Thuật toán TikTok có gì đặc biệt mà quyết không để lọt vào tay Mỹ?

[miro1510]

Thuật toán đề xuất nội dung của TikTok một lần nữa được chú ý sau khi Mỹ yêu cầu công ty mẹ ByteDance bán ứng dụng hoặc đối mặt với lệnh cấm trên toàn quốc.

Thuật toán đề xuất nội dung của TikTok thu hút quan tâm nhiều hơn so với các công nghệ của những đối thủ như Facebook, Instagram hay YouTube. Dưới đây là một số lý do.

Thuật toán

Các thuật toán được xem là cốt lõi cho các hoạt động tổng thể của ByteDance. Hãng tin Reuters trích dẫn nguồn tin cho hay ByteDance thà đóng cửa TikTok hơn là bán nó.

Trung Quốc đã thực hiện các thay đổi đối với luật xuất khẩu của mình vào năm 2020, cho phép họ có quyền phê duyệt đối với bất kỳ hoạt động xuất khẩu thuật toán và mã nguồn nào, gia tăng phức tạp nếu muốn bán ứng dụng.

Các học giả và cựu nhân viên công ty tiết lộ, không chỉ các thuật toán mà cả cách phối hợp với định dạng video ngắn đã làm cho TikTok thành công trên toàn cầu.

Thuật toán bí mật đóng vai trò quan trọng trong sự phổ biến của TikTok. Ảnh: Reuters

Trước khi TikTok xuất hiện, nhiều người tin rằng công nghệ kết nối các quan hệ xã hội của người dùng là “nước sốt” bí mật cho một ứng dụng mạng xã hội thành công, điển hình là Facebook và Instagram của Meta. Song, TikTok đã chỉ ra một thuật toán, được thúc đẩy nhờ sự thấu hiểu sở thích của người dùng, có thể mạnh mẽ hơn. Thay vì xây dựng thuật toán trên "biểu đồ xã hội" như Meta, các giám đốc TikTok - bao gồm CEO Shou Zi Chew - cho biết thuật toán của họ dựa trên "tín hiệu quan tâm".

Dù đối thủ cũng sở hữu thuật toán dựa trên sở thích tương tự, TikTok có thể tăng cường hiệu quả của thuật toán với định dạng video ngắn, Catalina Goanta, Phó giáo sư tại Đại học Utrecht, nêu. "Hệ thống đề xuất của họ rất phổ biến. Tuy nhiên, điều thực sự giúp TikTok nổi bật chính là thiết kế và nội dung", cô nói.

Định dạng video ngắn giúp thuật toán của TikTok linh hoạt hơn nhiều và thậm chí có khả năng theo dõi các thay đổi trong sở thích của người dùng theo thời gian, chi tiết tới từng khoảng thời gian nhất định trong ngày.

Thu thập dữ liệu nhanh chóng

Ngoài ra, định dạng video ngắn cho phép TikTok tìm hiểu về sở thích của người dùng với tốc độ nhanh hơn nhiều, Jason Fung, cựu Giám đốc bộ phận trò chơi của TikTok cho biết.

"Vì là video ngắn và dung lượng nhỏ, bạn có thể thu thập dữ liệu về sở thích của người dùng nhanh hơn rất nhiều so với YouTube, nơi video trung bình khoảng dưới 10 phút", ông chia sẻ. "Hãy tưởng tượng bạn đang thu thập dữ liệu về người dùng trung bình cứ sau 10 phút so với vài giây một lần”.

Việc định vị TikTok là một ứng dụng được xây dựng cho thiết bị di động ngay từ đầu cũng mang lại lợi thế so với các nền tảng đối thủ, vốn phải điều chỉnh giao diện từ desktop sang mobile. Bên cạnh đó, gia nhập thị trường video ngắn từ sớm giúp TikTok có điểm cộng lớn trong giai đoạn đầu. Instagram không ra mắt Reels trước năm 2020, còn YouTube giới thiệu Shorts vào năm 2021. Vì thế, cả hai đều đi sau TikTok nhiều năm kinh nghiệm phát triển dữ liệu và sản phẩm.

Khám phá nội dung

TikTok cũng thường xuyên đề xuất nội dung nằm ngoài tầm quan tâm của người dùng, điều mà ban lãnh đạo công ty nhiều lần khẳng định là cần thiết đối với trải nghiệm người dùng của TikTok.

Một nghiên cứu, được các nhà nghiên cứu từ Mỹ và Đức công bố vào tháng trước, cho thấy thuật toán của TikTok "khai thác sở thích của người dùng trong 30% đến 50% video đề xuất" sau khi kiểm tra dữ liệu từ 347 người dùng TikTok và 5 bot tự động.

"Phát hiện này chỉ ra rằng thuật toán TikTok chọn đề xuất một số lượng lớn video khám phá nhằm suy luận tốt hơn về sở thích của người dùng hoặc tối đa hóa tỷ lệ giữ chân người dùng bằng cách đề xuất nhiều video nằm ngoài sở thích (đã biết) của họ", các nhà nghiên cứu viết trong nghiên cứu có tên "TikTok và nghệ thuật cá nhân hóa".

Gom mọi người thành các nhóm

Ari Lightman, Giáo sư tại Đại học Carnegie Mellon, chỉ ra một chiến thuật hiệu quả khác mà TikTok đã sử dụng là khuyến khích người dùng thành lập nhóm công khai thông qua hashtag. Thông qua đó, TikTok có thể tìm hiểu hiệu quả hơn về hành vi, sở thích, sự liên kết và ý thức hệ của người dùng.

Nếu TikTok cuối cùng bị cấm ở Mỹ, theo Lightman, dù những gã khổng lồ công nghệ Mỹ chắc chắn có khả năng sao chép TikTok với các sản phẩm của riêng mình, việc sao chép văn hóa người dùng TikTok là bài toán hóc búa.

Lợi thế của Trung Quốc

Thuật toán đề xuất của TikTok phần lớn được lấy từ Douyin, ứng dụng phát hành năm 2016. Dù ByteDance thường nhấn mạnh rằng TikTok và Douyin là các ứng dụng riêng biệt, một nguồn tin của Reuters cho biết hai thuật toán vẫn tương tự cho đến ngày nay.

Đổi lại, AI của Douyin được củng cố nhờ ByteDance tận dụng nhân lực giá rẻ ở Trung Quốc. Công ty mẹ TikTok thuê nhiều người gắn thẻ cẩn thận tất cả nội dung và người dùng trên nền tảng.

Yikai Li, quản lý tại công ty quảng cáo Nativex và là cựu giám đốc của ByteDance, cho biết: "Khoảng năm 2018 và 2019, Douyin đã nỗ lực để gắn thẻ trên mọi người dùng. Họ sẽ gắn thẻ mọi video theo cách thủ công, sau đó, họ gắn thẻ người dùng dựa trên video mà họ đã xem". Chiến thuật này cũng được áp dụng cho TikTok.

Dù thuê người gắn thẻ dữ liệu là hoạt động phổ biến và quan trọng đối với các công ty AI ngày nay, ByteDance đã sớm áp dụng chiến lược này. Theo Li, việc phân loại thẻ đòi hỏi nhiều công sức nên các công ty Trung Quốc có lợi thế hơn nhờ nhân lực dồi dào, chi phí rẻ so với Bắc Mỹ.