product, crackers, was 134 µg per kg. The highest level of 3-MCPD found in soy sauce was 93,000 µg per kg, 700 times higher. The legal limit for 3-MCPD coming in next year[when?] will be 20 µg per kg, but the safety guideline on daily intake is 120 µg for a 60 kg person per day.[19]
Vài chi tiết high light màu vàng bên trên:
Ở Việt Nam (2007) thử 41 mẫu khác nhau thấy 31 mẫu không an toàn, c̣n bánh phở th́ chứa fomaldehyde (formol). C̣n ở Úc châu (2008) người dân được khuyên là tránh tất cả soy sauce (x́ dầu, nước tương, dầu hàu....tức là nước chấm xuất thân từ đậu nành).
Năm 2008 tại Anh người ta thấy hầu hết các món (... tên kể trên) đều chứa chất 3-MCPD quá tỉ lệ cho phép. C̣n trong soy sauce (x́ dầu, nước tương, dầu hàu....tức là nước chấm xuất thân từ đậu nành) th́ chất nầy vượt tới 700 lần (700 lần) lượng cho phép. Ăn vào thụt lưởi là cái chắc.
Người ta thấy như vậy, th́ nói như vậy, c̣n ăn hay đừng th́ tùy bụng các bạn nghe. Tôi không có khuyên chi hết, những điều kể bên trên là có thật, đă lần lượt được đăng tin từ những hảng thông tấn lớn vào lúc đó. Trong MTC cũng c̣n dấu vết vào thời đó.
Nguồn tin từ webpage nầy click => Chất 3-MCPD trong nước tương
Kết luận: Hiện cho tới bây giờ 2014, nó vẫn chưa an toàn, lư do là chất 3-MCPD là sản phẩm phụ trong quá tŕnh sản xuất, không do người ta bỏ vào, tự nó sinh ra, và muốn làm cho nó sinh thật ít để hợp tiêu chuẩn th́ vạn nan với thủ công nghệ. Nhà máy khổng lồ c̣n chưa kham nói chi kiểu sản xuát thủ công tại Việt Nam hay Trung Hoa. Tại Mỹ cũng bị nữa, nhưng dân Mỹ ít ăn nên người ta chưa lư tới nhiều.
--------------------
Các vụ bê bối an toàn thực phẩm tại Cộng ḥa Nhân dân Trung Hoa
=======
Quí bạn đọc theo thứ tự thời gian tăng dần, càng ngày càng bê bối
Thấy th́ tŕnh các bạn xem chơi thôi, nhớ bất cứ món ǵ của Trung Cộng cũng đừng đụng tới, nhất là đồ ăn chay. V́ sao đồ ăn chay, thưa v́ nguyên liệu chế biến thức ăn chay đều từ Trung Cộng hay Đài Loan (và Đài Loan cũng cá mè một lứa, theo tin mới nhất)
Các vụ vệ sinh an toàn thực phẩm năm 2003
Giăm bông Kim Hoa nhiễm độc
Năm 2003, một số cơ sở nhỏ chuyên sản xuất giăm bông Kim Hoa hoạt động trái mùa đă sản xuất giăm bông trong những tháng nóng hơn. Họ xử lư giăm bông bằng thuốc trừ sâu để tránh bị hư hỏng và nhiễm côn trùng.[2] Giăm bông được ngâm vào trong dung dịch thuốc trừ sâu Dichlorvos. Đây là một loại thuốc trừ sâu có hợp chất cơ phospho dễ bay hơi.[3]
Các vụ vệ sinh an toàn thực phẩm năm 2004
Sữa trẻ em giả
Trong tháng 4 năm 2004, ít nhất 13 trẻ em ở Phụ Dương, An Huy và từ 50 đến 60 trẻ nữa trong các vùng nông thôn của tỉnh An Huy đă chết v́ suy dinh dưỡng do uống phải sữa trẻ em giả. Từ 100 đến 200 em bé khác trong tỉnh An Huy bị suy dinh dưỡng nhưng vẫn sống sót. Các quan chức địa phương ở Phụ Dương đă bắt giữ 47 người chịu trách nhiệm sản xuất và bán các loại sữa giả. Ngoài ra, các nhà điều tra phát hiện 45 loại sữa dưới tiêu chuẩn được bán tại thị trường Phụ Dương, hơn 141 nhà máy chịu trách nhiệm về việc sản xuất sữa giả. Các nhà chức trách Trung Quốc thu giữ 2.540 túi sữa giả vào giữa tháng 4. Tháng 5 năm 2004, Cục Thực phẩm và Dược phẩm Nhà nước đă phát động điều tra.
Theo các bác sĩ Trung Quốc th́ những em bé bị mắc chứng "bệnh đầu to". Trong thời gian 3 ngày kể từ khi uống sữa, đầu các em bé phồng to lên trong khi cơ thể trở nên gầy đi v́ suy dinh dưỡng. Các loại sữa trẻ em giả được kiểm tra chỉ có 1-6% protein trong khi tiêu chuẩn quốc gia là 10% protein. Chính phủ hứa sẽ bồi thường cho gia đ́nh và giúp đỡ họ, bao gồm chi trả hóa đơn y tế. Hầu hết các nạn nhân là từ những gia đ́nh ở nông thôn.[4][5][6]
Bún tàu nhiễm độc
Năm 2004, nhà cầm quyền Trung Quốc xét nghiệm thấy rằng một số nhăn hiệu bún tàu được sản xuất tại địa cấp thị Yên Đài, tỉnh Sơn Đông bị nhiễm độc ch́. Một số công ty vô lương tâm đă chế tạo bún tàu của họ bằng bột bắp thay v́ bằng đậu xanh để tiết kiệm chi phí. Để làm bột bắp trở nên trong suốt, họ thêm vào chất tẩy trắng có chứa ch́.[7] Tháng 12 năm 2006, nhà chức trách Bắc Kinh một lần nữa kiểm tra sản phẩm bún tàu của Công ty sản xuất Bún tàu Yantai Deshengda[8] tại làng Siduitou, trấn Zhangxing, thị xă Chiêu Viễn, địa cấp thị Yên Đài và họ đă t́m thấy chất sodium formaldehyde sulfoxylate được sử dụng trong qui tŕnh sản xuất bún tàu. Đây là một loại thuốc tẩy công nghiệp có thể gây ung thư, độc hại và bị cấm làm chất phụ gia tại Trung Quốc. Trước khi công ty này bị cấm sản xuất và phân phối, các sản phẩm bún tàu của hăng đă được bán ra thị trường Trung Quốc và xuất khẩu sang nước ngoài.[9][10][11][12] Trang mạng của công ty cũng bị đóng kể từ đó.
Rau cải chua pha tạp chất
Trong tháng 6 năm 2004, Cục Kiểm tra Chất lượng Thành Đô phát hiện rằng chỉ có khoảng 23% rau cải ngâm chua sản xuất tại Thành Đô có lượng chất phụ gia hóa học ở mức chấp nhận được. Nội dung thành phần hóa chất ghi trên nhăn của các loại thành phẩm này được phát hiện là không chính xác. Tại Tứ Xuyên, các nhà máy đă sử dụng muối công nghiệp để ướp chua các loại rau, ngoài ra c̣n phun thuốc trừ sâu có chứa một lượng DDVP cao trên dưa muối trước khi giao hàng.[13]
Rượu gạo tại một cửa hàng Trung Quốc.
Rượu giả
Mùa xuân năm 2004, bốn người đàn ông đă chết v́ ngộ độc rượu ở tỉnh Quảng Đông, 8 người đàn ông khác đă nhập viện tại Bệnh viện nhân dân Quảng Châu. Wang Funian và Hou Shangjian, cả hai đều từ thị xă Thái Ḥa, đă qua đời vào tháng 5 sau khi uống rượu mua từ cùng một cửa hàng. Hai người đàn ông khác, một người là công nhân nhập cư, chết trong đêm trước đó tại Zhongluotan ở tỉnh Hồ Nam. Các nhà chức trách của cơ quan y tế địa phương nghi ngờ rằng những người sản xuất rượu giả đă trộn cồn công nghiệp vào trong rượu gạo, đồng thời tiến hành đóng cửa một số xưởng sản xuất rượu không có giấy phép.[14]
Nước tương làm từ tóc người
Câu chuyện bắt đầu lưu hành trên báo chí về nước tương giá rẻ làm từ tóc người. Những loại nước tương được sản xuất tại Trung Quốc này sử dụng phương pháp chiết xuất một loại amino axit hóa học tương tự như nước tương được thủy phân nhân tạo và sau đó âm thầm xuất khẩu sang các nước khác. Một cuộc điều tra phát sóng trên truyền h́nh Trung Quốc cho thấy các nguồn tóc không những mất vệ sinh và có khả năng bị nhiếm bẩn độc hại.
“
Khi được hỏi si-rô (hoặc bột) amino acid được tạo ra như thế nào, các nhà sản xuất trả lời rằng bột đă được tạo ra từ tóc của con người. Bởi v́ tóc người được thu thập từ các tiệm hớt tóc, thẩm mỹ viện và bệnh viện trên cả nước, do đó chúng mất vệ sinh và nằm trộn lẫn với bao cao su, bông bệnh viện, băng vệ sinh và ống tiêm đă qua sử dụng,..."[15]
”
Đáp lại, chính phủ Trung Quốc đă cấm sản xuất các loại nước tương làm từ tóc. Tuy nhiên các chất gây ung thư khác vẫn c̣n. Xem 3-MCPD.
Các vụ vệ sinh an toàn thực phẩm năm 2005
Phẩm nhuộm Sudan I
Solvent yellow 14 - hóa chất thuộc nhóm Sudan I
Năm 1996, Trung Quốc cấm các nhà sản xuất thực phẩm sử dụng phẩm nhuộm Sudan I để nhuộm màu sản phẩn của họ. Trung Quốc theo chính sách của một số quốc gia phát triển khác nghiêm cấm phẩm nhuộm v́ nó có liên hệ đến bệnh ung thư và các tác dụng nghiêm trọng khác đối với sức khỏe con người. Tuy nhiên, vào năm 2005, các giới chức thuộc Tổng Cơ quan Giám sát Chất lượng, Thanh tra và Kiểm dịch, Cục Công nghiệp và Thương mại Quốc gia, và Cơ quan Quản trị Thuốc và Thực phẩm Quốc gia phát hiện rằng chất phẩm nhuộm Sudan I vẫn được sử dụng trong thực phẩm ở nhiều thành phố lớn. Tại Bắc Kinh, công ty Heinz đă thêm chất phẩm nhuộm vào trong tương ớt; tại các tỉnh Quảng Đông, Triết Giang, Hồ Nam và Phúc Châu, phẩm nhuộm được t́m thấy trong rau cải và các loại ḿ, bún. Kentucky Fried Chicken (KFC) sử dụng phẩm nhuộm trong 1.200 tiệm ăn của ḿnh. Ngay thuốc uống tại Thượng Hải cũng có chứa Sudan I.
Các công ty tại Trung Quốc đă sử dụng Sudan I bất hợp pháp trong nhiều năm trước 2005. Các giới chức chính phủ đưa ra hai lư do tại sao lệnh cấm năm 1996 đă không được thi hành đầy đủ. Lư do thứ nhất là v́ có quá nhiều cơ quan trông coi sản xuất thực phẩm nên tạo ra nhiều lổ hổng và bất hiệu quả. Lư do thứ hai là v́ các cơ quan chính phủ không được trang bị hay đào tạo sử dụng các dụng cụ thử nghiệm thực phẩm mà có thể phát giác ra chất phẩm nhuộm sớm hơn. Các giới chức thông báo rằng họ sẽ bắt đầu cải cách hệ thống an toàn thực phẩm từ cấp bậc địa phương đến quốc gia.[16]
Các vụ vệ sinh an toàn thực phẩm năm 2006
Thuốc giả
Cơ quan Quản trị Thuốc uống và Thực phẩm Quốc gia Trung Quốc báo cáo rằng các giới chức của họ đă giải quyết 14 trường hợp có liên quan đến thuốc giả và 17 trường hợp có liên quan đến "các tai nạn y tế" tại các cơ sở sản xuất thuốc.[17] Một trong số những trường hợp này có thể kể đến là vụ thuốc giả Armillarisni A; trong đó 10 người thiệt mạng sau khi được tiêm thuốc giả vào tháng 5 năm 2006.[18][19] Các nhà thanh tra phẩm chất thuốc tại nhà máy sản xuất thuốc Armillarisni A đă không phát hiện ra hóa chất diglycol được thêm vào thuốc. Tháng 7 năm 2006, 6 người thiệt mạng và 80 người nữa trở bệnh sau khi dùng một loại thuốc kháng sinh có trộn chất khử trùng.[20] Năm 2006, chính phủ cũng "thu hồi giấy phép thương mại đối với 160 nhà sản xuất và bán lẻ thuốc."[20]
Ngộ độc thực phẩm trường học
Ngày 1 tháng 9 năm 2006, hơn 300 học sinh tại trường tiểu học Thực nghiệm thành phố Trường Châu ở tỉnh Tứ Xuyên,Trung Quốc đă bị ngộ độc thực phẩm sau khi ăn trưa. Trong số đó, khoảng 200 học sinh đă phải nhập viện do đau đầu, sốt, nôn mửa và tiêu chảy. Nhà trường đă phải tạm thời đóng cửa để điều tra.[21] Cùng ngày hôm đó, các học sinh trung học ở tỉnh Liêu Ninh, Trung Quốc cũng bị ngộ độc thực phẩm sau khi ăn tối ở trường. Bộ Giáo dục đă ra lệnh điều tra và các quan chức nghi ngờ rằng nguyên nhân của việc ngộ độc thực phẩm là điều kiện thiếu vệ sinh tại các trường học. Trong kỳ nghỉ hè, các trường đă không được lau dọn làm sạch hoặc khử trùng, do đó có thể các em học sinh đă tiếp xúc với thực phẩm hoặc nước uống mất vệ sinh khi tái nhập học vào tháng 9.[22]
Cá bơn nhiễm độc
Cuối năm 2006, các giới chức tại Thượng Hải và Bắc Kinh đă phát hiện ra một hàm lượng hóa chất bất hợp pháp trong cá bơn. Theo báo The Epoch Times giải thích th́ "Trung Quốc bắt đầu nhập cảng cá bơn từ châu Âu vào năm 1992. Hiện nay, sản lượng hàng năm của Trung Quốc là 40 ngàn tấn. V́ cá bơn có hệ miễn dịch yếu nên một số nhà nông Trung Quốc dùng những loại thuốc cấm để duy tŕ mức độ sản xuất của họ v́ các kỹ thuật nuôi cá của họ không đủ để ngăn ngừa bệnh cho cá."[23] Các giới chức của Cơ quan Quản trị Thuốc và Thực phẩm Thượng Hải t́m thấy hóa chất kiềm chế sự phát triển của vi trùng, có độc tính gây ung thư trong cá. Các loại thuốc khác trong đó có malachite green trong cá cũng được t́m thấy tại Bắc Kinh. Các thành phố khác như Hàng Châu đă bắt đầu thử nghiệm cá bơn và cấm cá bơn có nguồn gốc từ tỉnh Sơn Đông. Nhiều nhà hàng tại Thượng Hải, Bắc Kinh và Hồng Kông ngưng mua cá bơn sau khi các giới chức phát hiện ra hàm lượng cao các chất kháng sinh bất hợp pháp trong cá.[24]
Thuốc trừ sâu trong rau cải
Đầu năm 2006, Greenpeace đă tiến hành thử nghiệm các loại rau tại hai cửa hàng tạp hóa rau quả ở Hồng Kông là Parknshop và Wellcome, kết quả cho thấy hơn 70% số mẫu thử nghiệm đều phát hiện có thuốc trừ sâu tồn đọng lại. 30% mẫu rau của họ vượt quá mức an toàn cho phép đối với thuốc trừ sâu, một vài mẫu được phát hiện có thuốc trừ sâu bị cấm như DDT, HCH và Lindane. Greenpeace giải thích rằng gần 80% các loại rau tại các cửa hàng tạp hóa có nguồn gốc từ đại lục Trung Quốc. John Chapple, quản lư của Sinoanalytica, cơ quan thí nghiệm phân tích thực phẩm cơ sở ở Thanh Đảo, bổ sung thông tin của Greenpeace, anh không ngạc nhiên với những phát hiện trên và giải thích rằng người nông dân ở Trung Quốc có ít kiến thức về sử dụng đúng thuốc trừ sâu.[25]
Mặc dù nhiều vùng trồng trọt ở Trung Quốc đang chuyển đổi sang nông nghiệp hữu cơ, tuy nhiên việc sử dụng thuốc trừ sâu trong nhiều lĩnh vực vẫn c̣n cao.[26]
Thịt ốc sên nhiễm trùng
Từ tháng 6 đến tháng 8 năm 2006, nhà hàng Shuguo Yanyi tại Bắc Kinh phục vụ món thịt ốc sên Amazon sống. Kết quả qua xét nghiệm, có đến 70 thực khách bị viêm màng năo angiostrongylus. Thịt ốc sên bị nhiễm loại giun tṛn có tên là Angiostrongylus cantonesis, đây là một loại kư sinh trùng gây hại cho hệ thần kinh con người, gây chứng nhức đầu, ói mửa, cổ cứng và sốt.[27] Tuy nhiên không ai mất mạng qua cơn bùng phát bệnh viêm màng năo này. Văn pḥng Thành phố Bắc Kinh đặc trách Kiểm tra Y tế đă không t́m ra bất cứ con ốc sên sống nào trong 2000 nhà hàng khác.
Tuy nhiên, Văn pḥng Y tế Thành phố Bắc Kinh cấm các nhà hàng phục vụ ốc sên sống hoặc ốc sên nửa chín và xử phạt nhà hàng Shuguo Yanyi. Bệnh viện Hữu nghị Bắc kinh, nơi ca viêm màng năo đầu tiên được chữa trị, bắt đầu một chương tŕnh giảng dạy cách điều trị bệnh viêm màng năo angiostrongylus cho các bác sĩ. Trung tâm Kiểm soát và Ngăn ngừa Dịch bệnh Quăng Châu giải thích rằng các ca viêm màng năo này là cơn dịch bùng phát đầu tiên kể từ thập niên 1980.[28]
Nấm độc
Tháng 12 năm 2006, 16 thực khách đă phải nhập viện sau khi ăn phải một loại nấm thông độc ở nhà hàng vịt nướng Dayali tại Bắc Kinh. Người bị ngộ độc loại nấm này có các triệu chứng buồn nôn, nôn mửa và chóng mặt. Các thực khách bị ngộ độc đă được điều trị tại Bệnh viện Bo'ai và Bệnh viện 307 của Quân đội Giải phóng Nhân dân.[29]
Tháng 11 năm 2006, các quan chức Bộ Y tế Trung Quốc đă cảnh báo về sự gia tăng số ca ngộ độc nấm. "Từ tháng 7 đến tháng 9, 31 người đă thiệt mạng và 183 người bị ngộ độc nấm."[30] Các quan chức lo ngại rằng người dân không thể phân biệt chính xác nấm ăn được và nấm độc.
Các vụ vệ sinh an toàn thực phẩm năm 2007
Thuốc giả
Theo John Newton thuộc cơ quan h́nh cảnh quốc tế Interpol, các nhóm tội phạm có tổ chức người Trung Quốc đang hoạt động khắp nơi bên ngoài bên giới quốc gia Trung Quốc có dự phần vào việc làm thuốc giả với qui mô công nghiệp và hiện nay hiện diện khắp châu Phi.[31] Đài truyền h́nh trung ương Trung Quốc thuật lời một viên chức nói rằng những kẻ làm giả albumin kiếm được 300% lợi nhuận v́ sản phẩm thật khan hiếm.[32]
Dầu chiên bị cho là có khả năng gây ung thư
Tháng ba năm 2007, Tuần báo Tin tức Quảng Châu cáo buộc hăng Kentucky Fried Chicken (KFC) về việc thêm bột lọc dầu, magiê trisilicat vào trong dầu chiên mà hăng sử dụng. Tuần báo cho biết các nhà hàng KFC tại một số thành phố ở phía Tây Bắc tỉnh Thiểm Tây đă sử dụng hóa chất này để dầu chiên có thể sử dụng được nhiều lần lên đến mười ngày. KFC khẳng định những chất phụ gia được Hoa Kỳ và các tiêu chuẩn quốc tế đánh giá là an toàn. Nhưng các cơ quan sức khỏe ở Hàm Dương, Ngọc Lâm, Tây An và tất cả các thành phố ở tỉnh Thiểm Tây đă tiến hành kiểm tra chuỗi nhà hàng KFC tại địa phương và tịch thu bột chiên. Các cơ quan thành phố Quảng Châu cũng đă bắt đầu điều tra các loại dầu chiên, và các thành phố kêu gọi Bộ Y tế vào cuộc.[33][34] KFC cho biết bột lọc dầu không gây ra vấn đề sức khỏe và đáp ứng các tiêu chuẩn địa phương và quốc tế, nhưng chính quyền địa phương Trung Quốc tuyên bố rằng tái sử dụng bột làm giảm đi giá trị dinh dưỡng của nó và có khả năng gây ra ung thư. Magiê trisilicat thường được sử dụng trong các loại thuốc như thuốc kháng a-xít và được công nhận rộng răi là an toàn cho con người sử dụng và không có liên quan đến việc gây ra ung thư.[34]
Gluten lúa ḿ và protein gạo nhiễm độc trong sản phẩm xuất khẩu
Tháng 5 năm 2007, Tổng cơ quan Giám sát Chất lượng, Thanh tra và Kiểm dịch (AQSIQ) đă xác nhận rằng có hai công ty quốc nội đă xuất cảng protein gạo và gluten lúa ḿ có nhiễm melamine. Các sản phẩm bị qui trách nhiệm là đă làm cho chó và mèo chết tại Hoa Kỳ.[35] Tháng 8 năm 2007, AQSIQ giới thiệu các hệ thống thu hồi đối với các sản phẩm thực phẩm và đồ chơi trẻ em không an toàn. Ngày 3 tháng 12 năm 2007, Trung Quốc ra lệnh cho 69 nhóm sản phẩm phải được mă vạch hóa tại nhà máy để cải thiện an toàn sản phẩm nhằm đối phó với các vụ bê bối vừa xảy ra. Trong số các vụ bê bối này gồm có: "gà vịt được cho ăn phẩm nhuộm Sudan đỏ có tác nhân gây ung thư để làm cho ḷng đỏ trứng được đỏ hơn, thức ăn cho vật nuôi như chó mèo có protein lúa ḿ nhiễm melamine làm chết hàng tá chó mèo tại Hoa Kỳ."[36][37].
Nước cống rănh được sử dụng trong sản xuất đậu phụ
Gần 100 nhà sản xuất "đậu phụ thối" tại tỉnh Quảng Đông bị phát hiện kết hợp sử dụng nước cống rănh, cặn bă, và sulfate sắt (II) để đẩy nhanh tốc độ sản xuất cũng như cải thiện bề mặt sản phẩm đậu phụ lên men của ḿnh.[38]
Bánh bao các tông
Tháng 7 năm 2007, chương tŕnh tường thuật trên kênh BTV-7 của đài truyền h́nh Bắc Kinh về vụ lừa đảo bánh bao các tông đă vén màn một câu chuyện bí mật. Chương tŕnh tiết lộ rằng những người bán bánh bao đường phố đă trộn thêm giấy các tông vào bánh bao (tiếng Trung Quốc: 包子, bính âm: bāozi) của họ. Cảnh trong phần tường thuật quay từ máy bay cho thấy những người bán bánh bao địa phương đang bán bánh bao nhân thịt chứa hỗn hợp 60% giấy các tông ngâm sô đa xút ăn da với 40 phần trăm mỡ lợn.[39] Sau khi một số sản phẩm Trung Quốc bị thu hồi, chương tŕnh tường thuật đă gây phẫn nộ trên diện rộng.
Ngày 18 tháng 7 năm 2007, các quan chức hành luật của Trung Quốc cho biết họ đă giam giữ Tư Bắc Giai (訾 北 佳), một phóng viên địa phương, v́ bị cáo buộc đưa tin giả mạo. Tư có bí danh là Hồ Nguyệt (胡 月),[40] được cho là đă thuê bốn lao động nhập cư làm bánh bao các tông trong khi Tư tiến hành quay phim lại.[41] Đài BTV-7 đă chính thức "xin lỗi sâu sắc" về màn lừa dối và những "tác động xấu đến xă hội" của chương tŕnh. Cơ quan y tế của Bắc Kinh cho biết không t́m thấy chứng cứ của các tông ở bánh bao địa phương. Hơn nữa, Municipal Food Safety Office Bắc Kinh phát hiện rằng ngay cả nếu bánh bao chỉ được trộn với một hỗn hợp 5% các tông th́ "các chất xơ có thể dễ dàng nh́n thấy, và thịt bánh làm bằng cách này khó có thể nhai dễ dàng."[42] Một số người dân Trung Quốc và ở nước ngoài vẫn tiếp tục tin rằng vụ bê bối không phải là một tṛ lừa bịp,[40] và tin rằng tuyên bố của chính phủ Trung Quốc tuyên bố chỉ để làm dịu nỗi lo sợ hoang mang đang dấy lên trong quần chúng vào lúc đó.
Ngày 12 tháng 8 2007, Tư đă bị kết án một năm tù giam và phạt tiền 132 USD.[43]
Các vụ vệ sinh an toàn thực phẩm năm 2008
Sủi cảo nhiễm độc
Tháng 1 năm 2008, một số người Nhật tại tỉnh Hyōgo và Chiba ngă bệnh sau khi ăn sủi cảo làm tại Trung Quốc có nhiễm thuốc trừ sâu methamidophos.[44][45][46][47][48][49] Sản phẩm sủi cảo này được làm tại nhà máy thực phẩm Tianyang tại tỉnh Hà Bắc[50]. Thông tấn xă Kyodo News tường tŕnh rằng khoảng 500 người cảm thấy đau đớn khó chịu.[51] Ngày 5 tháng 2, cảnh sát hai tỉnh Hyōgo và Chiba thông báo rằng họ xem các ca ngộ độc này như hành động cố ư mưu sát.[52]. Cả hai sở cảnh sát thiết lập một đội chuyên án điều tra chung. Khi cảnh sát Nhật Bản và các nhà chức trách của các tỉnh khác kiểm tra sủi cảo bị thu hồi th́ họ t́m thấy các loại thuốc trừ sâu không những methamidophos mà c̣n có Dichlorvos và Parathion.[53][54][55][56] Cơ quan cảnh sát quốc gia Nhật Bản t́m thấy các chất độc hại này trong các gói hàng đă được đóng gói kín hoàn toàn.[57][58] Họ kết luận rằng gần như không thể nào đưa các chất độc này từ bên ngoài vào trong các gói hàng.[59] Họ đă cung cấp kết quả thử nghiệm cho Bộ Công an Cộng ḥa Nhân dân Trung Hoa (MPS).[60]
Các cuộc điều tra chung do chính phủ Nhật Bản và Trung Quốc tiến hành đă miễn trách nhiệm đối với công ty sản xuất sủi cảo Trung Quốc sau khi không t́m thấy bất cứ chất độc hại nào trong nguyên liệu được dùng hay bên trong nhà máy.[61][62] Tới thời điểm này th́ các giới chức xem vụ này là một vụ đầu độc có tính toán, và một cuộc điều tra được tiến hành.[63] Ngày 28 tháng 2 năm 2008, văn pḥng điều tra tội phạm thuộc Bộ Công an Trung Quốc thông báo rằng ít có khả năng là chất methamidophos đă bị đưa vào sủi cảo tại Trung Quốc. Họ cho biết cảnh sát Nhật Bản đă khước từ yêu cầu của Bộ Công an Trung Quốc đến kiểm tra hiện trường, từ chối đưa ra các bằng chứng vật liệu có liên quan và các báo cáo thử nghiệm, như thế Bộ Công an Trung Quốc đă không nhận được thông tin về bằng chứng hoàn toàn.[64] Cùng ngày, Hiroto Yoshimura, tổng thanh tra Cơ quan Cảnh sát Quốc gia Nhật Bản tranh căi chống các giới chức Trung Quốc, ông cho rằng phía Nhật Bản đă giao hết các kết quả thử nghiệm và bằng chứng ảnh cho phía Trung Quốc. Ông tuyên bố một phần những khẳng định cáo buộc của Trung Quốc "không thể bị xem nhẹ".[65][66] Phía Nhật Bản yêu cầu các giới chức Trung Quốc đưa ra bằng chứng.[67]
Ngày 5 tháng 8 năm 2008, giới truyền thông Nhật Bản tiết lộ rằng một số người Trung Quốc ăn sủi cảo bị thu hồi do công ty Tianyang Food sản xuất cũng bị ngă bệnh sau vụ nhiễm độc tại Nhật Bản vào giữa tháng 6 năm 2008; một lần nữa nguyên nhân gây ra là do nhiễm độc chất methamidophos.[68][69][70][71][72] Chính phủ Trung Quốc cảnh báo cho chính phủ Nhật Bản về sự thật này ngay trước Hội nghị G8 lần thứ 34 vào tháng 7 năm 2008. Báo Yomiuri Shimbun tường tŕnh rằng vụ ngộ độc này làm gia tăng nghi ngờ đối với thực phẩm được làm tại Trung Quốc.[73]
Bột gừng nhiễm độc
Trong tháng 7 năm 2008, có thông báo rằng các chuỗi siêu thị Whole Foods tại Hoa Kỳ đă được phép bán bột gừng bột sản xuất tại Trung Quốc với nhăn dán là thực phẩm hữu cơ, nhưng khi kết quả thử nghiệm đă phát hiện có chứa thuốc trừ sâu Aldicarb bị cấm.[74][75][76] Loại gừng này đă được Cơ quan Bảo hiểm Chất lượng Quốc tế Hoa Kỳ (Quality Assurance International) chứng nhận hữu cơ một cách nhầm lẫn dựa trên hai cấp chứng nhận của Trung Quốc bởi v́, theo luật pháp Trung Quốc, người nước ngoài không được quyền kiểm tra các nông trại Trung Quốc.[77]
Gần nửa triệu người tham gia biểu t́nh chống sữa Trung Quốc ngày 25 tháng 10 năm 2008 tại Đài Loan.
Sữa trẻ em độc hại
Bài chi tiết: Vụ bê bối sữa Trung Quốc 2008
Trong tháng 9 năm 2008 xảy ra phát sinh vấn đền về bệnh thận do sữa bột trẻ em nhiễm melamine gây ra. Sáu trẻ em bị chết và 294.000 trẻ bị bệnh do công thức sữa giả, trong đó 51.900 trẻ trong t́nh trạng phải nhập viện.[78][79] Nhà cung cấp sữa là Tập đoàn Tam Lộc, một thương hiệu và là nhà phân phối chính của ngành công nghiệp Trung Quốc. Các nguồn tin cho rằng công ty này đă biết vấn đề về sữa của họ từ hàng tháng trước, nhưng phía công ty tuyên bố các chất độc hại là từ phía các nhà cung cấp sữa.[80][81]
Các vụ vệ sinh an toàn thực phẩm năm 2009
Trà sữa trân châu
Hạt trân châu bột sắn và nhựa
Trà sữa trân châu hiện diện khắp nơi không chỉ ở Trung Quốc mà c̣n ở nhiều nước như Thái Lan, Nhật Bản, Hàn Quốc, Việt Nam... Thành phần chính của hạt trân châu là bột sắn. Nhưng nếu chỉ là bột sắn đơn thuần th́ không đủ độ dai, cho nên người ta trộn thêm ḷng trắng trứng và bột ḿ. Nhưng cách nhanh gọn nhất vẫn là cho thêm vật liệu polyme - một chất cơ thể con người không thể hấp thụ và gây hại cho sức khỏe.[82]
Bột sữa pha trà trên thực tế có những thành phần như: bột sữa, chất dẻo cao phân tử, natri sunphat ngậm nước (Na2SO4.10H2O) và một vài độc tố hóa học sử dụng trong công nghiệp như Clo, ngoài ra có thể có thêm đường hóa học và được bán với giá rẻ cùng với các gói trân châu ở các khu chợ.[83]
Màn thầu trắng truyền thống Trung Hoa.
Thuốc trừ sâu trong màn thầu
Nhằm cải thiện tính mềm xốp của màn thầu (饅頭, mántóu - bánh bao ngọt không nhân), người làm bánh đă cho thêm thuốc trừ sâu Dichlorvos vào. Ngoài ra, lưu huỳnh cũng được sử dụng để cải thiện bề ngoài bằng cách làm bánh trắng ra.[84]
Thịt vịt nước tiểu dê
Các nhà kinh doanh tại Thanh Đảo bị phát hiện đă ướp thịt vịt với nước tiểu dê hoặc cừu để cho thịt vịt có mùi và hương vị của thịt cừu. Thịt vịt loại này sau đó được bán như thịt cừu cho khách hàng.[85]
Dồi lợn fomanđehit
Thanh tra Vũ Hán phát hiện ra rằng hầu hết dồi lợn tại thị trường Trung Quốc chứa ít thành phần máu thật mà được chế biến bằng cách thêm vào formalđehit, tinh bột ngô, muối công nghiệp và màu thực phẩm nhân tạo.[86]
Trứng gà giả
Ở Trung Quốc hiện có nhiều trang web công khai cách làm trứng gà giả, chi phí thấp và công nghệ đơn giản từ muối alginate, canxi oxit, màu thực phẩm và các phụ gia khác.[87] Trứng gà giả đă xuất hiện ở Trung Quốc từ năm 2005, đến tháng 3 năm 2009, công thức của loại thực phẩm này khi được tiết lộ đă làm rúng động dư luận. Mỗi ngày, một người thuần thục nghề có thể tự làm từ 3.000 đến 4.000 quả trứng. Trứng được phân phát qua các đầu mối hợp tác với các trang trại nuôi gà địa phương.[88] Một số đặc điểm của trứng giả là bề ngoài như trứng thật nhưng không có mùi tanh, khó vỡ và rán lên xốp như nylon, khi nấu chín ḷng trắng và ḷng đỏ trứng trở nên cứng và dai như cao su, thậm chí có thể tung hứng như trái bóng bàn và đă xuất hiện ở một số nước lân cận như Việt Nam.[89]
Các vụ vệ sinh an toàn thực phẩm năm 2010
Ḿ gạo có chất gây ung thư
Ḿ gạo được làm bằng gạo hỏng, có chứa nhiều chất phụ gia gây ung thư và được bán rộng răi ở miền Nam Trung Quốc. Theo điều tra của Nhật báo Thanh niên Bắc Kinh, có 50 nhà máy ở thành phố Đông Hoản ở Quảng Đông, gần Hồng Kông, mỗi ngày sản xuất khoảng nửa tấn ḿ gạo bằng gạo mốc, hỏng.[90]
Các vụ vệ sinh an toàn thực phẩm năm 2011
Cơ quan Kiểm tra An toàn Thực phẩm Trung Quốc cho biết, trong chiến dịch an toàn thực phẩm kéo dài 5 tháng, Chính phủ Trung Quốc đă bắt giữ hơn 2.000 can phạm, tịch thu nhiều tấn thực phẩm hư thối và đóng cửa hơn 5.000 công ty. Một số trường hợp bị bỏ tù và nặng nhất là bị tử h́nh.[91] Cuộc thanh tra đă được tiến hành đối với gần 6 triệu cơ sở sản xuất thực phẩm và chất phụ gia trong nước.[92]
Clenbuterol trong thức ăn gia súc
Clenbuterol c̣n gọi là "bột thịt nạc" đă bị cấm sử dụng từ những năm 1990.[93] Tuy nhiên v́ lợi nhuận, nhiều người vẫn trộn chất này vào trong thức ăn gia súc, chủ yếu là cho lợn, để giúp tạo thịt nạc hơn và giảm lượng mỡ, giúp thịt có vẻ ngoài tươi hơn trong thời gian dài.[94] Chất này tập trung nhiều ở các cơ quan nội tạng như gan, thận, phổi động vật.[95] Trong y khoa, đây là một hoá chất tổng hợp có tác dụng giăn phế quản, kích thích thần kinh giao cảm, làm thuốc điều trị hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn măn tính. Ngoài ra c̣n tính năng kích thích đốt mỡ và tạo cơ nên c̣n được sử dụng để giảm cân. Nhưng việc dùng quá liều có thể gây tổn hại cho hệ thần kinh, hệ tuần hoàn.[95] Các chuyên gia cho biết việc tiêu thụ thịt nhiễm clenbuterol có thể gây các triệu chứng chóng mặt, nhức đầu, run tay, tim đập nhanh và lo âu, đặc biệt nguy hiểm đối với những người có bệnh tim mạch,[96] có thể dẫn đến loạn nhịp tim, co giật, thậm chí tử vong.[93]
Ngày 23 tháng 4 năm 2011, 286 dân làng phải nhập viện do nôn ói sau khi dự một đám cưới ở tỉnh Hồ Nam, trong đó 91 người được chẩn đoán ngộ độc thực phẩm do ăn phải clenbuterol. Một số bệnh nhân lâm vào t́nh trạng bi kịch. Giám đốc cơ quan kiểm tra thực phẩm thuộc Trung tâm kiểm soát bệnh dịch Trung Quốc cho biết, nếu bị ngộ độc có khả năng các bệnh nhân đă ăn phải một lượng khá lớn.[92][96]
Beijing News ngày 16 tháng 8 đưa tin, dù là chất phụ gia dù bị cấm nhưng clenbuterol được trộn rất phổ biến vào thức ăn cho cừu ở 2 huyện thuộc tỉnh Hà Bắc trong nhiều năm và được bán nhiều ở thị trường Hà Nam, Giang Tô và Thượng Hải với giá thành lợi hơn.[97] Các nhà quan sát cho hay ít nhất ở vùng nông thôn nước này, hóa chất clenbuterol vẫn được dùng tràn lan.[98]
Pan Chenjun, chuyên gia phân tích cao cấp về kinh doanh thực phẩm tại Trung Quốc thừa nhận đây thực sự là một vấn đề lớn tại quốc gia này.[94][98] Đầu năm năm 2011, hăng tin AP cho biết t́nh trạng lạm dụng thuốc trong thức ăn gia súc để tăng hiệu quả kinh tế ở Trung Quốc đă đến mức báo động, sử dụng trong cả thịt rắn và thịt ḅ.[98]
Wen Peng, biên tập viên The Pig Site, trang tin tổng hợp về ngành công nghiệp thịt lợn toàn cầu, cho biết rằng việc ngăn chặn t́nh trạng sử dụng clenbuterol rất khó khăn v́ cho dù Trung Quốc có các quy định nghiêm khắc chống việc sử dụng loại chất này, nhưng việc thực thi lại rất lỏng lẻo và người vi phạm thường chỉ phải nộp phạt.[95]
Trước đó, vào tháng 8 năm 2009, Wang Yunlong, lănh đạo Ủy ban về Các vấn đề Nông nghiệp và Nông thôn đă gửi một báo cáo gửi tới Quốc hội Trung Quốc nói rằng nỗ lực ngăn chặn việc sử dụng "bột thịt nạc" đă không đạt hiệu quả ở nhiều khu vực đồng thời kêu gọi việc thực hiện "một nỗ lực tập trung trên toàn quốc nhằm kiểm soát t́nh h́nh".[95]
Một số trang trại cam kết nuôi trồng thực phẩm sạch đă bắt đầu xuất hiện nhưng giá thịt lợn ở đây có giá gấp 3 lần giá thịt bán ở các siêu thị.[95]
Bánh bao tái chế bằng hóa chất
Bánh bao đă hết hạn sử dụng sẽ được thu hồi, đưa về một cơ sở sản xuất trải qua quá tŕnh nhồi ngâm và thêm nhiều chất phụ gia để bánh được như mới sau khi ra ḷ. Được biết, mỗi ngày có hơn 30.000 chiếc bánh bao tái chế được được đưa vào các siêu thị của Trung Quốc.[99] Loại bánh bao này cũng được phân phối vào các trường học tại Ôn Châu, Triết Giang. Theo lời khai của 3 tội phạm sản xuất bị bắt giữ th́ họ đă tiêu thụ khoảng 200.000 chiếc bánh bao "màu" ra thị trường trong đó có khoảng 11.000 cho trường học trong toàn thành phố Ôn Châu. Một số xưởng sản xuất tại đây theo điều tra không có giấy phép kinh doanh và giấy chứng nhận an toàn thực phẩm của Bộ Y Tế.[100]
Trong một đợt kiểm tra thực phẩm, các nhà chức trách thành phố Thượng Hải, Trung Quốc đă thu giữ hơn 6.000 bánh bao bị nghi ngờ nhuộm hóa chất. Sau khi Đài Truyền h́nh Trung ương Trung Quốc phát sóng một phóng sự điều tra về việc sử dụng hóa chất nhuộm và làm mới bánh bao, Thị trưởng thành phố Thượng Hải tuyên bố sẽ mở rộng điều tra vụ việc này. Các loại hóa chất nghi ngờ sử dụng gồm đường hóa học độc hại sodium cyclamate và chất bảo quản potassium sorbate.[101]
Giá đỗ nhiễm độc
Tháng 4 năm 2011, cảnh sát thành phố Thẩm Dương tiến hành thu giữ 40 tấn giá đỗ nhiễm độc. Loại giá này được xử lư với nhiều chất phụ gia nguy hiểm bị cấm sử dụng. Viện nghiên cứu an toàn thực phẩm thành phố Thẩm Dương sau khi nghiên cứu cho biết: những chất phụ gia có chứa natri nitrit - chất mà khi phản ứng với axit trong dạ dày sẽ trở thành một trong những tác nhân gây ung thư, ngoài ra c̣n có urê cũng như thuốc kháng sinh và kích thích tố thực vật. Các hóa chất được dùng để giá lớn nhanh hơn và trông bóng hơn, rút ngắn thời gian nảy mầm và tạo ra được những cây giá cao và mập mạp.[102][103]
Giấm nhiễm độc
Reuters dẫn nguồn tin của Tân Hoa xă ngày 22 tháng 8 cho biết, giấm được lưu trữ trong các thùng nhựa từng đựng chất chống đông - một loại hóa chất độc hại đối với con người, được cho là thủ phạm cướp đi sinh mạng của 11 người và làm 120 người khác bị bệnh tại vùng Tân Cương. Trong các nạn nhân có nhiều trẻ em.[97][104]
Các vụ vệ sinh an toàn thực phẩm năm 2012
Táo độc
Trung Quốc xảy ra vụ bê bối về công nghệ sản xuất táo độc hại được phanh phui, Những quả táo đỏ, thơm ngon nổi tiếng ở Yên Đài, Sơn Đông được bọc trong túi chứa chất bột độc hại ngay từ trên cây những quả táo trông đẹp mắt, thơm ngon lại gây hại cho sức khỏe của người tiêu dùng, bởi chúng được bọc trong những túi không được kiểm dịch, chứa một loại bột độc hại, các túi đó chứa thiram (một loại diệt nấm nguy hiểm, bị cấm) và melarsoprol (hợp chất thạch tín hữu cơ độc hại)[105][106] đặc biệt những lại táo này sẽ trở nên cực kỳ độc hại khi ăn cả vỏ do công nghệ bọc táo từ khi c̣n non ở trên cây đến khi thu hoạch ở Trung Quốc. Tuy rằng, công nghệ bọc kín quả khi quả c̣n non ở trên cây để tránh sâu bệnh (bằng màng phủ trên bề mặt, bằng các loại chất dẻo) là một trong những công nghệ bảo quản hoa quả tiên tiến hiện nay. Tuy nhiên, công nghệ bảo quản này sẽ không gây độc hại cho người nếu được nghiên cứu và kiểm duyệt quy tŕnh chặt chẽ. Có những thuốc bảo vệ thực vật được các cơ quan chức năng cho phép, khi sử dụng đúng liều lượng và không ngấm sâu vào quả mà chỉ bảo vệ bề ngoài, trước khi ăn ngâm rửa và gọt vỏ th́ sẽ không độc[107]
Trái cây khô nhiễm độc
Năm 2012, cơ quan chức năng của Trung Quốc phát hiện hàng loạt cơ sở sản xuất trái cây sấy khô và xí muội sử dụng các loại chất phụ gia, hóa chất có thể gây ung thư. Sau khi trung tâm kiểm nghiệm phân tích Hóa Lư, thành phố Bắc Kinh đưa ra một số kết quả, đài truyền h́nh trung ương Trung Quốc CCTV đă nêu đích danh ba công ty thực phẩm uy tín tại thành phố Hàng Châu là Siêu Đạt, Linh Hâm, Bách Di chứa một lượng lớn các chất phụ gia cao gấp ba lần quy định của các cơ quan chức năng, bao gồm các chất tạo ngọt, tạo màu, tẩy trắng và chất bảo quản. Trong đó, một số chất có thể chuyển hoá thành chất cực độc có thể gây ung thư, thoái hóa năo, gan, phổi và gây hại cho cơ thể con người khi vượt quá liều lượng cho phép. Các sản phẩm trên có mặt ở nhiều nơi tại các cửa hàng bách hoá lớn tại Trung Quốc.[108][109]
Thịt bẩn
Bài chi tiết: Thịt bẩn
Trung Quốc từng có hơn 50 tấn thịt cừu giả chứa chất phụ gia gây ung thư đă bị phát hiện tại một nhà máy ở đông bắc Trung Quốc, làm dấy lên mối lo ngại về chất lượng an toàn thực phẩm. Toàn bộ số sản phẩm trên được tái chế từ thịt vịt ôi, mỡ cừu cùng nhiều chất phụ gia khác. Trong các sản phẩm nhiễm độc là 8,69g trên 1 kg, vượt xa tiêu chuẩn quốc gia về thịt tươi và thịt đông lạnh. Thực tế, chỉ cần 3g sodium nitrite là đủ để khiến một người trưởng thành thiệt mạng[110][111][112][113]. Bên cạnh việc bê bối thực phẩm tại Trung Quốc, kinh tế Trung Quốc c̣n tuồn, đẩy sang nước láng giềng Việt Nam, có đến 70% thịt bẩn tuồn vào Việt Nam là do các đầu nậu nhập lậu qua địa bàn tỉnh Lạng Sơn[114]
Nhiều mặt hàng thực phẩm đă chế biến hoặc c̣n tươi sống từ Trung Quốc như xúc xích, chả cá, nội tạng heo (nầm lợn), cá tầm, gà cay, khô hổ, bim bim… đang nhập lậu qua biên giới Lào Cai để tuồn vào nội địa Việt Nam tiêu thụ, dân buôn lậu người Việt Nam tiếp tay thực hiện rất tinh vi bằng cách cho vào rọ thả xuống sông rồi dùng thuyền kéo qua biên giới.[115] hàng nhập khẩu bị tráo đổi, làm mất an toàn hoặc bị bơm thêm thuốc bảo quản. Trong năm 2012, lực lượng chức năng ở Việt Nam đă tiêu hủy hơn 16.000 tấn thủy sản, thịt đông lạnh nhập lậu...[115].
Trà sữa trân châu hiện diện khắp nơi không chỉ ở Trung Quốc mà c̣n ở nhiều nước như Thái Lan, Nhật Bản, Hàn Quốc, Việt Nam... Thành phần chính của hạt trân châu là bột sắn. Nhưng nếu chỉ là bột sắn đơn thuần th́ không đủ độ dai, cho nên người ta trộn thêm ḷng trắng trứng và bột ḿ. Nhưng cách nhanh gọn nhất vẫn là cho thêm vật liệu polyme - một chất cơ thể con người không thể hấp thụ và gây hại cho sức khỏe.[82]
Bột sữa pha trà trên thực tế có những thành phần như: bột sữa, chất dẻo cao phân tử, natri sunphat ngậm nước (Na2SO4.10H2O) và một vài độc tố hóa học sử dụng trong công nghiệp như Clo, ngoài ra có thể có thêm đường hóa học và được bán với giá rẻ cùng với các gói trân châu ở các khu chợ.[83]
Màn thầu trắng truyền thống Trung Hoa.
Thuốc trừ sâu trong màn thầu
Nhằm cải thiện tính mềm xốp của màn thầu (饅頭, mántóu - bánh bao ngọt không nhân), người làm bánh đă cho thêm thuốc trừ sâu Dichlorvos vào. Ngoài ra, lưu huỳnh cũng được sử dụng để cải thiện bề ngoài bằng cách làm bánh trắng ra.[84]
Thịt vịt nước tiểu dê
Các nhà kinh doanh tại Thanh Đảo bị phát hiện đă ướp thịt vịt với nước tiểu dê hoặc cừu để cho thịt vịt có mùi và hương vị của thịt cừu. Thịt vịt loại này sau đó được bán như thịt cừu cho khách hàng.[85]
Dồi lợn fomanđehit
Thanh tra Vũ Hán phát hiện ra rằng hầu hết dồi lợn tại thị trường Trung Quốc chứa ít thành phần máu thật mà được chế biến bằng cách thêm vào formalđehit, tinh bột ngô, muối công nghiệp và màu thực phẩm nhân tạo.[86]
Trứng gà giả
Ở Trung Quốc hiện có nhiều trang web công khai cách làm trứng gà giả, chi phí thấp và công nghệ đơn giản từ muối alginate, canxi oxit, màu thực phẩm và các phụ gia khác.[87] Trứng gà giả đă xuất hiện ở Trung Quốc từ năm 2005, đến tháng 3 năm 2009, công thức của loại thực phẩm này khi được tiết lộ đă làm rúng động dư luận. Mỗi ngày, một người thuần thục nghề có thể tự làm từ 3.000 đến 4.000 quả trứng. Trứng được phân phát qua các đầu mối hợp tác với các trang trại nuôi gà địa phương.[88] Một số đặc điểm của trứng giả là bề ngoài như trứng thật nhưng không có mùi tanh, khó vỡ và rán lên xốp như nylon, khi nấu chín ḷng trắng và ḷng đỏ trứng trở nên cứng và dai như cao su, thậm chí có thể tung hứng như trái bóng bàn và đă xuất hiện ở một số nước lân cận như Việt Nam.[89]
Các vụ vệ sinh an toàn thực phẩm năm 2010
Ḿ gạo có chất gây ung thư
Ḿ gạo được làm bằng gạo hỏng, có chứa nhiều chất phụ gia gây ung thư và được bán rộng răi ở miền Nam Trung Quốc. Theo điều tra của Nhật báo Thanh niên Bắc Kinh, có 50 nhà máy ở thành phố Đông Hoản ở Quảng Đông, gần Hồng Kông, mỗi ngày sản xuất khoảng nửa tấn ḿ gạo bằng gạo mốc, hỏng.[90]
Các vụ vệ sinh an toàn thực phẩm năm 2011
Cơ quan Kiểm tra An toàn Thực phẩm Trung Quốc cho biết, trong chiến dịch an toàn thực phẩm kéo dài 5 tháng, Chính phủ Trung Quốc đă bắt giữ hơn 2.000 can phạm, tịch thu nhiều tấn thực phẩm hư thối và đóng cửa hơn 5.000 công ty. Một số trường hợp bị bỏ tù và nặng nhất là bị tử h́nh.[91] Cuộc thanh tra đă được tiến hành đối với gần 6 triệu cơ sở sản xuất thực phẩm và chất phụ gia trong nước.[92]
Clenbuterol trong thức ăn gia súc
Clenbuterol c̣n gọi là "bột thịt nạc" đă bị cấm sử dụng từ những năm 1990.[93] Tuy nhiên v́ lợi nhuận, nhiều người vẫn trộn chất này vào trong thức ăn gia súc, chủ yếu là cho lợn, để giúp tạo thịt nạc hơn và giảm lượng mỡ, giúp thịt có vẻ ngoài tươi hơn trong thời gian dài.[94] Chất này tập trung nhiều ở các cơ quan nội tạng như gan, thận, phổi động vật.[95] Trong y khoa, đây là một hoá chất tổng hợp có tác dụng giăn phế quản, kích thích thần kinh giao cảm, làm thuốc điều trị hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn măn tính. Ngoài ra c̣n tính năng kích thích đốt mỡ và tạo cơ nên c̣n được sử dụng để giảm cân. Nhưng việc dùng quá liều có thể gây tổn hại cho hệ thần kinh, hệ tuần hoàn.[95] Các chuyên gia cho biết việc tiêu thụ thịt nhiễm clenbuterol có thể gây các triệu chứng chóng mặt, nhức đầu, run tay, tim đập nhanh và lo âu, đặc biệt nguy hiểm đối với những người có bệnh tim mạch,[96] có thể dẫn đến loạn nhịp tim, co giật, thậm chí tử vong.[93]
Ngày 23 tháng 4 năm 2011, 286 dân làng phải nhập viện do nôn ói sau khi dự một đám cưới ở tỉnh Hồ Nam, trong đó 91 người được chẩn đoán ngộ độc thực phẩm do ăn phải clenbuterol. Một số bệnh nhân lâm vào t́nh trạng bi kịch. Giám đốc cơ quan kiểm tra thực phẩm thuộc Trung tâm kiểm soát bệnh dịch Trung Quốc cho biết, nếu bị ngộ độc có khả năng các bệnh nhân đă ăn phải một lượng khá lớn.[92][96]
Beijing News ngày 16 tháng 8 đưa tin, dù là chất phụ gia dù bị cấm nhưng clenbuterol được trộn rất phổ biến vào thức ăn cho cừu ở 2 huyện thuộc tỉnh Hà Bắc trong nhiều năm và được bán nhiều ở thị trường Hà Nam, Giang Tô và Thượng Hải với giá thành lợi hơn.[97] Các nhà quan sát cho hay ít nhất ở vùng nông thôn nước này, hóa chất clenbuterol vẫn được dùng tràn lan.[98]
Pan Chenjun, chuyên gia phân tích cao cấp về kinh doanh thực phẩm tại Trung Quốc thừa nhận đây thực sự là một vấn đề lớn tại quốc gia này.[94][98] Đầu năm năm 2011, hăng tin AP cho biết t́nh trạng lạm dụng thuốc trong thức ăn gia súc để tăng hiệu quả kinh tế ở Trung Quốc đă đến mức báo động, sử dụng trong cả thịt rắn và thịt ḅ.[98]
Wen Peng, biên tập viên The Pig Site, trang tin tổng hợp về ngành công nghiệp thịt lợn toàn cầu, cho biết rằng việc ngăn chặn t́nh trạng sử dụng clenbuterol rất khó khăn v́ cho dù Trung Quốc có các quy định nghiêm khắc chống việc sử dụng loại chất này, nhưng việc thực thi lại rất lỏng lẻo và người vi phạm thường chỉ phải nộp phạt.[95]
Trước đó, vào tháng 8 năm 2009, Wang Yunlong, lănh đạo Ủy ban về Các vấn đề Nông nghiệp và Nông thôn đă gửi một báo cáo gửi tới Quốc hội Trung Quốc nói rằng nỗ lực ngăn chặn việc sử dụng "bột thịt nạc" đă không đạt hiệu quả ở nhiều khu vực đồng thời kêu gọi việc thực hiện "một nỗ lực tập trung trên toàn quốc nhằm kiểm soát t́nh h́nh".[95]
Một số trang trại cam kết nuôi trồng thực phẩm sạch đă bắt đầu xuất hiện nhưng giá thịt lợn ở đây có giá gấp 3 lần giá thịt bán ở các siêu thị.[95]
Bánh bao tái chế bằng hóa chất
Bánh bao đă hết hạn sử dụng sẽ được thu hồi, đưa về một cơ sở sản xuất trải qua quá tŕnh nhồi ngâm và thêm nhiều chất phụ gia để bánh được như mới sau khi ra ḷ. Được biết, mỗi ngày có hơn 30.000 chiếc bánh bao tái chế được được đưa vào các siêu thị của Trung Quốc.[99] Loại bánh bao này cũng được phân phối vào các trường học tại Ôn Châu, Triết Giang. Theo lời khai của 3 tội phạm sản xuất bị bắt giữ th́ họ đă tiêu thụ khoảng 200.000 chiếc bánh bao "màu" ra thị trường trong đó có khoảng 11.000 cho trường học trong toàn thành phố Ôn Châu. Một số xưởng sản xuất tại đây theo điều tra không có giấy phép kinh doanh và giấy chứng nhận an toàn thực phẩm của Bộ Y Tế.[100]
Trong một đợt kiểm tra thực phẩm, các nhà chức trách thành phố Thượng Hải, Trung Quốc đă thu giữ hơn 6.000 bánh bao bị nghi ngờ nhuộm hóa chất. Sau khi Đài Truyền h́nh Trung ương Trung Quốc phát sóng một phóng sự điều tra về việc sử dụng hóa chất nhuộm và làm mới bánh bao, Thị trưởng thành phố Thượng Hải tuyên bố sẽ mở rộng điều tra vụ việc này. Các loại hóa chất nghi ngờ sử dụng gồm đường hóa học độc hại sodium cyclamate và chất bảo quản potassium sorbate.[101]
Giá đỗ nhiễm độc
Tháng 4 năm 2011, cảnh sát thành phố Thẩm Dương tiến hành thu giữ 40 tấn giá đỗ nhiễm độc. Loại giá này được xử lư với nhiều chất phụ gia nguy hiểm bị cấm sử dụng. Viện nghiên cứu an toàn thực phẩm thành phố Thẩm Dương sau khi nghiên cứu cho biết: những chất phụ gia có chứa natri nitrit - chất mà khi phản ứng với axit trong dạ dày sẽ trở thành một trong những tác nhân gây ung thư, ngoài ra c̣n có urê cũng như thuốc kháng sinh và kích thích tố thực vật. Các hóa chất được dùng để giá lớn nhanh hơn và trông bóng hơn, rút ngắn thời gian nảy mầm và tạo ra được những cây giá cao và mập mạp.[102][103]
Giấm nhiễm độc
Reuters dẫn nguồn tin của Tân Hoa xă ngày 22 tháng 8 cho biết, giấm được lưu trữ trong các thùng nhựa từng đựng chất chống đông - một loại hóa chất độc hại đối với con người, được cho là thủ phạm cướp đi sinh mạng của 11 người và làm 120 người khác bị bệnh tại vùng Tân Cương. Trong các nạn nhân có nhiều trẻ em.[97][104]
Các vụ vệ sinh an toàn thực phẩm năm 2012
Táo độc
Trung Quốc xảy ra vụ bê bối về công nghệ sản xuất táo độc hại được phanh phui, Những quả táo đỏ, thơm ngon nổi tiếng ở Yên Đài, Sơn Đông được bọc trong túi chứa chất bột độc hại ngay từ trên cây những quả táo trông đẹp mắt, thơm ngon lại gây hại cho sức khỏe của người tiêu dùng, bởi chúng được bọc trong những túi không được kiểm dịch, chứa một loại bột độc hại, các túi đó chứa thiram (một loại diệt nấm nguy hiểm, bị cấm) và melarsoprol (hợp chất thạch tín hữu cơ độc hại)[105][106] đặc biệt những lại táo này sẽ trở nên cực kỳ độc hại khi ăn cả vỏ do công nghệ bọc táo từ khi c̣n non ở trên cây đến khi thu hoạch ở Trung Quốc. Tuy rằng, công nghệ bọc kín quả khi quả c̣n non ở trên cây để tránh sâu bệnh (bằng màng phủ trên bề mặt, bằng các loại chất dẻo) là một trong những công nghệ bảo quản hoa quả tiên tiến hiện nay. Tuy nhiên, công nghệ bảo quản này sẽ không gây độc hại cho người nếu được nghiên cứu và kiểm duyệt quy tŕnh chặt chẽ. Có những thuốc bảo vệ thực vật được các cơ quan chức năng cho phép, khi sử dụng đúng liều lượng và không ngấm sâu vào quả mà chỉ bảo vệ bề ngoài, trước khi ăn ngâm rửa và gọt vỏ th́ sẽ không độc[107]
Trái cây khô nhiễm độc
Năm 2012, cơ quan chức năng của Trung Quốc phát hiện hàng loạt cơ sở sản xuất trái cây sấy khô và xí muội sử dụng các loại chất phụ gia, hóa chất có thể gây ung thư. Sau khi trung tâm kiểm nghiệm phân tích Hóa Lư, thành phố Bắc Kinh đưa ra một số kết quả, đài truyền h́nh trung ương Trung Quốc CCTV đă nêu đích danh ba công ty thực phẩm uy tín tại thành phố Hàng Châu là Siêu Đạt, Linh Hâm, Bách Di chứa một lượng lớn các chất phụ gia cao gấp ba lần quy định của các cơ quan chức năng, bao gồm các chất tạo ngọt, tạo màu, tẩy trắng và chất bảo quản. Trong đó, một số chất có thể chuyển hoá thành chất cực độc có thể gây ung thư, thoái hóa năo, gan, phổi và gây hại cho cơ thể con người khi vượt quá liều lượng cho phép. Các sản phẩm trên có mặt ở nhiều nơi tại các cửa hàng bách hoá lớn tại Trung Quốc.[108][109]
Thịt bẩn
Bài chi tiết: Thịt bẩn
Trung Quốc từng có hơn 50 tấn thịt cừu giả chứa chất phụ gia gây ung thư đă bị phát hiện tại một nhà máy ở đông bắc Trung Quốc, làm dấy lên mối lo ngại về chất lượng an toàn thực phẩm. Toàn bộ số sản phẩm trên được tái chế từ thịt vịt ôi, mỡ cừu cùng nhiều chất phụ gia khác. Trong các sản phẩm nhiễm độc là 8,69g trên 1 kg, vượt xa tiêu chuẩn quốc gia về thịt tươi và thịt đông lạnh. Thực tế, chỉ cần 3g sodium nitrite là đủ để khiến một người trưởng thành thiệt mạng[110][111][112][113]. Bên cạnh việc bê bối thực phẩm tại Trung Quốc, kinh tế Trung Quốc c̣n tuồn, đẩy sang nước láng giềng Việt Nam, có đến 70% thịt bẩn tuồn vào Việt Nam là do các đầu nậu nhập lậu qua địa bàn tỉnh Lạng Sơn[114]
Nhiều mặt hàng thực phẩm đă chế biến hoặc c̣n tươi sống từ Trung Quốc như xúc xích, chả cá, nội tạng heo (nầm lợn), cá tầm, gà cay, khô hổ, bim bim… đang nhập lậu qua biên giới Lào Cai để tuồn vào nội địa Việt Nam tiêu thụ, dân buôn lậu người Việt Nam tiếp tay thực hiện rất tinh vi bằng cách cho vào rọ thả xuống sông rồi dùng thuyền kéo qua biên giới.[115] hàng nhập khẩu bị tráo đổi, làm mất an toàn hoặc bị bơm thêm thuốc bảo quản. Trong năm 2012, lực lượng chức năng ở Việt Nam đă tiêu hủy hơn 16.000 tấn thủy sản, thịt đông lạnh nhập lậu...[115].
nguồn tin từ webpage nầy click => Các vụ bê bối an toàn thực phẩm tại Cộng ḥa Nhân dân Trung Hoa
Nhiều người quan niệm, cà phê không tốt cho sức khỏe . Tuy nhiên, nếu bạn uống một lượng vừa phải vào buổi sáng trước các bài luyện tập thân thể, chắc hẳn bạn sẽ bất ngờ với nhiều tác dụng mà cà phê mang lại.
1. Giảm đau
Một nghiên cứu gần đây được thực hiện tại trường Đại học Illinois chỉ ra rằng, uống hai đến ba tách cà phê vào khoảng một tiếng trước khi tiến hành các bài tập vận động sẽ giúp giảm các cơn đau cơ. Các nhà khoa học tin rằng, lượng caffeine trong cà phê góp phần tăng cường sức mạnh cũng như sự dẻo dai cho cơ.
2. Tăng cường quá tŕnh tuần hoàn máu
Một nghiên cứu được thực hiện tại Nhật Bản về tác dụng của cà phê đối với quá tŕnh tuần hoàn máu của những người không thường xuyên uống cà phê. Theo đó, mỗi người uống khoảng gần 30 ml cà phê. Sau đó, các nhà nghiên cứu xác định quá tŕnh lưu thông của máu tới các ngón tay.
Kết quả cho thấy, những người uống cà phê thường xuyên tăng khoảng 30% lượng máu lưu thông trong khoảng thời gian hơn 75 phút so với nhóm người không uống cà phê. Sự lưu thông máu tốt hơn đồng nghĩa với việc lượng oxy vận chuyển tới các cơ nhiều hơn.
3. Tăng cường trí nhớ
Đại học John Hopkins đă tiến hành một cuộc nghiên cứu và phát hiện chất caffeine trong cà phê có thể tăng cường trí nhớ tỏng ít nhất 24 giờ sau khi con người uống cà phê.
4. Nạp nhiều nhiên liệu hơn cho cơ
Một nghiên cứu khác được công bố trên Tạp chí Sinh lư Ứng dụng chỉ ra rằng, một lượng nhỏ caffeine rất hữu ích cho những người phải luyện tập thân thể với cường độ cao, đặc biệt là các vận động viên. Những người bổ sung caffeine tăng 66% hàm lượng glycogen trong cơ. Glycogen đóng vai tṛ là nguồn năng lượng thiết yếu đối với các buổi tập thể thao tốn sức, giúp bạn tập luyện trong thời gian dài hơn.
5. Bảo vệ cơ
Nghiên cứu trên động vật được các nhà khoa học tại trường Đại học Conventry thực hiện cho thấy, caffeine trong cà phê có tác dụng hỗ trợ bù đắp sự suy giảm sức mạnh của cơ theo tuổi tác. Với một hàm lượng vừa phải, cà phê cũng có thể bảo vệ sức khỏe chúng ta, giảm nguy cơ các tổn thương liên quan đến tuổi tác.
Bài Phỏng Vấn Hữu Ích Cho Sức Khoẻ: Những Chất Phụ Gia Trong Thực Phẩm Đầu Độc Trong Thầm Lặng.
Cám ơn Giáo sư Hùynh Chiếu Đẳng và cô Trà Mi
Ông Huỳnh Chiếu Đẳng, cựu giáo sư bộ môn Lư-Hoá nhiều năm giảng dạy tại Việt Nam, nay đang định cư tại Mỹ. Ông là người thường xuyên nghiên cứu và có nhiều bài viết về đề tài an toàn vệ sinh thực phẩm.
Ông Huỳnh Chiếu Đẳng: Chất phụ gia là những chất được người ta thêm vào trong thục phẩm với mục đích tạo ra màu sắc, hoặc tạo ra mùi thơm, hoặc bảo quản những thực phẩm chế biến sẵn cho lâu hư.
Từ lâu đời rồi người ta đă biết dùng các chất phụ gia như giấm để ngâm rau cải, củ kiệu, như muối ăn dùng muối thịt, cá, hoặc chất tạo ra màu là lá dứa để tạo ra mùi thơm và màu xanh, hay trái gấc tạo ra màu đỏ cho xôi gấc, hoặc hoa lài, hoa sen được dùng để ướp trà. Tất cả những chất đó có thể được coi như là chất phụ gia.
Nhưng lúc sau này người ta dùng những chất hoá học trong kỹ nghệ làm chất phụ gia cho thực phẩm. Bây giờ những chất hoá học lọt vào tay những người không chuyên môn quá nhiều. Thí dụ chuyện dùng phân ure để ướp cá cho tươi lâu là chuyện chắc chắn không nên làm.
Trà Mi: Có hai nguồn gốc, một là chất phụ gia từ thiên nhiên, hai là chất phụ gia từ các hoá chất, vậy chắc có lẽ không phải tất cả các loại phụ gia đều không an toàn, không có lợi cho sức khoẻ?
Ông Huỳnh Chiếu Đẳng: Chất phụ gia cũng cần thiết. Nếu không có chất phụ gia th́ ḿnh gần như là không thể nào có kỹ nghệ đồ hộp hoặc là những thực phẩm chế biến sẵn. Hiện bây giờ ở tất cả mọi quốc gia chúng ta không thể nào t́m được một món thực phẩm chế sẵn mà không có chút xíu chất phụ gia trong đó.
Chất phụ gia tự bản thân nó nếu được dùng đúng th́ là cần thiết. Nhưng hiện giờ trong các quốc gia kỹ nghệ thực phẩm mới vừa phát triển (Trung Quốc, Việt Nam chẳng hạn) người ta dùng những hoá chất rất là nguy hiểm.
Tác hại của chất formol
Trà Mi: Những chất phụ gia nào được dùng một cách phổ biến, thông dụng, nhiều nhất, và nên đặc biệt cần chú ư, thưa ông?
Ông Huỳnh Chiếu Đẳng: Danh sách này th́ gần như là vô tận. Nhưng bây giờ sự kiểm soát những chất phụ gia ở những quốc gia đă có kinh nghiệm, như tại Mỹ, Canada, nhà nước lập ra danh sách những hoá chất nào được dùng trong thực phẩm, những chất nào được dùng khá lâu rồi và người ta thấy chúng không gây ra bất cứ một hiệu quả nào hết, th́ người ta đặt tên chúng là "những chất được biết là an toàn".
Thí dụ nhà nước Mỹ lập ra một danh sách rất là dài, trong đó chất nào được bỏ vào thực phẩm với phân lượng bao nhiêu, không được nhiều quá. Nhưng ở Việt Nam hiện bây giờ người ta dùng chất phụ gia mà tôi thấy rất là nguy hiểm. Thứ nhất phải kể tới là hàn the. Hàn the là borax. Chất này không phải là chất dùng để ăn được mà là chất dùng trong kỹ nghệ. Lâu nay người Việt Nam ḿnh dùng hàn the trong bánh đúc, gị chả, hoặc trong hoa quả rau cải ngâm giấm với mục đích làm cho nó gịn. Hàn the nếu ḿnh ăn ít th́ nó có hại cho gan, cho thận và cho cơ quan sinh dục
Một chất khác cũng được người Việt Nam dùng rất phổ biến, đó là muối diêm. Muối diêm nói chung là tất cả những chất của nhóm nitric. Ở Hoa Kỳ người ta cấm hẳn, không được dùng muối diêm trong thực phẩm. Nhưng tại Việt Nam th́ muối diêm được dùng rất là phổ thông để tạo ra màu đỏ của thịt heo. Người ta bỏ muối diêm vào trong lạp xưởng, nem.
Trà Mi: Và tác hại của muối diêm trước mắt và lâu dài ra sao, thưa ông?
Ông Huỳnh Chiếu Đẳng: Muối diêm có tác hại nguy hiểm nhất mà người ta biết được là gây ra bệnh ung thư. Dĩ nhiên không phải thỉnh thoảng ḿnh ăn một vài chiếc nem hay một đôi lạp xưởng mà bị. Điều quan trọng là chúng ta ăn lâu dài, chất này sẽ tích luỹ và tạo ra những bệnh về lâu về dài.
Hiện giờ người ta dùng formol để giữ cho thực phẩm không hư. Formol là khí formoldehyde tan trong nước. Formol được dùng trong pḥng thí nghiệm để ngâm xác sinh vật, cũng như trong ngành y khoa là dùng formol để ướp xác người cho sinh viên thực tập. Chất đó nguy hiểm lắm. Theo tôi được biết, trong 20 mẩu bánh phở được đem đi phân chất ở thành phố Hồ Chí Minh th́ có tới 16 mẩu có formol với hàm lượng khá cao.
Trà Mi: Chúng tôi c̣n nghe nói là ngay cả bây giờ bánh tráng được phát hiện cũng có formol.
Ông Huỳnh Chiếu Đẳng: Vâng, đúng vậy. Đó là một điều tôi rất quan tâm.
Trà Mi: Họ dùng formol với công dụng ǵ, thưa ông?
Ông Huỳnh Chiếu Đẳng: Formol được sử dụng để cho bánh tráng không bị meo mốc. Ngoài formol được dùng trong bánh tráng, người ta c̣n dùng chất tẩy trắng trong đó nữa. Bản thân bánh tráng không trắng, không trong đẹp. Nhưng không riêng ǵ bánh tráng, ngay cả bún tàu (miến) cũng rất trong v́ có chất tẩy màu.
Người ta dùng chất tẩy màu trong kỹ nghệ để tẩy sạch màu sắc của những sản phẩm mà người thấy không đẹp. Nhưng tại Việt Nam ḿnh người ta dùng chất đó trong thực phẩm, mà dùng một cách rất là liều lĩnh.
Trà Mi: Xin được hỏi ông kỹ một chút là khi người ta tiêu thụ phải những thức ăn có chứa formol th́ gặp phải tai hại như thế nào?
Ông Huỳnh Chiếu Đẳng: Formol gây ra bệnh ung thư. Điều đó người ta biết chắc. Theo Tiến sĩ Nguyễn Bá Đức ở Bệnh Viện Ung Bướu Trung Ương, mỗi năm tại Việt Nam có thêm 150.000 người măc bệnh ung thư, trong đó ước lượng có 50.000 người mắc bệnh v́ ăn uống.
Trà Mi: Tức là một phần ba.
Ông Huỳnh Chiếu Đẳng: Vâng, một phần ba. Trong đó người ta phải kể formol là một trong những nguyên nhân gây ra t́nh trạng ung thư tại Việt Nam.
Phân ure
Trà Mi: Ngoài formol, hàn the, chất tẩy trắng như ông vừa tŕnh bày th́ báo chí Việt Nam dạo gần đây cũng có lên tiếng về việc người ta cho phân ure vào nước mắm.
Ông Huỳnh Chiếu Đẳng: Ngư dân đánh cá ngoài biển muốn cho cá trữ trên nghe nhiều ngày mà trông vẫn c̣n tươi, đem về nhà c̣n bán được, th́ người ta ướp cá này bằng phân ure, tức là phân đạm. Khi chất này thấm vào cá th́ nó giữ cho cá được cứng và tươi lâu. Khi về đất liền người ta bán cá đó lại cho các hăng làm nước mắm. Những hăng nước mắm này không đủ nước để rửa cá mà dù có rửa cho sạch đi nữa th́ cùng không làm sách hết ure v́ nó đă thấm vào cá. Cho nên khi làm nước mắm th́ vẫn c̣n hàm lượng ure trong nước mắm. Đó là một lư do.
Ngoài ra tôi được biết người ta dùng "pin" có chứa những chất chứa kim loại nặng như ch́, thuỷ ngân, cadmium, thạch tín. Những chất này nằm trong cái người ta gọi là "pin" đó có mục đích là làm cho lá bánh chưng được xanh tươi, hoặc một số thực phẩm có màu xanh tươi.
Những chất này rất là nguy hiểm, nhất là ch́. Ch́ là chất ảnh hưởng lên trí óc, nhất là trí óc trẻ con. Kế đó là thuỷ ngân. Cadmium cũng là chất độc và thạch tín là một chất rất là độc được dùng để đầu độc giết người từ xưa nay.
Vừa rồi ở nước Mỹ có hàng triệu đồ chơi trẻ con bị thu hồi, lư do là nước sơn bên ngoài có chứa ch́. Sơn pha ch́ được dùng từ xưa, có tên là sơn bạch diêm. Thế giới cấm dùng từ năm bảy chục năm nay rồi, nhưng mà đồ chơi do Trung Hoa sản xuất th́ lại vẫn c̣n sơn ch́.
Thuỷ ngân cũng là một kim loại mà người ta e ngại lắm. Những người mẹ mang thai được khuyên là nên ăn ít cá biển càng tốt.
Trà Mi: Những cá biển càng to càng có nhiều thuỷ ngân phải không, thưa ông?
Ông Huỳnh Chiếu Đẳng: Đúng vậy. Thuỷ ngân có trong thiên nhiên. Lư do cá chứa nhiều thuỷ ngân là do các nhà máy hoá học từ nhiều năm nay đă đổ ra biển, cho nên cá ven biển chứa nhiều thuỷ ngân hơn cá ngoài khơi.
Thường thường những hoá chất trên đây có hại cho các bộ phận bên trong cơ thể, nhất là óc (do kim loại nặng), kế đó là thận, rồi gan, và dĩ nhiên chúng làm thay đổi các tế bào trong cơ thể và đưa tới hậu quả sau cùng là bệnh ung thư.
Trà Mi: Tai hại như vậy, nhưng như ông vừa tŕnh bày th́ nếu dùng chất phụ gia đó lâu ngày với số lượng nhiều th́ mới gây nguy hại đáng kể cho sức khoẻ, chứ c̣n lâu lâu mới dùng một lần th́ không đáng ngại, vậy xin hỏi dùng bao nhiêu được xem là nhiều và tḥi gian bao lâu gọi là lâu dài, th́ mới đáng lo?
Ông Huỳnh Chiếu Đẳng: T́nh trạng thay đổi tuỳ theo chất. Thí dụ hàn the (borax) chúng ta dùng rất là lâu dài th́ số lượng gây chết người là 15 gam dùng cho một lần. Tức là với số lượng 15 gam th́ người lớn có thể chết. Với trẻ con là 3 gam. Nhưng không bao giờ chúng ta ăn nhiều như vậy v́ hàn the không ngon chút nào hết.
Thứ hai nữa là khi bỏ vào bánh tráng th́ người ta cũng chỉ cho một số lượng rất ít, cho nên khi ta ăn vào cơ thể th́ nó tích luỹ dần và lâu dài và nó gây bệnh về lâu dài. Điều này rất là nguy hiểm, những chất nào ăn vào chết liền th́ người ta sợ nên người ta tránh. C̣n những chất mới ăn vào người ta không cảm thấy ǵ cả, rồi tới khi nó phát ra bệnh th́ lúc đó đă trễ rồi.
Trà Mi: Đúng là kẻ giết người thầm lặng, phải không ông?
Ông Huỳnh Chiếu Đẳng: Vâng. Thành thử những chất nào người ta biết được là chất độc th́ ở các quốc gia Tây Phương ngựi ta cấm hẳn, không được có chút xíu nào trong thực phẩm hết.
Thí dụ kẹo sản xuất từ bên Mexico không phải người ta bỏ ch́ vào trong đó, nhưng các máy móc sản xuất người ta hàn bằng ch́. Những vết hàn bằng ch́ tan rất ít vào trong đường, trong kẹo. Đem qua Mỹ bán, chính phủ Mỹ phân chất thấy có chút xíu lượng ch́ trong đó và ra lệnh thu hồi liền.
Bột ngọt
Trà Mi: Lâu nay vẫn có nhiều người bán tín bán nghi về tính lợi hại của bột ngọt. Nhiều người không dám dùng bột ngọt trong nêm nếm thức ăn v́ nghe nói là độc hại cho sức khoẻ. Bột ngọt có tác hại thực sự ra sao? Có độc hay không, thưa ông?
Ông Huỳnh Chiếu Đẳng: Huyền thoại về bột ngọt đă có từ lâu lắm, từ khoảng hai ba mươi năm nay. Chính nó là chất mà tôi theo dơi nhiều nhất, thành thử nếu nói về bột ngọt th́ tôi rành nó lắm. Nó chỉ là một huyền thoại thôi.
Thực sự bột ngọt là một chất phụ gia gần như vô hại. Tôi nói là gần như vô hại nếu chúng ta không ăn với số lượng quá lớn. Bột ngọt là chất đă có tự nhiên ở trong thịt cá, dầu chúng ta có thêm vào hay không thêm vào th́ nó vẫn có bột ngọt. Thí dụ như chúng ta lên men nước tương theo lối cổ truyền th́ ở trong đó nó đă có bột ngọt rồi.
Bột ngọt là ǵ? Đó là acid glutamic mà cộng với sút, mà acid glutamic là một chất có trong thịt cá, có trong protein. Nó là một amino acid, tức là nó có trong tự nhiên.
Ở những nhà máy sản xuất bột ngọt người ta dùng phương pháp lên men khoai ḿ hoặc hiện bây giờ người ta c̣n lên men một vài thứ củ khác.
Các bà nội trợ có nhiều người tránh bột ngọt, nhưng thực sự chúng ta vào quán ăn chúng ta không thể nào mà không ăn bột ngọt hết. Tôi có một người quen làm trong tiệm phở. Người này cho biết một thùng nước lèo to của tiệm phở, người ta bỏ vào đó 2 bịch bột ngọt, hoặc có khi 3 bịch. Một bịch bột ngọt là nửa kư lô. Thành ra khi chúng ta vào một tiệm phở, ăn phở về, những người nhạy cảm một lúc sau họ thấy khô miệng, họ thấy đầu hơi choáng váng một chút, tê lưỡi. Có người bị ngứa ngoài da nữa. Những người đó được biết là những người dị ứng với bột ngọt.Theo thống kê, cứ 100 người th́ có 1 người bị dị ứng. "Hội chứng quán ăn Tàu" .
Trà Mi: Chính những phản ứng tức th́ làm cho người ta lo sợ?
Ông Huỳnh Chiếu Đẳng: Đúng vậy. Và triệu chứng đó, người Mỹ gọi là "hội chứng quán ăn Tàu", tại v́ trong tất cả quán ăn Á Đông nói chung th́ người ta luôn luôn dùng bột ngọt bởi lư do cạnh tranh. Nếu không gia thêm bột ngọt (vào thức ăn) th́ thực khách ăn không thấy ngon. Nhưng có điều là những chủ quán ăn lẫn người đầu bếp không rơ là bột ngọt gây thêm hương vị, nó làm cho vị ngọt thịt cá tăng lên. Nhưng bỏ càng nhiều th́ hương vị tăng lên không nhiều. Nó chỉ đên một giới hạn nào đó thôi, rồi nó không tăng lên nữa. Cho nên số lượng bột ngọt dùng trong nấu ăn không nên bỏ nhiều, chỉ đến một giới hạn nào đó rồi thôi. Ngoài giới hạn đó th́ nó không có lợi ích ǵ hết.
Nếu ḿnh nói vô hại hoàn toàn th́ không đúng, nhưng nó là chất phụ gia an toàn và được biết là không gây bệnh về lâu về dài.
Tuy nhiên, chính phủ Mỹ có khuyên hẳn hoi là những bà mẹ đang mang thai và trẻ sơ sinh c̣n quá nhỏ th́ không nên cho ăn những thực phẩm mà trong đó có bột ngọt.
Chính bản thân bột ngọt, tôi biết lúc xưa người Pháp dùng nó để làm thuốc bổ óc. Mà ngay như chúng tôi lúc c̣n đi học ở trung học th́ vẫn mua những viên thuốc bổ óc để uống. Những viên này là acid glutamic. Và người Pháp c̣n chế dưới dạng nước, dạng ống, đó là acid glutamic dưới dạng nước mà người ta gọi tên là glutaminol. Nếu nó là chất gây bệnh hay là chất có hại về lâu về dài th́ người Pháp họ đă biết và họ không dùng như vậy đâu.
Trà Mi: Có những tin đồn rằng bột ngọt được chế biến bằng khoai ḿ công nghiệp có nhựa độc thành ra người ta sợ bột ngọt không bảo đảm chất lượng.
Ông Huỳnh Chiếu Đẳng: Thưa cô, khoai ḿ nó độc. Nó độc không phải là ăn khoai ḿ độc hay ǵ đâu. Khoai ḿ, nhất là lá khoai ḿ, bông khoai ḿ có chứa một loại acid gọi là acid cyanhydric. Đó là loại acid mà ngày xưa Đức Quốc Xă dùng để giết người Do Thái. Hiện bây giờ vẫn c̣n những nơi người ta dùng chất đó để xử những tội nhân bị tử h́nh.
Trong khoai ḿ có một hàm lượng nhỏ acid cyanhydric, cũng giống như là trong măng tre. Măng tre cũng có một hàm lượng nhỏ acid cyanhydric.
Nếu khoai ḿ được luộc ít nước hoặc chúng ta ăn đọt khoai ḿ th́ có khi bị ngộ độc v́ chất acid đó. Nhưng nếu khoai ḿ được luộc nhiều nước hoặc chúng ta lấy bột khoai ḿ để cho lên men thành bột ngọt th́ không c̣n có dính dáng ǵ tới acid cyanhydric.
Bột ngọt là chính do những con men sinh sống bằng khoai ḿ tạo ra, chứ không phải ngay từ bản thân khoai ḿ.
Nếu người ta luộc đọt khoai ḿ để ăn th́ có thể bị ngộ độc. Hoặc là măng tre mà không được luộc hai ba nước và cứ để như vậy mà ăn th́ cũng có thể bị ngộ độc.
Món mắm các loại
Trà Mi: Xin được hỏi thêm là một món ăn cổ truyền rất phổ biến tại Viẹt Nam, rất quen thuộc với mọi người, đó là mắm các loại. Đối với nhiều người Việt Nam, thưỏng thức các loại mắm cũng không khác ǵ các món sơn hào hải vị. Nhưng bây giờ người ta nghi ngờ trong các loại mắm cũng có chứa những chất phụ gia độc hại. Thưa, có phải như vậy không?
Ông Huỳnh Chiếu Đẳng: Cảm ơn cô đă hỏi câu này. Vâng, tôi xin nói một chút xíu về mắm. Mắm theo ông bà chúng ta làm ngày xưa đó th́ tự bản thân nó cũng là chất rất là độc. Thậm chí đến nỗi cơ quan USDA của Hoa Kỳ khuyên người dân khi đi du lịch ở Trung Hoa hay ở các nước Á Châu th́ đừng ăn những chất protein ngâm muối. Tức là chính phủ Mỹ có ư muốn nói rằng đừng ăn thịt muối hay là cá muối, là mắm, là khô, là những loại rau cải được ngâm muối.
Nếu tôi nhớ không lầm th́ chính phủ Trung Hoa cũng đă khuyến cáo dân chúng là đừng ăn quá nhiều rau cải ngâm muối. Rau cải được ướp muối, được ngâm chua, được ngâm muối là món ăn truyền thống của người Trung Hoa. Và chính phủ Trung Hoa biết rằng nó gây ra bệnh ung thư.
Tôi trở lại với món mắm. Mắm tự bản thân nó là protein được ngâm muối, trong đó có nhiều chất độc được coi như chất tạo ra bệnh ung thư về lâu về dài. Thứ hai, lượng muối quá nhiều. Theo các nhà chuyên môn, hiện giờ mỗi ngày một người lớn chỉ được ăn chừng 1 tới 5 gam muối mà thôi. Đó là một số lượng rất ít, so với số lượng mà người Việt Nam tiêu thụ hiện giờ.
Ngay người Âu Châu, người Pháp làm thống kê, ngựi ta thấy số lượng muối ăn vào đă gấp 5-6 lần số lượng 1-5 gam. Và người ta biết rằng khi ăn muối nhiều như vậy th́ bệnh sẽ xảy ra về tim mạch.
Thành thử nếu chúng ta ăn mắm, ăn nước mắm quá nhiều th́ đă là không tốt rồi. Nhưng hiện bây giờ người ta bỏ thêm vào mắm nhiều chất phụ gia khác nữa, mà các chất phụ gia đó th́ chúng ta không kiểm soát được. Nó do sáng kiến từ nơi sản xuất: người ta muốn làm thế nào th́ làm miễn là trông tươi, trông ngon, trông đẹp th́ người ta ăn.
Tôi được biết khô cá, như khô cá thiều, theo một phóng sự mà tôi đọc được từ báo trong nước, th́ người ta dùng một loại cá biển không ngon đem về xay ra, xong rồi trộn chất phụ gia nào đó rất là nhiều. Xong người ta ép lại cho giống như miếng khô cá thiều rồi đem phơi nắng. Theo phóng viên tờ báo, khi đem phơi như vậy chính ruồi nhặng cũng không dám bám vào miếng khô đó nữa. Điều đó cho chúng ta thấy là đáng ngại lắm.
Tôi được biết tôm khô được người ta xịt thuốc trừ kiến vào trong đó để không bị kiến và bị mốc, màu được tươi. Tôi không biết thuốc trừ kiến đó là chất ǵ, mà con kiến đă sợ chất đó th́ dĩ nhiên là con người cũng phải sợ.
Khô mực và các loại cá khô
Trà Mi: Thế c̣n khô mực, cá loại cá khô khác có nên quan ngại không, thưa ông?
Ông Huỳnh Chiếu Đẳng: Khô mực tới bây giờ tôi không được biết người ta đă bỏ chất ǵ vào trong đó, nhưng chính con khô mực có thành phần cholesterol rất cao. Khô mực là một trong những thực phẩm có cholesterol cao nhất. Kế đó là óc heo, óc ḅ.
Trà Mi: Mặc dù là không có chất phụ gia thực phẩm?
Ông Huỳnh Chiếu Đẳng: Mặc dù không có, nhưng khô mực ăn nhiều không tốt đâu, tại v́ cholesterol trong đó cao lắm. Nó cao hơn cả tṛng đỏ trứng gà nữa.
Trà Mi: Dạ. Cholesterol ngày nay cũng là một cái đáng sợ.
Ông Huỳnh Chiếu Đẳng: Đó là một cái mà người ta khuyến khích không nên đem vào cơ thể nhiều. Số lượng mà cơ quan USDA của Mỹ khuyên người dân là một người lớn trung b́nh mỗi ngày chỉ nên đem vào cơ thể chừng 300 miligam trở lại. Một trong đỏ hột gà chứa từ 250 tới 300 milgam. C̣n nếu trứng vịt th́ hàm lượng cholesterol c̣n cao hơn nhiều./.
Tóc bạc lúc nào tuỳ theo sắc dân. Đối với người da vàng (Asians),nếu khoảng gần 40. Da trắng khoảng 34-35. Da đen, trễ hơn khoảng 44-46. Chừng 50% chúng ta, tóc bạc đáng kể lúc qua tuổi 50. Nếu người da trắng tóc bạc trước 20 tuổi, da đen trước 30 tuổi và da vàng có lẽ khoảng trước 25 tuổi th́ coi như tóc bạc quá sớm.
Nguyên nhân:
+ Chúng ta chưa hiểu rơ, có thể yếu tố di truyền quan trọng.
+ Trái với tin tưởng trong dân gian, y giới cho rằng stress không làm cho tóc bạc. Chúng ta nghe nói về trường hợp một nhân vật nào đó sáng ngủ giậy, tóc đổi bạc phơ như Ngũ Tử Tư bị vua Sở theo đuổi trong truyện Tàu, hoàng hậu Marie Antoinette thời cách mạng Pháp, hay gần đây hơn, bà Barbara Bush sau khi đứa con gái chết v́ ung thư.
+ Theo y khoa, màu tóc do sắc tố melanin được sản xuất bởi các tê bào melanocyte ở trong nang lông/tóc (hair follicle) dưới chân tóc. Nếu các tế bào này không hoạt động hay chết, v́ không có sắc tố, tóc được sản xuất ra từ nang lông/tóc sẽ trắng, bạc. Một khi một phần sợi tóc đă thành h́nh, phần sợi tóc là một bộ phận chết nên không thể đang từ tóc có màu đổi sang màu trắng được.
+ Hiện nay, người ta giải thích như sau: một số đang sẵn có tóc muối tiêu - vừa có tóc có màu xen lẫn với tóc không có màu, nang tóc ở gốc sợi tóc "bạc" (không có màu) chịu đựng stress tốt hơn. Lúc stress, hay một biến cố nào đó tác dụng trên hệ thống tự miễn nhiễm, làm hư hại các nang tóc, các sợi tóc có màu rụng đi, để lại toàn tóc bạc. Do đó màu của bộ tóc (chứ không phải từng sợi tóc) có thể thay đổi nhanh chóng, trong vài ngày, tuần hay vài tháng (diffuse alopecia areata).
+ Thiếu vitamin B12 (B12 trong thịt, trứng, sữa; bệnh dạ dày v́ giải phẩu hoặc thiếu chất intrinsic factor, bệnh ruột làm hấp thụ kém có thể gây ra triệu chứng thiếu vitamin B12), rối loạn cơ năng tuyến năo thuỳ (dưới đáy năo, là nơi điều khiển cơ năng nhiều tuyến nội tiết như tuyến thượng thận, tuyến giáp, tuyến sinh dục), rối loạn tuyến giáp (cường giáp, suy giáp, bệnh Graves, bệnh Hashimoto: tuyến giáp sưng do các kháng thể tự miễn nhiễm.)
+ Bệnh bạch biến: những vùng da mất sắc tố.
+ Trước đây, người ta nghi bệnh xương xốp (mật độ xương thấp) đi đôi với tóc bạc sớm, tuy nhiên một khảo cứu ở California năm 2007 cho thấy không có liên hệ giữa mật độ xương và tóc bạc.
Nói chung, trừ trường hợp ngoại lệ, tóc bạc sớm không có nghĩa là có vấn đề sức khoẻ.
Y học không có giải pháp làm cho tóc đổi màu.
Trong đông y hà thủ ô (Fo-ti, he-shou-wu, polygonum multiflorum) được cho là có khả năng làm tóc đen, phục hồi sinh lực tuổi trẻ.
Tuy nhiên theo Wikipedia có thể gây độc gan do hiện diện dẫn chất (derivative) của anthroquinone. Có 3 trường hợp được công bố, một thuốc hà thủ ô sản xuất ở Trung Quốc Shou-Wu-Pian gây ra viêm gan cấp tính (acute hepatitis.)
Thiết tưởng, nếu muốn dùng, cần được những chuyên viên về đông y hướng dẫn, nhất là foti có tác dụng estrogen (hormone nữ) và được dùng cho người phụ nữ sau khi măn kinh, có thể có tác dụng không tốt cho người ung thư vú, buồng trứng, tử cung, tuyến tiền liệt.
Người tóc bạc nhuộm tóc, hoặc chấp nhận tóc ḿnh bạc và tóc bạc có vẻ đẹp riêng của nó. Có thể đổi kiểu tóc cho thích hợp với tóc bạc (như cắt ngắn và gọn).
Tuy già không phải là một bệnh nhưng già th́ thường có bệnh. Bệnh th́ có bệnh nặng, bệnh nhẹ, bệnh có duyên và bệnh… vô duyên. Ai cũng biết thầy thuốc là người được học hành cẩn thận để giúp ta chữa trị bệnh tật, vậy mà thầy thuốc cũng có thể gây bệnh cho ta, dù là ngoài ư muốn, cái đó gọi là bệnh do thầy thuốc gây ra (iatrogenic) mà theo GS. Phạm Khuê, một chuyên gia về Lăo khoa, Chủ tịch Hội người cao tuổi Việt Nam th́ có đến hơn một phần tư các bệnh ở người già là do thầy thuốc gây ra! (Bệnh học tuổi già, Phạm Khuê, NXB Y Học, 1998, trang 364). Những bệnh… vô duyên c̣n có thể do chính bản thân ḿnh, người thân trong gia đ́nh, bạn bè, hàng xóm, hoặc các nhân viên tâm lư xă hội gây ra nữa!
Bà cô của một bác sĩ bạn tôi trên 80 tuổi kêu lúc nào trong người cũng nóng bức, miệng khô nên đă mua rễ tranh, mía lau, mă đề ngoài chợ về nấu “nước mát” uống. Mát đâu không thấy, thấy đi tiểu liên tục gây thêm t́nh trạng mất nước trong cơ thể, lại thấy nóng bức, thấy khô miệng, lại uống thêm “nước mát”! Th́ ra “rễ tranh, mía lau, mă đề” là những loại thuốc lợi tiểu (diuretics).
Một ông bác gầy c̣m nghe hàng xóm bày vẽ có loại tễ mập, bèn mua uống mấy cây. Mập thiệt! Nhưng người béo bệu, cơ thể bạc nhược! Th́ ra, thuốc tễ đó chỉ là bột ḿ trộn với mật ong và Corticoil, một thứ thuốc uống vào lâu ngày gây hội chứng Cushing, ứ nước, làm mập bệu và gây ra vô số những tác dụng tai hại khác như giảm sức đề kháng, mọc lông, loăng xương, loét bao tử, cao huyết áp… Ta cũng biết thuốc chữa đau khớp có thể gây loét dạ dày; thuốc điều trị cao huyết áp có thể gây hạ huyết áp đột ngột; thuốc trị tiểu đường làm hạ đường huyết; thuốc uống cho đỡ bị đái són ở người già th́ gây khô miệng, đỏ da, mờ mắt, chóng mặt…
Một đặc điểm sinh học của người cao tuổi là khả năng thích ứng dần kém đi. Hấp thu thuốc đă chậm mà đào thải cũng chậm. Tác dụng phụ của thuốc lại thiên h́nh vạn trạng, tùy từng người, từng lúc, có thuốc người này dùng th́ tốt mà bày cho người khác không xong, uống vào bị phản ứng ngay. Cho nên dùng thuốc ở người già phải ḍ dẫm trên từng trường hợp, giảm liều, giảm lượng, đắn đo tính toán trước sau, nào bệnh trước mắt, nào bệnh tiềm tàng; thuốc chữa được bệnh này nhưng có gây ra bệnh khác không, có làm bộc phát một bệnh cũ nào đó không, người bệnh ăn uống ra sao, tiêu tiểu ra sao và trạng thái tâm thần ra sao? Người cao tuổi cũng thường hay tự ư gia giảm thuốc, tin lời bày vẽ, ai mách ǵ cũng nghe, gây tương tác thuốc lung tung rất dễ sinh ra nhiều bệnh… vô duyên đáng tiếc.
Ngày càng có nhiều máy móc xét nghiệm và một số người cao tuổi cũng thường muốn được xét nghiệm này nọ. Báo Paris match của Pháp có đăng trường hợp một bà già bị rối loạn tiêu hóa đến khám ở một bác sĩ. Bác sĩ thấy không có ǵ nặng nhưng cũng gởi cụ làm thêm vài xét nghiệm cho chắc. Sau đó, bà cụ được tiếp tục làm thêm hàng loạt các xét nghiệm khác ngày càng phức tạp hơn v́ xét nghiệm đơn giản không t́m ra bệnh: Siêu âm, nội soi, sinh thiết, chụp cắt lớp, chụp cản quang mạc treo… Sau hơn một tháng chuyển từ trung tâm này đến bệnh viện kia, nằm đợi trên những băng ca lạnh lẽo, đẩy từ hành lang này sang hành lang khác, tiếp xúc với những người mang khẩu trang chỉ chừa đôi mắt lạnh lùng, bà cụ rơi vào t́nh trạng khủng hoảng tâm lư trầm trọng và tiêu tốn mất 35 ngàn quan Pháp. Cuối cùng các bác sĩ hội chẩn kết luận không có bệnh ǵ cả! Tây gọi những người sính xét nghiệm là “examinite”. Tổ chức sức khỏe thế giới (WHO) cũng cảnh báo hiện tượng over – investigation, “thăm ḍ quá mức cần thiết” này (Health of the Elderly, WHO, 1989). Một số người cao tuổi được chăm sóc bảo bọc quá đáng, được làm xét nghiệm thăm ḍ, theo dơi liên tục làm cho người bệnh muốn… hết bệnh cũng không được; không kể trong quá tŕnh thăm ḍ, chọc hút, bơm tiêm, thụt tháo… không phải là không có nguy cơ. Dĩ nhiên nếu có bệnh th́ cần phải làm để có chẩn đoán chính xác và điều trị hiệu quả. C̣n thăm ḍ chỉ để… thăm ḍ th́ không nên. Các chuyên gia khuyên chỉ nên làm xét nghiệm cho người già khi nhằm để chẩn đoán một thứ bệnh có thể chữa được, có thể phục hồi được, có lợi cho người bệnh hoặc để chẩn đoán phân biệt t́m ra một bệnh có tiên lượng tốt hơn, điều trị có kết quả hơn, có lợi cho bệnh nhân và gia đ́nh hơn mà thôi. Tóm lại, biết ơn ḿnh th́ cần thiết lắm mới phải làm xét nghiệm và phải có chỉ định của bác sĩ.
Thế nhưng có thứ không phải là thuốc, không phải là thủ thuật ǵ cả mà vẫn có thể gây ra những bệnh vô duyên: đó là lời nói! Có những lời nói gây hoang mang, lo lắng, làm mất ăn mất ngủ, gây kiêng cữ quá đáng làm cho t́nh trạng bệnh khó phục hồi hơn. Cái đó gọi là sự “dán nhăn” (labelling). Chẳng hạn như người không có chuyên môn, không đủ cơ sở khoa học chắc chắn mà “phán” cho một cái chẩn đoán kiểu như “nghi ung thư”, “hơi bị lớn tim”, hoặc một từ mơ hồ như “máu lộn mỡ, gan hơi nhiễm mỡ, viêm nhiễm phần phụ, rối loạn thần kinh thực vật”… hoặc “bị thư phù, bị người cơi trên nhập…” đều đem lại những kết quả tai hại không thể ngờ được! Ngay cả bị dán nhăn là già cả, già nua, già yếu, mất sức rồi bị ép phải nằm yên một chỗ, lúc nào cũng có người nâng đỡ chăm sóc th́ sẽ ngày càng lệ thuộc, ngày càng suy nhược, mau loăng xương, bắp cơ thoái hóa, cứng khớp nhanh. Đáng sợ hơn cả là bị ép phải vào nằm viện, nằm nhà thương, nhà dưỡng lăo, nhà nghỉ mất sức… khi vẫn c̣n có thể tự quản được. Thật ra đây chỉ là giải pháp cuối cùng v́ một khi đă vào các cơ sở này rồi th́ không hy vọng ǵ trở lại đời sống b́nh thường được nữa v́ càng ngày càng thụ động, ỷ lại, lệ thuộc, suy sụp.
Các cơ sở chăm sóc cho người già thực ra rất cần thiết, miễn là phải giữ một số nguyên tắc như đảm bảo sự riêng tư, tôn trọng cá nhân, giúp tự chủ, tự quản, và tạo nhiều cơ hội cho họ tham gia sinh hoạt phù hợp với sở thích và sức khỏe. Tóm lại, không nên để người cao tuổi mắc thêm những bệnh… vô duyên!
Chắc các bạn cũng đă nghe giảng giải quá nhiều về lợi ích của việc ăn rau đúng không? Tuy nhiên, có vẻ như những bài giảng này không đạt hiệu quả cao, khi phần đông chúng ta vẫn giữ thói quen ăn uống nhiều thịt, ít rau, thậm chí có người c̣n… không ăn rau. Hậu quả với cơ thể từ việc không ăn rau là thế nào, bạn sẽ biết ngay sau đây.
1. Cơ thể yếu thảm hại
Nếu không ăn rau, hẳn nhiên cơ thể ta sẽ có chút khác lạ bởi rau, củ, quả chính là nguồn bổ sung rất nhiều vitamin như vitamin A, B, C, E, K và các loại khoáng chất cho cơ thể.
Về cơ bản, các vitamin sẽ có tác dụng điều ḥa sinh lư cơ thể (vitamin E), hỗ trợ tốt cho mắt (vitamin A), tăng tốc độ phục hồi vết thương (vitamin C), chống lăo hóa (vitamin B), thậm chí là chống cả ung thư (vitamin K).
Do đó, thiếu hụt vitamin sẽ khiến bạn đối mặt với nhiều mối lo sức khỏe ở xương, tâm sinh lư, hay cả bệnh tim mạch.
Ngoài ra, các loại rau xanh hầu hết đều có chứa hàm lượng sắt cao – một trong các yếu tố tạo máu. V́ thế, thói quen không ăn rau sẽ dẫn đến nhiều bệnh lư liên quan đến thiếu máu, hạ đường huyết, khiến chúng ta choáng ngất, thậm chí là nguy hiểm đến tính mạng.
2. Ăn ít đi nhưng vẫn tăng cân vù vù
Tại sao lại vậy? Đó là v́ rau củ quả và trái cây có chứa nhiều nước, khiến bạn có cảm giác no nhanh. Thêm vào đó, đây là các loại thực phẩm mật độ năng lượng thấp nhất, chỉ khoảng 0-1,5 calorie/gram so với các thực phẩm khác có tới 4-9 calorie/gram.
Việc bỏ qua một lượng lớn rau hàng ngày sẽ khiến bạn buộc phải bù đắp bằng các thực phẩm giàu năng lượng hơn. Chính v́ thế, dù có thể thoạt trông bạn đang ăn ít hơn, nhưng lượng calorie nạp vào lại nhiều hơn rất nhiều lần và hệ quả là bạn… béo lên.
3. Thảm họa khi… đi cầu
Rau củ quả có chứa nhiều chất xơ – thành phần rất có lợi cho đường tiêu hóa.
Các loại thức ăn thông thường khi vào trong dạ dày sẽ bị ḥa tan và thu gọn thể tích. Tuy nhiên, để thức ăn tiêu hóa di chuyển qua đường ruột nhanh và dễ dàng hơn, chúng ta cần tập hợp một lượng lớn thức ăn.
Đây sẽ là lúc rau củ quả phát huy tác dụng. Khác với các loại thức ăn thông thường, chất xơ không bị phân giải trong quá tŕnh tiêu hóa.
Nhờ đó, thức ăn tiêu hóa sẽ có thể tích lớn hơn, góp phần kích thích “nhu động ruột” (chuyển động co bóp của ruột để đưa thức ăn đi).
V́ vậy nếu như loại bỏ rau ra khỏi chế độ ăn, việc “đi cầu” sẽ thực sự trở thành thảm họa đối với bạn. Ngoài ra, theo viện Y tế quốc gia Mỹ, việc táo bón lâu ngày có thể gây bệnh trĩ, hoặc viêm ruột thừa.
Trĩ sẽ gây nhiều bất tiện và đau đớn trong cuộc sống hàng ngày, c̣n viêm ruột thừa nếu không được chữa trị kịp thời có thể khiến bạn tử vong.
4. Nguy cơ đau tim tăng mạnh
Việc thiếu chất xơ cũng khiến bạn tăng nguy cơ bị các chứng bệnh về tim mạch.
Cụ thể, theo một nghiên cứu vào năm 2011 trên tạp chí Circulation về sự liên hệ giữa việc ăn ít rau và bệnh tim, kết quả cho thấy những người ăn ít rau từ bé có nguy cơ bị bệnh xơ vữa động mạch khi về già.
Ngoài ra, nghiên cứu còn chỉ ra rằng những người ăn nhiều rau thì tỷ lệ bệnh tim mạch và các bệnh liên quan sẽ ở mức thấp.
Ngược lại, những người không ăn rau và dung nạp nhiều chất béo thì có khả năng cao bị nghẽn mạch máu, dẫn đến các cơn đau tim và đột quỵ.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
