Lý do Tư Mã Ý thà để binh lính chết lạnh cũng không phát áo bông

[PinaColada]

Thời Tam Quốc là một thời kỳ rất hỗn loạn ở Trung Quốc, nhà Hán suy tàn, các tầng lớp anh hùng hào kiệt nổi dậy, các gia đình quý tộc giàu có cũng tham gia vào vũ đài lịch sử, trong đó có gia tộc Tư Mã, với nhân vật nổi trội Tư Mã Ý.

Thế lực hùng mạnh nhất phương Bắc khi ấy là Viên Thiệu, đã bị Tào Tháo đánh bại trong trận Quan Độ, sau đó Tào Tháo mượn danh Thiên tử để ra lệnh các chư hầu, phải mất 17 năm để bình định phương Bắc. Thế lực nhà họ Tôn bén rễ ở phía đông sông Dương Tử, Lưu Bị cũng là nhân vật nổi bật lúc bấy giờ, cuối cùng chiếm đóng được Kinh Châu và Ích Châu, hình thành tình thế thế cục chân vạc Ngụy, Thục, Ngô chia ba thiên hạ thời Tam Quốc. Chỉ là lịch sử quá khó hiểu, cuối cùng không phải ba gia tộc này thống nhất thiên hạ mà là gia tộc Tư Mã.

Chúng ta đều biết Tư Mã Ý là nhân vật gây nhiều tranh cãi nhất trong lịch sử, cuộc đời ông đầy rẫy những mưu mô, chịu đựng tủi nhục, khiêm tốn và cuối cùng cũng đạt được tham vọng của mình. Mỗi hành động của ông thực hiện đều có mục đích thâm sâu, thậm chí ngay cả khi ông đối xử với chính những binh sỹ của mình. Đây là sách lược của Tư Mã Ý hay ông thực sự tàn nhẫn? Phải đến 11 năm sau, những người từng nghi ngờ ông mới chợt nhận ra rằng mỗi bước đi của Tư Mã Ý đều là một kế hoạch đã được hoạch định cẩn thận. Tiếp theo chúng ta sẽ tập trung vào Tư Mã Ý và thảo luận về chiến lược của ông.

Tư Mã Ý sinh năm 179 sau Công nguyên, trẻ hơn Tào Tháo và Lưu Bị nhưng toát lên vẻ chín chắn và sâu sắc vượt xa tuổi tác. Tào Tháo thậm chí còn phát hiện ra Tư Mã Ý có một năng lực vượt khỏi người bình thường, đó là có thể xoay cổ gần 180 độ khiến người ta liên tưởng đến sự cảnh giác và nhạy cảm của một con thú hoang. Bản năng "đại bàng canh sói" này khiến Tào Tháo cảnh giác với Tư Mã Ý, sợ rằng chiến lược gia trẻ tuổi này sẽ trở thành vật cản cho sự nghiệp của ông. Tuy nhiên, khác với sự cảnh giác của thế giới bên ngoài, cuộc sống riêng tư của Tư Mã Ý lại vô cùng đơn giản. Ông không say mê tửu sắc, không tìm cầu quyền cao vọng trọng, mà chỉ đắm chìm trong sách vở, nghiên cứu tìm tòi tri thức. Bề ngoài, ông luôn giữ thái độ hòa nhã khi đối mặt với những mâu thuẫn, thử thách, ông có thể lùi để tiến, lấy tĩnh chế động.

Trong quân đội, Tư Mã Ý cũng thể hiện phong cách lãnh đạo độc đáo của mình. Trong đêm Bắc phạt lạnh giá, ông không phát áo bông ngay cho binh lính, điều này không phải vì thiếu lòng thương cảm mà vì ông đang thử thách và rèn luyện ý chí của quân lính, đồng thời bí mật quan sát lòng trung thành của quân lính. Mỗi bước ông thực hiện đều nhằm đảm bảo quân đội duy trì được tinh thần và kỷ luật cao trong những hoàn cảnh khó khăn nhất.

Trong thời Tam Quốc loạn lạc, Tư Mã Ý trở thành mưu sĩ khó lường trước mặt Tào Tháo. Một lần, trong cuộc đối đầu giữa hai đội quân, Gia Cát Lượng đã công khai chế nhạo Tư Mã Ý là thiếu bản lĩnh của một người đàn ông, gọi ông là "nữ nhi". Tuy nhiên, trước sự khiêu khích như vậy, Tư Mã Ý lại không coi trọng, phản ứng của ông thậm chí còn khiến Gia Cát Lượng cũng cảm thấy kinh ngạc.

Sự việc này không chỉ thể hiện sự "mặt dạn mày dày" của Tư Mã Ý mà còn phản ánh sâu sắc sự "nhẫn nhịn" và "ẩn mình" của ông. Ông luôn đứng trong góc khuất, không tỏ ra tài năng lợi hại hơn người, nhưng chính dáng vẻ thấp kém này lại khiến Tào Tháo cảnh giác. Tào Tháo biết Tư Mã Ý khôn ngoan, luôn cảm thấy trong lòng Tư Mã Ý có giấu kín bí mật. Vì vậy, ông đặc biệt dặn dò con trai Tào Phi phải luôn cảnh giác với Tư Mã Ý. Tuy nhiên, sở dĩ Tào Tháo vẫn giữ Tư Mã Ý ở bên cạnh không phải là không có lý do. Mặc dù Tư Mã Ý là người khó đoán nhưng trí tuệ và chiến lược của ông là không thể thiếu đối với Tào Tháo. Trong nhiều thời điểm nguy cấp, Tư Mã Ý đã nghĩ ra được những chiến lược tài tình để giúp đỡ Tào Tháo.

Điều không thể bỏ qua là nhà Tư Mã đã chiếm một vị trí quan trọng trong bối cảnh chính trị lúc bấy giờ. Vì vậy, Tào Tháo đã chọn phương pháp thỏa hiệp – phát huy tài năng của Tư Mã Ý trong khi vẫn cảnh giác. Tư Mã Ý ý thức rõ tính cảnh giác của Tào Tháo nên luôn tỏ ra khiêm tốn, cố gắng không thể hiện quá nhiều tài năng của mình trước mặt Tào Tháo. Nhưng điều này không có nghĩa là Tư Mã Ý không có dã tâm của riêng mình, mà ông biết rõ thời cơ vẫn chưa đến. Với cái chết của Tào Tháo, Tào Phi phải đối mặt với một tình thế phức tạp, phải dựa nhiều vào trí tuệ và kinh nghiệm của Tư Mã Ý, nhưng Tào Phi cũng luôn đề phòng với Tư Mã Ý. Nhưng triều đại của Tào Phi lại ngắn ngủi giống như sao băng, chỉ tồn tại được sáu năm thì chấm dứt. Trên giường bệnh, Tào Phi muốn chọn một vị thừa tướng có thể giúp đỡ con trai nhỏ của mình.

Sau khi cân nhắc tình thế, Tào Phi không còn lựa chọn nào tốt hơn là giao nhiệm vụ quan trọng này cho Tư Mã Ý. Nhờ đó, Tư Mã Ý một lần nữa trở thành trụ cột quan trọng của quốc gia. Ngụy Minh Đế Tào Duệ tuy tuổi còn trẻ nhưng thừa hưởng sự nhanh nhẹn, cảnh giác của ông nội Tào Tháo và phụ thân Tào Phi, đồng thời rất cảnh giác với Tư Mã Ý. Tư Mã Ý rất am hiểu thuật dùng mưu kế, ông luôn tỏ ra khiêm tốn và thận trọng, bề ngoài không quan tâm đến việc triều chính. Năm 237 sau Công nguyên, gia tộc Công Tôn ở Liêu Đông nổi dậy, Tư Mã Ý được cử đi bình định phản loạn. Ông đã tận dụng cơ hội này để khéo léo nâng cao hình ảnh của mình trong mắt Hoàng đế Ngụy Minh. Trong cái lạnh khắc nghiệt của Liêu Đông, Tư Mã Ý không phát áo bông cho binh lính, để họ chết cóng. Lý do mà ông đưa ra là do chưa nhận được lệnh từ Ngụy Minh Đế Tào Duệ nên không phát áo bông cho binh lính.

Hành động này đã làm dấy lên sự bất mãn mạnh mẽ trong quân sỹ. Cách làm của Tư Mã Ý rõ ràng sẽ không chiếm được lòng người, nhưng mục đích của ông là để thể hiện lòng trung thành với Ngụy Minh Đế Tào Duệ, xóa bỏ sự nghi ngờ của Ngụy Minh Đế Tào Duệ. Thay vào đó, ông xây dựng một hình tượng chính trực và nghiêm khắc kỷ luật bản thân trong mắt Ngụy Minh Đế Tào Duệ. Bằng phương pháp này, Tư Mã Ý không chỉ củng cố được địa vị của mình mà còn chiếm được lòng tin của Ngụy Minh Đế Tào Duệ. Khi Ngụy Minh Đế Tào Duệ lâm bệnh nặng vào năm 239 sau Công nguyên, ông đã giao hậu sự tương lai của mình cho Tư Mã Ý và tướng quân Tào Sảng. Vào năm 249 sau Công nguyên, sự ẩn nhẫn và kế hoạch của Tư Mã Ý cuối cùng đã được đền đáp. Nghĩa là, 11 năm sau khi bình định được Liêu Đông, Tư Mã Ý phát động binh biến lăng Cao Bình, tru sát Tào Sảng và tiêu diệt con cháu nhà họ Tào, đặt nền móng cho việc gia tộc Tư Mã soán ngôi nhà Ngụy, lập nên nhà Tấn.

VietBF@ sưu tập