J. Krishnamurti, Cuộc Đời và Tư Tưởng


Jiddu Krishnamurti chào đời trong một gia đình Bà-la-môn trung lưu tại ngoại ô tỉnh Madanapalle, miền nam Ấn Độ. Mẹ chết sớm từ khi ông mới lên mười. Tuổi ấu thơ, ông thường xuyên đau yếu, học hành thì lơ đãng, tâm hồn thường chìm đắm trong mơ mộng và có khuynh hướng về tâm linh, về lòng nhân ái, tình thương người, thương vật và yêu thiên nhiên.

Cha của Krishnamurti là một viên chức của chính quyền. Khi về nghỉ hưu, ông cụ đề nghị với bà Annie Besant, chủ tịch hội Thông Thiên Học (The Theosophical Society), mà ông cụ là một thành viên, xin vào làm việc cho Hội. Do đó, ông cụ cùng bốn người con dọn về Trụ Sở chính của hội tại Madras, vào lúc Krishnamurti mười bốn tuổi.

Hội Thông Thiên Học do bà Helena P. Blavatsky người Nga và một cựu đại tá Hoa Kỳ là ông Steele Olcott thành lập vào năm 1875, là một hội có mục tiêu tìm hiểu các tôn giáo, các nguồn tư tưởng, minh triết, các sự huyền nhiệm trên thế giới cổ kim và các năng lực thần bí nơi con người. Khi đó, hội đang có mục tiêu sửa soạn cho sự hạ sanh của bồ tát Di Lặc, xuống thế để làm nhiệm vụ Thế Giới Đạo Sư (World Teacher).

Cơ hội gần gũi của gia đình Krishnamurti và bà Annie Besant đã tạo nên một sự gắn bó khắng khít giữa bà và cậu bé mười bốn tuổi yếu ớt, lại có khuynh hướng tâm linh thần bí, và đã khiến cho bà và Bishop Leadbeater phát hiện ra cậu bé Jiddu Krishnamurti chính là vị hóa thân mà họ đang tìm kiếm, với những kinh nghiệm về đột biến tâm linh của cậu, khi đó Krishnamurti mới mười lăm tuổi.

Để chuẩn bị chu đáo cho sự xuất hiện của Thế Giới Đạo Sư, hội Thông Thiên Học thành lập một hội đoàn tôn giáo lấy tên là Ngôi Sao Phương Đông (The Order of the Star in the East) và tôn Krishnamurti làm Đạo Trưởng. Nhóm này có nhiều chục ngàn hội viên ở khắp nơi trên thế giới, với nhiều tiền bạc, nhà cửa đất đai tại Âu Châu, Úc châu, Ấn Độ, v.v…

Năm 1912, Khishnamurti được hội Thông Thiên Học chính thức tấn phong làm Thế Giới Đạo Sư. Nhưng đến năm 1929, bỗng nhiên ông giải tán hội Ngôi Sao Phương Đông, đọc bản tuyên ngôn “Thực Tại (Chân Lý) là nơi không có lối mòn để vào” (Truth is a Pathless Land). Làm việc này, ông đã đương nhiên liệng bỏ những tài sản, đất đai, tiền bạc, quyền lực và tất cả mọi vinh dự mà thế nhân dành cho nhân vật có thẩm quyền, vị Đạo Sư.

Từ đó cho đến tận những ngày cuối cùng của cuộc đời ở tuổi 91, ông đáp ứng lời mời từ khắp nơi trên thế giới, thân hành tới ngồi chung trên thảm cỏ, trong nhà hội, trong phòng họp, đến bất cứ nơi nào có người quan tâm để thảo luận với họ những vấn đề về tự do, về sự tự giải thoát khỏi nỗi sợ hãi tiềm ẩn từ trong tiềm thức, về sự tự gỡ bỏ gông cùm của những lề thói trói buộc con người, gỡ bỏ sự sợ hãi về các loại địa ngục do các tổ chức thần quyền tạo ra để khống chế tín đồ, về tình yêu thuần khiết, về lòng từ bi thương xót, kêu gọi mỗi người phải là nguồn ánh sáng của bản thân, v.v…

Những lời thuyết giảng của ông không phải là những kiến giải trong sách vở, nhưng là từ kinh nghiệm nội tâm. Ông không “thuyết lý”, nhưng ôn tồn tâm tình với thính giả về những điều mà tất cả chúng ta quan tâm trong đời sống hằng ngày, nói về những trăn trở, băn khoăn của con người thời đại mới với sự suy sụp tinh thần và bạo lực, nói với từng cá nhân đi tìm sự an lạc, nói với người đang bồn chồn tìm cách giải thoát ra khỏi cái chướng ngại của sự giận dữ , thù hận, sợ hãi, đau khổ đang ám ảnh trong nội tâm anh ta. Ông luôn luôn tha thiết với việc gỡ con người ra khỏi sự sợ hãi, một hành động “vô úy thí” cao quý.

Điểm then chốt đặc biệt của ông là, ngay như khi đang nói về các vấn đề xã hội, chính trị, hoặc kinh tế đang xẩy ra, lời giải đáp của ông cũng từ cái nhìn tận gốc rễ và vượt thời gian. Ông chỉ ra cái nguyên nhân tạo vấn đề nó nằm phía sau như thế nào, và nguồn gốc của mâu thuẫn và bạo lực đã tiềm ẩn trong tâm con người ra sao.

Ông không tặng chúng ta một cách giải quyết kiểu “mì ăn liền” cho những vấn đề của thời đại, mà là ông nhìn rõ được rằng những vấn đề này chỉ là triệu chứng của một chứng bệnh thâm căn cố đế, nằm sâu trong tâm não của mỗi người trong chúng ta. Luôn luôn, ông nhắc mọi người về sức mạnh tinh thần của chính bản thân họ, luôn nhắc mọi người nhìn vào nội tâm, tự giải thoát ra khỏi những xiềng xích tư tưởng rập khuôn của người khác.

Ông nhắc nhở mọi người đừng tự làm nô lệ cho bất cứ loại tư tưởng nào của bất cứ ai, dù đó là những “thẩm quyền (authority), không những thế , nên tự thanh lọc những ô nhiễm do bị những loại “thẩm quyền” nhồi nhét vào tâm não từ vô thủy. Ngay cả đến những lời nói của ông, ông cũng yêu cầu mọi người hãy chỉ coi đó là những lời trò chuyện tâm tình giữa những người bạn với nhau, đừng coi như là những lời của bậc thầy, vì chỉ riêng sự coi ai là bậc thầy thì chính cái hào quang tiềm ẩn trong cái ý nghĩ về bậc thầy đã gián tiếp tước đoạt tự do của chính mình, đã làm cho chính mình nhắm bớt mắt trên con đường đi tìm chân lý rồi.

Đối với ông, mọi người không cần đạo sư, mà cần tự thức tỉnh. Bởi vì mỗi người đều có khả năng vô biên về sự tự thức tỉnh này, nếu họ không bị những xiềng xích của truyền thống về sự sợ hãi, không bị những “đạo sư” che mất ánh sáng của chính họ tự chiếu. (This Light in Oneself). Ánh sáng này không ai có thể “cho” người khác, không thể nhận được từ người khác truyền qua như truyền lửa từ ngọn nến này qua ngọn nến khác. Nếu ánh sáng mà có được nhờ sự từ người khác truyền qua thì chỉ là ánh sáng của ngọn nến, nó sẽ tắt. Chính sự tĩnh lặng, quán chiếu thâm sâu nội tâm, người ta sẽ thức tỉnh, sẽ xuất hiện ánh sáng của chính bản thân.

Dù được cả Đông Phương và Tây Phương nhìn nhận như là một trong những đạo sư uy tín nhất, bản thân ông không tùy thuộc vào tôn giáo, môn phái hay quốc gia nào, đồng thời, cũng không tham dự vào bất cứ một trường phái chính trị hoặc ý thức hệ nào. Ngược lại, ông cho rằng chính những hình thức tổ chức ấy đã chia rẽ con người, đã là nguồn gốc của chiến tranh.

Ông luôn luôn nhắc nhở sự tĩnh tâm, tự thanh lọc những kiến chấp đã tích lũy trong tâm trí qua thời gian, để tự giải thoát.

Trải dài khoảng sáu chục năm đi khắp đó đây, ông được coi như là người nói nhiều nhất trong thời đại thâu âm. Phần lớn các buổi thuyết giảng, thính chúng lên tới hàng ngàn người, thường ngồi ngoài trời, nhất là tại các thành phố lớn.

Ông cũng thường có những buổi thảo luận riêng với các nhân vật danh tiếng thế giới như ba vị thủ tướng Ấn Độ là Jawaharlal Nehru, Indira Gandhi và Rajiv Gandhi, nhà tôn giáo học Huston Smith, Walpola Rahula, Chogyam Trungpa Rinpoche, nhà vật lý học Dr David Bohm, nhà văn Aldous Huxley, v.v…

Hầu hết các buổi thảo luận này đều có ghi âm, thâu hình, và sau đó được in ra thành sách.

Thật là sai lầm đáng tiếc nếu cho rằng những lời thuyết giảng của Krishnamurti chỉ dành cho người lớn tuổi hoặc giới trí thức uyên bác. Trái lại, đó là những điều rất dễ thẩm thấu vào giới trẻ mà ta có thể cảm nhận được sự sống động nơi thính chúng trong video và trong các cuộc thảo luận với học sinh còn được lưu giữ trong nhiều trường học.

Là bậc thầy cao cả, ông tìm cách tạo nên tại những trường này một bầu không khí thoải mái, không sợ hãi và kèn cựa lẫn nhau, khuyến khích các em tự tìm về nội tâm, tìm hiểu chính bản thân mình, thức tỉnh cảm quan của họ về cái đẹp của thiên nhiên, về sự cảm thông , bi mẫn với nỗi thống khổ của kiếp người, khuyến khích họ đi vào những đề tài sinh động, ngay cả đến vấn đề phức tạp nhất như là hoạt động của tâm não con người. Ông kiên trì, tận tụy với lý tưởng “để cho mọi người được tự do, giải thoát vô điều kiện”.

Cho đến cuối đời ông, vào lúc thế hệ mới của thời đại kỹ thuật tân tiến nở rộ, nhiều người trẻ đã tìm về ông như là tới ngồi dưới một tàng cổ thụ rủ bóng để ươm tẩm phần tâm hồn.

Mặc dầu Krishnamurti nói và viết bằng Anh ngữ, các tác phẩm của ông đã được dịch sang gần năm chục thứ tiếng và ấn hành tại nhiều nước. Trên ba triệu ấn bản đã lưu hành khắp thế giới. Các tuyển tập của ông bao gồm trên một trăm ngàn trang viết tay, 2.500 audiotapes và 600 videotapes.

Đó là nói về di sản nhìn thấy được. Nhưng đáng kể phải là phần di sản sống động tiềm ẩn trong trái tim và khối óc của biết bao nhiêu con người đã có dịp thấm nhuần tư tưởng uyên áo và tấm lòng trắc ẩn của ông đối với muôn loài

Xin ghi lại một vài cảm nhận về ông:

* Đức Đạt Lai Lạt Ma:
–Krishnamurti là một trong những tư tưởng gia vĩ đại nhất của thời đại.

* Deepak Chopra:
— Krishnamurti đã ảnh hưởng sâu sắc vào chính cuộc đời tôi, đã giúp tôi vượt qua được sự tự trói buộc đã kiềm chế tôi trên con đường tới tự do, giải thoát.

* Anne Morrow Lindbergh :
— Nghe và đọc sách của ông (Krishnamurti) là tự quán chiếu chính mình và thế giới trong một sự tươi mát chan hòa.

Xin giới thiệu website có những tài liệu về các bài thuyết giảng của Krishnamurti

12


Nếu bạn nghĩ rằng sự hiểu biết về chính bản thân là điều quan trọng bởi vì có tôi hoặc người nào đó đã nói với bạn rằng đó là điều quan trọng thì tôi e rằng chúng ta nên ngưng cuộc đối thoại. Nhưng nếu chúng ta đồng ý với nhau rằng sự tìm hiểu thấu đáo bản thân là điều cần thiết sinh tử, thì đó lại là điều khác hẳn, và chúng ta sẽ cùng nhau khảo sát vấn đề một cách cặn kẽ trong sự vui vẻ, thoải mái và thông suốt.

Tôi không đòi hỏi ở bạn niềm tin; tôi không tự coi như tôi là một kẻ có thẩm quyền về vấn đề nào đó. Tôi chẳng có gì để dậy bạn, thí dụ như về một triết thuyết mới, hoặc một hệ thống tư tưởng mới, hay là một con đường mới để tìm về thực tại, v.v… Không có con đường nào có thể tới được thực tại ngoài chính sự thực. Tất cả mọi loại thẩm quyền, nhất là trong lãnh vực tư tưởng và thâm hiểu, đều chỉ tàn phá, làm hại mà thôi. Thầy hại trò và trò hại lại thầy. Bạn phải là thầy và đồng thời là học trò của chính bạn. Bạn phải tự đặt câu hỏi cho chính mình về tất cả những điều mà người ta đã công nhận là có giá trị và cần thiết.

Khi không có ai để cho bạn theo đuôi, bắt chước, bạn sẽ cảm thấy rất cô đơn. Hãy nên cô đơn đi! Tại sao bạn phải sợ hãi sự sống đơn độc? Bởi vì bạn đã phải đối diện với chính mình một cách trần trụi, rằng nội tâm bạn rỗng tuếch, trì trệ, đần độn, xấu xa, tội lỗi, lo âu, khắc khoải- bạn chỉ là một thực thểtầm thường, xấu xí, kém giá trị mà thôi.

Hãy đối diện với sự thực; hãy nhìn cho rõ, đừng có trốn chạy khỏi thực tế. Giây phút bạn trốn chạy chính là giây phút mà nỗi sợ hãi khởi sự ám ảnh bạn.

Ánh Sáng cho Chính Mình

Mỗi người phải được tự do để trở thành ánh sáng cho chính mình. “Ánh sáng cho chính mình”. Ánh sáng này không thể nhận được từ người khác, cũng không thể thắp lên bằng ngọn nến của người khác. Nếu bạn thắp bằng ngọn nến của người khác, nó chỉ là ngọn nến, nó có thể bị thổi tắt. Sự nghiên cứu ráo riết để tìm ra thế nào là ánh sáng cho chính mình là một phần của thiền quán. Chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu xem thế nào là ánh sáng cho chính mình và sự có ánh sáng này nó đặc biệt quan trọng đến mức nào. Thân phận của chúng ta là chấp nhận thẩm quyền, thẩm quyền của vị tu sĩ, thẩm quyền của cuốn sách, thẩm quyền của vị đạo sư, thẩm quyền của người nào đó tuyên bố rằng họ biết. Đối với tất cả những vấn đề thuộc về tâm linh, nếu có thể dùng từ “tâm linh”, thì không có bất cứ loại thẩm quyền nào cả. Nếu không như vậy, bạn sẽ không có tự do để mà nghiên cứu, trầm tư, để tự tìm ra ý nghĩa mà thiền quán mang lại. Để đi vào thiền quán, bạn phải hoàn toàn thả nổi bản thân, giải phóng nội tâm khỏi tất cả mọi loại thẩm quyền, so sánh, kể cả thẩm quyền của người phát ngôn, nhất là khi người phát ngôn lại là chính tự ngã, là “cái tôi”, bởi vì nếu bạn nghe theo lời của “hắn” thì…, thế là hết, là tiêu rồi!

Bạn phải nhận thức được sự quan trọng về thẩm quyền của ông thầy thuốc, của nhà khoa học; đồng thời hiểu rằng hoàn toàn không có sự quan trọng về thẩm quyền đối với nội tâm, dù rằng đó là thẩm quyền của người khác, hay của kinh nghiệm, kiến thức, quyết định, thành kiến của chính bạn. Kinh nghiệm của ai đó, hiểu biết của ai đó rồi cũng sẽ trở thành thẩm quyền của chính họ:”Tôi hiểu, cho nên tôi đúng”. Nên tỉnh giác trước những loại thẩm quyền đó, nếu không, bạn sẽ không bao giờ có thể trở thành ánh sáng cho chính bạn được…..

…Trong thiền quán, sẽ không có ai chỉ dẫn bạn, không có ai nói cho bạn biết rằng bạn đang tiến bộ, không có ai khuyến khích bạn, bạn phải hoàn toàn đơn độc. Và cái ánh sáng cho chính bạn chỉ có thể bừng lên khi chính bạn tự tìm hiểu nội tâm một cách sâu xa, coi xem mình là cái gì. Đó là sự tự thức tỉnh, biết mình là cái gì. Cái biết ấy không dựa theo các tâm lý gia, không dựa theo các triết gia, không dựa theo các diễn giả, các nhà hùng biện, nhưng là bạn “biết”, bạn “tỉnh thức” về cái bản thể của bạn, sựsuy nghĩ của bạn, cảm xúc của bạn, tìm ra toàn bộ cấu trúc của cái toàn thể. Biết rõ chính mình là điều tối quan trọng. Đó không phải là do người khác mô tả về mình, mà là “đích thực là cái gì?”, bạn là cái gì; Đó cũng không phải “cái mà bạn tưởng rằng bạn là…”, hoặc ” cái mà bạn nghĩ rằng bạn nên là…”, nhưng là cái đang hiện hữu thực tế là cái gì.

Sự hài hòa trong đời sống

Ðời sống không thể thiếu sự quan hệ giữa mọi người với nhau, nhưng mà chúng ta đã làm cho những mối liên hệ ấy trở nên đau khổ, đáng chán, vì chúng ta đã đặt nền tảng trên căn bản cá nhân và tình yêu chiếm hữu.

Người ta có thể yêu mà không chiếm hữu chăng? Bạn sẽ tìm được câu trả lời đích thực, không phải là trong sự lẩn trốn, không phải bằng những lý thuyết cao siêu, hoặc bằng niềm tin, nhưng là xuyên qua sự thấu hiểu về căn nguyên của sự lệ thuộc và sự chiếm hữu. Nếu người ta thấu hiểu sâu xa cái vấn đề liên hệ giữa họ với người khác thì họa may chúng ta có thể giải quyết được những vấn đề rắc rối trong sự liên hệ giữa chúng ta với xã hội, vì xã hội cũng chỉ là sự mở rộng từ chính chúng ta mà thôi.

Cái môi trường sống mà chúng ta gọi là xã hội đó được tạo dựng bởi những thế hệ quá khứ; chúng ta chấp nhận nó, vì nó đã giúp chúng ta duy trì lòng tham, thói chiếm hữu và ảo tưởng. Trong cái ảo tưởng này, không có sự hợp nhất và an bình. Khi mà người ta còn không thấu hiểu nổi mối liên hệ giữa từng cá nhân đối với nhau thì người ta chưa thể có một xã hội an bình.

Vì mối liên hệ giữa chúng ta với nhau đặt nền tảng trên tình yêu chiếm hữu cho nên chúng ta cứ phải tỉnh giác, về phần chúng ta, đối với sự phát sinh, nguyên nhân và hoạt động của cái mối liên hệ đó. Khi chúng ta đã thấu hiểu sâu xa cái tiến trình chiếm hữu cùng với tính cách hung bạo, sự sợ hãi và phản ứng của nó, chúng ta sẽ thấu triệt một sự trọn vẹn, toàn hảo . Chỉ riêng sự thấu triệt này đủ để giải thoát tư tưởng con người ra khỏi sự lệ thuộc và chiếm hữu.

Chính là từ nội tâm mà con người tìm ra được sự hài hòa trong mối liên hệ giữa mọi người, chứ không phải là từ người khác hoặc từ môi trường sống mà người ta đạt được điều đó.

Giao cảm với Thiên Nhiên


Nay thì sự nhìn, hay là sự nghe cũng thế, giống nhau, là một trong những điều khó khăn nhất của đời sống. Nếu cặp mắt bạn đã bị mù đi vì những nỗi lo âu của bạn, thì bạn không thể thấy được vẻ đẹp của lúc hoàng hôn.

Phần lớn chúng ta đã mất đi sự giao tiếp với thiên nhiên. Nền văn minh đã hướng con người về phía những thành phố lớn. Càng ngày chúng ta càng trở thành những người thành thị, sống trong những chung cư đông đúc đến nỗi chỉ còn lại một khoảng trống quá bé nhỏ để mà có thể ngước nhìn lên không trung vào những lúc sáng sớm hoặc chiều tà, cho nên, quả là chúng ta đã mất dịp thưởng thức biết bao nhiêu là vẻ đẹp. Tôi không biết bạn có nhận ra rằng thật là quá ít ỏi người trong số chúng ta được ngắm cảnh rạng đông, cảnh hoàng hôn, cảnh đêm trăng, hoặc cảnh ánh trăng lấp lánh trên mặt nước.

Mất sự giao cảm với thiên nhiên, chúng ta tự nhiên ngả về sự phát triển khả năng tri thức. Chúng ta đọc hàng lố sách, chiêm ngưỡng vô số bảo tàng viện, thưởng thức nhiều buổi hòa nhạc, say sưa coi biết bao nhiêu chương trình truyền hình và tham dự quá nhiều những cuộc giải trí. Chúng ta trích dẫn nhiều vô tận những tư tưởng của các danh nhân và thảo luận không ngừng về nghệ thuật. Tại sao chúng ta phải nương tựa vào nghệ thuật nhiều đến thế? Phải chăng đó là một hình thức của sự trốn tránh, của sự kích thích?

Nếu bạn tiếp cận được với thiên nhiên, nếu bạn được ngắm nhìn sự chuyển động nơi cánh con chim, nhìn vẻ đẹp của bầu trời từng giây phút trôi qua, chiêm ngưỡng cảnh đồi rợp bóng, hoặc vẻ đẹp trên gương mặt người nào đó, bạn có nghĩ rằng bạn còn muốn đến viện bảo tàng để mà ngắm tấm hình nào nữa hay chăng?

Có câu chuyện về một vị đạo sư kia, thường giảng đạo cho các đệ tử vào mỗi buổi sáng. Một buổi sáng, khi ông ta vừa mới ngồi xuống nệm, sửa soạn thuyết pháp, thì có một con chim nhỏ sà xuống, đậu ngay ở ngưỡng cửa sổ, vươn cổ lên hót líu lo bằng tất cả nhiệt tình. Sau khi say sưa hót, nó tung cánh bay lên trời cao trong khi vị đạo sư tuyên bố:

“Bài thuyết pháp của buổi sáng nay đã hoàn mãn”.

Tôi thấy dường như những điều khó khăn nhất của chúng ta chính là sự nhìn thật rõ chính chúng ta, không những về ngoại cảnh, mà còn về cuộc sống nội tâm nữa. Khi chúng ta nói rằng chúng ta ngắm cái cây hoặc bông hoa, có thật sự là chúng ta nhìn chúng không? Hay là chúng ta chỉ thấy cái hình ảnh về nó do từ ngữ tạo nên? Có nghĩa là, khi bạn nhìn cái cây hoặc vầng mây trong ánh nắng chiều rực rỡ, liệu bạn có thật sự “thấy” ?

Thấy đây không chỉ là thấy bằng cặp mắt và tri thức, nhưng là cái thấy một cách hoàn toàn, một cách trọn vẹn.

Cốt tủy những lời thuyết giảng – J. Krishnamurti

Vào ngày 21 tháng 10 năm 1980, J. Krishnamurti viết một bản tuyên ngôn như sau:

– “Cốt tủy những lời rao giảng của J. Krishnamurti đã được gói ghém trong lời phát biểu của ông ta vào năm 1929 khi ông tuyên bố :”Thực tại là mảnh đất không có lối vào”.Người ta không thể tới đó bằng tổ chức hội đoàn, bằng tín điều, bằng giáo lý, bằng người linh hướng hoặc bằng nghi thức lễ lạy, không từ kiến thức triết học hoặc kỹ thuật tâm lý . Người ta phải tìm nó từ sự quán chiếu mối liên hệ trong đời sống, từ sự thấu hiểu nội dung những điều nằm trong chính tâm trí của anh ta, từ sự quan sát chứ không phải là lý luận, phân tích bằng kiến thức hoặc nghiền ngẫm chia chẻ nội tâm.

Người ta đã tự xây dựng lên những hình ảnh như là hàng rào an toàn qua tôn giáo, chính trị, bản thân. Ðó là những biểu tượng, những ý thức hệ và tín ngưỡng. Gánh nặng của những hình ảnh này đè trĩu lên tâm tư con người, chi phối sự suy nghĩ của họ, chi phối mối liên hệ của họ và ngay chính bản thân họ trong đời sống hằng ngày . Những hình ảnh này chính là nguồn gốc mọi vấn đề của chúng ta, vì nó gây nên sự chia rẽ giữa chúng ta với nhau . Nhận thức về cuộc đời của mỗi người bị o ép bởi những khái niệm đã được thiết lập bền vững trong tâm trí họ . Nội dung tri thức của họ là những điều họ góp nhặt được trong suốt cuộc đời .

Cả loài người thì cái nội dung này cũng đại khái giống nhau . Cá nhân chỉ là cái tên, cái hình thể và cái nền văn hóa hời hợt mà hắn thu lượm được từ truyền thống và môi trường sống chung quanh. Nhưng mà cái đặc điểm, cái độc đáo của con người không nằm tại cái bề mặt hời hợt, nông cạn, mà nó hoàn toàn vượt thoát ra khỏi cái mớ tri kiến mà khắp cả loài người đều cũng có đại khái giống nhau kia . Cho nên hắn ta không là một cá thể.

Tự do không phải là một phản ứng; Tự do không phải là sự chọn lựa . Ðó là người ta tự dối mình, tưởng rằng người ta có quyền chọn lựa, là người ta tự do . Tự do là thuần túy quan sát, không mục tiêu, không sợ hãi bị trừng phạt và không mong cầu sự ban thưởng. Tự do không có động cơ; Tự do không phải là kết thúc của một tiến trình thay đổi của con người, nhưng nằm ngay tại lúc khởi sự hiện hữu . Trong sự quan sát, người ta bắt đầu tìm ra sự không có tự do . Tự do được tìm thấy khi không chọn lựa, tỉnh thức trong các hoạt động của đời sống hằng ngày . Tư tưởng là thời gian. Kinh nghiệm và kiến thức sinh ra tư tưởng, do đó, nó không thể tách rời ra khỏi thời gian và quá khứ. Thời gian là kẻ thù tâm lý của con người .

Hành động của chúng ta đặt nền tảng trên kiến thức và do đó, trên thời gian, cho nên con người luôn luôn bị lệ thuộc vào quá khứ. Tư tưởng thì luôn luôn có giới hạn, cho nên chúng ta sống trong sự mâu thuẫn và vùng vẫy liên tục. Không có cái chuyện phát triển tâm lý. Khi nào con người trở nên tỉnh thức trước những hoạt động về tư tưởng của chính hắn, hắn sẽ thấy được sự phân chia giữa thực thể suy nghĩ và tư tưởng, thực thể quan sát và cái bị quan sát, thực thể kinh nghiệm và sự kiện được kinh nghiệm. Khi đó người ta sẽ thấy được rằng sự chia cách này chỉ là ảo giác.

Chỉ có từ sự quan sát thuần túy này người ta mới bừng tỉnh, không bị bóng tối của quá khứ và thời gian che khuất. Sự bừng tỉnh phi thời gian này là sự giác ngộ sâu sắc, triệt để, đột biến, của cái tâm. Sự hoàn toàn phủ định là căn bản của khẳng định. Khi có sự phủ định tất cả những cái mà tư tưởng đã tạo ra về mặt tâm lý, lúc đó sẽ chỉ còn có lòng yêu thương, đó là từ bi và trí tuệ.”

Khi lắng nghe tâm được buông xả


Có người đang nói và bạn lắng nghe. Chính cái hành động lắng nghe đó làm cho tâm bạn được buông xả. Khi bạn thấy một sự vật, ngay chính nhận thức của nhìn giải tỏa bạn khỏi sự vật. Chính sự nghe, chính sự nhìn vào thực thể tự nó có hiệu quả phi thường không cần đến sự cố gắng của suy nghĩ .

. . . Chúng ta thử xét một chuyện — thí dụ tham vọng. Chúng ta đã biết quá rõ về tham vọng, nó làm chuyện gì, hậu quả ra sao rồi. Một lòng dạ đầy tham vọng thì không bao giờ biết đến cái gì là cảm thông, thương xót, yêu đương. Một tâm hồn đầy tham vọng là một tâm hồn tàn nhẫn — hoặc thuộc về tinh thần, hay là đối với ngoại cảnh, hoặc trong nội tâm. Chúng ta đã nghe nói như vậy, nghe như vậy, cho nên ngày nay, khi nghe nói về tham vọng, chúng ta diễn dịch thành: “Làm sao mà tôi có thể sống trong cái thế giới này, cái thế giới đã được xây dựng bởi tham vọng.” Như thế là bạn đã không nghe. Bạn đã trả lời ngay, bạn đã phản ứng với lời phát biểu, với sự kiện, cho nên bạn đã không nhìn rõ được chính sự kiện. Bạn chỉ diễn dịch sự kiện hoặc đề ra một ý kiến về sự kiện, hoặc đáp ứng sự kiện; cho nên bạn đã không thấy rõ sự kiện. . . .

Nếu người ta chịu lắng nghe — chỉ lắng nghe trong cung cách không có bất cứ sự đánh giá, nhận xét, phản ứng, ý kiến nào — khi đó chắc chắn là thực tế sẽ nẩy sinh ra năng lực để xua tan, xóa bỏ, quét sạch cái ý nghĩ về tham vọng vốn gây nên mâu thuẫn . . .

Chú ý mà không chống đối

Bạn hẳn đã biết khoảng không là gì. Trong phòng này có khoảng không. Khoảng cách từ đây tới quán trọ của bạn, từ cây cầu tới nhà bạn, từ bờ sông bên này tới bờ bên kia — tất cả đều là khoảng không. Bây giờ tôi xin hỏi rằng có khoảng không nào trong tâm bạn không? Hay là nó quá chật cứng đến nỗi không còn lấy một khe hở?

Nếu tâm bạn có khoảng trống, thì trong khoảng trống đó có sự an tịnh — và vì có sự an tịnh đó mà mọi thứ khác có thể xen vào được, nhờ thế bạn có thể lắng nghe, bạn có thể chú ý mà không có sự phản kháng. Do đó, sự có khoảng trống trong tâm là rất cần thiết.

Nếu tâm bạn không quá đầy ắp, không bị bận rộn suy nghĩ liên lục, thì nó có thể lắng nghe tiếng chó sủa, tiếng đoàn xe lửa chạy qua cầu từ xa, đồng thời cũng nhận thức được rõ ràng điều một người đang nói tại đây. Tâm trí khi đó hoàn toàn sống động, nên không bị mất tác dụng.

Chú ý mà không cố gắng

Có sự chú ý mà tâm không bị cuốn hút vào chăng?

Có sự chú ý mà không tập trung vào một đối tượng chăng?

Có sự chú ý mà không có bất cứ loại động lực, ảnh hưởng, hoặc ép buộc nào chăng?

Cái tâm có thể hoàn toàn chú ý mà không có một cảm giác bị ngăn cản nào chăng?

Chắc chắn là nó làm được, và đó chính là tình trạng chú tâm độc nhất, ngoài ra chỉ là sự nuông chiều hoặc mánh lới của cái tâm. Nếu bạn có thể hoàn toàn chú tâm mà không bị lôi cuốn vào cái gì, không có cảm giác bị ngăn cản nào, bạn sẽ biết thế nào là thiền định, bởi vì trong sự chú tâm đó, không có cố gắng, không có phân chia, không có nỗ lực, không có tìm tòi kết quả.

Tóm lại, thiền định là một quá trình khai phóng tâm linh ra khỏi sự ràng buộc của mọi loại hệ thống, và là sự chú tâm mà không bị lôi cuốn hoặc cố gắng để tập trung tư tưởng.

Khi Tâm Hồn Được Khai Phóng


Hỏi :

– Sao ông không giúp đời bằng cách thực tế mà lại phí thời giờ đi thuyết giảng như vậy?

Krishnamurti đáp :

– Thế bạn muốn nói gì khi dùng chữ thực tế? Bạn muốn nói về chuyện mang đến một sự đổi thay trên thế giới, một sự điều chỉnh hài hòa hơn trong nền kinh tế, một sự phân phối tài nguyên tốt đẹp hơn, một mối quan hệ thân tình hơn, hay nói một cách lỗ mãng, là giúp bạn kiếm được việc làm tốt hơn. Bạn muốn thấy có sự đổi thay trên thế giới, – mọi người thông minh đều muốn, – và bạn muốn có một phương pháp để làm chuyện đổi thay đó, và vì thế, bạn hỏi tôi tại sao lại phí thời giờ đi thuyết giảng thay vì làm việc gì đó cho chuyện thay đổi.

Vậy xin hỏi rằng có thật tôi đang làm chuyện phí thời giờ vô ích chăng? Sẽ là chuyện phí thời giờ thật đấy, nếu tôi giới thiệu một hệ tư tưởng mới để thay đổi hệ tư tưởng cũ, mẫu mực cũ. Có thể đó là điều bạn muốn tôi làm. Nhưng thay vì chỉ ra một “cái gọi là đường lối thực tế ” để hành động, để sống, để kiếm việc làm tốt hơn, để tạo ra một thế giới đẹp đẽ hơn, thì việc tìm cho ra cái gì là chướng ngại vật đã thực sự ngăn cản một cuộc cách mạng toàn diện, không phải là cuộc cách mạng nửa vời , mà là từ nền tảng, một sự thay đổi quyết liệt, từ gốc rễ, không chỉ trên quan niệm, lý thuyết suông, đó không phải là điều quan trọng chăng? Bởi vì những lý tưởng, những niềm tin, những ý thức hệ, những giáo điều, đều ngăn cản hành động.

Thế giới không thể chuyển biến toàn diện, không thể là một sự đổi thay triệt để, khi mà hành động còn được đặt căn bản trên quan niệm, bởi vì khi đó hành động chỉ là phản ứng và quan niệm, lý thuyết, được coi là quan trọng hơn hành động rất nhiều. Một cách chính xác, đây có phải là chuyện đang xảy ra trên thế giới chăng? Muốn hành động, chúng ta phải tìm ra điều chướng ngại nó đã cản trở hành động.

Nhưng thật ra thì phần lớn chúng ta không thích hành động, đó là điều gay go của chúng ta. Chúng ta thích bàn cãi, chúng ta thích thay đổi ý thức hệ này sang ý thức hệ khác, và vì thế, chúng ta cứ lảng tránh chuyện hành động bằng những lý thuyết suông. Chắc chắn là như thế thì quá đơn giản rồi, phải vậy không?

Thế giới ngày nay phải đối diện với rất nhiều vấn đề: nạn nhân mãn, nạn thiếu thực phẩm, sự phân chia loài người thành nhiều chủng tộc, giai cấp, vân vân. Tại sao không có một nhóm người ngồi xuống để cùng nhau giải quyết vấn đề chủ nghĩa quốc gia, dân tộc? Nhưng mà nếu chúng ta muốn trở thành quốc tế hòa đồng trong khi còn bám chặt lấy tinh thần quốc gia của chúng ta, thì chúng ta lại tạo ra một vấn đề khác. Và đó là điều phần đông chúng ta đang làm.

Vậy thì bạn thấy đó, rõ ràng là những điều lý tưởng, những tiêu chuẩn, đã ngăn cản hành động. Một chính khách, nhà thẩm quyền đầy uy tín, đã nói rằng thế giới có thể sắp xếp lại để mọi người đều được cung cấp thực phẩm. Vậy tại sao lại không làm được chuyện đó? Bởi vì có sự mâu thuẫn giữa những quan điểm, những niềm tin và chủ nghĩa dân tộc. Cho nên, chính những quan niệm đã ngăn cản sự cung cấp đồ ăn cho con người. Và phần đông chúng ta hiện đang đùa giỡn với những quan niệm mà vẫn cứ tưởng rằng chúng ta đang tích cực làm cách mạng, tự mê hoặc mình với những từ ngữ như là thực tế.

Điều quan trọng là chúng ta hãy tự giải thoát ra khỏi những quan niệm, khỏi sự phân biệt chủng tộc, khỏi những niềm tin và giáo điều, từ đó, chúng ta có thể hành động, không phải nương theo một mẫu mực hoặc một hệ tư tưởng, mà chỉ tùy theo nhu cầu đòi hỏi mà thôi.

Chắc chắn là việc đi tìm những sự cản trở, những chướng ngại đã ngăn cản công cuộc này thì không phải là phí thời giờ, không phải là những chuyện huênh hoang, rỗng tuếch. Điều bạn nói hiển nhiên là vô nghĩa. Những tư tưởng, niềm tin, quan điểm chính trị và kinh tế của bạn thật ra đã làm phân hóa giữa con người với nhau và đưa tới chiến tranh. Chỉ khi nào tâm trí được giải thoát khỏi những quan niệm và niềm tin thì nó mới có thể hành động một cách công chính được.

Một nhà ái quốc nặng lòng với dân tộc, có thể sẽ không bao giờ biết bốn bể đều là anh em (tứ hải giai huynh đệ) là thế nào, dù anh ta có thể cũng nói về điều đó đấy, nhưng ngược lại, trong hành động của anh ta, về mặt kinh tế và trong mọi chiều hướng, đều dẫn tới chiến tranh.

Cho nên chỉ khi nào tâm trí giải thoát khỏi mọi loại khái niệm, không chỉ hời hợt trên bề mặt, mà là từ nền tảng, thì mới có hành động công chính và do đó mới có sự chuyển hóa triệt để và bền vững. Mà sự giải thoát khỏi được những khái niệm, quan điểm, thì chỉ có thể xẩy ra qua sự tự tỉnh thức và tự giác.

Trên Đường Đời


Hỏi:

Thân chào Chị, thật ra tôi cũng không biết nói gì, chỉ là sự chia sẻ của cuộc sống. Tôi chỉ là một đứa con gái, nhan sắc hơn trung bình, có bằng đại học 4 năm về kế toán và đang làm cho một công ty lớn ở bên này. Đến nay cũng đã 38 tuổi, vậy mà tôi vẫn chưa lập gia đình.

Đã qua vài lần trong tình yêu, tôi không biết có phải là số phận hay không, nhưng khi những người theo đuổi tôi và khi tôi bắt đầu “cảm nhận” được tình cảm của mình thì đối phương lại chơi trò “rượt bắt”.

Nhiều lúc chán nản, tôi muốn buông xuôi tất cả, sống dễ dàng, tôi không biết là những tháng năm đánh đuổi tuổi trẻ và ngay cả tình cảm của mình để đổi lấy cái bằng đại học là điều đúng hay sai trong cuộc sống của tôi.

Khi tôi đến Mỹ thì đã hơn 24 tuổi, đa số các cô gái cùng trang lứa hay đám em tôi cũng đi lấy chồng. Riêng tôi, ngày đó cũng có một mối tình, nhưng tôi đã “đau lòng” mà gạt bỏ qua để tập trung cho việc học, vì người bạn tôi quen bấy giờ qua cùng lúc với tôi, nhưng anh ta lại không muốn tiếp tục học. Sau khi xác định rõ hướng đi của cả 2 khác nhau, và tôi quyết định chia tay dù rất là buồn, tôi đã khóc rất nhiều, càng buồn, tôi lại cố tập trung vào việc học.

Sáu năm sau tôi ra trường và được giữ lại làm chính thức cho công ty mà trong thời gian đi học tôi đã làm bán công cho họ. Vào những ngày Chủ nhật thì tôi tham gia công việc giảng dạy tiếng Việt thiện nguyện cho nhà thờ ở thành phố tôi đang ở, và cũng tham gia một vài hoạt động của ca đoàn.

Đến bây giờ công việc đã ổn định, tôi chỉ mong ước có một mái ấm gia đình như bao nhiều người khác, nhưng việc đó hình như là quá xa vời với tôi trong cuộc sống này. Hình như hạnh phúc không dành cho tôi, đã qua vài lần thất bại, tôi đã chán nản, tôi không mất niềm tin vào con người, nhưng tôi mất niềm tin vào “số phận”.

Xin nhờ Chị giúp cho ý kiến: chẳng lẽ số kiếp của tôi phải mãi cô đơn…

H.

Đáp:

Em H. thân mến,

Kể tuổi, thì em nhỏ hơn chị, vậy chúng ta xưng hô chị em cho nó thân mật, ấm cúng nhé.

Tuy chị nhiều tuổi hơn em, phải nói ngay là chị rất thán phục em đấy. Còn trẻ thế, mà em đã bước được những bước rất đẹp, rất vững chãi, trong cuộc đời.

Này nhé, để chị liệt kê ra cho em coi:

– Khi mới 24 tuổi, em đã biết nhận ra sự khác biệt căn bản giữa em và người yêu, để gạt nước mắt chia tay, mà dấn thân vào việc học, xây dựng bản thân cho có vốn liếng học vấn, để sau này bước vào đường đời. Nếu em không có ý chí, muốn an phận ngay khi mà vốn liếng vào đời còn non nớt như thế, thì ngày nay em sẽ ra sao?

Em là người yêu chuộng sự học vấn, sự hiểu biết, sự phát triển về mặt kiến thức, tinh thần, trong khi bạn em lại không thích học, thì với sở học nghèo nàn, cuộc đời sẽ rất vất vả, tương lai gia đình con cái các em sẽ khó mà có được những sự chọn lựa tốt đẹp, khó tránh được đời sống thiếu thốn, giật gấu vá vai.

Trường hợp bạn em không thích đi học, nhưng sau khi hai em cưới nhau rồi, chồng em vẫn cho em tới trường, rồi em cũng có bằng cấp như ngày nay, thì cuộc sống lứa đôi sẽ lại có những khó khăn về mặt tinh thần, về sự mặc cảm của người đàn ông ít học, không hiểu biết bằng vợ.

Đối với người ngoài, thì người đàn ông nào cũng có thể dốt, không thành vấn đề. Nhưng dốt hơn vợ thì cuộc sống chung, ông nói gà, bà nói vịt, mới là ác mộng. Những trường hợp chênh lệch học vấn mà phần yếu kém về phía vợ, thì không hại gì, có khi lại còn là một trong những yếu tố tạo hạnh phúc nữa, vì bà vợ cứ việc ỏn ẻn:” Anh ơi, không có anh thì em chẳng hiểu gì cả”, thế là ông chồng vui thích lắm rồi.

Nhưng chị đã thấy có trường hợp vợ học cao hơn chồng, mỗi khi cãi nhau, người chồng luôn luôn hằn học: ”Cô cho là cô học cao hơn tôi rồi khi dể tôi phải không?” Trong khi người vợ chỉ biết ôm mặt khóc thút thít, có thể chính vì sự có học của cô ta đã không cho phép cô ta cãi cọ với chồng.

Dù vậy, với thời gian sống chung hàng nửa thế kỷ, bất trắc lúc nào cũng có thể xảy ra, một gia đình mà hai vợ chồng tương đương với nhau về mọi mặt, sẽ có nhiều triển vọng hòa hợp, hạnh phúc lâu dài hơn. Em đã làm việc đúng quá rồi nhé.

– Trong khi đi học, em đi làm bán thời gian, cho nên khi ra trường, em có việc làm ngay. Như thế là em đã chăm chỉ làm việc để đầu tư cho tương lai. Đầu tư đó mang lại kết quả lớn, em đã có ngay việc làm trong khi những người khác khi mới ra trường, thường rất vất vả, mất nhiều thời gian kiếm việc, vì công ty thì muốn mượn người có kinh nghiệm, người đi xin việc lại cần phải có việc làm thì mới có thể có kinh nghiệm để đáp ứng với đòi hỏi của công ty! Sự khó khăn và mất thì giờ này tới với tất cả những người đi kiếm công việc đầu tiên, khi chưa có kinh nghiệm. Nhưng em đã vượt qua được cửa ải này thật là gọn gàng và đẹp, chị ngả nón ca ngợi em.

Rồi tới khi đã bước vững vàng trong cuộc đời, đã có thể nhìn rộng ra xã hội, thì em lại dành thời giờ của những ngày nghỉ để đi dậy tiếng Việt và làm các công tác tinh thần tại nhà thờ. Bây giờ thì em cũng sửa soạn cho mình một cuộc sống trong tương lai dưới mái nhà êm ấm có hai mái đầu âu yếm bên nhau, nên bắt đầu giao thiệp về mặt tâm tình đôi lứa.

Nhưng chuyện này là chuyện của trái tim, của duyên số và của tiếng sét ái tình. Em chưa gặp tiếng sét. Mấy người em gặp rồi chẳng bao lâu đã bay đi, mới chỉ là mấy “gợn sóng trong chén trà”, chưa phải tiếng sét, chưa phải là “người của em”, chưa phải là “người mà không có anh ta xuất hiện, thà rằng em sống độc thân”, em ơi, anh ta chưa xuất hiện, nhưng sẽ xuất hiện.

Em “mới 38 tuổi”, chứ không phải là “đã 38 tuổi”. Em sẽ gặp “người của em”, chị tin chắc một trăm phần trăm. Tại sao chị dám tin như vậy? Tại vì em là một người rất vững vàng, em đã không tiến tới trước những mối tình hời hợt, nhưng em sẽ gặp người sâu sắc, cùng cảm nghĩ như em, hai người sẽ yêu nhau tới răng long đầu bạc.

Chị chỉ có một lời tâm tình với em thôi, là em đang bước những bước rất đẹp trong cuộc đời. Em cứ bước tiếp với tinh thần tích cực, yêu người, yêu đời. Em làm việc Thiện Nguyện, em dạy Việt Ngữ cho các cháu bé không quên cội nguồn, yêu Chúa, em dâng lên Ngài lời ca. Em ơi, em hạnh phúc quá, có một việc làm vững chắc, trong khi biết bao nhiêu người chỉ xin được ở lại Mỹ để làm những việc vất vả tạm thời mà cũng khó, em lại có tấm lòng tốt để chia sẻ hiểu biết và tiếng ca của mình, đem lại niềm vui cho người khác, chị chúc mừng và ngưỡng mộ em.

Khi nào em gặp “người của em”, nhớ mời chị một chén trà để cùng cười với nhau, em nhé.

Sao họ hay thay đổi ?

Tôi là một phụ nữ năm nay 42 tuổi, hiện đang độc thân, ly dị sau 24 năm sống trong hoả ngục gia đình. Tất cả mọi người đều nói tôi là người có học, có nhan sắc, tôi biết giữ gìn sức khoẻ, chăm sóc con người của mình, cho nên trông bề ngoài, chẳng ai có thể biết rằng tôi đã ở tuổi này. Rất nhiều thanh niên còn trẻ đã theo đuổi tôi. Nhưng vấn đề của tôi là tôi không thể nào hiểu được những người đàn ông thuộc lứa tuổi 30, 40, 50. Sao họ hay thay đổi lắm vậy? Vừa mới tán tỉnh, thân mật ngày hôm nay, ngày hôm sau gặp lại là làm mặt lạnh, làm như không quen biết bao giờ. Thế là thế nào?


Tôi có giao du với một ông vào khoảng 50 tuổi, trong vòng 8 tháng. Ông ta nói yêu tôi, không thể sống xa tôi, và bắt đầu đề cập tới hôn nhân. Vì bận rộn công việc, tôi phải xa ông chừng vài tuần, đến khi tôi gặp lại ông, ông lờ hẳn chuyện cưới xin, không hề đề cập đến chuyện này mà còn tỏ vẻ thờ ơ đối với tôi.


Tôi lại quen biết một ông khác, ở trong lứa tuổi 40. Ông này lúc nào cũng dính với tôi như sam, làm như xa tôi thì ông chết không bằng. Lúc nào ông cũng chỉ nghĩ đến chuyện rủ tôi vào hotel hay lên giường, ngoài ra ông không nói tới chuyện gì khác nữa.Tôi lại bắt bồ với một ông trẻ tuổi hơn tôi. Ông rủ tôi đi chơi biển với ông trong hai ngày cuối tuần. Một cuối tuần yêu đương ra rít. Thế rồi vài hôm sau gặp tôi ở phố, ông ta làm như chẳng hề quen tôi bao giờ. Tôi tiến tới chào hỏi ông thì ông ta nói xin lỗi rồi bỏ đi. Thế là làm sao? Không có lẽ, tôi không có duyên với ai nữa hay sao? Tôi không thể nào gặp được một người yêu thương tôi thật lòng để đi nốt quãng đời còn lại?


Đáp:


Cô viết: “ Tôi là một phụ nữ năm nay 42 tuổi, hiện đang độc thân, ly dị sau 24 năm sống trong hoả ngục gia đình’’, từ chi tiết này, tôi đóan rằng cô đã kết hôn từ năm 16 hoặc 17 tuổi và ly dị mới khỏang nhiều nhất là 2 năm, nếu cô kết hôn năm 16 tuổi, hoặc mới 1 năm nếu cô kết hôn năm 17 tuổi.Nếu mới chỉ trong vòng 1 hoặc 2 năm mà cô đã quen biết và đặt vấn đề hôn nhân với nhiều trường hợp như vậy thì tôi e rằng chính cô cũng chưa có đủ thời gian và sự rung động để “yêu” những người đó, mà chỉ muốn “kết hôn”, có thể gọi là “kết hôn với bất cứ giá nào”.


Về phía nam giới, khi họ đã trải qua số tuổi bốn, năm chục, mà nay độc thân, thì có thể trái tim họ cũng đã từng có những thương tích với những cuộc tình trước khi gặp cô. Nay thấy cô vội vã đề cập đến “hôn nhân” thì họ bèn rút lui ngay để tránh rắc rối có thể xảy ra.


Nếu cô đã từng ”24 năm sống trong hoả ngục gia đình” thì tôi xin góp ý là với kinh nghiệm bản thân buồn thảm như thế, cô cần rất thận trọng với bước sắp tới. Nên rất thận trọng vì đây có thể là bước cuối cùng trong cuộc đời.Thận trọng, không hấp tấp, cô hãy quen biết ai đó qua tình bạn, rồi từ từ tìm hiểu, coi người này có thể cùng mình đi hết cuộc đời chăng, họ có yêu mình và mình có yêu họ chăng.Có câu ngạn ngữ là “Hãy cùng ăn với nhau hết một ký muối rồi hãy xét đóan con người”. Thời gian để cùng nhau ăn hết một ký muối cũng khá lâu, đủ để nhận xét đối phương.


Nhưng cũng không nhất thiết phải “ăn với nhau hết một k‎ý muối” e rằng quá lâu, chỉ cần thận trọng nhận xét một thời gian ngắn hơn cũng có thể hiểu nhau, cô ạ.Cô đã là con chim đã bị trúng tên, đã từng “24 năm sống trong hoả ngục gia đình’’, không còn nhiều thời gian và tình cảm để phung phí nữa.Chúc cô sáng suốt và may mắn.

Nói Nhỏ Với Nhau


Mỗi xã hội đều có những nguyên tắc sống mà mọi người phái tuân thủ để không bị cô lập, bị tách rời ra khỏi cộng đồng. Nguyên tắc sống này bao trùm tất cả mọi lãnh vực, từ trong nhà ra tới ngoài xã hội, từ chuyện nhỏ như xỉa răng cho tới chuyện lớn như phép xử thế đối với tất cả mọi người, từ kẻ ăn xin cho tới bậc vua chúa.

Mỗi người đều có thể được giáo dục nguyên tắc sống này từ gia đình hoặc nhà trường, – nói gọn là phép lịch sự — và được coi là người có giáo dục. Tuy nhiên, đời sống bận rộn, lắm khi do hối hả đã khiến cho một số người quên mất những điều đã học.

Trong những ngày Xuân, chúng ta luôn có những tiệc tùng, hội họp, ăn uống vui đùa cùng bằng hữu thân nhân để xả hơi cho tâm hồn được thỏai mái sau một năm làm việc cực nhọc. Cho nên chúng ta nhắc nhở nhau một vài điều cần thiết trong cung cách ứng xử hằng ngày mà nhiều khi đã bị lãng quên, thiết tưởng dù dư cũng còn hơn thiếu.

Có câu “Đói ngày giỗ cha, No ba ngày Tết”, ý nói dù nhà nghèo, ngày giỗ cha cũng phải nhịn đói để nhường thực phẩm cho khách, còn ba ngày Tểt thì đi đâu cũng được gia chủ mời ăn nên lúc nào cũng được no nê. Vậy nên chúng ta hãy cùng nói nhỏ với nhau khi có dịp gặp gỡ bạn bè, người thân ăn uống để mà “ăn uống sao cho coi được “.

Thỉnh thoảng Hương có dịp xem một vài phim ngoại quốc, nhìn thấy cách ăn uống của người Tây Phương thường rất êm đềm, nhỏ nhẹ, không nghe tiếng ly tách thìa muỗng chạm vào nhau, khi nhai thì miệng luôn kín đáo và họ chỉ nói khi miệng đã trống, không còn thức ăn.

Nhưng một vài phim của nước Á Châu kia lại cho thấy hành động khá tương phản. Như trong một màn chiếu lên thấy có cái món lấy rau cuốn thịt. Một diễn viên bảo người mà họ muốn tíếp đồ ăn hãy há mồm lên tiếng a. . . a . . . a . . . . Khi mồm người kia đã há rộng, diễn viên sắm vai người bạn tốt bụng bèn nhét ngay cả một búi rau cuốn thịt vào mồm kẻ đang há to. Phim là giả tưởng, nhưng nếu phô bầy cái “văn hóa ăn” kiểu này thì ngoài đời sẽ có lắm kẻ đến chết nghẹn mất thôi!

Hoặc giả có một màn trình chiếu cái món gì giống món lẩu, nhưng lại là một nồi sôi sùng sục đề ngay giữa bàn, mọi người đều cho luôn cái muỗng riêng của mình vào chắt một muỗng đem ra húp sùm sụp khoái trá, rồi cứ thế vục muỗng vào nếm tiếp, nếm tiếp…. Ôi ! Như thế thì cả bàn tiệc chung vui lại có dịp thưởng thức chung cả đám vi khuẩn từ miệng của nhau chăng?

Vậy thì truyền thống ăn uống của người Việt Nam chúng ta khi ăn chung với nhau có như vậy không ?

Trước nhất, nói về đại gia đình Việt Nam gồm 3 thế hệ là ông bà, cha mẹ, con cái. Trong bữa ăn, cả nhà đều quây quần với nhau quanh một mâm cơm hay bàn ăn.

Khi ngồi vào bàn, chỗ ngồi danh dự sẽ dành cho ông bà, nếu không có ông bà thì là chỗ của cha mẹ. Cạnh ông bà là cha mẹ, rồi mới tới các con ngồi chung quanh. Trước khi ăn, cha mẹ mời ông bà :

– Mời thầy mẹ (hoặc có khi gọi thay con bằng đại danh từ “ông bà”) xơi cơm.

Có nơi nói là:

– Mời ba má dùng cơm … vân …vân. . .

Sau khi cha mẹ mời, tới phiên các con mời ông bà, rồi tới mời cha mẹ, rồi tới các em nhỏ mời ông bà, cha mẹ và các anh, các chị. Sau đó, bữa ăn mới bắt đầu.

Có người thắc mắc:

– Sao lại phải “mời” như thế cho nó mất thì giờ?

– Ấy nhưng chính cái đó gọi là lễ giáo đấy !

So với thởi giờ mà ông bà, cha mẹ đã dùng để làm lụng cực nhọc nuôi con thì thời giờ “nói lên lời mời” của con cháu chỉ là một khoảnh khắc rất nhỏ. Mà tuy là khoảnh khắc nhỏ, nhưng lời mời cũng lại nói lên sự kính cẩn và lòng tôn trọng các bậc trưởng thượng,cung kính với sự có mặt danh dự của bậc trưởng thượng trong gia đình.

Tục ngữ có câu “ăn có mời làm có khiến”. Ông bà cha mẹ Việt Nam tới chơi nhà con, thường không tự mở tủ lạnh lấy đồ ra ăn, mà chỉ thưởng thức đồ ăn do con cái đem ra bày lên bát đĩa khay chén đàng hoàng. Câu “miếng ăn là miếng nhục “, “miếng ăn là miểng tồi tàn” thường được thế hệ xưa khắc ghi trong tâm và truyền cho con cái phải ghi nhớ.

Cho nên, trong bữa ăn thường ngày, chỉ sau khi các con mời rồi, cha mẹ mới cầm đũa, và chỉ sau khi cha mẹ nâng bát cơm lên, con cái mới bắt đầu ăn, đó là tác phong, là thói quen của các gia đình nền nếp.

Nhân nói đến việc “mời”, xin kể một câu huyện vui do hiểu lầm.

Trong một kỳ họp mặt bạn bè, nhân ngà ngà say, ông bạn miền Nam chỉ ngay một ông Bắc Kỳ và cất giọng lè nhè:

– Mấy cha giả dối thấy bà. Đang ăn cơm ngon lành mà có người ghé chơi, bày đặt “mời anh dùng cơm”. Người nghe tưởng thật, bèn ngồi xuống tính ăn. Thế là cả nhà ngơ ngác nhìn nhau, nồi cơm trơ ra miếng cháy mà mời cái giống gì? Đúng là mời rơi, cái đồ nói dóc!

Ông bạn Bắc Kỳ cườỉ chẩy nước mắt, lấy khăn ra chùi rồi mới giải thích:

– Ối ông ơi, mấy cha nhớ lộn, “chữ tắc đánh ra chữ tộ, chữ ngộ đánh ra chữ nị” nó hại ông rồi. Bắc Kỳ chỉ “mời” những người cùng ăn thôi. Còn nếu họ đang ăn mà có ai ghé chơi thì họ chỉ nói: “Xin thất lễ… ” hoặc: “Xin vô phép . . . ” . Câu ấy có nghĩa là “tụi tôi xin lỗi quí vị để được tiếp tục ăn, quí vị cảm phiền ngồi chơi.”, chứ không có vụ “mời anh cùng ăn”.

Khi mọi người đang ăn thì không có chuyện “mời” người khác nhào vô ăn ké. Làm gì có chuyện đang ăn lại dám mời khách vào mâm cơm đang ăn giở của mình, bộ tính mời họ ăn đồ thừa à ?

Lại có thắc mắc “Sao phải nói xin thất lễ” với “xin vô phép”?

Thưa rằng “ Khách đến chơi mà không tiếp, ngồi ăn tỉnh bơ là thiếu lễ, cho nên phải xin lỗi là đúng rồi ”

Nay nói tới chuyện được mời ăn tại nhà bạn bè hay thân nhân. Theo đúng lẽ thì ta nên đến sớm chừng 5 hoặc tối đa là 10 phút, đừng sớm quá làm cho người ta phải tiếp mình, gây bận rộn cho người ta, hoặc bà chủ nhà chưa kịp trang điểm chút đỉnh, đầu tóc còn đang bơ phờ vì việc bểp núc.

Tuy nhiên cũng đừng tới muộn khiến cho cả bàn tiệc phải chờ mình. Có người cho rằng đến muộn một chút chứng tỏ mình là nhân vật quan trọng. Rất không nên, đúng giờ là một trong những phẻp lịch sự của bậc đáng kính.

Khi được chủ nhân mờỉ vào bàn tiệc, nên chờ quí vị tu sĩ, quí vị cao tuổi ngồi xuống trước rồi mình mới ngồi.

Vào bàn, nên ngồi ngay ngắn trên ghế, không ngả nghiêng, không bò ra, không chống khuỷu tay lên bàn. Trong khi ăn, nên giữ sự hòa nhã, nhẹ nhàng, không nói năng ồn ào, không nói với sang phía xa, chỉ nói khi đã nuốt hết đồ ăn trong miệng.

Nên dùng muỗng hoặc đũa chung lấy đồ ăn từ đĩa hoặc khay chung cho vào đĩa hoặc bát riêng của mình rồi mới kín đáo gắp đưa lên miệng, không há to mồm rồi nhét đồ ăn vào. Ngậm kín miệng khi nhai. Nếu ly nước có muỗng thì hãy lấy muỗng ra trước khi uống. Nếu nhấp thử thấy nước nóng thì nên để xuống chờ nguội, không thổi phù phù, không húp sụp soạp. Nếu món ăn cần phải cắt nhỏ thì chỉ cắt từng miếng, ăn xong lại cắt miếng tiểp theo, không cắt tất cả đĩa ra thành một đống. Không bỏ xương xuống mặt bàn. Không dùng đũa hay muỗng riêng của mình mà gắp hoặc múc vào đĩa hoặc tô đồ ăn chung.

Khi ăn xong, nếu cần xỉa răng thì hãy vào phòng rửa tay, tối kỵ xỉa răng trước mặt người khác, nhất là ngay trong bữa cơm.

Một điều cần nói nhỏ nhưng cũng khá quan trọng là ăn uống tại nhà bạn bè, thân nhân, nếu bàn ăn đã được bày ly, chén, bát, mình chỉ nên dùng như thế, tránh dùng giấy napkin lau lại chén, bát, đũa, muỗng của mình. Làm thế, chủ nhà sẽ buồn vì có vẻ như mình nghi nhà người ta thiếu vệ sinh, quen dùng đồ dơ dáy. Nhưng nếu ăn ở những quán như phở, bún.. vân…vân . . . thì tha hồ lau, càng lau càng sạch.

Trường hợp ăn tại các nhà hàng sang, trên bàn thay vì để giấy napkin, người ta dùng khăn ăn. Nếu vậy thì lại càng không nên lấy khăn đó mà lau bát, đũa của mình, vừa không phù hợp phép lịch sự lại vừa dơ, vì những khăn này khi giặt thường được cùng giặt chung với tất cả các loại khăn hầm bà lằng linh tinh bí hiểm, không đáng tin cậy.

Khăn ăn ở đây chỉ có nhiệm vụ lau nhẹ chút đỉnh và che cho thức ăn khỏi rơi xuống đùi, dơ quần, không phải là yếm dãi, nên xin đừng đeo lên cổ như đôi khi ta thấy có một vài vị khách trông rất đáng nể mà cổ lại cài gọn ghẽ cái khăn ăn như em bé, rất tức cười.

Ăn xong, không nên ra về ngay, mà hãy ngồi nán lại một lát để cùng nhau vài ba câu cà kê dê ngỗng rồi hãy chào từ biệt, trừ trường hơp có việc cần thiết phải đi gấp thì phải nói lời cáo lỗi.

Trước khi ra về, nên nói lời cám ơn chủ nhà một cách chân thành

Chồng xúi “giả vờ yêu” để moi tiền


19 tuổi, em lấy chồng theo sự sắp đặt của bố mẹ. Chồng em là con một gia đình khá giả nhưng bản thân anh thì lười biếng, suốt ngày chỉ thích tiêu xài tiền của cha mẹ. Từ khi lập gia đình, chúng em ra riêng và tự lập. Không được học hành nhiều, và không chịu nổi sự nhàm chán vô bổ trong gia đình, em xin đi làm cho một hãng cung cấp phục vụ dọn dẹp văn phòng.

Trong số những người thuê em dọn dẹp, có một người góa vợ. Các con ông đều đã trưởng thành, có gia đình riêng. Ông là người có học, đối xử rất tốt với em. Biết hoàn cảnh của em, ông tỏ ra thương cảm và thường cho em quà hoặc tiền típ. 3 năm qua, hai đứa em có một mụn con, gia đình em cũng tạm ổn nhờ vào số tiền em kiếm được hàng tháng. Riêng em càng sống và làm việc lâu ở nhà ông ấy, em càng quý mến, tôn trọng ông.

Cách đây gần một năm, người đàn ông ấy tâm sự rằng rất thương em dù biết như thế là không nên. Ông chủ muốn em làm vợ và hứa sẽ coi con gái em như con mình. Quá bất ngờ, sợ hãi, em đã kể lại với chồng và định thôi không làm nữa để tránh phiền hà. Nghe em kể, chồng em đã không tức giận mà còn xúi em cứ “giả vờ” nhận lời yêu ông ta để moi tiền. Vì chồng con và vì sẵn có tình cảm với ông, em đã làm theo lời xúi dục của chồng.

Nhưng giờ thì hình như em cảm thấy em đã yêu ông chủ mất rồi. Em nhận ra rằng, chưa bao giờ em yêu chồng mà chỉ sống với anh ta bằng nghĩa vụ. Nhưng nếu bỏ chồng để đến với ông ấy thì dư luận và chồng em sẽ không buông tha cho em. Em khó nghĩ quá, chị có cách gì giúp em được không?

Em, N. San Jose

Đáp:

Chị đọc thư em ba lần, càng đọc càng thấy buồn giùm cho em. Chồng em là tên vô liêm sỉ, khi xúi em “cứ giả vờ nhận lời yêu ông ta để moi tiền” là chồng em đã ngang nhiên coi em như một cô gái bán thân mất rồi!

Em viết “gia đình em cũng tạm ổn nhờ vào số tiền em kiếm được hàng tháng”có nghĩa là chồng em không đi làm, chỉ nằm nhà sống bám vào em, và xúi em moi tiền của đàn ông khác, đó là cung cách của một tên ma cô! Cung cách ma cô này sẽ tiếp tục nếu ông chủ này không thích em nữa, hoặc ông ta chết, v. v. . ., em sẽ được “chồng” gán ghép cho người khác !

Trước sau, em là người có tư cách. Dù ít học, không kiếm được việc làm nhàn nhã, em tình nguyện đi làm việc dọn dẹp lau chùi nặng nhọc để có tiền nuôi con và luôn cả người chồng sống cuộc đời tầm gửi kia.

Chị chưa bao giờ khuyên vợ chồng ai bỏ nhau. Cho nên, chị sẽ trình bày với em một số ý kiến, mong em tự suy nghĩ:

Em còn rất trẻ, còn cả cuộc đời ở trước mặt, không nên quyết định vội vã. Trước nhất, em tạm ngưng làm cho cái hãng có ông chủ hiện em đang “yêu” (chưa chắc em đã yêu, mà chỉ là thấy em đang cần cả tình cảm lẫn tiền bạc, như người sắp chết đuối, ông chủ vừa vỗ về em trên phương diện tình cảm lại vừa giúp đỡ em về tiền bạc, nên trước mắt em, ông ta như là cái phao).

Đồng thời, em nói với chồng em rằng về phương diện đạo đức và liêm sỉ, em không thể tiếp tục cuộc sống hai mặt như vậy. Nay em nghỉ làm chỗ đó, yêu cầu anh ta đi kiếm việc, dù là việc lương ít, dù là việc nặng nhọc, anh ta phải đi làm, đó là cái giá mà người đàn ông phải trả, nếu còn muốn ngẩng mặt nhìn đời. Nếu anh ta tỉnh ngộ, nhận ra sự vô liêm sỉ của mình, biết hối lỗi, thì em – vì cháu bé – mà cho anh ta làm lại cuộc đời một lần, quên đi những lỗi lầm quá khứ, sau cơn mưa có thể trời sẽ sáng, em à.

Nếu anh ta ngoan cố, không chịu đi làm, muốn em cứ tiếp tục cuộc sống bòn tiền của đàn ông khác để nuôi anh ta như hiện nay, thì em ôm con về thưa với cha mẹ em, xin các người giúp đỡ. Cha mẹ em mà biết được sự anh ta khuyên em “cứ giả vờ nhận lời yêu ông ta để moi tiền”, thì chị tin rằng các người sẽ giúp gỡ em ra khỏi cảnh vợ chồng mà như ma cô lợi dụng gái này.

Nếu sau này vợ chồng em đã tan vỡ, em cũng không còn “cần” đến ông chủ cũ, mà em vẫn yêu ông ta, vẫn muốn sống chung, thì đó là em yêu ông ta với tình yêu thuần túy, không lợi dụng, không coi ông ta như một chỗ “tiện nghi”.

Còn như sau khi cách mặt, em cũng xa lòng, thì cuộc đời em còn trẻ trung, tương lai luôn luôn tươi sáng cho những con người biết đứng lên, biết sống tự lập, em ạ.

Thân chúc em mọi sự tốt lành.

Yêu hay là … chưa Yêu …


Em thực sự cảm kích khi đọc những dòng tâm sự chân thành của chị đến với từng độc giả. Bản thân em cũng đang gặp chuyện khó xử chưa biết tâm sự cùng ai, thấy trong mục Tơ Lòng Vấn Vương này cũng chân thành và gần gũi quá nên em gửi tâm sự của mình. Hy vọng sẽ nhận được những lời khuyên bổ ích từ chị.

Em năm nay 26 tuổi, đã tốt nghiệp đại học và có việc làm, lương bổng ổn định. Cách đây 1 năm, em quen anh ấy và chúng em trở thành bạn tốt của nhau. Qua một thời gian em nhận thấy tình cảm chân thành mà anh ấy dành cho. Anh tâm sự, anh có rất nhiều điều muốn nói với em nhưng không dám thổ lộ. Em biết anh mặc cảm vì bản thân anh chưa có sự nghiệp ổn định và trình độ học vấn lại kém em nhiều, thành ra anh ngại. Còn em, em cũng chỉ xem anh như một người bạn. Nhưng qua cách đối xử, em thấy ở anh có sự chín chắn của một người đàn ông từng trải trong cuộc sống, và em quý mến anh như anh trai mình, thỉnh thoảng vẫn chia xẻ với anh những khúc mắc trong cuộc sống. Có điều lúc nào thấy anh “có ý ” nhắc tới chuyện tình cảm là em lại né tránh. Anh càng nhận thấy rõ điều này và rất buồn.

Chúng em hiện đã xa nhau một thời gian vì công việc, anh vẫn chờ đợi trái tim em rung động. Còn em, những lúc một mình, em mới thấy lòng mình trống trải và thấy mình yếu đuối, đã có lúc em nghĩ tới tình cảm của anh, nhưng hình như vẫn bị chi phối bởi lý trí. Em thấy khó xử quá!

Xin chị hãy cho em lời khuyên, chị có đồng ý yêu một người thua mình về trình độ học vấn không? Bởi thông thường hay thấy đàn ông lấy vợ có trình độ kém mình chứ ít thấy trường hợp ngược lại.

Cảm ơn chị rất nhiều!

T. H.

Đáp:

Chị xin được làm người góp ý, không dám nhận là người gửi tới em những “lời khuyên”. Xin em cùng chị đọc những góp ý này rồi suy nghĩ coi có những điểm nào chị chưa thông suốt thì em tự mình cân nhắc thêm để tìm ra giải pháp hợp tình, hợp lý, em nhé.

Trong câu chuyện của em, có mấy vấn đề đặt ra:

– . . . chúng em trở thành bạn tốt của nhau . . .

– . . . anh mặc cảm vì bản thân anh chưa có sự nghiệp ổn định và trình độ học vấn lại kém em nhiều . . .

– … còn em, em cũng chỉ xem anh như một người bạn.

– . . . đã có lúc em nghĩ tới tình cảm của anh, nhưng hình như vẫn bị chi phối bởi lý trí.

– . . . chị có đồng ý yêu một người thua mình về trình độ học vấn không?

Chị xin góp ý với câu cuối trước.

Em à, nói về “yêu”, thì không có vấn đề phân biệt, dù là gia cảnh, tôn giáo, tuổi tác, học vấn, thậm chí có những trường hợp hai gia đình là thù địch của nhau, hai người trẻ vẫn thương yêu nhau, đôi khi phải bỏ trốn đến những nơi xa xôi để được cùng nhau chung sống.

Nay chúng ta bàn sang vấn đề là “Có thực sự là em đã “yêu” người bạn của em chăng?”

Chị cảm thấy có vẻ như là “chưa”, em ạ.

Từ một năm nay, hai em quen nhau và trở thành bạn tốt của nhau, em cảm thấy anh ấy dành cho em tình cảm chân thành, nhưng về phần em, em chỉ coi anh ấy là một người bạn. Chuyện đời cứ tiếp tục trôi, thì em vẫn coi anh ấy là bạn mà thôi. Nhưng vì anh ấy muốn thổ lộ tình cảm với em, mà vì mặc cảm nên không dám, còn em thì “em thấy ở anh có sự chín chắn của một người đàn ông từng trải trong cuộc sống, và em quý mến anh như anh trai mình, thỉnh thoảng vẫn chia xẻ với anh những khúc mắc trong cuộc sống.”, chị nghĩ rằng tình cảm của em đối với anh ta chỉ là của một người em gái, muốn có người anh để tâm tình, mà thôi, chưa chắc đã là “yêu”.

Tuy nhiên, có một sự kiện nổi lên, đó là dường như tới giai đoạn này, những ý nghĩ mơ hồ về vấn đề “yêu”, “sống chung”, đã hiện lên hơi rõ nét, cho nên hai em mới thấy xuất hiện chuyện “anh mặc cảm vì bản thân anh chưa có sự nghiệp ổn định và trình độ học vấn lại kém em nhiều”.

Dĩ nhiên là trình độ học vấn không nói lên nhân cách của con người. Có những người có học thức cao nhưng cư xử lại lưu manh, gian dối, dùng cái “học thức” của mình để lường gạt, tư cách còn thua người không biết chữ. Cho nên mới có sự phân biệt giữa “trí thức” và “học thức”.

“Người trí thức” là người hành xử có tư cách và trí tuệ, biết việc gì làm được, nói được, việc gì không thể làm, không thể nói, nôm na là “ăn ở sao cho coi được”, cái “coi được” này không học được từ mớ sách vở, chữ nghĩa, mà là phải được hấp thụ một nền giáo dục có nội dung lành mạnh, trong sáng, sâu sắc của gia đình và xã hội, biết ” ăn ở sao cho phải đạo làm người”. Trong khi đó, chỉ cần mài miệt trong trường, học để có những mảnh bằng cao, là đã được gọi là “người học thức” rồi.

Người bạn của em có thể không học thức cao, nhưng lại biết ăn ở một cách trí thức, “cho ra con người”, em ạ.

Tuy nhiên, chị cần lưu ý em một thực tế này, là chị thấy rằng anh ta không có được niềm tự tin, tại sao vậy? Phải chăng vì anh ta cũng có phần trách nhiệm trong sự “chưa có sự nghiệp ổn định và trình độ học vấn lại kém em nhiều” chăng, thí dụ anh ta đã không cố gắng tìm cách trau giồi thêm kiến thức, nghề nghiệp, để cải thiện cuộc sống vật chất trong tương lai bằng những phương tiện hơi vất vả thí dụ như học thêm tại những lớp tối chăng … vân vân? Phải chăng anh ta đã dùng thời giờ để nuông chiều bản thân, đắm chìm vào chuyện mộng mơ, nghe nhạc, đọc tiểu thuyết, v … v … chăng?

Em nên tự tìm hiểu. Một người có chí khí, tích cực, nhưng không có phương tiện, thí dụ phải dồn hết thời giờ để kiếm tiền nuôi gia đình, chưa có hoàn cảnh để trau giồi thêm kiến thức, khác với một người ù lì mơ mộng, chịu làm kẻ thua kém rồi mang theo mặc cảm, hận đời không hiểu mình.

Sống suốt đời với người chồng đầy mặc cảm sẽ là một vấn đề rất gai góc, luôn luôn phải cảnh giác, vì bất cứ hành động nào của mình cũng có thể khiến cho họ vì có mặc cảm mà hiểu lầm, em à.

Thân mến chúc em sáng suốt.

Chưa là “yêu” chỉ mới “thích” thôi


Em đã là SV năm thứ 2 rồi và cũng đã có người yêu nhưng ở rất xa vì em được nhận vào một đại học chuyên ngành. Em rất yêu và không muốn mất cô ấy! Nhưng tình cờ em gặp lại một người bạn (N.) của cô ấy hồi còn trung học. Em được biết, N. cũng được nhận vào đại học này năm ngoái.

Sau một thời gian cả hai đứa đi học chung, đi ăn chung, và ngay cả học bài chung trong dome, em bắt đầu đem lòng yêu N. rất nhiều! Vì thế em rất sợ và không muốn nói cho ai biết. Em cũng luôn luôn tự nghĩ tình cảm của mình đối với N. chỉ là tình bạn. Em đôi khi cũng muốn dứt khoát với N. là giữa em và N. chỉ có tình bạn thuần túy mà thôi.

Nhưng mỗi lần gặp N. lòng em lại rung động và quên hết mọi thứ. Nhưng em cũng lo là nếu N. biết được em và cô ấy đang yêu nhau thì không biết N. có thể tìm cách lãng tránh em, hoặc ngược lại, cô ấy biết được chuyện này thì em không biết cô ấy cũng sẽ bỏ em. Hoặc cô ấy sẽ từ bỏ tình bạn của cô ấy và N.

Xin cho em hỏi giữa tình yêu và tình bạn, ta nên chọn tình gì ? Bởi lẽ theo em nghĩ khó có thể tồn tại song song hai thứ tình này, một người khi yêu có thể bỏ bạn, một tình bạn sẽ bị đánh mất khi có tình yêu xen vào. Cám ơn chị Thuần Nhã.

Trí, San Jose

Đáp:

Em hỏi chị về Tình Yêu, vậy chị xin đem ra vài quan niệm về Tình Yêu của cổ nhân để chúng ta cùng nhau thảo luận, em nhé.

“Yêu là đặt hạnh phúc của ta vào hạnh phúc của người khác.”

“Khi yêu, chẳng biết vì sao lại yêu, chính nhờ thế mà ta biết rằng mình đang yêu.”

“Không có tiếng cười của nàng, cả căn phòng đầy ắp người đang ồn ào kia cũng trở thành lạnh lẽo và hoang vắng.”

Theo mấy quan niệm kể trên thì em chưa hề yêu “cô ấy” (xin tạm đặt tên là Y. để tránh lẫn với cô N.), mà em chỉ mới “thích” thôi. Này nhé, hai em đang yêu nhau nhưng vì chuyện học hành để xây dựng tương lai nên đành phải xa nhau, điều đó rất hợp lý. Thế nhưng, dù bận học, tình yêu của em và Y. lẽ ra vẫn phải nồng cháy trong trái tim em, ngoài những thời gian dành cho bài vở, hình ảnh nàng phải tràn ngập trong mọi không gian chung quanh em, như quan niệm “Không có tiếng cười của nàng, cả căn phòng đầy ắp người đang ồn ào kia cũng trở thành lạnh lẽo và hoang vắng”, mới là bình thường. Đằng này thì, không, sang tới trường mới, em gặp N., mà N lại chính là bạn của Y., rồi từ chỗ “Sau một thời gian cả hai đứa đi học chung, đi ăn chung, và ngay cả học bài chung trong dome”, bước sang “Em bắt đầu đem lòng yêu N. rất nhiều”.

Nếu quả là em yêu Y., thấy thiếu thốn, mất mát khi xa Y., tìm đủ cách để có dịp thăm hỏi Y. cho đỡ nhớ, thì hình ảnh N. không thể nào chen vào trái tim em để có triển vọng thay thế Y., em à.

Cho nên, chị kết luận là em chưa hề yêu Y., mà trước kia em chỉ mới “thích” cô ta mà thôi.

Nay nói đến N.

Đối với em, N. là “tình mì ăn liền”, tức là loại “tình cảm tiện nghi”. Loại tình cảm này rất thường xẩy ra nơi các người bị đầy ải, rồi gặp những người dân địa phương thương tình, tìm cách giúp đỡ, săn sóc, dần dà đôi bên thấy cảm động, quyến luyến, thân mến, cuối cùng đi tới hôn nhân.

Tại sao chị lại “dám” phán đoán Tình Yêu của em một cách “nhẹ thể” vậy?

Đó là tại vì xuyên qua lời bộc bạch của em, chị thấy đầy dãy những sự so sánh, cân nhắc, tính toán, vốn rất xa lạ với chuyện Tình Yêu, em à.

Một vị vua đồng thời là một nhà hiền triết đã dùng thước đo Tình Yêu trong việc xử án, như sau:

“Có hai người đàn bà giành nhau một đứa bé, cả hai đều tự nhận là mẹ đẻ của nó. Vụ án lên tới triều đình. Nhà vua, sau một hồi suy nghĩ, bèn hạ lệnh:

– Hãy chặt đứa bé ra làm hai khúc, cho hai bà mẹ mỗi người một phần.

Ngay lập tức, một bà phóng ra khóc rống lên:

– Xin bệ hạ hãy trừng phạt tôi, tôi đã nói dối, tôi xin chịu tội, đứa bé không phải là con tôi mà là con bà kia, xin trả nó nguyên vẹn cho bà ta.

Nhà vua cười, hạ lệnh:

– Đem đứa nhỏ trả cho bà này. Tình yêu con của bà ta khiến cho bà sẵn sàng chịu tội miễn sao đứa bé thoát chết. Còn bà kia, không có tình yêu đối với đứa nhỏ, không quan tâm đến sự sống chết của nó, nên không phải là mẹ nó.”

Trong “cái mà em cho là yêu” của em đối với cả hai người bạn gái này, chị không nhìn thấy sự quan tâm của em đối với họ,– một biểu hiệu của tình yêu –, mà chỉ là sự ngại ngần, sợ hãi, sợ rằng nếu họ biết chuyện em giấu diếm thì “nếu N. biết được em và cô ấy đang yêu nhau thì không biết N. có thể tìm cách lãng tránh em, hoặc ngược lại, cô ấy biết được chuyện này thì em không biết cô ấy cũng sẽ bỏ em.”, em chỉ có sự lo sợ cho quyền lợi của em một cách rất ích kỷ, không có lòng thương sót cho sự thất tình, nếu có, của hai người bạn gái, em à.

Chị đã tâm tình với em, quyết định thì xin dành cho em. Dẫu sao, chị cũng xin gửi tới em một câu chuyện ngụ ngôn Việt Nam dành cho những người “bắt cá hai tay” là câu chuyện “Con trê cũng tiếc, con giếc cũng muốn”, nói về anh chàng kia bắt được con cá trê rồi, thấy con cá giếc đang ở trước mắt, bèn đưa con cá trê lên miệng cắn lại, để được rảnh tay mà bắt cá giếc. Ngờ đâu con cá trê chui tọt vào họng, hai cái ngạnh giang ra hai bên, nhả không ra nuốt vào không được, phải đi tìm bác sĩ Tai Mũi Họng cấp cứu.

Tình Yêu mà bị “tình mì ăn liền” đánh gục thì chưa phải là Tình Yêu. Bởi vì đời sống thời nay tạo cho con người có nhiều cơ hội gặp nhiều đối tượng, cũng như trong thực phẩm có nhiều loại “ăn liền”. Một mai, em gặp “phở ăn liền”, “bún bò Huế ăn liền”, có khi em lại thích hơn “mì ăn liền” nhờ gia vị thơm, cay, chua, ngọt của chúng.

Chỉ là “người đàn bà tiện nghi”
Em có chung sống với một người, anh ấy ly dị vợ đã bốn năm. Tuy em và anh ấy chưa có hôn lễ chính thức nhưng cả hai gia đình đều biết. Em và anh ấy đã sống với nhau như vợ chồng từ 2 năm nay. Hiện tại em không biết cuộc sống của mình bây giờ có phải là một gia đình không nữa? Anh ấy thì lúc nào cũng vậy ngoài giờ làm thì không bao giờ anh ấy về nhà vời em hết mà chỉ vùi đầu vào những chầu nhậu cho đến 1,2 giờ khuya hoặc cho đến khi nào em gọi điện thoại thì anh ấy mới chịu về (mà có khi cũng không có về liền nữa).

Em đã một lần vấp ngã trong tình yêu nên khi đến với anh ấy, em nghĩ là anh ấy đã một lần mất mát tình cảm như vậy thì sẽ tôn trọng những gì mà em đã dành cho anh ấy nhưng dường như em không là một người con gái may mắn. Hạnh phúc đã không đến với em! Đối với gia đình, anh ấy thực sự làm tròn trách nhiệm một người cột trụ trong gia đình (em không phải bận lòng lo về tài chánh trong gia đình vì lương anh ấy cao lắm) em có được ngày hôm nay hoàn toàn là do anh ấy đem đến cho em nhưng em không biết mình có phải là một đứa con gái mơ mộng hão huyền không?

Từ ngày quen nhau cho tới bây giờ chưa bao giờ anh ấy tặng quà cho em hết, mặc dù anh ấy sắm cho em đầy đủ mọi thứ không thua kém một ai nhưng sao trong lòng em vẫn không vui chút nào! Có phải là em đòi hỏi quá cao không thưa chị? Có lần vì em la con anh ấy (à em quên chưa nói là anh ấy đã có 3 đứa con với người vợ trước và cũng chính vì điều này mà em lấy anh, vì em bị u nang buồng trứng nên việc sinh nở đối với em rất khó) vì nó không chịu học bài, đến khi anh ấy biết, anh không chịu hỏi câu nào đã tát em đến sưng luôn cả xương sống mũi. Em đã quyết định chia tay anh ấy nhưng khi anh ấy lại khóc và xin lỗi em thì em lại xiêu lòng và tiếp tục ở với anh cho đến ngày hôm nay.

Nhưng chị ơi! Nhìn vào cuộc sống của em bây giờ nhiều người nói em sung sướng lắm, vì tụi em mới mua nhà ra riêng. Nhưng khi một mình trong chính căn nhà của mình em lại cảm thấy cô đơn và buồn chán lắm, cũng may là em có Internet nếu không chắc em chết mất, từ nhỏ khi ba mẹ em ly dị em đã phải sống một mình với bà ngoại và cậu dì, không có tình thương của cha mẹ, một mình phải tự lo cho mấy đứa em, làm tất cả mọi thứ, nhưng em vẫn ngước mặt nhìn đời vì em hãnh diện là mình chưa bao giờ làm bất cứ điều gì trái với lương tâm, pháp luật hết.

Có nhiều lúc em muốn bỏ đi thật xa để quên hết mọi thứ, nhưng tất cả mọi người kể cả gia đình em cũng khuyên em là đừng nên thay đổi, ai cũng nói là kiếm một người chồng biết kiếm ra tiền như anh ấy không phải là dễ nhưng chị ơi mọi người không hiểu em! Em không cần tiền vì bản thân em vẫn làm được ra tiền để sinh sống kia mà! Em chỉ cần một người chồng thực sự hiểu em sống vời em bằng tấm lòng chứ không phải bề ngoài, bây giờ là lúc em chán nản nhất trong cuộc sống không có định hướng để sống nữa em cảm thấy mình sống trên đời này thật vô nghĩa cuộc sống nhàm chán, em bối rối quá hy vọng chị cho em một lời khuyên để em còn ý chí mà sống. Em đã 24 tuổi rồi không còn nhỏ nữa nhưng cũng không phải là quá lớn để tìm một cuộc sống khác cho riêng mình phải không chị? Em không thể tìm an ủi ở gia đình vì gia đình em hầu hết đều không muốn em từ bỏ cuộc sống đầy đủ như bây giờ kể cả mẹ em nữa nhưng các người ấy không biết là em đang sống với ngục tù của cuộc sống vật chất đó. Những gì có thể nói em đã nói ra với chị mong chị cho em một lời khuyên. Em chân thành cảm ơn chị.

N. M. – San Jose

Đáp:

Chị đọc thư em rất kỹ, lòng ngậm ngùi thương cảm cho hoàn cảnh của em. Chị sẽ không giúp được gì, nếu em không đủ can đảm để nhìn vào thực tế và đứng thẳng lên tự xây dựng cuộc đời, một cuộc đời phải có sự nồng nàn của yêu đương và sống cho ra sống.

Trước hết, hãy nói về “anh ấy” của em.

Với một cái nhìn toàn bộ những sự kiện:

“… ngoài giờ làm thì không bao giờ anh ấy về nhà vời em hết mà chỉ vùi đầu vào những chầu nhậu cho đến 1,2 giờ khuya hoặc cho đến khi nào em gọi điện thoại thì anh ấy mới chịu về (mà có khi cũng không có về liền nữa).”

…”Từ ngày quen nhau cho tới bây giờ chưa bao giờ anh ấy tặng quà cho em hết,…”

…“vì em la con anh ấy (à em quên chưa nói là anh ấy đã có 3 đứa con với người vợ trước và cũng chính vì điều này mà em lấy anh, vì em bị u nang buồng trứng nên việc sinh nở đối với em rất khó) vì nó không chịu học bài, đến khi anh ấy biết, anh không chịu hỏi câu nào đã tát em đến sưng luôn cả xương sống mũi.”…

… thì chị có cảm tưởng là anh ấy không yêu em, không những thế, anh ấy đang có những mối ân hận trong lòng đối với việc chia tay với người vợ cũ, xuyên qua sự kiện em vì một động cơ chính đáng là chuyện học của con anh ta mà la mắng chúng nó, – tuy có thể là không đúng ý anh ấy, – nhưng cũng không thể vì chuyện nhỏ đó mà đã đánh em nặng tay, rồi sau lại khóc lóc xin lỗi. Đó không phải là cung cách xử thế của những người quân bình, mà là phản ứng của người có mặc cảm trong lòng, có thể là mặc cảm với sự vợ chồng bỏ nhau, để cho đàn con đến nỗi bơ vơ, mất mẹ, hoặc là, hơn thế nữa, anh ta đang bị sự hối tiếc giày vò vì chuyện bỏ vợ

Về phần em:

Khi đến sống chung với anh ta, em đã làm một chuyện khờ dại, em đã cống hiến anh ta cái tiện nghi hoàn toàn miễn phí, anh ta không có sự ràng buộc nào với em, thí dụ như là một đám cưới, có sự cam kết với nhau về một đời sống có trách nhiệm về nhau và có sự chứng giám thiêng liêng của cha mẹ, thân nhân và bè bạn.

Nếu đã có những cam kết chính thức như thế về tình nghĩa vợ chồng, thì mỗi người đều phải có bổn phận với người kia, em cũng có bổn phận phải trông nom, săn sóc và dậy dỗ đàn con của anh ta, vì em là mẹ kế của chúng nó, nếu em có la mắng chúng vì sự lười biếng học hành, thì cũng là bổn phận đối với con chồng, cũng như con mình, lẽ ra anh ta còn phải cảm ơn em nữa.

Sự kiện anh ta thẳng tay đánh em, và chuyện không lưu tâm đến em, không bỏ chút thời giờ để tìm hiểu em, để biết đến chút ước vọng vun bồi tình yêu của em mà đáp ứng bằng một vài cử chỉ có chút tính cách lãng mạn trong yêu đương như tặng nhau chút quà nhỏ, lâu lâu đưa nhau đi chơi, thăm hỏi âu yếm nhau, mà chỉ … “Từ ngày quen nhau cho tới bây giờ chưa bao giờ anh ấy tặng quà cho em hết, mặc dù anh ấy sắm cho em đầy đủ mọi thứ không thua kém một ai…” …đủ nói lên rằng anh ta không coi em là vợ hoặc người mà anh ta yêu thương, trân quý, em chỉ là một “người đàn bà tiện nghi”, bỏ ra chút tiền bạc cung cấp cho em được ăn mặc đầy đủ về phương diện vật chất là xong chuyện rồi.

Chị rất thương hoàn cảnh sớm thiếu tình yêu thương từ gia đình của em, và thương hơn nữa là sự kiện gia đình em chỉ nhìn vào đời sống vật chất của anh ta mà cổ động em, quên hẳn đi cái em cần — và tất cả mọi người cần — là một cuộc đời “sống cho ra sống”, không phải là một cuộc đời của một cung nữ trong triều đình vua chúa xưa, chỉ có bổn phận làm sao cho vua vui, bản thân chỉ được cơm no áo ấm là đã mang ơn vua chúa cho đến mãn kiếp.

Em hãy mạnh dạn yêu cầu anh ta ngồi xuống, một lần cho tất cả, đem vấn đề nhức nhối này lên bàn mổ, nói thẳng, nói hết, để, một là nếu anh ta nhận ra rằng “em cũng là một con người, có yêu, cần được yêu, và có thể bỏ anh ta mà đi mất”, thì anh ta sẽ, hoặc là bừng tỉnh trước thực tế mà thay đổi nếp sống, hoặc là nếu anh ta đã chán em rồi, cũng muốn em ra đi cho gọn chuyện, hoặc là anh ta chưa bao giờ yêu em cả, hai người sống chung cũng giống như sự âm ỉ của căn bệnh ung thư tiềm ẩn, có thể bùng ra bất cứ lúc nào, thì cũng nên mổ phăng ra, cắt luôn phần bị ung thư đi, em mới tự cứu được, mới xây dựng được cuộc đời đáng sống cho bản thân em, khi mà tuổi trẻ của em còn giúp em làm lại cuộc đời dễ dàng, tâm hồn em còn tươi mát, chưa đến nỗi bị trầy trụa, quá đau đớn, thất vọng, phải rút lui vào bóng tối.

Hãy đứng lên, bước ra ngoài đời, kiếm một việc làm, em có thể cực thân, nhưng tâm em sẽ an lạc, em sẽ có niềm tự tin, sẽ ngẩng cao đầu. Những lời khuyên đại khái “mọi người kể cả gia đình em cũng khuyên em là đừng nên thay đổi, ai cũng nói là kiếm một người chồng biết kiếm ra tiền như anh ấy không phải là dễ … ” đã chôn vùi biết bao nhiêu cuộc đời những người đàn bà tội nghiệp, lẽ ra có thể giữ được khí phách, sống một cuộc đời đáng sống, đành chịu ẩn nhẫn làm thân nô lệ cho đàn ông và đã đẩy biết bao nhiêu người đàn ông, lẽ ra có thể trở thành những người tốt, biết tôn trọng nhân vị của đàn ba, thì lại trở thành những tâm hồn khô khan, ngạo nghễ, chỉ biết dùng đồng tiền, nên cũng chỉ mua được những món có thể dùng tiền để mua, mất hẳn cái bén nhậy, tế nhị, để được thưởng thức cái tinh hoa của cuộc đời.

Thân chúc em tự xây dựng lại hạnh phúc.

Yêu người khác Tôn Giáo


Em năm nay 20 tuổi, anh ấy 23, em quen anh ấy đã được 3 năm, tình cảm giữa em và anh ấy rất mặn mà, anh ấy đang học computer science, nhưng có một chuyện mà hai đứa em luôn đau khổ: em là người đạo Thiên Chúa, nhưng gia đình anh ấy theo đạo Phật, có nhiều lần anh đã muốn công khai chuyện tình cảm của hai đứa nhưng không dám vì gia đình của anh ấy không chấp nhận anh quen với người có đạo, bản thân anh cũng là con út trong gia đình, cho nên bây giờ hai đứa em quen nhau cứ phải lén lút, điều này làm em buồn lắm, gia đình em khó lắm, không chấp nhận em kết hôn với người ngoại đạo, thậm chí anh ấy đồng ý theo đạo mà ba em cũng còn không chấp nhận, chúng em không thể xa nhau.

Bây chúng em phải làm sao để hai gia đình chấp nhận, bản thân anh là người rất có trách nhiệm, là đứa con ngoan trong gia đình, anh ấy sẵn sàng theo đạo nếu gia đình chấp nhận, nhưng mãi mãi gia đình anh ấy không chấp nhận thì chúng em sẽ phải xa nhau mãi mãi ư, đời em đã thuộc về anh ấy, em không hề hối hận những điều em đã làm, nhưng em phải làm sao để gia đình cho anh ấy theo đạo, chẳng lẽ em cứ chờ đợi mòn mỏi hoài vậy, em và anh ấy yêu nhau là một cái tội ư, bây giờ em phải làm sao đây? Xin chi giúp em với.

Em, N., San Jose

Đáp:

Chị xin tóm lược lại câu chuyện của em:

— Em 20 tuổi, anh ấy 23.

— Hai em quen nhau đã 3 năm, rất yêu nhau và đã có quan hệ như là vợ chồng với nhau.

— Gia đình anh ấy đạo Phật, gia đình em đạo Thiên Chúa.

— Gia đình anh ấy “không chấp nhận anh quen với người có đạo” và “… anh ấy sẵn sàng theo đạo nếu gia đình chấp nhận, nhưng mãi mãi gia đình anh ấy không chấp nhận …”…

— “Gia đình em khó lắm, không chấp nhận em kết hôn với người ngoại đạo, thậm chí anh ấy đồng ý theo đạo mà ba em cũng còn không chấp nhận …”…

Em N. rất thương,

Phải nói thẳng một điều là cả hai gia đình, gia đình em và gia đình anh ấy của em, đều hẹp hòi, ích kỷ, không quan tâm đến hạnh phúc của con cái mà chỉ muốn chúng phải là những con cừu do mình chỉ huy, áp đặt, nếu chúng không làm đúng theo ý mình thì mặc kệ, cho chúng nó đau khổ. Họ không thèm quan tâm đến tình huống cặp tình nhân trẻ, quá yêu nhau, muốn sống chung với nhau nhưng phải lén lén lút lút, nếu người con gái có thai ngoài hôn nhân, rồi hậu quả sẽ ra sao, liệu mầm sống mới chưa kịp mở mắt chào đời kia có vì sự khắt khe của ông bà nội, ông bà ngoại mà đành trôi theo bàn tay nạo thai mà ngậm hờn dưới lòng cống không?

Tuyệt đỉnh của tôn giáo là CHÂN THIỆN MỸ. Nhưng khi tôn giáo đã gom lại thành tổ chức thì đôi khi lại nẩy sinh ra những hạng người cuồng tín, làm những điều khiến cho tôn giáo của họ trở thành biến thể, đi xa cái chân thiện mỹ, mà trở thành một hình thức giống như là phe phái. Phe này muốn lấn lướt phe kia, tự cao về phe mình, không nghiên cứu giáo lý của tôn giáo khác để nhìn thấy được cái tuyệt đỉnh, cái CHÂN THIỆN MỸ mà giáo chủ của họ đã vì những điều đó mà hình thành tôn giáo của họ. Trái lại, cứ như con ếch ngồi dưới đáy giếng, nhìn lên thấy bầu trời nhỏ hơn cái chiếu, tưởng rằng chỉ có đạo của mình là hay nhất, không biết gì về các đạo khác, thậm chí, do không hiểu biết, đôi khi nói những điều vô căn cứ, hoang đường, thành ra như là nói xấu đạo khác vậy.

Căn bệnh trầm kha này đã và đang gây tai họa cho nhân loại qua các cuộc thánh chiến. Chỉ khi nào, hoặc là mọi người đều nghiên cứu thêm về các tôn giáo khác để hiểu biết và thông cảm nhau hơn, hoặc là không nghiên cứu thì cứ nên tôn trọng sự tự do tôn giáo, tự nhủ rằng vì mình thiếu hiểu biết, không thấy cái hay của các tôn giáo khác không có nghĩa là đạo khác xấu, mình có bổn phận phải “cứu vớt”. Đừng nghĩ rằng chỉ có riêng những người theo tôn giáo mình là “có đạo”, còn các người không theo đạo của mình thì gom chung thành “người ngoại đạo”, hoặc “kẻ ngọai” …, cần được giáo dục để “trở lại đạo”. Điều này phải cần đến sự tận tâm giảng dậy của các vị linh hướng có tinh thần cởi mở, hiểu biết rộng, và có tấm lòng từ bi, bác ái, thương xót cho cái kiếp người vốn đã đầy nỗi thống khổ, không nên lợi dụng tôn giáo để quàng thêm vòng dây kẽm gai lên đầu lên cổ tuổi trẻ nữa.

Các em nên cố gắng học hành chăm chỉ để kiếm được việc làm, thoát được ảnh hưởng của gia đình về mặt kinh tế, rồi sau đó, hãy can đảm trình bầy hoàn cảnh thực sự của hai em, là hai em không thể xa nhau được, yêu cầu hai bên cha mẹ tác thành, nếu không, các em đã lớn, các em cũng có bổn phận đối với chính mình, các em có thể tự định đoạt đời các em.

Về việc đổi đạo, chị nghĩ rằng nên giữ sự tế nhị và hợp lý, không nên đem hôn nhân làm một áp lực bắt người khác đổi đạo. Hai em nên đạo ai nấy giữ. Sau này, khi hai em sống chung, chính cung cách sống của các em sẽ nói lên tính ưu việt của tôn giáo mà các em chịu ảnh hưởng. Từ đó, tùy theo lòng kính quý của mỗi em đối với từng tôn giáo, các em vẫn còn dư thời giờ để đổi đạo, nếu muốn. Sự cưỡng bách không thể thấm sâu vào lòng người, mà lại phát sinh ẩn ức.

Để xứng đáng đi vào lãnh vực tâm linh, mỗi người phải có tấm lòng thành khẩn, bước những bước hân hoan, tâm hồn sung mãn với những tư tưởng khai phóng, không phải là những bước lầm lũi tủi hờn vì bị ép buộc.

Thân chúc em mọi điều may mắn

Biết lùi” và “biết mất”…


Em và cô ấy đã tổ chức Lễ Hỏi hồi tháng 11 và em đang “đi cày – đi làm” để chuẩn bị cho ngày cưới của chúng em (tháng 6 này). Đùng một cái cô ấy nói lời chia tay với em. Em thật sự bàng hoàng, bất ngờ. Lúc đó, em phải đồng ý theo nguyện vọng của cô ấy. Em hỏi lý do thì cô ấy trả lời:

“Không còn yêu, chỉ có lòng thương”.

Sau đó, em có tâm sự với chị của cô ta (cô ấy sống với chị và ở xa bố mẹ). Chị cô ấy nói là hãy để cho T. có thời gian suy nghĩ, em đồng ý. Một lần, sau khi em liên lạc với chị cô ấy, thì được biết là cô ấy đi chơi xa với bạn 2 ngày mới về. Nhưng thực ra, theo em biết thì cô ấy và chị cô ấy cùng đi chơi với 2 người bạn trai ở tiểu bang khác qua chơi. Em cũng chưa có dịp nói cho cô ấy biết.

Đến ngày 14/2, em lên nhà thăm và có ý muốn bộc lộ cho cô ấy hiểu tình cảm của em. Nhưng chị cô ấy lại giới thiệu em với hai người bạn trai chỉ là “BẠN”. Em cũng không phản đối vì sợ mất lòng người ta (em sợ mọi người nghĩ em là: ăn không được thì phá cho hư).

Sau đó, em cố trình bầy về tình cảm của em và em sẵn sàng tha thứ cho cô ấy. Nhưng cô ấy vẫn dửng dưng. Sau đó em nói chuyện thẳng thắn thì cô ấy vẫn giữ nguyên quan điểm ban đầu “CHIA TAY”. Lúc bấy giờ em mới đề cập đến vấn đề tài chính:

– Số tiền anh đưa cho em để down mua nhà, thì em hoàn trả lại để anh lo công chuyện khác. Em tự lo liệu để trả lại anh hàng tháng.

Cô ấy nói:

– Em không đủ tiền, em sẽ trả cho anh sau.

Em không đồng ý. Và em nói:

– Mình chia tay thì mọi cái cũng phải rõ ràng cả về tài chính và tình cảm một cách êm thấm.

* Sau đó, qua lời chị cô ấy thì cô ấy vẫn còn yêu em. Hiện tại thì cô ấy cũng vui vẻ với em nhưng ở mức độ chừng mực nào đó. Nhẫn cầu hôn cũng như nhẫn mà bố mẹ em tặng cô ấy thì cô ấy đã tháo ra hết (Chúng em yêu nhau được 3 năm rồi). Em có hỏi thì cô ấy nói là “nó vướng”.

* Em đề cập đến xây nhà và đám cưới thì cô ấy không còn mặn mà như trước đây mà có vẻ hời hợt, bản thân em, em nói bị bệnh mà cô ấy không một lời hỏi thăm.

Thưa chị, em có nên dứt khoát chia tay với cô ấy không?

– Có phải cô ấy trở lại với em để có thời gian trả nợ rồi lại tiếp tục chia tay?

Chân thành cảm ơn chị.

Em, Đức, Oakland

Đáp:

– Chị thấy hơi vương vướng với câu “Chúng em yêu nhau được 3 năm rồi.”, em ạ. Chị nghĩ rằng có thể dùng câu ấy cho thời gian đầu, nhưng từ từ, “đốm lửa tình yêu tắt nguội dần” mà tiếc thay, em không nhận ra đó thôi.

Này nhé, sau ba năm “yêu nhau” với em, rồi lại còn làm Lễ Hỏi, sửa soạn đám cưới, cô ấy bỗng nói lên là: “Không còn yêu, chỉ có lòng thương”. Nếu quả là trước kia cô ấy “yêu” em, và mới mấy tháng trước đây còn làm đám hỏi với em, thì cái gì đã làm cho cô ấy bỗng nhiên phát hiện ra rằng “không còn yêu, chỉ có lòng thương”?

Cho nên chị nghĩ là vào buổi đầu của thời gian ba năm đó, hai em quả là đã có tình cảm rất sâu sắc với nhau, có thể nói là hai em yêu nhau, tính toán cho tương lai, muốn cùng nhau xây tổ ấm, em giao tiền cho cô ấy đặt tiền down mua nhà, v. v…

Nhưng thời gian trôi qua, cô ấy từ từ phát hiện ra rằng giữa hai người có những điểm không hòa hợp, và từ đó, có thể là cách cô ấy cư xử với em đã khác rồi, nhưng em vì chủ quan nên không nhận thấy. Tuy nhiên, chỉ sau đám hỏi là một sự kiện thực tế, một bước tiến đến sự kết hợp vĩnh viễn, một điều không còn thay đổi được nữa, thì những suy nghĩ vốn mông lung mơ hồ trong tâm trí cô ấy bỗng xuất hiện mạnh mẽ, và cô ấy nhận rõ, rất sâu sắc, là cô ấy không thể sống chung với em, nhưng “thương em” vì những tận tụy và lo toan của em trong thời gian đã qua.

Xuyên qua những điều em kể lại thì chị thấy em đã cư xử không mấy tế nhị trong vài việc, thí dụ về câu chuyện hai người bạn trai ở tiểu bang khác sang chơi. Khi em đã được chị cô ấy cho biết là họ đi chơi xa rồi mà em lại còn tìm cách để biết đó là hai người bạn trai, rồi sau lại “em cố trình bầy về tình cảm của em và em sẵn sàng tha thứ cho cô ấy”. Tại sao lại có truyện “tha thứ” trong này, bởi vì cô ấy có làm gì để cần em “tha thứ”. Chị em cô ấy là hai người lớn, họ có bạn bè ở tiểu bang khác sang chơi, có thể là họ muốn đưa bạn bè đi coi những thắng cảnh của nơi họ ở, là một tình cảm lành mạnh giữa con người với nhau, sao lại cần sự tha thứ của em?

Cách cư xử hẹp hòi như thế của em càng làm cho cô ấy nhìn rõ những o ép của em sau này đối với cô ấy khi em đã là chồng cô ấy. Rồi tới vấn đề đòi tiền của em. Em có nhận thấy là sự mất cô ấy là một mất mát lớn của em hay không? Vậy thì có tiền nào mà so sánh nổi! Khi yêu nhau, hay “tưởng là yêu nhau”, em giao tiền cho cô ấy down nhà. Lẽ ra chuyện này không cần thiết phải làm vậy, tại sao em không để tiền trong ngân hàng, lại đưa cho cô ấy làm chi? Sự kiện “đưa tiền cho cô ấy giữ” của em liệu có ẩn ý ràng buộc gì không?

Dẫu sao, nay thì chuyện lớn đã tan vỡ, em còn có thể làm một việc tốt đẹp cuối cùng cho mối tình đã qua là hãy quên món tiền ấy đi, hãy coi như đó là bông hồng ấp ủ kỷ niệm của những ngày xa xưa bên nhau trong quá khứ.

Em đang dồn cô ấy vào con đường cùng – vì không có tiền trả em – mà phải hành xử lộ liễu đến nỗi chính em cũng phải thắc mắc : ” – Có phải cô ấy trở lại với em để có thời gian trả nợ rồi lại tiếp tục chia tay?”, than ôi, đoạn cuối của một “cái gọi là tình yêu” sao lại thê thảm, đượm mùi tanh tao “hơi đồng” đến thế này?

Em nên giúp cho người yêu cũ – nếu em muốn dùng từ ngữ này – giữ được một chút danh dự, hãy cởi bỏ cho cô ấy cái ray rứt về sự bất lực, đã không có tiền để trả lại em.

Kiếm ra tiền là chuyện tương đối dễ, biết coi tiền đúng với giá trị của nó là điều cần phải có tấm lòng, em ạ.

Thân mến chúc em sáng suốt, “biết lùi” và “biết mất” là biết những nghệ thuật sống

Hãy kiên nhẫn, thời gian sẽ giúp


“Anh trai em lấy chị gái của Khôi đã hơn một năm. Thỉnh thoảng, em hay sang nhà chị dâu chơi và rất mến anh Khôi. Anh ấy bị mất bàn tay trái do một lần đụng xe khốc liệt. Bây giờ Khôi có một liquor ở gần nhà. Tính anh ấy nhã nhặn, đôi lúc cũng hơi cáu giận do mặc cảm tật nguyền. Một lần Khôi nói Khôi yêu em. Em rất bàng hoàng và rung động trước lời yêu đương đó.

Nhưng gia đình em không đồng ý. Bố em bảo:

“Không được. Thằng anh mày làm rể nhà người ta rồi, mày còn làm dâu nữa để mang tiếng là ham giàu à”.

Anh trai em cũng bảo không nên. Dù biết gia đình Khôi rất giầu, em không muốn nói là tiền muôn bạc bể, nhưng em yêu anh đâu phải vì điều này. Em thương Khôi thật tình, em thương Khôi không phải vì Khôi giầu, em cũng không phải thương Khôi vì tấm lòng xót thương cho người tàn tật, nhưng càng bị gia đình cấm đoán em càng thấy gắn bó và yêu thương anh ấy hơn. Hiện nay, em vẫn chưa thuyết phục được gia đình để gia đình chấp nhận cho mối tình của hai đứa em. Em buồn quá. Chị giúp em với.”

K.O. San Jose

Đáp:

– “Em và Khôi quen biết nhau đã hơn một năm, lúc đầu là em “rất mến” Khôi, rồi khi nghe Khôi tỏ lời thì em “… rất bàng hoàng và rung động trước lời yêu đương đó.”

Như vậy, em yêu Khôi và Khôi yêu em, chị thấy không có điều gì sai trái trong mối tình này. Em và Khôi không phải là họ hàng bà con, dù là bà con xa. Chuyện anh chị em bên đàng trai kết hôn với anh chị em bên đàng gái rất thường xẩy ra, ngay cả khi anh kết hôn với chị, rồi em lại kết hôn với cháu cũng là bình thường, từ sự qua lại thăm viếng cặp đã kết hôn kia mà chàng và nàng gặp gỡ nhau, rồi tình cảm nẩy nở, chàng và nàng yêu nhau bằng mối tình trong sáng, lành mạnh. Trong đời, chị đã gặp rất nhiều cặp vợ chồng vốn là thân nhân của bên vợ và bên chồng, nhờ tình thân đó, họ biết rõ nhau, rồi đi đến hôn nhân.

Trường hợp em, lý do mà cha phản đối Khôi không phải vì tư cách hay đạo đức của bản thân Khôi, – điều mà cha mẹ nào cũng lo sợ cho con gái, nếu do mù quáng mà lấy một người tư cách, đạo đức tồi bại thì cuộc sống sau này của con mình sẽ phải lãnh nhận những khổ đau không biết tới đâu mà lường – , nhưng lại là .. “Không được. Thằng anh mày làm rể nhà người ta rồi, mày còn làm dâu nữa để mang tiếng là ham giàu à”…, là lý do không hợp lý, không chính đáng. Những loại lý do vì sợ “mang tiếng là ham giầu”, vì “không môn đăng hộ đối”, vì “là con cái của dòng họ mà gia đình mình không ưa”, v.v… và v.v… này đã làm tan nát biết bao nhiêu trái tim, chị mong em sẽ không phải là một nạn nhân.

Em nên kiên nhẫn, không cần vội vã, cứ bình thản trong tình yêu. Em và Khôi cứ việc yêu nhau trong vòng lễ giáo, đó là quyền tự do tối hậu của tất cả mọi người, không ai tước đoạt được. Hơn nữa, thời gian cũng giúp soi sáng mối tình, để biết rõ đây là tình yêu chân chính, tha thiết, hay chỉ là ngọn lửa rơm, lóa lên rồi tắt lịm trước khó khăn.

Chúng ta đang sống trong thế kỷ thứ 21, và trên mảnh đất tự do. Cho nên chỉ cần em kiên nhẫn, thời gian sẽ giúp em, đứng bên phía em. Nếu mối tình của Khôi và em cứ vững bền, trong sáng, không làm điều gì khiến cha em nổi trận lôi đình, thì chắc em sẽ nhận được phần thưởng tốt đẹp cho cuộc đời vì trước thực tế đẹp đẽ như vậy, cha em sẽ chuyển tâm.

Thân chúc em mọi điều tốt lành,

Tưởng như là tình yêu”


Năm nay cháu gần 19 tuổi, còn bạn trai cháu hơn cháu 9 tháng. Vào đầu mùa Thu năm ngóai cháu gặp H. trong một buổi tình cờ và tình cảm đã đến với cháu ngay lần gặp gỡ đầu tiên ấy. Cháu rất thương H., sẵn sàng bỏ ra nhưng không mong đón nhận lại.

Tụi cháu đã đến với nhau nhưng rất ngắn, chỉ trong vòng ba tháng. Tuy rất ngắn nhưng đã có rất nhiều trắc trở xẩy ra với tụi cháu. Cho đến ngày Christmas, tụi cháu quyết định chia tay. Tuy nói là chia tay, nhưng chúng cháu vẫn gặp mặt, nói phone, thậm chí còn thân hơn lúc go out. Cháu đã có đề nghị quay lại, nhưng H. không có phản ứng. Rồi H. đi San Francisco và đã gặp người con gái khác. H. nghĩ là H. đã yêu cô ấy, nhưng thật sự không phải. Rồi đến một hôm H. nói là vì cháu ép H. quá nên H. cố tình lánh mặt cháu.

Rồi thì cháu tried to go out với một người khác. Nhưng cháu vẫn không thể quên được H. Một hôm, H. nói là H. không biết đó là cảm giác ích kỷ vì cháu đã có người khác hay vì H. vẫn còn thương cháu, nhưng khi xa cháu thì H. lại cảm thấy nhớ cháu. H. đã nói với người bạn không mấy thân gì với cháu. Nhưng chị ấy không nói với cháu mãi cho tới gần đây chị ấy mới nói với cháu. Có lần H. hỏi cháu rằng nếu H. muốn quay lại với cháu thì cháu có nhận lời hay không? Cháu đã không trả lời vì cháu muốn có thời gian suy nghĩ cũng như đó thật sự hơi bất ngờ đối với cháu. Nhưng bây giờ khi cháu nói “Yes” thì H. nói H. muốn suy nghĩ vì H. sợ sẽ làm cháu đau lòng thêm một lần nữa.

Xin nói với cô, cháu và người bạn trai mới đã không còn quan hệ. Thật ra trong chuyện này, H. có phải đang đùa giỡn với cháu phải không cô? Xin cô cho cháu biết chút kinh nghiệm vì cháu thật sự hơi bối rối.

Xin cám ơn cô.

Em hỏi “Thật ra trong chuyện này, H. có phải đang đùa giỡn với cháu phải không cô? “, cô xin trả lời ngay với em là, không riêng gì H., ngay cả em nữa, hai em đều đang đùn giỡn với cái “tưởng như là tình yêu”, nhưng thực ra, không phải là tình yêu!

Sau đây là bốn câu thơ của tác giả Kiều Anh viết về tâm trạng của những người yêu nhau chờ đợi nhau:

” Người hẹn chiều nay sẽ đến thăm

Nôn nao chờ đợi lửa thiêu lòng

Ngoài kia nắng ngả vương mầu nhớ

Ngơ ngác hồn ai, ai biết không?”

Tình yêu chân thật là như vậy, là thấy dường như khắp bầu trời không còn ai ngoài người mình yêu, chờ đợi mà người yêu không đến thì tâm hồn trống vắng, ngơ ngác, dại khờ, gặp nhau thì nhiều khi không cần nói, hai tâm hồn như là đã thông suốt với nhau.

Tình yêu chân thật là sự vắng mặt của tính toán, dùng mưu này kế nọ để giữ nhau, vân vân . . .

Em và H. gặp nhau từ đầu mùa Thu năm ngoái, đến nay cũng là một thời gian khá dài rồi, vậy là khi đó em khoảng 18 tuổi, H. gần 19. Vào tuổi đó, hai em đều mới ở giai đoạn cuối của tuổi teenager, là cái tuổi thấy chuyện gì cũng lạ, thích tìm hiểu, thí nghiệm, v.v… Khi H. gặp em, H. chưa đủ già dặn để mà tính chuyện lâu dài, cậu ta mới chỉ muốn “thám hiểm chuyện trai gái” thôi, cho nên khi H. nói “… là vì cháu ép H. quá nên H. cố tình lánh mặt cháu …”, là H. nói thật đó, em à.

Cô góp ý với em là hiện nay em cũng hãy còn quá trẻ để phải mất quá nhiều thì giờ và tâm trí lo toan chuyện “yêu và nắm giữ người mình yêu”, hao phí những ngày hoa mộng của tuổi xanh. Nếu em cứ lao vào những “cái gọi là tình yêu” kiểu này thì tâm hồn em sẽ trở thành chai đá, dạn dầy với những “trò chơi yêu đương”, không còn sự nhậy cảm để đón nhận khi có mối tình chân thật đến với em.

Hãy quay lưng lại với “cái gọi là mối tình” này đi. Tình yêu gì mà mới chưa tới một năm trời đã đầy dẫy những sóng gió, mưu toan, mất hết cả mộng mơ, em à.

Cô mượn tác giả Lê Nghi Đình Giang bài thơ này để gửi tới em như một lời cầu chúc:

Yêu và Được Yêu

Còn gì vui hơn nữa

Khi yêu và được yêu

Mang trái tim thắp lửa

Thay nắng những ban chiều



Ôi kho tàng quý nhất

Là tình yêu được trao

Và nhận về ánh mắt

Cho hồn say rạt rào



Hỡi không gian xa cách

Hỡi thời gian lãng quên

Thôi chẳng còn đáng trách

Khi lòng ta bình yên



Còn gì vui hơn nữa

Khi yêu và được yêu

Có nhau làm điểm tựa

Cho mùa xuân đi theo.

Thân chúc em sáng suốt.

Nói Nhỏ Với Nhau


Mỗi xã hội đều có những nguyên tắc sống mà mọi người phái tuân thủ để không bị cô lập, bị tách rời ra khỏi cộng đồng. Nguyên tắc sống này bao trùm tất cả mọi lãnh vực, từ trong nhà ra tới ngoài xã hội, từ chuyện nhỏ như xỉa răng cho tới chuyện lớn như phép xử thế đối với tất cả mọi người, từ kẻ ăn xin cho tới bậc vua chúa.

Mỗi người đều có thể được giáo dục nguyên tắc sống này từ gia đình hoặc nhà trường, – nói gọn là phép lịch sự — và được coi là người có giáo dục. Tuy nhiên, đời sống bận rộn, lắm khi do hối hả đã khiến cho một số người quên mất những điều đã học.

Trong những ngày Xuân, chúng ta luôn có những tiệc tùng, hội họp, ăn uống vui đùa cùng bằng hữu thân nhân để xả hơi cho tâm hồn được thỏai mái sau một năm làm việc cực nhọc. Cho nên chúng ta nhắc nhở nhau một vài điều cần thiết trong cung cách ứng xử hằng ngày mà nhiều khi đã bị lãng quên, thiết tưởng dù dư cũng còn hơn thiếu.

Có câu “Đói ngày giỗ cha, No ba ngày Tết”, ý nói dù nhà nghèo, ngày giỗ cha cũng phải nhịn đói để nhường thực phẩm cho khách, còn ba ngày Tểt thì đi đâu cũng được gia chủ mời ăn nên lúc nào cũng được no nê. Vậy nên chúng ta hãy cùng nói nhỏ với nhau khi có dịp gặp gỡ bạn bè, người thân ăn uống để mà “ăn uống sao cho coi được “.

Thỉnh thoảng Hương có dịp xem một vài phim ngoại quốc, nhìn thấy cách ăn uống của người Tây Phương thường rất êm đềm, nhỏ nhẹ, không nghe tiếng ly tách thìa muỗng chạm vào nhau, khi nhai thì miệng luôn kín đáo và họ chỉ nói khi miệng đã trống, không còn thức ăn.

Nhưng một vài phim của nước Á Châu kia lại cho thấy hành động khá tương phản. Như trong một màn chiếu lên thấy có cái món lấy rau cuốn thịt. Một diễn viên bảo người mà họ muốn tíếp đồ ăn hãy há mồm lên tiếng a. . . a . . . a . . . . Khi mồm người kia đã há rộng, diễn viên sắm vai người bạn tốt bụng bèn nhét ngay cả một búi rau cuốn thịt vào mồm kẻ đang há to. Phim là giả tưởng, nhưng nếu phô bầy cái “văn hóa ăn” kiểu này thì ngoài đời sẽ có lắm kẻ đến chết nghẹn mất thôi!

Hoặc giả có một màn trình chiếu cái món gì giống món lẩu, nhưng lại là một nồi sôi sùng sục đề ngay giữa bàn, mọi người đều cho luôn cái muỗng riêng của mình vào chắt một muỗng đem ra húp sùm sụp khoái trá, rồi cứ thế vục muỗng vào nếm tiếp, nếm tiếp…. Ôi ! Như thế thì cả bàn tiệc chung vui lại có dịp thưởng thức chung cả đám vi khuẩn từ miệng của nhau chăng?

Vậy thì truyền thống ăn uống của người Việt Nam chúng ta khi ăn chung với nhau có như vậy không ?

Trước nhất, nói về đại gia đình Việt Nam gồm 3 thế hệ là ông bà, cha mẹ, con cái. Trong bữa ăn, cả nhà đều quây quần với nhau quanh một mâm cơm hay bàn ăn.

Khi ngồi vào bàn, chỗ ngồi danh dự sẽ dành cho ông bà, nếu không có ông bà thì là chỗ của cha mẹ. Cạnh ông bà là cha mẹ, rồi mới tới các con ngồi chung quanh. Trước khi ăn, cha mẹ mời ông bà :

– Mời thầy mẹ (hoặc có khi gọi thay con bằng đại danh từ “ông bà”) xơi cơm.

Có nơi nói là:

– Mời ba má dùng cơm … vân …vân. . .

Sau khi cha mẹ mời, tới phiên các con mời ông bà, rồi tới mời cha mẹ, rồi tới các em nhỏ mời ông bà, cha mẹ và các anh, các chị. Sau đó, bữa ăn mới bắt đầu.

Có người thắc mắc:

– Sao lại phải “mời” như thế cho nó mất thì giờ?

– Ấy nhưng chính cái đó gọi là lễ giáo đấy !

So với thởi giờ mà ông bà, cha mẹ đã dùng để làm lụng cực nhọc nuôi con thì thời giờ “nói lên lời mời” của con cháu chỉ là một khoảnh khắc rất nhỏ. Mà tuy là khoảnh khắc nhỏ, nhưng lời mời cũng lại nói lên sự kính cẩn và lòng tôn trọng các bậc trưởng thượng,cung kính với sự có mặt danh dự của bậc trưởng thượng trong gia đình.

Tục ngữ có câu “ăn có mời làm có khiến”. Ông bà cha mẹ Việt Nam tới chơi nhà con, thường không tự mở tủ lạnh lấy đồ ra ăn, mà chỉ thưởng thức đồ ăn do con cái đem ra bày lên bát đĩa khay chén đàng hoàng. Câu “miếng ăn là miếng nhục “, “miếng ăn là miểng tồi tàn” thường được thế hệ xưa khắc ghi trong tâm và truyền cho con cái phải ghi nhớ.

Cho nên, trong bữa ăn thường ngày, chỉ sau khi các con mời rồi, cha mẹ mới cầm đũa, và chỉ sau khi cha mẹ nâng bát cơm lên, con cái mới bắt đầu ăn, đó là tác phong, là thói quen của các gia đình nền nếp.

Nhân nói đến việc “mời”, xin kể một câu huyện vui do hiểu lầm.

Trong một kỳ họp mặt bạn bè, nhân ngà ngà say, ông bạn miền Nam chỉ ngay một ông Bắc Kỳ và cất giọng lè nhè:

– Mấy cha giả dối thấy bà. Đang ăn cơm ngon lành mà có người ghé chơi, bày đặt “mời anh dùng cơm”. Người nghe tưởng thật, bèn ngồi xuống tính ăn. Thế là cả nhà ngơ ngác nhìn nhau, nồi cơm trơ ra miếng cháy mà mời cái giống gì? Đúng là mời rơi, cái đồ nói dóc!

Ông bạn Bắc Kỳ cườỉ chẩy nước mắt, lấy khăn ra chùi rồi mới giải thích:

– Ối ông ơi, mấy cha nhớ lộn, “chữ tắc đánh ra chữ tộ, chữ ngộ đánh ra chữ nị” nó hại ông rồi. Bắc Kỳ chỉ “mời” những người cùng ăn thôi. Còn nếu họ đang ăn mà có ai ghé chơi thì họ chỉ nói: “Xin thất lễ… ” hoặc: “Xin vô phép . . . ” . Câu ấy có nghĩa là “tụi tôi xin lỗi quí vị để được tiếp tục ăn, quí vị cảm phiền ngồi chơi.”, chứ không có vụ “mời anh cùng ăn”.

Khi mọi người đang ăn thì không có chuyện “mời” người khác nhào vô ăn ké. Làm gì có chuyện đang ăn lại dám mời khách vào mâm cơm đang ăn giở của mình, bộ tính mời họ ăn đồ thừa à ?

Lại có thắc mắc “Sao phải nói xin thất lễ” với “xin vô phép”?

Thưa rằng “ Khách đến chơi mà không tiếp, ngồi ăn tỉnh bơ là thiếu lễ, cho nên phải xin lỗi là đúng rồi ”

Nay nói tới chuyện được mời ăn tại nhà bạn bè hay thân nhân. Theo đúng lẽ thì ta nên đến sớm chừng 5 hoặc tối đa là 10 phút, đừng sớm quá làm cho người ta phải tiếp mình, gây bận rộn cho người ta, hoặc bà chủ nhà chưa kịp trang điểm chút đỉnh, đầu tóc còn đang bơ phờ vì việc bểp núc.

Tuy nhiên cũng đừng tới muộn khiến cho cả bàn tiệc phải chờ mình. Có người cho rằng đến muộn một chút chứng tỏ mình là nhân vật quan trọng. Rất không nên, đúng giờ là một trong những phẻp lịch sự của bậc đáng kính.

Khi được chủ nhân mờỉ vào bàn tiệc, nên chờ quí vị tu sĩ, quí vị cao tuổi ngồi xuống trước rồi mình mới ngồi.

Vào bàn, nên ngồi ngay ngắn trên ghế, không ngả nghiêng, không bò ra, không chống khuỷu tay lên bàn. Trong khi ăn, nên giữ sự hòa nhã, nhẹ nhàng, không nói năng ồn ào, không nói với sang phía xa, chỉ nói khi đã nuốt hết đồ ăn trong miệng.

Nên dùng muỗng hoặc đũa chung lấy đồ ăn từ đĩa hoặc khay chung cho vào đĩa hoặc bát riêng của mình rồi mới kín đáo gắp đưa lên miệng, không há to mồm rồi nhét đồ ăn vào. Ngậm kín miệng khi nhai. Nếu ly nước có muỗng thì hãy lấy muỗng ra trước khi uống. Nếu nhấp thử thấy nước nóng thì nên để xuống chờ nguội, không thổi phù phù, không húp sụp soạp. Nếu món ăn cần phải cắt nhỏ thì chỉ cắt từng miếng, ăn xong lại cắt miếng tiểp theo, không cắt tất cả đĩa ra thành một đống. Không bỏ xương xuống mặt bàn. Không dùng đũa hay muỗng riêng của mình mà gắp hoặc múc vào đĩa hoặc tô đồ ăn chung.

Khi ăn xong, nếu cần xỉa răng thì hãy vào phòng rửa tay, tối kỵ xỉa răng trước mặt người khác, nhất là ngay trong bữa cơm.

Một điều cần nói nhỏ nhưng cũng khá quan trọng là ăn uống tại nhà bạn bè, thân nhân, nếu bàn ăn đã được bày ly, chén, bát, mình chỉ nên dùng như thế, tránh dùng giấy napkin lau lại chén, bát, đũa, muỗng của mình. Làm thế, chủ nhà sẽ buồn vì có vẻ như mình nghi nhà người ta thiếu vệ sinh, quen dùng đồ dơ dáy. Nhưng nếu ăn ở những quán như phở, bún.. vân…vân . . . thì tha hồ lau, càng lau càng sạch.

Trường hợp ăn tại các nhà hàng sang, trên bàn thay vì để giấy napkin, người ta dùng khăn ăn. Nếu vậy thì lại càng không nên lấy khăn đó mà lau bát, đũa của mình, vừa không phù hợp phép lịch sự lại vừa dơ, vì những khăn này khi giặt thường được cùng giặt chung với tất cả các loại khăn hầm bà lằng linh tinh bí hiểm, không đáng tin cậy.

Khăn ăn ở đây chỉ có nhiệm vụ lau nhẹ chút đỉnh và che cho thức ăn khỏi rơi xuống đùi, dơ quần, không phải là yếm dãi, nên xin đừng đeo lên cổ như đôi khi ta thấy có một vài vị khách trông rất đáng nể mà cổ lại cài gọn ghẽ cái khăn ăn như em bé, rất tức cười.

Ăn xong, không nên ra về ngay, mà hãy ngồi nán lại một lát để cùng nhau vài ba câu cà kê dê ngỗng rồi hãy chào từ biệt, trừ trường hơp có việc cần thiết phải đi gấp thì phải nói lời cáo lỗi.

Trước khi ra về, nên nói lời cám ơn chủ nhà một cách chân thành.

Thuộc về tổ ấm khác


Vợ tôi mất cách đây 3 năm để lại 2 con, một cháu lên 5, một cháu vừa đầy tháng. Rất may, T., em gái của vợ tôi từ miền Đông dọn qua đây đang xin việc. Trong lúc chờ đợi, cô ấy đã giúp tôi trông nom đứa nhỏ. Tôi rất áy náy vì đã nhờ vả T. quá nhiều, song cô ấy bảo có chậm vài tháng xin việc cũng không sao, cái chính là giúp tôi thu xếp việc nhà ổn thỏa.

Từ ngày có mặt T., không khí nhà tôi vui vẻ hẳn lên. Con gái lớn của tôi đi học về là bám riết lấy dì không rời một bước. Còn thằng bé không có dì hát ru thì không ngủ. Tôi cũng thuờng hay chợt nghĩ đến T. Nhiều đêm nằm phòng bên cạnh, hình dung khuôn mặt T. với má lúm đồng tiền, vầng trán cao tinh nghịch, tiếng ru ngọt ngào, bỗng dưng tôi cảm thấy một tình cảm ấm áp đang dâng lên trong lòng. Ba năm trôi qua, khi con trai tôi đủ lớn để đến nhà trẻ. Mấy lần cô ấy định dọn ra ở riêng, nhưng sau đó lại đổi ý. T. bảo xa mấy đứa nhỏ nhớ lắm.

Rất nhiều lần tôi muốn bày tỏ tình cảm của mình với T., nhưng lại không thể thốt được nên lời vì cô ấy đã có người yêu đang học năm chót bên miền Đông và họ sẽ cưới nhau khi cậu ấy qua đây.

Tuần qua, T. thông báo sẽ ra ở riêng và chuẩn bị đón người yêu qua. Nghe vậy, tôi lên cơn sốt, bệnh nằm liệt giuờng. Lúc T. đến chăm sóc, tôi đã nắm tay cô ấy và khóc, nói T. đừng đi. Không biết cô ấy có hiểu được tình cảm của tôi hay không, nhưng T. hứa sẽ chăm sóc tôi cho đến khi bình phục. Tôi phải làm sao đây, nếu tôi có thể thuyết phục được T. để lấy làm vợ thì người ta có dị nghị tôi lấy em của nguời vợ đã mất không

Đọc xong thư bạn, Thuần Nhã thấy phần trả lời dễ nhất là câu: “… nếu tôi có thể thuyết phục được T. để lấy làm vợ thì người ta có dị nghị tôi lấy em của nguời vợ đã mất không?”, thưa bạn, không ai cấm được người khác dị nghị, khi tự điển còn có những chữ “ngồi lê đôi mách”, ” gossip”, v.v… Vấn đề là những lời dị nghị ấy có giá trị không, có đáng cho chúng ta quan tâm không?

Trong câu chuyện này, riêng lý do cô T. là em gái người vợ đã qua đời của bạn, thì bạn không có điều gì sai trái, ngược lại, nếu chuyện đó thực sự xẩy ra, thì quả là điều may mắn cho bạn, cho hai cháu nhỏ, và cả cho tâm linh chị nhà, khi bỏ chồng con nửa đường đứt gánh, với bao nhiêu thương cảm, tiếc nuối, tủi hờn, biết rằng thần thức chị nhà đã siêu sinh được chưa? Giả như chuyện cõi vô hình là có thật, và thần thức chị chưa siêu sinh, còn lảng vảng nơi dương thế vì thương chồng, thương con, thấy em gái ruột thịt vì lòng thương cháu, ở lại lo lắng săn sóc chồng con mình, là những người mình thương yêu mà nay đành bất lực, không còn làm gì cho họ được nữa, hẳn hương linh cũng được an ủi.

Ngoài ra, tình cảm mà T. dành cho các cháu ngay khi các cháu còn rất nhỏ sẽ khiến cho các cháu đỡ bị hụt hẫng, chúng sẽ vô tư, dễ dàng chấp nhận T. như một người mẹ vậy. Trong văn học Việt Nam, có rất nhiều bậc danh nho, đạo cao đức trọng, khi vợ chết, tục huyền với em gái vợ. Ngay cuốn tiểu thuyết có tên là Nhà Nho, do một nhà nho trước tác, cũng cho nhân vật chính là một nhà thâm nho, đỗ tới tiến sĩ, lấy luôn cả hai chị em gái, ngay khi bà chị (vợ cả) còn sống sờ sờ. Cái đó, “nhà nho” ta khi xưa gọi là “hoa thơm đánh cả cụm”.

Nhưng vấn đề cần phải đắn đo, suy nghĩ, không phải về phía dư luận, mà lại thuộc về phía T. bạn ạ.

Trong câu chuyện này, nếu quả là T. đã có bạn trai, mà người đó lại hào hiệp đến nỗi sẵn sàng chấp nhận chuyện T. dọn đến ở chung với anh rể góa vợ để nàng có dịp tận tình giúp anh rể và hai cháu mồ côi mẹ, nhất là đối với cháu vừa mới lọt lòng, hoàn cảnh thật là đau thương, thì hành động này thật là trong sáng và tốt lành.

Cảm tình tốt đẹp ấy nay lại bị bạn hồi đáp bằng cách định lôi cuốn T., “nếu tôi có thể thuyết phục được T. để lấy làm vợ …”, thì tôi hơi trách bạn đấy, trách là bạn không đủ hào sảng để đáp lại thịnh tình của con người tốt lành kia, nhẫn tâm đoạt mất người yêu của anh ta.

Tôi nghĩ rằng, vai chính quyết định tương lai sẽ là T.

Nếu tình yêu của cô ấy đối với bạn trai không đủ sâu đậm, chưa phải là tình yêu, mới “tưởng như là tình yêu” mà nay lại đem lòng yêu bạn, thì cô ấy sẽ tự giải quyết, và ngả vào vòng tay bạn.

Nếu như cô ấy đến với cha con bạn chỉ thuần túy là vì tình nghĩa anh em, dì cháu, trong khi cô ấy đang yêu, đang có những chương trình riêng với người cô ấy yêu, thì bạn nên sáng suốt mà đem lòng biết ơn cô ấy và cả bạn trai của cô ấy nữa, đừng tìm cách làm sứt mẻ tình cảm của hai con người dễ thương và tốt bụng kia, khiến cho cô ấy phải khó xử, mà tình anh em cũng thành ra có những vướng mắc sau này.

Nếu chị nhà không qua đời, thì cảnh “… nhiều đêm nằm phòng bên cạnh, hình dung khuôn mặt T. với má lúm đồng tiền, vầng trán cao tinh nghịch, tiếng ru ngọt ngào,…”… có lẽ đã không lạc lõng vào tâm hồn bạn. Bởi vì thực tế là “má lúm” đó, “vầng trán ” đó, “tiếng ru ” đó không phải thuộc về tổ ấm của bạn, mà là của một tổ ấm khác, tổ ấm của T. và người yêu của cô ta, xin bạn hãy tỉnh lại.

Cầu chúc bạn gặp được bạn đời như ý mà không làm cho cặp uyên ương nào khác phải tan vỡ.

Bố thương con kiểu cổ điển

Bố em là người bảo thủ. Bố em rất ghét những người anh rể của em chỉ vì các anh ấy hay lấn át vợ. Bố em không muốn em cũng bị rơi vào hoàn cảnh vậy nên bố em tuyên bố rằng bố em chỉ chấp nhận bạn trai của em nếu trước đây em và bạn trai em quen từ tình bạn đi lên mà thôi. Và cũng chỉ có con đường đó là được bố em chấp nhận mà thôi.

Nhưng trước đây bố em không hề nói với em điều đó. Mà em lại quen bạn em không từ tình bạn đi lên, chúng em quen nhau trong một trường hợp rất dễ thương và tình cảm chúng em rất gắn bó.

Bố em mới chỉ gặp bạn em 1, 2 lần nhưng bố em đã tuyên bố rằng bố em rất ghét bạn em mặc dù bố em chẳng có lý do rằng tại sao hay bạn em không tốt ở điểm nào mà bố em không thích. Bố em nói rằng em thích là quyền của em nhưng không thích là quyền của bố em, nếu em muốn em cứ tiếp tục tiến tới nhưng bố em sẽ từ em. Bố em nói rằng thà bố em ngăn từ đầu chứ không thể nào để chuyện “con đặt đâu cha mẹ ngồi đó” xảy ra với bố em.

Nghe sao thật tàn nhẫn, bố em chẳng cần biết tình cảm của em ra sao cả trong khi bố em cho rằng em cũng chẳng coi suy nghĩ của bố em ra gì cả. Ở lần gặp thứ 2 với bạn em hồi trước Tết, bố em đã xúc phạm bạn trai em bằng lời lẽ không thể là của một vị trung tá quân đội đã về hưu.

Xin chị cho em vài lời khuyên. Em có nên dẫn bạn em tới nhà nữa không? Chúng em phải có cách cư xử sao cho hợp ý với bố em? Có phải thành kiến ban đầu là không thể vượt qua không vậy chị?

Em xin cám ơn chị rất nhiều

Bố em là người thương các con gái theo kiểu cổ điển, kiểu coi các con như những loại cây dây leo, từ bé đã được dậy dỗ theo kiểu lệ thuộc, chỉ biết bám vào cây cổ thụ là cha mình, kết quả là các chị của em khi đi lấy chồng cũng đã có thói quen tâm lý nương dựa như vậy, cho nên mới bị chồng lấn át. Bố tưởng là nếu chồng em sau này đã từng là bạn em thì em sẽ tránh được tình trạng bị lấn át như hoàn cảnh các chị của em là điều mơ ước hão huyền. Có câu “phải ăn với nhau một ký muối mới biết được lòng nhau”. Cùng với nhau ăn hết một ký muối có nghĩa là cùng ăn chung với nhau một thời gian dài lắm, liệu em có thể có được người bạn trai chơi với nhau lâu như vậy chưa, để hy vọng đã biết rõ tính tình của nhau, để tin rằng sau này sẽ không bị lấn át?

Vợ chồng sống chung với nhau, nhiều khi người ngoài không thấu suốt được. Họ có những thói quen, ước hẹn bất thành văn riêng, người ngoài nhìn, tưởng người này đang lấn át người kia, chắc là ngưòi bị lấn át khổ lắm, nhưng thực tế nhiều khi họ lại thấy vui vì “được chồng lấn át”. Cho nên mới có câu: “trái tim có những lý lẽ mà lý trí không thể hiểu nổi”. Vậy thì cứ “đèn nhà ai nhà nấy sáng” là tiện nhất.

Các chị đã đi lấy chồng, bố em nên mừng thấy gia đình con cái bền vững, không nên đi sâu vào chi tiết quá mà nẩy ra những thành kiến với các con rể, cũng có thể gây nên những bất đồng ý kiến, làm cho các chị khó xử.

Bố em có quyền thích hay không thích người bạn của em, điều đó rất đúng, Nhưng em cũng có quyền tán thành hoặc không tán thành cái quyền ấy của bố em, nếu nó có lý hay vô lý. Nếu vì những lý do chính đáng mà bố không đồng ý thì chị cũng đề nghị em nên xét lại. Nhưng nhìn toàn bộ vấn đề của em thì lý do của bố đưa ra là không chính đáng, em không cần phải vì cái lý do không chính đáng đó mà đành chịu tan vỡ mối tình của hai em.

Đọc câu ‘’Ở lần gặp thứ 2 với bạn em hồi trước Tết, bố em đã xúc phạm bạn trai em bằng lời lẽ không thể là của một vị trung tá quân đội đã về hưu.’’, chị thấy em tỏ ra ngạc nhiên, như thế có nghĩa là bố em khi xưa không có những hành động thô lỗ, mà nay thay đổi tính tình nên mới thế, làm chị nghĩ đến câu tục ngữ: “Khi cha cho con, cha con cùng cười, khi con cho cha, cha con cùng khóc”, nói lên rằng khi con còn nhỏ, cha âu yếm nhìn đứa con bé bỏng, chiều chuộng nó, cho nó cái này cái kia với niềm vui, từ đáy lòng đã có những mơ ước hoa mộng về tương lai của con. Khi cha già yếu bất lực rồi, con tặng quà cho cha, nhìn mái tóc bạc, gương mặt nhăn nheo, thấy trước những ngày tháng còn lại của cha, mà mủi lòng rưng rưng nước mắt, khiến cho cha cũng khóc theo.

Bố em xưa kia là một sĩ quan, đã từng là cấp chỉ huy, nay già rồi, tấm thân lưu lạc đất khách quê người, trở thành bất lực, cũng có nhiều hờn tủi lắm. Bởi vậy, em nên rất khéo léo tránh cho bố cái mặc cảm nay bố đã trở thành người vô dụng, không còn chút uy tín nào ngay đối với con ruột của mình, dù rằng đòi hỏi của bố là vô lý (nhưng dĩ nhiên là bố chủ quan, không biết là mình vô lý)

Các em còn đầy ắp ngày tháng của tương lai. Tạm thời, em đừng vội làm bố em buồn, nên tránh chuyện dẫn người yêu của em về nhà. Thời gian đứng về phía các em. Cuộc đời vô thường, có nghĩa là mọi sự đều luôn luôn thay đổi, chắc chắn là bố em sẽ thay đổi quan điểm và nếu tình yêu của hai em đủ bền chắc để kiên nhẫn chịu đựng thử thách, mối tình của hai em sẽ có kết quả tuyệt diệu.

Thân chúc hai em sẽ cùng nhau xây dựng tổ uyên ương

Nhà trai muốn đám cưới lớn


Năm nay em 24 tuổi, làm thư ký cho một hãng sản xuất dụng cụ y khoa. Người yêu của em là M., 28 tuổi. Chúng em yêu nhau đã trên 3 năm, trải qua biết bao nhiêu là sóng gió vì gia đình M. giầu lớn, quen biết nhiều, không muốn M. lấy em là người ít học, không xứng đáng với anh ấy (ảnh có bằng Master).

Cũng nhờ M. kiên trì yêu em nên mấy lần gia đình mai mối ảnh với những con cái của các bạn cha mẹ mà ảnh đều từ chối. Nay thì gia đình ảnh cực chẳng đã phải bằng lòng cho ảnh cưới em vì ảnh hăm nếu không thì ảnh sẽ xin đi làm overseas. Nội chuyện đám cưới cũng phiền lắm. Gia đình ảnh thì muốn làm lớn cho nở mặt, muốn đám cưới ở khách sạn Mỹ như cái mốt bây giờ. Họ nói rằng nhà họ quen biết rộng, toàn tai to mặt lớn, mời tới gần cả ngàn người, không có nhà hàng Tầu hay Việt Nam nào mà chứa cho nổi. Đồng thời cũng nói với chúng em là ăn ở đó thì mắc, mỗi người phải tốn cỡ trên 150 dollars, nhưng chuyện đó thì khỏi lo lỗ vốn, khách đến ăn sẽ mừng lại cho mình đủ để trả tiền nhà hàng, tiền mừng sẽ tùy theo cấp bậc của nhà hàng chớ không phải mời tới đâu họ cũng mừng đồng hạng mà lo. Về chuyện này bố mẹ em nói rằng như thế là họ không muốn thân nhân và bạn bè bên em tham dự rồi, vì phần lớn các bác bạn ba em đều là HO, hai vợ chồng mà đi thì phải tốn 300 dollars, tiền đâu ra!

Ngay cả chuyện sắp tới là đám hỏi cũng nhức đầu lắm. Bố mẹ em thì muốn đơn giản thôi, phận mình nghèo, chỉ xin một cặp đèn cầy, một cặp rượu, một mâm trái cây, một chục hộp bánh và trà để cúng ông bà là đủ. Nhưng bên nhà ảnh nói làm vậy mang tiếng là nhà họ kẹo, đòi mang một con heo quay, một mâm xôi gấc và các loại bánh và trà hảo hạng, đồng thời muốn gia đình em mời bên đàng trai ở lại dự tiệc bánh hỏi thịt quay cho đúng theo truyền thống…

Gia đình em ở apartment, chật chội lắm. M. thì rất thương em nhưng cũng sợ gia đình, không dám cãi nhiều, chỉ chống đối một cách tiêu cực thôi.

Em không biết phải làm sao để gia đình M. chịu làm đám cưới đơn giản hơn, thí dụ mời ăn tại nhà hàng Việt Nam mình, để cha mẹ em có thể mời bạn bè chung vui cho khỏi tủi thân, chị giúp em với.

Em Ng. H rất thương,

Đọc thư em, chị hoàn toàn cảm thông với nỗi phiền muộn của em. Quả là như em viết “hai vợ chồng mà đi ăn cưới em phải tốn 300 dollars, tiền đâu ra!”, chị biết có một số vị mỗi khi nhận được Thiệp Báo Hỉ là mặt mũi nhớn nhác, vội vã mở ra, chỉ đến lúc không thấy có “Thiệp Mời” đi nhà hàng mới mừng rỡ thở phào. Nếu có thiệp mời – mà lại mời đi Hotel này nọ – thì nét lo âu hiện lên mặt rất rõ ràng, bắt đầu “động não” để tìm lý do từ chối, thí dụ “hôm đó nhà có giỗ”, “đi out of town”, v . v… Chuyện hậu trường “vui buồn cưới hỏi” kể rằng có ông kia khi bước chân vào hotel để dự đám cưới, được bố chú rể ra đón, vừa cười vừa nhắc khéo:

“Chà, ở đây họ cứa cổ thiệt ta, chỉ riêng chỗ ngồi, chưa tính tiền ăn do nhà hàng Tầu mang lại, đã gần trăm rưởi mỗi người rồi”.

Báo hại ông khách lót tót mang tấm card mừng kèm theo có một trăm, bèn phải giả bộ quên đồ, chạy ra xe ký lại cái check thành ra hai trăm! Oan ôi ông Địa!

Dĩ nhiên là đồng thời cũng có những người rất thích đi ăn cưới, nhất là đám cưới lớn, vì nơi đó chính là môi trường lý tưởng để biểu diễn màn “trình diễn với một vẻ khiêm tốn”, có khán, thính giả chiêm ngưỡng những biểu tượng của sự hơn người như về nhan sắc, về trang sức, về những thành công lớn, những bằng cấp cao của con cái, về những tài sản lẫy lừng mà gia đình sở hữu, và cả về những nguồn gốc rất gồ ghề của những ông cố ông sơ, những tôn thất Đinh Lê Lý Trần, hoàng thân quốc thích nào đó xa tít mù khơi, v . v … Với những vị này thì năm ba trăm mừng cưới không thành vấn đề, trái lại, còn là dịp mua vui lớn, niềm hãnh diện tưng bừng còn tràn đầy hương vị cả trong giấc ngủ sau đó nữa, em à.

Trong lễ hỏi, bên nhà M. đòi “gia đình em mời ở lại dự tiệc bánh hỏi thịt quay cho đúng theo truyền thống…” là một điều tức cười. Có những cái gọi là “truyền thống” nhưng cũng đã thay đổi nhiều, mất nguyên bản của “truyền thống” rồi, thí dụ “truyền thống heo quay”. Truyền thống này bắt nguồn từ một tục lệ thời cổ, nhà trai khi đi đón dâu phải dắt theo những con vật sống như trâu, bò, để đổi lấy cô dâu, theo như hôn ước. Vì nhà gái đã mất một “nhân công”, nên những con trâu bò này sẽ thay cô ta mà làm lụng trả hiếu cho gia đình. Từ trâu bò là những con vật to kềnh, xã hội chuyển đổi dần thì tục lệ cũng chuyển đổi theo cho phù hợp với trào lưu văn hóa. Thay vì đưa con trâu con bò để làm ruộng cho gia đình cô dâu thì nay chỉ còn đưa qua con heo tượng trưng, kèm theo là tiền dẫn cưới để trong mâm quả trùm mảnh khăn hồng xinh xỉnh xình xinh thôi. Nhưng chẳng lẽ lại nghễu nghện dắt con heo đi nghênh ngang trên đường, cho nên nó được hân hạnh chui vào lò quay trước khi leo lên cái khay sơn đỏ chót, mồm ngậm một đóa hoa hồng như cái bình cắm hoa tội nghiệp nhất trên đời!

Vì có con heo quay nên mới có “truyền thống” bánh hỏi thịt quay. Nay cứ bỏ phắt luôn cái “truyền thống heo quay”, bắt nguồn từ “truyền thống” lạc hậu “đổi vật lấy người” là mọi sự sẽ đơn giản, ăm ắp tình cảm hơn nhiều.

Trong chuyện các em, có lẽ chỉ M. là có thể thuyết phục cha mẹ anh ta. Nếu M. quả đã có gan tính đi overseas, sau đó, cha mẹ anh ta đã nhượng bộ, thì cha mẹ M. cũng mềm lòng với con, không đến nỗi khắt khe quá với anh ta đâu. Có thể là em và M. nên nhờ vào đồng minh thời gian. Đồng minh này luôn luôn đứng về phía tuổi trẻ. Các em cứ thưa với các bậc cha mẹ là hãy từ từ, chờ vài năm nữa cũng được, để các ngài có thời giờ nghĩ lại. Các em chờ vài năm dễ dàng, nhưng cha mẹ mong con có vợ có chồng, ông bà mong có cháu bế thì sốt ruột lắm. Điều đó cũng nẩy sinh từ lòng thương yêu con cháu mà ra thôi. Cho nên mình đành phải hy vọng quý vị ấy bỏ cuộc xuyên qua nhược điểm tình cảm rất đáng kính này vậy. Có thể là thấy M. lì ra, không tính chuyện đám cưới nữa, cha mẹ anh ta sẽ chiều anh ta, đồng ý cho các em tổ chức hôn lễ đơn giản, có sự hòa đồng giữa hai gia đình hơn, ngay trong mùa cưới năm nay, biết đâu!

Hôn nhân là một trong những nghi lễ trọng đại nhất của cuộc đời, vì khởi đi từ đó, một gia đình mới được hình thành. Cho nên, hôn lễ nên được cử hành trong bầu không khí trang nhã, tràn ngập niềm vui chân thật, nồng ấm. Danh sách mời tham dự nên là những thân nhân, họ hàng bằng hữu gần gũi, thật lòng quý mến hai gia đình cô dâu chú rể, muốn đến để cùng chung vui, để thành thật chúc phúc cho cặp uyên ương chắp cánh bay những nhịp đầu của tình nghĩa vợ chồng. Không nên vì muốn phô trương mà biến những buổi tiệc cưới thành những cuộc triển lãm, thi đua nhau phát triển khả năng xa hoa, phung phí tiền móc ra từ túi gia đình có hỉ sự và túi thực khách tham dự. Được xếp vào hàng ngũ thân hữu gần gũi, thật lòng yêu quý này thì mỗi đám cưới có chừng 500 thực khách cũng là quý lắm rồi, có thể tổ chức tại những nhà hàng Việt Nam, vừa ấm áp tình tự dân tộc, vừa giúp đỡ cho nền thương mại của cộng đồng thăng tiến.

Thuần Nhã cũng tha thiết mong quý vị “mạnh vì nhiều gạo, bạo vì nhiều tiền” rủ lòng thương nhìn xuống đám dân nghèo như Thuần Nhã, đừng mời đi ăn cưới tại những nhà hàng lớn quá, khiến cho người tham dự phải cắn răng ký tấm check “Mừng Cô Dâu Chú Rể” có con số vừa viết vừa hoa cả mắt, ký xong rồi là ngân quỹ hổng một lỗ to đùng, chỉ có nước ăn mì gói nguyên tháng để bù vào chỗ thâm thủng.

Chúc hai em được mọi điều như ý.

Đừng quá “khác” khi xưa


Tôi năm nay gần 40 tuổi, lập gia đình được vài năm và có 2 cháu rất xinh xắn. Chồng tôi đi làm còn tôi ở nhà chăm sóc con còn rất bé đã được hai năm. Đời sống gia đình vừa đủ. Đi làm về chồng tôi giúp tôi việc nhà và chăm sóc con.

Vì 2 cháu còn quá bé, hai vợ chồng rất bận rộn và ít có thời gian cho nhau. Nói là ít chứ không phải là không có, nếu chồng tôi dành thì giờ ít ỏi này cho tôi. Tôi tôn trọng sở thích riêng của ảnh và hiểu rằng mỗi người cần có thời gian riêng cho công việc của mình, nhưng nếu thỉnh thoảng ảnh biết nghĩ tới tôi mà dành cho tôi chút thời giờ thì tôi không nghĩ đòi hỏi này là quá đáng. Tôi cố gắng thay đổi quan hệ vợ chồng và nhiều lần nói chuyện để hiểu nhau. Chồng tôi tỏ ra hiểu biết, xin lỗi và hứa thay đổi. Nhưng chỉ thấy nói mà chẳng thấy làm.

Tôi cũng không thể trách ảnh được. Một ngày 24 tiếng mà công chuyện và đi làm đòi hỏi và chiếm hết thì giờ. Ngủ ngày vài tiếng là quý lắm. Dù biết vậy nhưng tôi cũng vẫn thấy buồn. Gần 40 tuổi, không trẻ không già, nhưng cuộc sống sao thấy khô khan và nhàm chán quá.

Tôi hy vọng vài năm sau, khi 2 cháu lớn một chút, cuộc sống giữa 2 vợ chồng sẽ đỡ buồn chán. Nhưng đợi vài năm sao thấy quá xa xôi và liệu sau thời gian chờ đợi này sẽ có gì thay đổi ???

Tôi mong chị sẽ có vài lời giúp tôi sống sao để thấy mỗi ngày không chỉ có tã, sữa và tối đi ngủ thui thủi một mình, mà là một ngày đỡ đen tối và chán nản. Cám ơn chị.

HN. – Norwalk

Đọc thư bạn, Thuần Nhã lại nghĩ đến hình ảnh tiêu biểu của những gia đình Việt nam tại quê nhà cách nay chừng sáu, bảy chục năm. Đó là vào thời mà những loại ca dao như:

“Con gái là con người ta,

Nàng dâu mới thực mẹ cha MUA về ”

và

“Trai ƠN vua đứng mũi thuyền rồng,

Gái ƠN chồng tay bồng con thơ “,

… thường xuyên được nhắc tới. Bạn thấy không, thời đó, được bế con là đã phải “ơn ” chồng rồi đó! Người phụ nữ sau khi lấy chồng chỉ còn biết chúi mũi vào công việc hầu hạ nhà chồng, đầu tắt mặt tối, xốc xếch lấm lem, không biết đến “hạnh phúc lứa đôi” là cái gì đâu.

Nhắc lại chuyện xưa tích cũ cho giãn thần kinh một chút thôi, bạn ạ. Bây giờ Thuần Nhã xin cùng bạn tâm tình. Vì thư bạn viết kín đáo, nên Thuần Nhã xin tóm lược lại vài ý, như sau:

– Vợ chồng bạn mới kết hôn chừng 3 hoặc 4 năm và có hai cháu, hoặc là sinh đôi, hoặc là chỉ cách nhau một năm, cháu bé mới 2 tuổi.

Vì hai cháu quá nhỏ, nên bạn rất bận bịu, do đó, sau khi tan sở trở về, anh nhà cũng phụ giúp bạn một tay.

Sau khi được anh nhà phụ giúp trong việc săn sóc các cháu, ba mẹ con bạn ôm nhau đi ngủ, không có chuyện vợ chồng âu yếm mặn nồng gì, vì anh nhà cũng cần thời giờ cho những sở thích của anh (thí dụ say sưa với computer chẳng hạn), sau khi đã dành gần hết cả ngày cho sở làm và phụ bạn trong việc nhà.

Hẳn là sự xa cách của anh đã tới mức quá đáng cho nên bạn đã phải nhiều lần nói chuyện với anh, mong hai người sẽ hiểu nhau hơn. Anh nhà tỏ ra hiểu biết, nói lời xin lỗi, nhưng không biểu lộ bằng hành động thực tế là anh bù đắp, sưởi ấm cõi lòng bạn.

Bạn HN thân mến,

Bây giờ Thuần Nhã thử đứng vào vị trí anh nhà để nhìn vấn đề nhé.

Mãi đến tuổi trên dưới bốn mươi, hai bạn mới kết hôn. Như thế, hai bạn hẳn là cũng xây đắp nhiều kỳ vọng cho đời sống lứa đôi, muốn có những ngày sống tươi vui, tràn ngập hạnh phúc của thời gian trăng mật. Thế nhưng hai bạn đã sớm có ngay hai cháu với công việc nhà bận bù đầu, có thể là đã đưa tới tình trạng vì không có thời giờ, bạn cũng bỏ rơi luôn sự vén khéo, gọn gàng, chải chuốt của thời con gái. Thay vào đó, có thể bạn đã trở thành một bà mẹ xốc xếch, bận rộn lu bù, cằn nhằn về những việc linh tinh không hoàn tất, v. v …

Hằng ngày nhìn vào cái cảnh tượng như thế, chính anh nhà cũng thấy nản, mà không muốn nói ra. Sự kiện “Tôi cố gắng thay đổi quan hệ vợ chồng và nhiều lần nói chuyện để hiểu nhau. Chồng tôi tỏ ra hiểu biết, xin lỗi và hứa thay đổi. Nhưng chỉ thấy nói mà chẳng thấy làm.”… nói lên rằng có thể là anh ấy đã nản, không muốn cãi, chỉ ừ ào cho qua chuyện mà thôi.

Cái khổ cho phụ nữ chúng ta sống vào thời đại này là chúng ta không còn được quyền ngồi nhà cho chồng nuôi như khi xưa nữa, nhưng cũng nhờ vậy mà chúng ta thoát ra được khỏi cái cảnh ông chồng phát tiền chợ cho, mình chỉ biết lo cơm nước, con cái, còn ông ta thì tự do bồ bịch bên ngoài, thậm chí còn ngang nhiên lập phòng nhì, phòng ba,..v….v… Và đời sống tinh thần của người phụ nữ thời nay cũng được nâng cao, trong hôn nhân, người phụ nữ cũng có quyền đòi hỏi hạnh phúc như nam giới, chứ không còn là công cụ để chiều chồng và làm máy đẻ.

Thuần Nhã góp ý với bạn là, tạm thời trong thời gian các cháu còn nhỏ quá, bạn ở nhà săn sóc các cháu, nhưng cũng sửa soạn sẵn những phương tiện để có thể sớm gửi các cháu vào trường vườn trẻ, khi các cháu đủ tuổi, rồi kiếm việc để đi làm, bạn ạ. Hầu hết phụ nữ chúng ta trong thời buổi này đều phải đi làm, trước là nhờ có hai pay checks, sự chi tiêu cũng bớt phải tính toán quá, nó làm mụ người đi. Sau nữa là, nhờ có ra ngoài, đời sống tinh thần cũng bớt bó chặt trong bốn bức tường, bạn cũng có thêm những hiểu biết vòng quanh thế giới để chiều về quanh bàn ăn, hai người còn có thêm đề tài thảo luận với nhau, nhờ vậy mà cuộc sống tinh thần thêm phần linh động. Sự kiện bạn có đi làm nó cũng khiến cho chính bạn thấy thêm tự tin, bớt bị mặc cảm, tủi thân.

Trong khi chờ đợi chuyện sẽ đi làm, xin bạn quan tâm đến những câu chuyện với nhau, nên bớt nói về tiền bạc hoặc những đề tài nặng về vật chất, và xin bạn để ý cách ăn mặc, trang điểm, sao cho đừng quá khác khi xưa, lúc hai người còn đang trong thời kỳ hò hẹn.

Có một cặp vợ chồng, bạn của Thuần Nhã, bỏ nhau. Người chồng than với Thuần Nhã là anh ta không bỏ người anh ta yêu khi xưa, mà bỏ một người khác, vì vợ anh ta ngày nay đã khác hẳn người mà anh ta đã từng say mê, cả về tính tình lẫn hình thức bề ngoài.

Thuần Nhã không so sánh họ với trường hợp bạn, nhưng tục ngữ có câu: ” Lượm kinh nghiệm của người khác mà xài thì mình đỡ phải trả giá”,

… cũng hay, bạn nhỉ.

Thân chúc bạn sớm tìm lại những ngày hạnh phúc như khi trước

Có phải vì tránh “child support” chăng?


Hỏi:

Nhiều người bảo em yêu nhiều nên lận đận, em nghiệm ra hình như họ nói đúng. Hồi còn là sinh viên năm thứ ba, em có cảm tình với một bác sĩ hơn mình 10 tuổi. Sau 3 năm yêu đương, vì cảm thấy anh ấy giống như một người anh đáng tin cậy hơn là bạn trai, em đã nói lời chia tay. Tất nhiên, anh ấy không đồng ý và lúc nào cũng khuyên em phải biết nuôi dưỡng tình cảm bấy lâu nay.

Sau đó, em gặp và yêu Bình. Anh Bình rất tốt bụng, khéo tay, khôi hài, mỗi lần ở bên cạnh Bình, em cũng cảm thấy được một hạnh phúc thật sự. Lúc đó, gia đình em rất khó khăn, mẹ em đã mất, bố em vắng nhà thường xuyên, có khi cả tuần mới về nhà lo toan những việc lặt vặt trong nhà rồi lại đi tiếp. Trách nhiệm của một người chị cả không cho phép em được nghĩ đến hạnh phúc bản thân. Em đã khước từ lời đề nghị kết hôn của Bình.

Một năm sau, em gặp Định, chồng em bây giờ. Khi yêu, em đã thẳng thắn nói với anh rằng không còn trinh tiết nữa bởi em đã trao cho Bình. Định nói chuyện đó không quan trọng. Chúng em kết hôn, thời gian đầu vợ chồng sống rất hạnh phúc. Đến khi sinh con đầu lòng, tình cảm của Định đối với em bỗng lạnh nhạt, anh lại còn vụng trộm, lăng nhăng với những bạn gái thời còn đại học. Em vô cùng đau khổ và đã đề nghị với Định hai đứa nên ly dị. Định không đồng ý và nói rằng anh chọn em chứ không phải cô bạn.

Sau nhiều lần cải vã, giận hờn, lúc tan, lúc hợp, vợ chồng em lại sinh thêm một cháu nữa. Song dường như đứa con ấy cũng không thể cứu vãn hạnh phúc gia đình. Định vẫn ngoại tình, muốn đi thì đi, muốn về thì về, cư xử như một người thuê phòng không hơn không kém. Còn em cảm thấy mệt mỏi lắm rồi, không còn đủ khả năng, nghị lực để mong hàn gắn cái tình cảm dối trá, hời hợt này nữa. Chị nghĩ em có nên dứt khoát hẳn với Định hay không? Chị có nghĩ rằng Định không muốn ly dị với em âu cũng là vì muốn trốn cái trách nhiệm “child support” sau khi ly dị. Em nhiều lần cũng nghĩ về vấn đề này, nhưng em không biết em nghĩ có đúng hay không. Em thì hiện đang là software engineer cho một cơ quan của thành phố. Em nghĩ em cũng đủ khả năng để nuôi hai đứa con một mình em. Em xin cảm ơn chị.