Tỷ phú đi lên từ nghề cọ toilet

[june04]

Doanh nhân Dư Bành Niên đã quyên góp toàn bộ tài sản trị giá hơn 9,3 tỷ tệ (hai tỷ USD) cho hoạt động cộng đồng, từng được tạp chí Time vinh danh là "một trong 14 nhà từ thiện hàng đầu thế giới, đứng đầu danh sách từ thiện Hurun Trung Quốc 5 lần liên tiếp từ năm 2006 đến năm 2010.

Nhưng khởi đầu của ông không hề dễ dàng. Ông sinh năm 1922 trong một gia đình nghèo ở Hồ Nam, Trung Quốc. Do cuộc sống khó khăn, ông bắt đầu kinh doanh nhỏ ở Trường Sa và những nơi khác trước khi tốt nghiệp đại học. Nhưng do tình hình chiến tranh hỗn loạn, ông không kiếm được là bao. Năm 1949, ông rời quê, một mình đến Thượng Hải. Ông làm nghề kéo xe, kinh doanh một quán hàng rong và làm nhiều công việc lặt vặt. Thế nhưng mọi chuyện không như ý, tháng 12/1954, ông Dư bị buộc tội "có mối quan hệ ở nước ngoài" và là "địa chủ bỏ trốn". Sau đó, bị bắt vào trại lao động ba năm ở An Huy. Tất cả số tiền tiết kiệm mà ông khó khăn kiếm được đều bị tịch thu.

Khi ra tù, hồi tưởng đoạn ký ức này, ông nói: "Khi bạn thực sự xui xẻo, cái gọi là tình bạn, sự lãng mạn và mối quan hệ vợ chồng đều rất dễ bị tổn thương. Để bảo vệ bản thân ở mức độ lớn nhất, bạn bè cũ, người yêu, vợ chồng thậm chí sẽ còn xúc phạm bạn thêm. Vì vậy, vũ khí quan trọng nhất của một người là sự tự lực. Chỉ người mạnh mẽ mới có thể tự mình đứng vững trong xã hội, không bị người khác bỏ rơi và chà đạp".

Ông được trả tự do sớm hai tháng trước khi mãn hạn tù vì những cáo buộc được cho là sai sự thật. Năm 1958, ông tới Hong Kong để sinh sống và lập nghiệp. Khi mới đến Hồng Kông, ông không hiểu tiếng Quảng Đông hay tiếng Anh, không có lý lịch hay tiền bạc và không thể tìm được việc làm. Ông đói đến mức phải đến nhà thờ và tổ chức từ thiện để lấy bát cháo cho no bụng. Khi buồn ngủ, ông tìm tới ghế dài trong công viên hoặc trên bãi biển. Chuyện này kéo dài vài tháng. Trong thời gian này, ông bị nhầm là kẻ trộm, bị đánh, bắt giam một kẻ buôn lậu. Nhưng những điều này không làm ông mất đi tinh thần chiến đấu. Ông tiếp tục tìm việc và học tiếng Quảng Đông.

Cuối cùng, ông đã tìm được công việc cọ rửa nhà vệ sinh trong một khách sạn. Ông đã động viên bản thân phải cố gắng hết sức ngay cả khi cọ rửa toilet. Dẫu điều kiện sống khó khăn, hàng ngày ông vẫn mua hai, ba tờ báo, dành buổi đêm để nghiên cứu và tìm kiếm cơ hội. Ông nói: "Chỉ những người làm được việc nhỏ mới có thể làm nên nghiệp lớn. Chỉ những người có thể cúi xuống mới có thể đứng thẳng".

Nhiều người cho rằng công việc cọ rửa toilet là hèn kém, nhìn ông không mấy thiện cảm. Nhưng ông nhận thấy nếu mình bận tâm vào những chê bai của mọi người xung quanh thì sẽ không còn thời gian để lau dọn cẩn thận. Trong khi các đồng nghiệp làm qua loa cho xong việc, ông lại trở thành người cọ rửa sạch sẽ và chuyên cần nhất. Ông cũng làm các công việc phụ như công nhân xây dựng, thợ in cho một tờ báo...

Vào thứ 7, Chủ nhật, nhiều người sẽ nghỉ ngơi, đi mua sắm, vui chơi nhưng ông Dư cho rằng vẫn có người làm việc ngoài giờ. Vì vậy, ông vẫn tới dọn dẹp như thường lệ để mang lại môi trường sạch sẽ, thoải mái cho những người đó, kể cả khi công ty không có ai. Nửa năm sau, ông chủ công ty biết được việc làm của Dư nên đã để ông làm việc tại văn phòng công ty. Từ đó, con đường sự nghiệp của ông Dư mở rộng.

Đầu những năm 1960, ông Dư đã theo ông chủ tham gia vào thị trường bất động sản tại Đài Loan, tích lũy thêm kinh nghiệm. Sau đó, ông chủ yêu cầu ông thành lập công ty riêng để vận hành bất động sản và du lịch trên cơ sở đầu tư, chia sẻ lợi nhuận giữa hai bên. Dư Bành Niên, người đã bước sang tuổi trung niên, cuối cùng cũng tìm được chiếc hũ vàng đầu tiên trong đời.

Thành công ở thị trường Đài Loan, ông trở về đầu tư bất động sản và cổ phiếu ở Hong Kong. Nhưng ông đã gặp phải sự sụp đổ của thị trường chứng khoán. Sau này, ông quay trở lại ngành bất động sản. Kể từ đó, ông liên tục gặt hái thành công ở thị trường này. Tên tuổi ông gắn liền với cương vị Chủ tịch hãng bất động sản Foo Tak lẫy lừng ở Trung Quốc. Ông cũng mở thêm nhiều công ty bất động sản, du lịch, khách sạn, y tế và trở thành nhà tài phiệt.

Dù là chủ tịch kiêm tổng giám đốc của khách sạn mang tên mình và giám đốc chín bộ phận, ông đã đích thân thực hiện mọi việc, ngay cả bản vẽ thiết kế cải tạo tòa nhà văn phòng cũng phải do chính ông hoàn thành từng nét một. Thư ký của ông nhớ lại: "Ông tự xây dựng khách sạn và tham gia vào mọi việc. Nhiều bạn bè đã khuyên ông không nên làm việc này. Việc đó quá vất vả". Lịch trình hàng ngày cho thấy ông sẽ giải quyết trung bình 15 đầu việc mỗi ngày.

Trong mắt của cháu trai, lúc Dư Bành Niên 83 tuổi, ông vẫn chăm chỉ lao động. Ông thức dậy vào khoảng 7 giờ sáng mỗi ngày, làm việc đến 1, 2 giờ sáng ngày hôm sau. Vì vậy, phần lớn mọi người đều bắt gặp ông trong trạng thái làm việc, kể cả vào cuối tuần. Nhưng trong một cuộc phỏng vấn khi đã về già, vị tỷ phú cho biết: "Tôi rất xem nhẹ tiền bạc, tôi chỉ muốn cải thiện sức khỏe và làm việc tốt thêm vài năm nữa. Bởi các cụ có câu: 'Nếu người ta làm việc tốt thì họ sẽ khỏe mạnh và sống lâu hơn'. Bây giờ điều tôi muốn là làm cho bệnh nhân nghèo được hưởng lợi".

Để tập trung cho việc làm từ thiện, những năm cuối đời, ông từ chức khỏi các vị trí quản lý, một lòng hỗ trợ người nghèo, bệnh nhân đục thủy tinh thể, dựng xây quê hương.