Mỹ đối mặt trận chiến trên biển lớn nhất sau Thế chiến II

[troopy]

Lực lượng hải quân Mỹ đang kẹt trong giao tranh với Houthi, được đánh giá là trận hải chiến dữ dội nhất mà quân chủng này đối mặt sau Thế chiến II.

Mỹ trong nhiều thập kỷ qua xây dựng lực lượng hải quân để đối phó với các siêu cường ngang hàng như Nga và Trung Quốc ở các tuyến đường biển quan trọng trên thế giới. Tuy nhiên, hải quân Mỹ giờ đây lại đang đối mặt với tình huống giao tranh không hồi kết chống lại lực lượng Houthi tại Yemen.

Chiến dịch do Mỹ dẫn đầu nhằm vào Houthi trở thành trận hải chiến dữ dội nhất mà hải quân nước này đối mặt từ sau Thế chiến II, nhiều lãnh đạo quân chủng và chuyên gia nhận định.

Hải quân Mỹ đặt mục tiêu giữ tuyến đường biển đi qua khu vực gần Yemen thông suốt trước các đợt tập kích của Houthi. Lực lượng này từng chỉ có súng trường tấn công và xe bán tải, song giờ sở hữu kho vũ khí khổng lồ với nhiều loại phương tiện bay không người lái (drone) và tên lửa.

Houthi bắt đầu tập kích tàu hàng đi qua Biển Đỏ từ tháng 11/2023, tuyên bố đây là hành động bày tỏ đoàn kết với người dân Palestine tại Dải Gaza trong chiến dịch quân sự của Israel. Những vụ tấn công diễn ra gần như mỗi ngày khiến lượng hàng qua Biển Đỏ sụt giảm, đồng thời cho thấy khả năng xung đột leo thang khiến chiến hạm, tàu hàng của Mỹ và đồng minh gặp nhiều rủi ro hơn.


Khu trục hạm USS Laboon trên Biển Đỏ ngày 12/6. Ảnh: AP

"Tôi không nghĩ mọi người thật sự hiểu được mức độ nghiêm trọng chết người trong hoạt động của chúng tôi, cũng như việc các con tàu ngày càng bị đe dọa", trung tá Eric Blomberg, chỉ huy khu trục hạm USS Laboon, cho biết. "Chỉ cần một sai lầm, chỉ cần Houthi vượt qua lớp phòng thủ một lần thôi".

Khu trục hạm Laboon khai hỏa đánh chặn drone, tên lửa của Houthi nhiều đến mức lớp sơn quanh ống phóng tên lửa đã cháy sém. Thủy thủ đoàn đôi khi chỉ có vài giây để xác nhận Houthi đã phóng tên lửa, liên lạc với các tàu khác để đánh chặn loạt quả đạn đang bay tới với tốc độ gần bằng hoặc vượt vận tốc âm thanh.

"Điều này diễn ra mỗi ngày, mỗi ca trực", đại tá David Wroe, chỉ huy nhóm khu trục hạm, cho biết. "Nhiều chiến hạm của chúng tôi đã bám trụ ở đây hơn 7 tháng để làm điều này".

Trong trận đánh ngày 9/1, khu trục hạm Laboon cùng các chiến hạm khác và tiêm kích F/A-18 từ tàu sân bay USS Dwight D. Eisenhower hạ 18 drone, hai tên lửa hành trình chống hạm và một tên lửa đạn đạo của Houthi.

Lực lượng Houthi phóng drone, tên lửa gần như mỗi ngày vào các mục tiêu trên Biển Đỏ, vịnh Aden và eo biển Bab el-Mandeb. Tần suất tập kích chỉ phần nào giảm trong tháng lễ Ramadan từ ngày 10/3 đến 9/4.

Hải quân Mỹ từng tham gia các trận đánh trong Chiến tranh Tàu dầu giữa Iran và Iraq, diễn ra tháng 2/1984-8/1988, song phần lớn phương tiện trúng thủy lôi trong cuộc xung đột này. Các đợt tập kích của Houthi gần đây là đòn đánh trực tiếp nhằm vào tàu hàng và chiến hạm.

"Đây là trận đánh kéo dài nhất mà hải quân Mỹ tham gia kể từ Thế chiến II", Bryan Clark, chuyên gia tại Viện Hudson ở Mỹ, nhận định. "Lực lượng Houthi thời gian tới có thể thực hiện đòn tấn công mà Mỹ không thể đánh chặn toàn bộ, dẫn tới thiệt hại đáng kể. Nếu điều này tiếp diễn, lực lượng Houthi sẽ có thêm nhiều năng lực và kinh nghiệm tác chiến".

Khu vực Houthi kiểm soát tại Yemen. Đồ họa: AFP
Khu vực Houthi kiểm soát tại Yemen. Đồ họa: AFP

Trong khi tàu sân bay Eisenhower chủ yếu hoạt động xa bờ, các khu trục hạm như Laboon thường hoạt động 6-7 ngày ở vùng biển gần Yemen, nơi hải quân Mỹ gọi là vùng giao tranh. Quân chủng này hiểu tác chiến trên biển ở Trung Đông vẫn tiềm ẩn rủi ro.

Năm 1987, một máy bay chở khách của Iraq được cải hoán để mang vũ khí phóng tên lửa diệt hạm AM-39 Exocet trúng hộ vệ hạm USS Stark khiến 37 thủy thủ thiệt mạng, 21 người bị thương, làm con tàu bị nghiêng và suýt chìm.

Tháng 10/2000, khu trục hạm USS Cole bị các thành viên al-Qaeda đánh bom khi dừng tại cảng Aden của Yemen để tiếp liệu. Vụ tấn công khiến 17 thủy thủ Mỹ thiệt mạng, 37 người bị thương và làm thủng một lỗ bên mạn trái chiến hạm.

Chuẩn đô đốc Marc Miguez, chỉ huy Nhóm tác chiến tàu sân bay Eisenhower, nhận định "Iran không chỉ hỗ trợ tài chính mà còn cả thông tin tình báo cho Houthi". "Chúng tôi biết chắc chắn các thành viên Houthi đã được huấn luyện để nhắm mục tiêu vào chiến hạm Mỹ và tàu hàng", ông Miguez nói.

Ông Miguez cáo buộc Iran tiếp tục cung cấp vũ khí cho Houthi, bất chấp lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc cấm hoạt động này. Trong khi đó, phái đoàn Iran tại LHQ tuyên bố nước này "rất giỏi trong ngăn chặn chiến lược của Mỹ bằng cách củng cố các lực lượng như Houthi, song vẫn tuân thủ những nghị quyết liên quan".

Rủi ro mà hải quân Mỹ đối mặt trong chiến dịch đối phó với Houthi không chỉ nằm trên biển. Mỹ tổ chức hoặc phối hợp với đồng minh tấn công vị trí Houthi tại Yemen, trong đó có các trạm radar, trận địa tên lửa và kho vũ khí.

Không đoàn tàu sân bay Eisenhower đã thả hơn 350 quả bom và phóng 50 tên lửa trong các chiến dịch nhằm vào Houthi, theo đại tá Marvin Scott. Trong khi đó, lực lượng Houthi bắn hạ nhiều máy bay không người lái (UAV) MQ-9 Reaper của Mỹ bằng tên lửa phòng không.

"Chúng tôi đã làm suy yếu đáng kể lực lượng phòng không của Houthi, song chưa thể đánh bại hoàn toàn", đại tá Scott thừa nhận. "Chúng tôi luôn sẵn sàng cho tình huống bị Houthi bắn hạ".

Các sĩ quan cho biết một số binh sĩ phàn nàn rằng tại sao hải quân Mỹ không tấn công Houthi mạnh tay hơn. Một số chuyên gia nhận định Mỹ có thể không muốn leo thang căng thẳng với Iran, đặc biệt sau khi nước này mở đợt tập kích bằng tên lửa và UAV lớn chưa từng có nhằm vào Israel, cũng như đang làm giàu uranium ngày càng gần cấp độ vũ khí.

Ngoài ra, bản chất của lực lượng Houthi cũng khiến hải quân Mỹ không thể mạnh tay. Xung đột giữa Houthi và liên minh quân sự do Arab Saudi dẫn đầu, vốn hậu thuẫn chính phủ Yemen được nhiều nước công nhận, đang trong thế bế tắc.

Kịch bản Mỹ trực tiếp giao chiến với Houthi trên thực địa có thể là điều mà lực lượng này mong muốn. Nhiều nhóm phản kháng ở Trung Đông ca ngợi việc Houthi đối đầu với Mỹ và công khai ủng hộ người dân Palestine.

Trong lúc hải quân Mỹ và châu Âu tổ chức nhiều chuyến tuần tra trên biển, Arab Saudi gần như cố gắng im lặng khi tìm kiếm thỏa thuận hòa bình với Houthi.

Một số quốc gia Trung Đông đã đề nghị Mỹ không phát động đòn tấn công Houthi từ căn cứ trên lãnh thổ của họ, khiến sự hiện diện của tàu sân bay Eisenhower càng thêm quan trọng. Hải quân Mỹ buộc phải gia hạn triển khai tàu Eisenhower tại Trung Đông, dù con tàu chỉ mới cập cảng một lần để tiếp tế sau vụ tấn công hồi tháng 10/2023 của Hamas.

Các vụ tập kích của Houthi tiếp tục làm giảm hoạt động vận tải qua khu vực. Doanh thu của Ai Cập từ kênh đào Suez, nguồn ngoại tệ chính của nước này, giảm một nửa từ khi Houthi bắt đầu tấn công tàu hàng.

VietBF@sưu tập