Trước vụ ám sát cựu Tổng thống Donald Trump ngày hôm qua, thứ 7 – ngày 13 tháng 7 năm 2024, đă có nhiều trường hợp bạo lực chính trị nhắm vào các tổng thống Mỹ, các cựu tổng thống và các ứng cử viên tổng thống của các đảng lớn.
Các vụ ám sát tổng thống, dù thành công hay không thành công, thường có động cơ chính trị; tuy nhiên, một số sát thủ bị bệnh tâm thần hoặc hành động không có mục đích. Nhưng hầu hết mọi kẻ ám sát đều bị bắt và bị xử tử hoặc bỏ tù.
Hăy cùng nh́n lại một số vụ ám sát thành công đă xảy ra trong lịch sử nước Mỹ, kể từ khi thành lập quốc gia này vào năm 1776:
Abraham Lincoln – Tổng thống Mỹ thứ 16
Ngày 20/4/1865, Tổng thống Abraham Lincoln trở thành tổng thống Mỹ đầu tiên bị ám sát trong lịch sử nước này. Tổng thống Lincoln bị John Wilkes Booth bắn vào sau đầu khi đang xem vở kịch Ford's Theater ở Washington, D.C., vài ngày sau khi Nội chiến kết thúc.
Tổng thống Lincoln bị ám sát khi đang xem kịch
Sau khi bị bắn, Tổng thông Lincoln được chữa trị tại một khu vực gần đó và hôn mê suốt 8 giờ, trước khi qua đời vào sáng hôm sau.
Booth là một người có cảm t́nh với Liên minh miền Nam, tức giận trước việc miền Nam đầu hàng Liên minh, đặc biệt là ư định của Tổng thống Lincoln sẽ cho người Mỹ da đen quyền bầu cử và băi bỏ chế độ nô lệ. Hai tuần sau vụ ám sát Tổng thống Lincoln, Booth bị quân Liên minh bắn chết ở một trang trại vùng Virginia.
James Garfield – Tổng thống Mỹ thứ 20
Chưa đầy bốn tháng sau khi nhậm chức, Tổng thống James Garfield bị Charles Guiteau bắn tại một nhà ga xe lửa ở Washington DC vào ngày 2 tháng 7 năm 1881. Tổng thống Garfield bị trúng hai phát đạn, một vào lưng và một viên đạn khác xuyên qua lưng ông. Ba tháng sau, do điều trị y tế không đúng cách, Garfield chết v́ những vết thương mà ông phải chịu trong vụ ám sát vào ngày 19 tháng 9 năm 1881.
Tổng thống Garfield bị ám sát tại nhà ga xe lửa
Kẻ ám sát ông, Guiteau, bị bắt và bị kết án tử h́nh bằng cách treo cổ.
William McKinley – Tổng thống Mỹ thứ 25
Vào ngày 6 tháng 9 năm 1901, Tổng thống William McKinley bị Leon Czolgosz - một kẻ vô chính phủ, bắn hai phát khi đang tham dự một sự kiện âm nhạc ở Buffalo, New York. Viên đạn đầu tiên không trúng, nhưng viên thứ hai lại xuyên vào bụng Tổng thống. McKinley qua đời 8 ngày sau đó, vào ngày 14 tháng 9 năm 1901 do vết thương bị hoại tử.
Czolgosz bị bắt tại chỗ và bị kết án tử h́nh bằng ghế điện vài tuần sau đó.
John F. Kennedy, Tổng thống Mỹ thứ 35
Tổng thống Kennedy bị một sát thủ giấu mặt trang bị súng trường cỡ lớn bắn chết khi ông đến thăm Dallas vào tháng 11 năm 1963 cùng với đệ nhất phu nhân Jacqueline Kennedy. Tiếng súng vang lên khi đoàn xe của tổng thống đang lăn bánh qua Dealey Plaza ở trung tâm thành phố Dallas. Ông Kennedy được đưa đến Bệnh viện Parkland Memorial, nhưng đă qua đời 30 phút ngay sau đó.
Tổng Thống Kennedy và phu nhân, chỉ ít phút trước khi vụ ám sát xảy ra
Người kế nhiệm ông là Phó Tổng thống Lyndon B. Johnson, người đă tuyên thệ nhậm chức ngay trong pḥng họp trên chiếc Air Force 1. Ông là tổng thống duy nhất tuyên thệ nhậm chức trên máy bay.
Vài giờ sau vụ ám sát, cảnh sát đă bắt giữ Lee Harvey Oswald sau khi t́m thấy vị trí ám sát của tay súng bắn tỉa ở ṭa nhà gần đó, Kho lưu trữ sách trường học Texas. Hai ngày sau, Oswald đang được đưa từ trụ sở cảnh sát đến nhà tù quận th́ chủ hộp đêm ở Dallas, Jack Ruby, lao tới và bắn chết Oswald.