Bản chất âm thầm của ung thư phổi khiến mọi người phải có ư thức t́m hiểu về các triệu chứng và yếu tố nguy cơ liên quan đến bệnh để phát hiện, điều trị sớm.
Ung thư phổi thường được gọi là kẻ giết người thầm lặng v́ các triệu chứng có thể không được chú ư hoặc nhầm lẫn với thứ ǵ khác cho đến khi quá muộn. Căn bệnh tàn khốc này được biết đến là nguyên nhân khiến một nửa số bệnh nhân tử vong trong ṿng một năm sau khi chẩn đoán. Bản chất âm thầm của ung thư phổi khiến mọi người phải có ư thức t́m hiểu về các triệu chứng và yếu tố nguy cơ liên quan đến bệnh để phát hiện, điều trị sớm.
Vào mùa thu năm 2021, Aurora Lucas, một nghiên cứu sinh ở Hoa Kỳ, bị ho dai dẳng và đau ngực. Tuy nhiên, bác sĩ đă bỏ qua các triệu chứng và chỉ bảo rằng cô cần uống nước nóng với mật ong cho dễ chịu. Theo thông tin trên trang NBC News, sau ba tháng đến bệnh viện, Lucas, 28 tuổi, người chưa bao giờ hút thuốc, được chẩn đoán mắc bệnh ung thư phổi giai đoạn 3. Trường hợp của cô khiến các nhà nghiên cứu bối rối.
Khi nói đến bệnh nhân ung thư phổi, ấn tượng đầu tiên của hầu hết mọi người là nam giới, những người lớn tuổi "hút thuốc" và người lao động làm công việc đặc biệt trong môi trường ngoài trời khắc nghiệt. Nhưng điều mà nhiều người không để ư là trong những năm gần đây, ngày càng có nhiều phụ nữ mắc bệnh ung thư phổi.
Có phải v́ phụ nữ hiện đại ngày càng hút thuốc nhiều hơn? Câu trả lời là "Không".
Ngày càng có nhiều phụ nữ trở thành "mục tiêu" của bệnh ung thư phổi. Nguyên nhân lớn nhất không phải thuốc lá mà do hai loại "khói"là khói thuốc lá và khói bếp.
Thống kê của Tạp chí Ung thư lâm sàng năm 2018 cho thấy, từ năm 1985 đến 2018, ung thư phổi là khối u ác tính có tỷ lệ mắc bệnh và tử vong cao nhất thế giới. Theo dữ liệu Globocan năm 2020, tỷ lệ mắc ung thư phổi mới và tử vong ở nam giới gần gấp đôi so với phụ nữ trên toàn cầu.
Khói bếp: "Kẻ sát nhân vô h́nh" gây ung thư phổi cho nhiều phụ nữ nhưng dễ bị bỏ qua
Khói từ thức ăn khi được nấu (khói bếp hay khói nấu ăn) là một trong những tác nhân làm cho tỷ lệ phụ nữ mắc bệnh ung thư phổi ngày càng tăng. Vô số phụ nữ đă bị đặt dưới mối nguy hiểm này mà không hề hay biết.
Ngay từ năm 1996, một nghiên cứu có liên quan được công bố trên tạp chí học thuật quốc tế Ung thư phổi đă chỉ ra rằng việc tiếp xúc với khói nấu ăn sẽ làm tăng nguy cơ ung thư phổi ở những phụ nữ không hút thuốc lên 3,79 lần. Khi dầu thực vật đun nóng đến nhiệt độ cao nhất định, các chất có hại như benzopyrene sẽ được tạo ra, có thể là chất gây ung thư.
Mục tiêu của "sát thủ vô h́nh" này thường là phụ nữ, bởi so với nam giới, hầu hết phụ nữ đều đảm nhiệm công việc nội trợ như nấu nướng. Nghiên cứu cứu của học giả Feng Shuidong (ở Trung Quốc) và những người khác chỉ ra rằng trong số các yếu tố nguy cơ gây ung thư phổi ở phụ nữ không hút thuốc, hơn 60% phụ nữ tiếp xúc với khói bếp trong thời gian dài. Họ thường cảm thấy mắt, cổ họng bị kích ứng do khói khi nấu ăn. 32% phụ nữ thích chiên thức ăn ở nhiệt độ cao trong khi cửa bếp và cửa sổ đều đóng kín. Trong không gian bếp nhỏ, khép kín, t́nh trạng ô nhiễm khói dầu càng trầm trọng hơn.
Ngoài các chất độc hại sinh ra ở nhiệt độ cao, một nghiên cứu khác chỉ ra rằng lượng lớn PM2.5 sinh ra khi nấu nướng cũng là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sức khỏe hô hấp. Hít phải lượng khói thải này tương đương với việc cơ thể tiếp xúc trực tiếp với nồng độ PM2.5 cao.
Các triệu chứng ung thư phổi dễ nhầm lẫn nên thường bị bỏ qua
Như đă đề cập, các triệu chứng của ung thư phổi có thể khó phát hiện. Một trong những vấn đề lớn nhất là chúng dễ dàng bị bỏ qua v́ lư do khác, ngay cả bác sĩ khám cũng có thể nhầm lẫn. Hiểu các triệu chứng của ung thư phổi có thể giúp bạn tự bảo vệ ḿnh, được chẩn đoán và điều trị sớm.
Dưới đây là những dấu hiệu phổ biến nhất nhưng thường bị bỏ qua của ung thư phổi:
1. Ho dai dẳng
Những người bị ung thư phổi có thể bị ho dai dẳng và nặng hơn theo thời gian. Cơn ho này có thể khô hoặc có chất nhầy, dẫn đến khó chịu và khó thở.
2. Ho ra máu
Ho ra máu là triệu chứng phổ biến của ung thư phổi. Nó xảy ra khi các tế bào ung thư xâm lấn vào mạch máu trong phổi, gây ra có máu trong đờm.
3. Đau ngực
Ung thư phổi có thể gây đau ngực, đau nặng hơn khi hít thở sâu, ho hoặc cười. Cơn đau này có thể dữ dội hoặc âm ỉ và khu trú hay lan ra sau lưng, vai.
4. Khàn giọng, khó thở và thở kḥ khè
Các triệu chứng khác của ung thư phổi bao gồm khàn giọng, khó thở và kḥ khè. Các triệu chứng này thường chỉ ra t́nh trạng tắc nghẽn hoặc viêm đường thở do khối u phát triển.
5. Nhiễm trùng dai dẳng
Ung thư phổi có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch, khiến mọi người dễ mắc các bệnh nhiễm trùng dai dẳng như viêm phế quản hoặc viêm phổi. Những bệnh nhiễm trùng tái phát này có thể là dấu hiệu của t́nh trạng phổi tiềm ẩn.
Các triệu chứng khác của ung thư phổi bao gồm chán ăn, sụt cân không rơ nguyên nhân và mệt mỏi... Chúng ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Tóm lại, ung thư phổi gây ra mối đe dọa đáng kể cho sức khỏe do tiến triển âm thầm và tỷ lệ tử vong cao. Hiểu được các triệu chứng, yếu tố nguy cơ liên quan đến ung thư phổi có thể hỗ trợ phát hiện sớm, can thiệp kịp thời, cải thiện kết quả điều trị và tỷ lệ sống sót.
Điều quan trọng là phải ưu tiên sức khỏe phổi bằng cách áp dụng lối sống lành mạnh, tránh sử dụng thuốc lá và t́m kiếm sự hỗ trợ y tế khi phát hiện bất kỳ triệu chứng đáng lo ngại nào.
VietBF@ Sưu tập