Nhật ký thời sự hôm nay 19/5/2022
 

Các nước G7 dự định phân bổ 18,4 tỷ USD hỗ trợ tài chính cho #Ukraine - Reuters.

Trung Quốc và Triều Tiên được đưa vào chương trình nghị sự của Joe Biden cho chuyến đi đầu tiên đến châu Á, trong thời gian đó họ sẽ gặp Tổng thống Hàn Quốc và Thủ tướng Nhật Bản.


Đội bóng U23 VN và Thái Lan sẽ gặp nhau tại chung kết SEA GAMES 2022

"Sinh nhật Bác Hồ CSVN" Cả đời chả có cái gì là thật: ngày sinh giả, lý lịch giả, tên giả, tác phẩm thì "đạo" hoặc copy của người khác, đến cái xác nằm trưng bày cũng giả. Khổ. Đến bao giờ thì mới được trả lại cuộc đời thật, con người thật, vợ con cháu chắt thật mới được công khai, công tội thật mới được sáng tỏ? (Song Chi)

Chủ tịch Hà Nội và bộ trưởng Y Tế Việt Nam bị đề nghị 'vào lò' ông Trọng

Chiến tranh Nga-Ukraine, việc Fed tăng lãi suất, và chính sách phong tỏa nghiêm ngặt của Trung Quốc đã dẫn đến làn sóng thoái vốn ra nước ngoài, trong khi Bắc Kinh lặng lẽ ngừng cung cấp các dữ liệu giao dịch được cho là nhằm che tai mắt mọi người.

Nga ngày 18/5 tiết lộ đang sử dụng một thế hệ vũ khí laser mới, hùng hậu tại Ukraine để đốt máy bay không người lái, trong lúc triển khai một số vũ khí bí mật của Moscow đối phó với hàng loạt vũ khí phương Tây cung cấp cho nước láng giềng Xô Viết cũ.

Theo dữ liệu của Bộ Tài chính Nga công bố hôm thứ Ba, Matxcova đã chi gần 1 tỷ rúp, tương đương khoảng 15,5 triệu USD, mỗi giờ cho cuộc chiến chống lại Kyiv.

Theo Nghị viện châu Âu, các biện pháp trừng phạt đối với người Nga nên được mở rộng đối với Belarus

California, Mỹ ngày 16/05/2022: Uber ra mắt dịch vụ giao đồ ăn bằng robot và xe tự lái.

Kiev và Washington tự tin cho rằng « sức mạnh quân sự của Nga đang suy yếu » sau ba tháng giao tranh với Ukraina.

Việt Nam nhận tàu Gepard năm 2017 từ Nga, nhưng động cơ mua từ Ukraine.

Cựu Đại tá quân đội Nga: "Cả thế giới đang chống lại chúng ta"
Lê Phương (CNBC)
Thứ năm, ngày 19/05/2022
Mới đây, một cựu Đại tá quân đội Nga đã đưa ra những đánh giá của mình về chiến dịch quân sự đặc biệt của Moscow khiến nhiều người bất ngờ.
"Nói một cách thẳng thắn, tình hình sẽ trở nên tồi tệ hơn đối với Nga", Mikhail Khodaryonok, một cựu Đại tá quân đội Nga, nói trong chương trình trò chuyện "60 phút" trên truyền hình Rossiya-1.
Ông Khodaryonok cảnh báo Ukraine sẽ không bị Nga đánh bại, và Kiev có thể huy động vũ khí cho hàng triệu người nếu họ muốn.
Ông Khodaryonok, người từng phụ trách chuyên mục quốc phòng của tờ báo Gazeta.ru và tốt nghiệp một trong những học viện quân sự ưu tú của Nga, trước đó đã cảnh báo Moscow không nên xung đột với nước láng giềng Ukraine.
Chiến dịch của Nga ở Ukraine đã kéo dài gần 3 tháng và có khả năng biến thành một cuộc chiến lâu dài. Nga đã phải rút lui sau khi không tấn công được thủ đô Kiev và hiện đang tập trung lực lượng chiến đấu ở miền đông Ukraine, khu vực Donbass.
Ông Khodaryonok nhấn mạnh rằng ngay cả khi binh lính Ukraine không thiện chiến và chuyên nghiệp thì họ vẫn có động lực hơn Nga rất nhiều.
"Binh sĩ Ukraine mong muốn bảo vệ Tổ quốc và họ có ý định chiến đấu đến cùng", ông Khodaryonok nói.
'Thế giới đang chống lại chúng ta'
Trên bình diện toàn cầu, Nga bị tẩy chay rộng rãi và liên tục chịu các lệnh trừng phạt từ phương Tây.
"Chúng ta hoàn toàn cô đơn về mặt địa chính trị. Chúng ta không muốn thừa nhận điều đó nhưng thực tế là cả thế giới đang chống lại chúng ta... Chúng ta cần phải thoát khỏi tình trạng này", ông Khodaryonok tiếp tục trong chương trình trò chuyện, nhiều khách mời của trường quay tỏ ra sững sờ trước lời phê bình thẳng thắn của ông.
Trong khi Nga ngày càng bị cô lập, thì phương Tây tỏ ra đoàn kết hơn bao giờ hết. Các đồng minh của Ukraine tiếp tục cung cấp vũ khí cho Kiev trong khi NATO thắt chặt các biện pháp an ninh của mình. Thậm chí, chiến dịch của Nga còn củng cố mong muốn gia nhập liên minh của Phần Lan và Thụy Điển.
Ông Khodaryonok cho rằng Nga cần nhìn nhận thực tế tình hình ở Ukraine. Ông nói: "Điều chính yếu là chúng ta cần có sự hài hòa giữa hai mặt quân sự và chính trị. Có những giới hạn mà nếu chúng ta vượt qua thì sẽ phải chịu những hậu quả không thể lường trước được".
Ông Khodaryonok nói thêm: "Đừng đe dọa bắn tên lửa về hướng Phần Lan, điều đó nghe thật buồn cười!"
Đoạn video clip trả lời phỏng vấn của ông Khodarynok được chia sẻ chóng mặt trên mạng xã hội. Báo chí phương Tây tỏ ra hân hoan vì lời chỉ trích hiếm thấy từ ngay nội bộ nước Nga, được phát trên truyền hình nhà nước Nga.
Ở chiều ngược lại, có những ý kiến cho rằng ông Khodaryanok là người được chọn để giải thích cho người dân Nga việc chiến sự ở Ukraine kéo dài hơn dự tính ban đầu, cũng như để đem lại "liều thuốc đắng" cảnh báo người dân về thực tế khó khăn sắp tới khi Nga rút quân khỏi Ukraine.

Hôm nay, tôi tôn vinh nền văn hóa Ukraine phong phú và sôi động bằng cách mặc áo Vyshyvanka.

Vào mỗi thứ Năm của tuần thứ 3 của tháng 5, mọi người mặc loại vải truyền thống này như một biểu hiện của sự thống nhất và bản sắc dân tộc.

Trong những thời điểm khó khăn này, chúng tôi sát cánh với những người bạn Ukraine của chúng tôi.
<blockquote class="twitter-tweet"><p lang="en" dir="ltr">🇺🇦 Today I celebrate the vibrant and rich Ukrainian culture by wearing a Vyshyvanka. <br><br>Every 3rd Thursday of May, people wear this traditional cloth as a expression of unity and national identity.<br><br>In these difficult times, we stand with our Ukrainian friends. <a href="https://t.co/V9g063moek">pic.twit ter.com/V9g063moek</a></p>&mdash; Ursula von der Leyen (@vonderleyen) <a href="https://twitter.com/vonderleyen/status/1527317182623150080? ref_src=twsrc%5Etfw" >May 19, 2022</a></blockquote> <script async src="https://platform.twitter.com/widgets.js" charset="utf-8"></script>

Liên hoan phim Cannes 2022
<blockquote class="twitter-tweet"><p lang="en" dir="ltr">The second day of the 75th anniversary of the <a href="https://twitter.com/hashtag/Cannes2022?src=hash& amp;ref_src=twsrc%5E tfw">#Cannes2022</a> Film Festival saw a starry line-up of actors, influencers and fashionistas, dressed to the nines, on the red carpet <a href="https://t.co/zTUJX6iCUl">pic.twit ter.com/zTUJX6iCUl</a></p>&mdash; Reuters (@Reuters) <a href="https://twitter.com/Reuters/status/1527314385487548418? ref_src=twsrc%5Etfw" >May 19, 2022</a></blockquote> <script async src="https://platform.twitter.com/widgets.js" charset="utf-8"></script>

Pelosi hoan nghênh H.E. Niinistö, Tổng thống Phần Lan và H.E. Andersson, Thủ tướng Thụy Điển

<blockquote class="twitter-tweet"><p lang="en" dir="ltr">Join His Excellency <a href="https://twitter.com/niinisto?ref_src=tws rc%5Etfw">@Niinisto</a>, President of the Republic of Finland, Her Excellency Magdalena Andersson, the <a href="https://twitter.com/SwedishPM?ref_src=tw src%5Etfw">@SwedishP M</a> and me for a photo opportunity ahead of a trilateral bipartisan leadership meeting. <a href="https://t.co/XAvR0FV1Tr">https://t.co/XAvR0FV1Tr</a></p>&mdash; Nancy Pelosi (@SpeakerPelosi) <a href="https://twitter.com/SpeakerPelosi/status/1527314124023078914? ref_src=twsrc%5Etfw" >May 19, 2022</a></blockquote> <script async src="https://platform.twitter.com/widgets.js" charset="utf-8"></script>

Đây là những ước tính chỉ dấu về tổn thất chiến đấu của Nga tính đến ngày 19/5, theo Lực lượng vũ trang Ukraine.
<blockquote class="twitter-tweet"><p lang="en" dir="ltr">These are the indicative estimates of Russia’s combat losses as of May 19, according to the Armed Forces of Ukraine. <a href="https://t.co/zeR5d77hvT">pic.twit ter.com/zeR5d77hvT</a></p>&mdash; The Kyiv Independent (@KyivIndependent) <a href="https://twitter.com/KyivIndependent/status/1527200530832949249? ref_src=twsrc%5Etfw" >May 19, 2022</a></blockquote> <script async src="https://platform.twitter.com/widgets.js" charset="utf-8"></script>

Hài cốt của một phi công người Mỹ bị mất tích trong Chiến tranh thế giới thứ hai cuối cùng có thể đã trên đường về nhà sau khi tình cờ phát hiện ra hồ sơ trong các kho lưu trữ bị lũ lụt đe dọa ở Thái Lan.
<blockquote class="twitter-tweet"><p lang="en" dir="ltr">The remains of an American airman who went missing in action in World War II may finally be on their way home after a chance discovery of records in flood-threatened archives in Thailand. <a href="https://t.co/hhzbeEABj0">https://t.co/hhzbeEABj0</a> <a href="https://t.co/f3TPo73sZJ">pic.twit ter.com/f3TPo73sZJ</a></p>&mdash; The Associated Press (@AP) <a href="https://twitter.com/AP/status/1527312372389629952? ref_src=twsrc%5Etfw" >May 19, 2022</a></blockquote> <script async src="https://platform.twitter.com/widgets.js" charset="utf-8"></script>

Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden khởi hành chuyến công du 6 ngày tới Hàn Quốc và Nhật Bản nhằm mục đích thắt chặt quan hệ với các nhà lãnh đạo của hai nước này đồng thời gửi một thông điệp không thể nhầm lẫn tới Trung Quốc: Cuộc xâm lược đang loạng quạng của Nga vào Ukraine cảnh báo Bắc Kinh nên tạm ngưng khuấy động ở Thái Bình Dương, theo AP.

Ông Biden khởi hành chuyến công du vào ngày 19/5 và sẽ gặp tân Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol và Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida. Các cuộc họp của họ sẽ bàn về thương mại, gia tăng khả năng phục hồi trong chuỗi cung ứng toàn cầu, lo ngại gia tăng về chương trình hạt nhân của Triều Tiên và dịch bệnh COVID-19 bột phát ở quốc gia này.

Trong thời gian ở Nhật Bản, ông Biden cũng sẽ gặp gỡ các nhà lãnh đạo khác của liên minh chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương được gọi là Quad, hay bộ tứ bao gồm Hoa Kỳ, Australia, Ấn Độ và Nhật Bản.

Hoa Kỳ dưới thời ông Biden đã xây dựng một mặt trận thống nhất với các đồng minh dân chủ, kết hợp sức mạnh kinh tế của họ để khiến Nga phải trả giá cho cuộc xâm lược Ukraine. Liên minh đó bao gồm Hàn Quốc và Nhật Bản.

Nhưng ngay cả khi ông Biden được ông Yoon thiết đãi quốc yến và tổ chức các cuộc trò chuyện thân mật với ông Kishida, Tổng thống Mỹ biết rằng những mối quan hệ đó cần phải được đào sâu để chúng trở thành đối trọng với tham vọng của Trung Quốc.

“Chúng tôi nghĩ rằng chuyến đi này sẽ thể hiện toàn diện chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Tổng thống Biden và sau đó nó sẽ hiển thị bằng màu sắc sống động, Hoa Kỳ có thể cùng lúc dẫn đầu thế giới tự do trong phản ứng với cuộc chiến Nga xâm lược Ukraine, và điều đó đồng thời cho thấy sự lãnh đạo hiệu quả, có nguyên tắc của Mỹ và sự tham gia vào một khu vực sẽ định hình phần lớn tương lai của thế kỷ 21”, cố vấn an ninh quốc gia Nhà Trắng Jake Sullivan cho biết.

Sự quyết đoán về quân sự của Trung Quốc đã tăng lên trong suốt nhiệm kỳ tổng thống của ông Biden, với các hành động khiêu khích của Bắc Kinh thường xuyên khiến khu vực trở nên khó khăn hơn.

Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị hôm 18/5 chỉ trích những gì mà ông gọi là động thái tiêu cực của Washington và Tokyo chống lại Bắc Kinh trong cuộc điện đàm với Ngoại trưởng Nhật Bản Yoshimasa Hayashi.

“Điều gây chú ý và cảnh giác trên thực tế là, ngay cả trước khi nhà lãnh đạo Mỹ bắt đầu cuộc gặp, cái gọi là luận điệu chung chống Trung Quốc của Nhật Bản và Hoa Kỳ đã nổi lên”, ông Vương nói, theo Bộ Ngoại giao Trung Quốc.

Trong khi đó, Hàn Quốc có thể nghiêng về phía Mỹ dưới thời ông Yoon, người nhậm chức vào tuần trước. Tân Tổng thống của Hàn Quốc đã chỉ trích người tiền nhiệm của mình là “phụ thuộc” vào Trung Quốc bằng cách tìm cách cân bằng các mối quan hệ với Washington và Bắc Kinh. Để vô hiệu hóa các mối đe dọa hạt nhân của Triều Tiên, ông Yoon quyết tâm tìm kiếm một cam kết an ninh mạnh mẽ hơn của Hoa Kỳ.

Ông Sullivan xác nhận rằng ông Biden sẽ sử dụng chuyến đi để khởi động Khuôn khổ Kinh tế Ấn Độ - Thái Bình Dương được mong đợi từ lâu, một hiệp ước được đề xuất nhằm đặt ra các quy tắc cho thương mại và tiêu chuẩn kỹ thuật số, đảm bảo chuỗi cung ứng đáng tin cậy, bảo vệ người lao động, khử cacbon và các vấn đề về thuế và chống tham nhũng.

U23 Việt Nam đã giành quyền vào chung kết môn bóng đá nam SEA Games 31 sau chiến thắng 1-0 trước U23 Malaysia ở trận bán kết kéo dài 120 phút tại Việt Trì (Phú Thọ).

Nguyễn Tiến Linh đã trở thành người hùng khi ghi bàn thắng duy nhất từ đường kiến tạo hoàn hảo của Hùng Dũng, để mang chiến thắng về cho U23 Việt Nam.

Thẳng tiến vào chung kết, U23 Việt Nam sẽ chạm trán U23 Thái Lan để tranh tấm huy chương Vàng môn bóng đá nam SEA Games 31.

Ở trận bán kết trước đó, U23 Thái Lan cũng đã vượt qua U23 Indonesia với tỷ số 1-0 sau 120 phút trong trận cầu có đến 4 tấm thẻ đỏ.

Phần Lan và Thụy Điển "đáp ứng mọi yêu cầu của NATO và sau đó là một số", Pres. Biden nói.

Hai nước "sẽ tăng cường an ninh cho liên minh của chúng ta và làm sâu sắc hơn hợp tác an ninh của chúng ta trên diện rộng", ông nói thêm.
<blockquote class="twitter-tweet"><p lang="en" dir="ltr">Finland and Sweden &quot;meet every NATO requirement and then some,&quot; Pres. Biden says.<br><br>The two countries &quot;will enhance the security of our alliance and deepen our security cooperation across the board,&quot; he adds. <a href="https://t.co/WhNI2EXhy9">pic.twit ter.com/WhNI2EXhy9</a></p>&mdash; CBS News (@CBSNews) <a href="https://twitter.com/CBSNews/status/1527305680004075520? ref_src=twsrc%5Etfw" >May 19, 2022</a></blockquote> <script async src="https://platform.twitter.com/widgets.js" charset="utf-8"></script>

Xiaomi công bố kỷ lục sụt giảm doanh thu quý đầu tiên, sau khi các chính sách quản lý nghiêm ngặt của Covid ở Bắc Kinh làm tê liệt doanh số bán điện thoại thông minh.
<blockquote class="twitter-tweet"><p lang="en" dir="ltr">Xiaomi posts its first quarterly revenue decline on record, after Beijing’s strict Covid containment policies crippled smartphone sales <a href="https://t.co/Vaw69nEMXS">https://t.co/Vaw69nEMXS</a></p>&mdash; Bloomberg (@business) <a href="https://twitter.com/business/status/1527305339867402243? ref_src=twsrc%5Etfw" >May 19, 2022</a></blockquote> <script async src="https://platform.twitter.com/widgets.js" charset="utf-8"></script>

Cổ phiếu niêm yết tại Hong Kong (Trung Quốc) của Tencent đã giảm hơn 8% trong đầu phiên giao dịch trước khi thu hẹp mức giảm.
Cổ phiếu của các “gã khổng lồ” công nghệ Trung Quốc lao dốc vào sáng 19/5 sau một báo cáo lợi nhuận mờ nhạt của Tencent, làm dấy lên lo ngại về một mùa thu nhập ảm đạm của ngành này khi triển vọng kinh tế Trung Quốc xấu đi.
Theo đó, cổ phiếu niêm yết tại Hong Kong (Trung Quốc) của Tencent đã giảm hơn 8% trong đầu phiên giao dịch trước khi thu hẹp mức giảm. Diễn biến này xảy ra một ngày sau khi Tencent công bố mức tăng doanh thu chậm nhất kể từ khi lên sàn vào năm 2004.

Doanh thu của Tencent đạt 135,5 tỷ NDT (20,1 tỷ USD) trong ba tháng kết thúc vào tháng 3/2022, với mức tăng trưởng hàng năm gần như bằng 0 và cũng ghi nhận mức tăng doanh thu hàng quý thấp kỷ lục.
Cổ phiếu của “đại gia” công nghệ Alibaba cũng giảm hơn 6%, trong khi cổ phiếu của Baidu và Xiaomi đều trong vùng đỏ. Xiaomi dự kiến sẽ báo cáo kết quả quý đầu tiên vào cuối ngày 19/5, trong khi Alibaba và Baidu sẽ công bố vào tuần tới.
Tình trạng bán tháo diễn ra dù cho Trung Quốc có thể giảm bớt việc siết chặt quy định đối với lĩnh vực công nghệ, vốn đã kéo dài trong 18 tháng qua.
Đài truyền hình nhà nước CCTV hôm 18/5 đưa tin Thủ tướng Lý Khắc Cường bày tỏ sự ủng hộ đối với các công ty kỹ thuật số và việc họ niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán. Nhưng trong một cuộc họp báo với các phóng viên sau khi công bố kết quả kinh doanh, Chủ tịch Martin Lau của Tencent cảnh báo rằng những sự ủng hộ mới nhất đối với lĩnh vực công nghệ của Chính phủ Trung Quốc sẽ cần thời gian để “đơm hoa kết trái”.
Ông Rajiv Biswas, nhà kinh tế trưởng phụ trách khu vực châu Á - Thái Bình Dương tại bộ phận nghiên cứu thị trường toàn cầu của S&P Global, cho biết quá trình xây dựng niềm tin sẽ mất nhiều thời gian sau hai năm nhiều bất ổn.
Trong khi đó, Trung Quốc vẫn giữ nguyên tắc "thịnh vượng chung", cho thấy các công ty công nghệ sẽ tiếp tục bị giám sát ngay cả khi các động thái điều tiết của chính phủ bớt gay gắt hơn.
Bên cạnh đó, các công ty cũng phải đối mặt với những thách thức từ tình trạng yếu đi trong hoạt động kinh tế của Trung Quốc. Doanh số bán lẻ tại nước này đã sụt giảm trong tháng Tư, còn chuỗi cung ứng gặp rất nhiều khó khăn khi các thành phố lớn - bao gồm trung tâm thương mại chủ chốt Thượng Hải áp đặt các biện pháp nghiêm ngặt để kiểm soát dịch COVID-19.

Bộ Tư pháp Hoa Kỳ kiện ông trùm sòng bạc Steve Wynn, cáo buộc tỷ phú người Mỹ này hành động như một đặc vụ cho chính phủ Trung Quốc.
Đơn kiện dân sự ngày 17/5 của Bộ Tư pháp cáo buộc ông Wynn đã vận động hành lang nguyên Tổng thống Donald Trump vào năm 2017 theo yêu cầu của Bắc Kinh, "vì mong muốn bảo vệ lợi ích kinh doanh của mình ở Ma Cao," theo nguyên văn đơn kiện.
Ma Cao là nơi toạ lạc Wynn Resorts với khách sạn nghỉ mát và sòng bạc sang trọng.
Đơn kiện nói rằng cựu CEO của Wynn Resorts đã yêu cầu ông Trump hủy visa của một doanh nhân Trung Quốc giấu tên, người đã xin tị nạn chính trị tại Mỹ, sau khi rời Trung Quốc vào năm 2014 và bị buộc tội tham nhũng.
Bộ cũng muốn có phán quyết yêu cầu ông Wynn đăng ký làm một nhân viên đại diện của Trung Quốc theo Đạo luật Đăng ký Đại diện nước ngoài (FARA).
Bộ Tư pháp nói họ đã khuyên ông Wynn đăng ký theo luật FARA ít nhất ba lần, nhưng ông từ chối làm như vậy.
Bộ nói rằng ông Wynn đã hành động thay mặt ông Sun Lijun, một cựu thứ trưởng trong Bộ Công an Trung Quốc, và đã có nhiều cuộc thảo luận với các quan chức cấp cao của Nhà Trắng về việc tổ chức một cuộc gặp với ông Sun và các đại diện khác của Trung Quốc.
Các luật sư của ông Wynn bác các cáo buộc, nói rằng ông Wynn chưa bao giờ hoạt động với tư cách là đại diện của chính phủ Trung Quốc và không có nghĩa vụ đăng ký theo FARA.
Các luật sư lập luận thêm rằng họ không đồng ý với cách giải thích pháp lý của Bộ Tư pháp về FARA và mong muốn được chứng minh trước tòa.
<blockquote class="twitter-tweet"><p lang="en" dir="ltr">Breaking News: The Justice Department accused the former casino mogul Steve Wynn of lobbying Donald Trump on behalf of the Chinese government and sought to force Wynn to register as a foreign agent. <a href="https://t.co/eps2U5ocHN">https://t.co/eps2U5ocHN</a></p>&mdash; The New York Times (@nytimes) <a href="https://twitter.com/nytimes/status/1526700882959663106? ref_src=twsrc%5Etfw" >May 17, 2022</a></blockquote> <script async src="https://platform.twitter.com/widgets.js" charset="utf-8"></script>

Ngô Nhân Dụng
Payton Gendron chỉ tìm giết người da đen, nhưng các nhóm kỳ thị chủng tộc, đề cao “Da trắng Thượng đẳng” cũng không coi bất cứ người da màu nào là đáng sống ngang hàng với họ.
Một thanh niên 18 tuổi bắn chết 10 người tại một siêu thị trong khu vực người da đen ở Buffalo, New York. Trong cùng một cuối tuần giữa tháng Năm, hai người bị giết và ba người bị thương tại một chợ trời ở Harris County, Texas. Tại Orange County, California, 5 người bị thương và một người chết trong một nhà thờ. Tại một sân chơi bóng rổ ở Milwaukee, 21 người bị thương trong một cuộc đấu súng.
Payton Gendron, người bị bắt giữ sau vụ thảm sát ở thành phố Buffalo còn để lại những ghi chú trên mạng dài hơn 600 trang cho thấy anh ta đã chú ý đến ba địa điểm để chọn với mục đích “bắn hết bọn da đen” (shoot all blacks). Gendron vẽ đường đi tới từng địa điểm, tính toán thời gian cần thiết cho công tác bắn giết hơn ba chục người.
Buffalo là một thành phố phân cách chủng tộc, đứng hàng thứ bảy ở Mỹ, theo tài liệu của cơ quan nghiên cứu Brookings Institution. Người da trắng phần lớn ở phía Tây, phía thác Niagara, với những công viên xanh, các con đường lớn phẳng phiu, trồng cây. Người da đen phần lớn ở phía Đông, mặt đường gồ ghề, ít trồng cây, nhiều lô đất để trống và các cửa tiệm đóng kín bằng ván gỗ. Theo một nghiên cứu của Đại học University of Buffalo thì lợi tức gia đình bậc trung (median household income) năm 2019 của người da đen ở Buffalo là $28,320 đô la, của người da trắng là $49,156. Tỷ số người da đen được xếp hạng “nghèo” lên tới 31 phần trăm, người da trắng là 9 phần trăm.
Tháng 11 năm ngoái Gendron đã đăng trên mạng Discord bản tuyên bố của Brenton Tarrant, người tấn công hai nhà thờ Hồi Giáo ở New Zealand vào năm 2019. Anh ta báo trước “một biến cố kiểu Brenton Tarrant sắp xảy ra” trên mạng “4chan” là nơi trao đổi ý kiến được những người da trắng cực đoan sử dụng. Ngày 5 tháng 12, Gendron ghi trong nhật ký rằng đã đến lúc “hành động” đối với các chủng tộc hạ đẳng (inferior races). Anh ta viết: “Tôi sẽ đánh “bọn thay thế” (replacers) và sẽ quay phim cuộc tấn công này.”
Gendron đã quyết định phải giết những người gọi là “replacers, bọn thay thế.” Từ này xuất phát từ thuyết “Cuộc Thay thế Vĩ đại, The Great Replacement” được truyền bá trong đám kỳ thị chủng tộc khắp thế giới. Trong một tài liệu khác dài 180 trang được viết hai ngày trước khi đi bắn giết, Gendron đã nhắc tới lý thuyết này, nói rằng những người “không trắng” đang được đưa vào nước Mỹ để thay thế các người Mỹ da trắng. Cuối cùng anh ta chọn siêu thị “Tops,” ở cách nhà hơn 200 dặm.
Ngày 8 tháng Ba, Gendron đến quan sát siêu thị Tops, nhận xét và ghi lại, coi có bao nhiêu người bảo vệ, họ mang súng gì. Anh ta đếm được 53 người da đen, 6 người da trắng, hai nhân viên an ninh da đen mang súng Glock. Anh ta còn tự hỏi tại sao nhân viên Điều tra Liên bang (FBI) không theo dõi hay ngăn cản mình; ngày 28 tháng Tư còn đoán rằng “chắc họ cũng muốn chuyện này (bắn người da đen) xảy ra.”
“Cuộc Thay thế Vĩ đại, The Great Replacement” là một lý thuyết bắt nguồn từ cuốn sách “Làn sóng Người Da Màu đang lên chống Người Da Trắng Thượng Đẳng” (The Rising Tide of Colour against White World-Supremacy” của Lothrop Stoddard, một người công khai tỏ lòng ngưỡng mộ Adolf Hitler. Stoddard nói rằng tất cả các tiến bộ của loài người là do công của giống người “da trắng phương Bắc” ở Âu châu; và các chủng tộc “da màu” thấp kém đang sinh đẻ thật nhiều để thay thế họ.
Theo tuần báo Economist, lý thuyết “The Great Replacement” mô tả một “âm mưu của người Do Thái” tìm cách đưa các giống da màu vào các nước da trắng khắp thế giới để thay thế họ; vì dân da không trắng thấp kém nên “ngoan ngoãn dễ bảo” hơn. Ở Pháp, ứng cử viên tổng thống hụt Eric Zemmour nói rằng “nền văn minh Hồi Giáo đang thay thế những người theo truyền thống Thiên Chúa Giáo và Hy-La (Christian, Greco-Roman civilisation). Năm 2011 Renaud Camus đã xuất bản cuốn sách tố cáo dân Hồi Giáo đang xâm nhập nước Pháp để “thay thế” người da trắng. Ở Mỹ, nhà bình luận nổi tiếng Tucker Carlson trên Fox News cũng tố cáo chính quyền hiện tại đang muốn “thay thế người Mỹ” bằng “các cử tri di dân dễ bảo hơn” từ các nước nghèo (more obedient voters from the third world).
Những lý thuyết như “Cuộc Thay thế Vĩ đại” chỉ ảnh hưởng đến một thiểu số, một đám người quá khích rất nhỏ trong xã hội Âu Mỹ. Chỉ có một điểm đặc biệt ở nước Mỹ, là bọn người quá khích này có quyền mua súng. Mua súng cũ dễ dàng như đi mua xe. Theo thống kê của CDC trong chính phủ Mỹ, số người chết vì súng trong năm 2020 đã lên con số cao nhất chưa từng thấy. Số người tự tử bằng súng cũng tăng 35 phần trăm. Anh Gendron đã thăm 6 tiệm bán súng 15 lần từ tháng 12 đến giữa tháng Giêng 2022, mua một khẩu súng tự động Mossberg 500. Năm 16 tuổi Gendron đã được ông bố tặng một khẩu súng săn làm quà Giáng Sinh.
Payton Gendron chỉ tìm giết người da đen, nhưng các nhóm kỳ thị chủng tộc, đề cao “Da trắng Thượng đẳng” cũng không coi bất cứ người da màu nào là đáng sống ngang hàng với họ.
Ngày 11 tháng Năm vừa rồi, một người đàn ông 36 tuổi bước vào tiệm hớt tóc trong khu Koreatown ở Dallas, Texas, bắn bị thương ba phụ nữ gốc Hàn Quốc. Cảnh sát Dallas thấy nghi can dùng một chiếc xe màu đỏ đã xuất hiện tại hai vụ bắn khác nhắm vào các cơ sở thương mại của người gốc Á châu. Chúng ta nhớ lại một vụ tương tự ở Atlanta năm ngoái, sáu trong tám nạn nhân là các phụ nữ gốc Hoa. Một chủ tiệm người Việt ở Texas cũng từng bị bọn kỳ thị chủng tộc viết lời đe dọa, ra lệnh “cút về nước.”
Từ khi có bệnh dịch Covid, theo FBI, số các tội ác nhắm vào người Á châu đã tăng lên. Từ tháng Ba năm 2020 đến tháng 12 năm 2021 đã xảy ra 11,000 vụ, theo nhóm “Stop AAPI Hate.” Đa số nạn nhân là phụ nữ.
Mỗi lần diễn ra một tội ác mang tính chất kỳ thị chủng tộc như ở Buffalo, chúng ta lại nhớ rằng tất cả mọi người đều phải góp sức bảo vệ công lý, tranh đấu cho một xã hội hòa hợp và bình đẳng.

Trong vụ xả súng kinh hoàng ở Quận Cam, tiểu bang Nam California mới đây, có thông tin cáo buộc liên quan đến Ban Công tác Mặt trận Thống nhất ĐCSTQ.
Theo các nguồn tin, thành viên Chu Văn Vĩ (Zhou Wenwei) của “Hội Xúc tiến Trung Quốc hòa bình thống nhất” thuộc kiểm soát của Ban Công tác Mặt trận Thống nhất ĐCSTQ đã đột nhập vào một nhà thờ và bắn vào nhóm người Đài Loan, khiến 1 người tử vong và 5 người bị thương đều là người Đài Loan. Hung thủ xả súng Chu Văn Vĩ 68 tuổi là công dân Mỹ gốc Hoa sinh ra ở Đài Loan đã bị buộc tội cố ý giết người. Một cuộc điều tra sơ bộ của cảnh sát địa phương chỉ ra rằng Chu Văn Vĩ nuôi dưỡng lòng căm thù đối với người Đài Loan và phản đối Đài Loan độc lập, vì vậy cho rằng vụ việc “có tính thù hận và động cơ chính trị”. Vụ việc gây chấn động cả hai bên eo biển này được nhà bình luận Đào Kiệt (Chip Tsao), cũng là một nhà văn Hồng Kông nổi tiếng, cảnh báo tính chất vụ việc không đơn giản, thậm chí ông còn mô tả thủ phạm là phát súng yêu nước đầu tiên ở California để CQTQ “thống nhất Đài Loan bằng vũ lực”.
Thân phận đặc biệt của thủ phạm Chu Văn Vĩ thành tâm điểm chú ý của giới quan sát. Theo thông tin, Chu Văn Vĩ sống ở Las Vegas và là người của Hội Xúc tiến – một tổ chức mặt trận thống nhất của ĐCSTQ ở địa phương này tại Mỹ.
Kể từ tháng 10/2020, Bộ Ngoại giao Mỹ đã liệt kê “Hội Xúc tiến” của người Hoa tại Mỹ là ‘phái bộ nước ngoài’, cho hay rằng tổ chức này được kiểm soát bởi Ban Công tác Mặt trận Thống nhất của ĐCSTQ và là một tổ chức bình phong tiền tuyến để tuyên truyền chính trị và gây ảnh hưởng giúp ĐCSTQ. Hiệp hội các vấn đề Đài Loan (FAPA) tại Mỹ đã đưa ra một tuyên bố sau vụ xả súng, kêu gọi Chính phủ Mỹ chỉ định “Hội Xúc tiến” của nghi phạm là “tổ chức khủng bố ở Mỹ”.
Vụ nổ súng tại nhà thờ ở California gây rúng động cộng đồng người Hoa này đã làm dấy lên những diễn giải từ các bên, và chỉ ra rằng sự việc không hề đơn giản. Học giả Simon Shen của Hồng Kông có nhận định đây là vấn đề chính trị rất đáng sợ, đủ để ảnh hưởng đến trật tự quốc tế liên quan đến người gốc Hoa. Tương tự, nhà văn và nhà bình luận thời sự Đào Kiệt nổi tiếng cũng cho rằng vụ xả súng này là không hề đơn giản.
Nhà văn Đào Kiệt đã viết trên Facebook rằng kẻ khủng bố Chu Văn Vĩ, người có chức vụ quan trọng trong “Hội Xúc tiến” của người Hoa tại Mỹ, thường có những cuộc tụ tập ăn uống “yêu nước” ở khu phố Tàu (Chinatown). Trong quá trình hoạt động này, ông ta đã nắm được thông tin tình báo đáng kể về nhà thờ bị tấn công và tin rằng địa điểm này là nơi gặp gỡ của những người theo đạo Thiên chúa Đài Loan thuộc Đảng Dân chủ Tiến bộ của Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn hiện nay.
Ông Đào Kiệt nhận định Chu Văn Vĩ “đã bắn phát súng yêu nước đầu tiên ở California cho việc ‘thống nhất Đài Loan’ bằng vũ lực, điều này có tác dụng răn đe đáng kể đối với Chính phủ Mỹ, riêng chuyện sẵn sàng chi cả triệu nhân dân tệ tiền bảo lãnh tại ngoại cũng cho thấy sức mạnh tài chính đằng sau hậu trường”. Ông kêu gọi Tổ chức Hoa kiều Yêu nước Bắc Mỹ hỗ trợ FBI tiếp tục điều tra vụ việc; ông khuyên những Hoa kiều từng tham gia “bữa ăn yêu nước” với Chu nên sớm chấm dứt và xóa những bức ảnh chụp chung nếu muốn giữ được thẻ xanh và tránh bị FBI truy ra.
Nhà văn nổi tiếng Hồng Kông này cũng nói rằng vụ án khiến ngôn ngữ tại phương Tây càng phân rõ từ “người Đài Loan” (Taiwanese) và “người Trung Quốc” (Chinese). Đặc biệt, những người nhập cư Đài Loan đi lễ nhà thờ hòa nhập vào văn hóa Thiên chúa giáo chính thống khiến từ “Đài Loan” càng tăng thêm thiện cảm của người dân ở Mỹ. “Kẻ sát nhân này là kẻ vô tâm và không hiểu biết gì, bởi vì người ta nói rằng ‘người Trung Quốc không đánh người Trung Quốc’, trong khi kẻ sát nhân cảm thấy rằng người Đài Loan không phải người Hoa nên mới tàn sát. Trong khi cách hành động giết người như vậy càng khiến xu thế ‘Đài Loan độc lập’ trở nên mạnh mẽ hơn, khiến ý nghĩa của thân phận là ‘người Đài Loan’ càng được nêu cao trong ngôn ngữ truyền thông chính thống.”
The Saigon Post

Cựu tổng thống George W. Bush đã vô tình nhầm lẫn khi mô tả cuộc xâm lăng Iraq là “tàn bạo” và “phi lý” trước khi tự đính chính rằng ông đang muốn ám chỉ về cuộc xâm lăng Ukraine của Nga. Ông Bush đưa ra những bình luận trên trong một bài phát biểu tại sự kiện ở Dallas vào hôm thứ Tư (18 tháng 5), khi ông đang chỉ trích hệ thống chính trị của Nga.
Ông Bush nói rằng cuộc chiến hiện giờ là hệ quả của sự thiếu đánh giá và cân bằng của nền chính trị Nga, khi quyết định xâm lăng chỉ do 1 người quyết định và ra lệnh, tạo ra một cuộc chiến hoàn toàn phi lý và tàn bạo. Ban đầu ông nói là tấn công vào Iraq, nhưng sau đó nhanh chóng lắc đầu và tự sửa lại rằng “Ý tôi là vào Ukraine.” Vị cựu tổng thống cũng nói đùa rằng do vấn đề tuổi già nên ông nhầm lẫn, khiến cho khán giả bật cười thích thú.
<blockquote class="twitter-tweet"><p lang="en" dir="ltr">Speaking in Dallas this afternoon, former President George. W Bush made a significant verbal slip-up while discussing the war in Ukraine. <br><br>He tried referencing what he described as the “wholly unjustified and brutal invasion” — but said Iraq, instead of Ukraine. <a href="https://t.co/tw0VNJzKmE">pic.twit ter.com/tw0VNJzKmE</a></p>&mdash; Michael Williams (@michaeldamianw) <a href="https://twitter.com/michaeldamianw/status/1527078137582047236? ref_src=twsrc%5Etfw" >May 19, 2022</a></blockquote> <script async src="https://platform.twitter.com/widgets.js" charset="utf-8"></script>

Hàn Lam
(VNTB) - Ngày 18-05-2022, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố tỷ giá trung tâm của đồng Việt Nam với USD ở mức: 23.140 đồng, giảm 20 đồng so với phiên ngày hôm qua.
Tỷ giá USD tham khảo tại Sở giao dịch Ngân hàng Nhà nước mua vào - bán ra: 22.550 đồng - 23.050 đồng.
Việc giảm mạnh giá mua ngoại tệ cho thấy tiền đồng Việt Nam đang lên giá so với USD. Khi đó, Ngân hàng Nhà nước mua vào với giá rẻ, tăng dự trữ ngoại hối. Tuy nhiên, điều này khả năng sẽ tạo bất lợi cho xuất khẩu của Việt Nam. Và dĩ nhiên là ở chiều ngược lại, điểm tích cực khi đồng Việt Nam lên giá là sẽ tạo thuận lợi cho hàng nhập khẩu, cũng như giảm bớt rủi ro cho các nhà đầu tư nước ngoài khi quyết định rót vốn vào Việt Nam.
Một điểm được chú ý nữa là, nếu như thời gian qua từng có việc Ngân hàng Nhà nước áp dụng mua ngoại tệ theo phương thức kỳ hạn, với kỳ hạn 6 tháng, lượng Việt Nam đồng cung ứng mua ngoại tệ sẽ rải dần ra thị trường, thì nay áp dụng với phương thức mua giao ngay, lượng tiền Việt Nam đồng cung ứng sẽ trực tiếp chảy ra thị trường.
Rất có thể, động thái này phản ánh kết quả mối quan hệ giữa Việt Nam và Mỹ trong việc gỡ mác “thao túng tiền tệ” cách đây ít lâu.
Về mặt kinh tế, theo đánh giá của các chuyên gia, tiền đồng lên giá so với USD giúp Ngân hàng Nhà nước tăng mua dự trữ ngoại hối với giá rẻ. Ngược lại, điều này sẽ khiến khả năng cạnh tranh của hàng xuất khẩu của Việt Nam bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, đồng nội tệ của các nước có cạnh tranh hàng xuất khẩu với Việt Nam, điển hình như Trung Quốc, đều đã lên giá mạnh so với USD.
Cùng với chuyện tiền đồng Việt Nam lên giá còn là việc lãi suất huy động tại nhiều ngân hàng đã nhích lên từ 0,1 - 0,3%/năm từ đầu tháng 5 này.
Sacombank đã công bố biểu lãi suất huy động mới, theo đó lãi suất huy động kỳ hạn 3 tháng tăng lên 3,7%/năm, 6 tháng tăng lên 4,7%/năm. Ở kỳ hạn huy động 12 tháng, lãi suất tăng lên 5,8%/năm, và mức lãi suất huy động cao nhất là 6,3%/năm ở kỳ hạn 36 tháng.
Theo biểu lãi suất áp dụng từ ngày 9-5 tại Ngân hàng Nam Á, mức lãi suất huy động tiền gửi tại quầy kỳ hạn 3 tháng ở mức 3,95%/năm, kỳ hạn 6 và 9 tháng lần lượt ở mức 5,60%/năm và 5,9%/năm. Ở kỳ hạn 12 tháng lãi suất là 6,4%/năm và cao nhất là 6,7%/năm ở kỳ hạn từ 18 đến 23 tháng.
Các kỳ hạn trên 24 tháng tại Ngân hàng Nam Á lãi suất lại giảm dần, và chỉ còn 5,9%/năm ở kỳ hạn 36 tháng. Ở biểu lãi suất huy động tiền gửi trực tuyến tại ngân hàng này, dù chưa điều chỉnh nhưng lãi suất cao nhất lên đến 7,4%/năm ở các kỳ hạn từ 16 đến 36 tháng.
SHB cũng tăng mạnh lãi suất huy động thêm khoảng 0,2-0,4%/năm. Với kỳ hạn 36 tháng khi gửi tại quầy, lãi suất tăng 0,4%/năm lên 6,5-6,6%/năm. Tại kỳ hạn 12 tháng, lãi suất huy động của SHB tăng từ 5,7-5,8%/năm lên 6,1-6,2%/năm.
Đối với hình thức gửi online, lãi suất cũng tăng khá mạnh.
Trước đó, Eximbank đã tăng lãi suất tiền gửi online lên cao nhất 6,5%/năm, tăng khoảng 0,2%/năm so với trước, áp dụng cho khách hàng gửi từ 15 tháng trở lên.
Ngân hàng Bản Việt (VietCapitalBank) cũng vừa tăng lãi suất huy động lên mức cao nhất là 7%/năm ở kỳ hạn 24 tháng theo hình thức trực tuyến. Nếu gửi tại quầy, mức lãi suất ở kỳ hạn 24 tháng chỉ 6,8%/năm.
Giữa tháng 4, VPBank từng tăng lãi suất huy động thêm từ 0,3-0,6%/năm. ABBank cũng tăng lãi thêm 0,4-0,5%/năm cho các kỳ 6, 9 và 12 tháng.
Diễn biến trên thị trường vốn cho thấy đúng là với các doanh nghiệp đang rất lo ngại về xu hướng lãi suất tăng. Bởi trong khi đang gặp khó khăn về dòng tiền, giờ họ lại phải gánh thêm chi phí. Hầu hết doanh nghiệp vừa phục hồi sau đại dịch vẫn còn rất yếu, nếu chi phí tăng cao sẽ dẫn đến thu hẹp hoạt động, không dám nghĩ đến mở rộng đầu tư, tăng sản xuất.
Trong khi đó, gói hỗ trợ 2% vốn vay được Chính phủ ban hành từ đầu năm 2022 đến nay vẫn chưa đi vào thực tế. Doanh nghiệp đang khát vốn rẻ tìm không ra, vẫn phải chờ đợi. Lãi suất ngân hàng lại rục rịch tăng. Đợi tới khi lãi suất tăng cao, mới đi vào thực hiện thì có khi hiệu quả không còn...
Dường như việc kỳ vọng về sự hồi phục kinh tế sau dịch Covid sắp bị giáng một đòn mạnh từ chuyện lãi suất, và với việc làm hàng xuất khẩu qua chuyện đồng Việt Nam lên giá.

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg ngày 19/5 tuyên bố ông “tin rằng chúng tôi sẽ đi đến quyết định nhanh chóng để chào đón cả Thụy Điển và Phần Lan gia nhập đại gia đình NATO” bất chấp việc Thổ Nhĩ Kỳ phản đối việc hai nước Bắc Âu gia nhập liên minh quân sự 30 thành viên.
Ông Stoltenberg không giải thích thêm về nội dung phản đối của Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng ông nói rằng NATO giữ liên lạc chặt chẽ với Thụy Điển, Phần Lan và Thổ Nhĩ Kỳ.
“Chúng tôi đang giải quyết những lo ngại mà Thổ Nhĩ Kỳ đã bày tỏ. Bởi khi một đồng minh quan trọng (như) Thổ Nhĩ Kỳ nêu lên những lo ngại về an ninh, nêu lên các vấn đề, thì tất nhiên cách giải quyết duy nhất là ngồi lại và tìm ra điểm chung,” ông nói với các phóng viên.
Phần Lan và Thụy Điển đã chính thức nạp đơn gia nhập tổ chức an ninh lớn nhất thế giới vào ngày 18/5.
Cuộc họp đầu tiên của các đại sứ NATO để thảo luận về đơn của hai nước này không đạt được đồng thuận về việc có nên tiến tới hay không.

Nhà đầu tư tiếp tục bán tháo cổ phiếu vì lo ngại việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) mạnh tay nâng lãi suất để chống lạm phát sẽ đẩy nền kinh tế rơi vào suy thoái...
Thị trường chứng khoán Mỹ tiếp tục giảm điểm trong phiên giao dịch ngày thứ Năm (19/5), tiến gần hơn nữa đến trạng thái thị trường đầu cơ giá xuống (bear market). Nhà đầu tư tiếp tục bán tháo cổ phiếu vì lo ngại việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) mạnh tay nâng lãi suất để chống lạm phát sẽ đẩy nền kinh tế rơi vào suy thoái.

Giá dầu thô giằng co trong biên độ rộng trước khi chốt phiên trong trạng thái tăng. Giá Bitcoin cũng đi lên, lấy lại mốc chủ chốt 30.000 USD.

Lúc đóng cửa, S&P 500 giảm 0,58%, còn 3.900,79 điểm. Trước đó, chỉ số này đã giảm 4% trong phiên ngày thứ Tư. Đến hiện tại, S&P 500 đã giảm khoảng 19% so với mức kỷ lục thiết lập hồi tháng 1. Một tài sản giảm 20% từ đỉnh là đáp ứng định nghĩa thị trường đầu cơ giá xuống.

Chỉ số Dow Jones giảm 236,94 điểm, tương đương giảm 0,75%, còn 31.253,13 điểm. Phiên ngày thứ Tư, chỉ số này có phiên giảm mạnh nhất kể từ năm 2020 với mức giảm 1.164 điểm.

Chỉ số Nasdaq giảm 0,26%, còn 11.388,5 điểm. Hôm thứ Tư, chỉ số này giảm 4,7%.

“Điều quan trọng nhất mà nhà đầu tư rút ra là họ cần phải tiếp tục đương đầu với biến động mạnh của thị trường. Chúng tôi tin rằng biến động mạnh sẽ tiếp diễn trong quý 2, và thậm chí là cả thời gian còn lại của năm nay”, CEO Greg Bassuk của AXS Investments phát biểu.

Cả S&P 500 và Nasdaq đều đã giảm hơn 3% trong tuần này, trong khi Dow Jones mất 2,9%. Một nguyên nhân quan trọng dẫn tới bán tháo cổ phiếu ở Phố Wall trong tuần này là báo cáo kết quả kinh doanh quý 1 của hai hãng bán lẻ lớn Target và Walmart cho thấy chi phí nhiên liệu gia tăng và nhu cầu yếu đi của người tiêu dùng đã ảnh hưởng bất lợi đến lợi nhuận của công ty trong bối cảnh lạm phát ở Mỹ cao nhất nhiều thập kỷ. Sau khi giảm 24% trong phiên ngày thứ Tư, cổ phiếu Target giảm thêm 5,1% trong phiên ngày thứ Năm.

“Bán tháo mạnh mẽ ở những công ty này, cũng như các công ty hàng tiêu dùng khác trong quý này, phản ánh rằng sức ép lạm phát cuối cùng đã có ảnh hưởng đến lợi nhuận doanh nghiệp”, trưởng bộ phận chiến lược chứng khoán Mỹ của Barclays, ông Maneesh S. Deshpande, nhận định trong một báo cáo. “Đến hiện tại, cho dù lạm phát cao, biên lợi nhuận và triển vọng lợi nhuận của các công ty trong S&P 500 vẫn khá vững vàng. Nhưng điều này có vẻ sẽ không thể duy trì”.

Hãng phần mềm Cisco trở thành công ty mới nhất chứng khoán cổ phiếu lao dốc sau khi kết quả kinh doanh không đạt kỳ vọng. Phiên ngày thứ Năm, cổ phiếu công ty này giảm 13,7%.

Chứng khoán Mỹ đương đầu áp lực giảm lớn suốt từ đầu năm đến nay. Ban đầu, nhà đầu tư dịch chuyển khỏi những cổ phiếu công nghệ có định giá cao nhưng công ty hầu như chưa có lợi nhuận. Sau đó, bán tháo lan rộng sang các lĩnh vực khác, bao gồm cả ngân hàng và bán lẻ, khi rủi ro suy thoái khiến nhà đầu tư hoảng sợ.

Một loạt cổ phiếu trong S&P 500 lập đáy mới của 52 tuần trong phiên ngày thứ Năm. Cổ phiếu Target thấp nhất từ tháng 11/2020; Walmart xuống đáy kể từ tháng 7/2020; Bank of America và Charles Schwab thấp nhất từ tháng 1/2021; Intel chạm đáy kể từ tháng 10/2017.

“Vấn đề lúc này là chẳng có chỗ nào trên thị trường để nhà đầu tư ẩn náu. Cổ phiếu tiêu dùng bị bán mà cổ phiếu tăng trưởng cũng bị bán. Nói cách khác, vốn đang chuyển thành tiền mặt thay vì dịch chuyển giữa các nhóm cổ phiếu ngành khác nhau”, trưởng kỹ thuật thị trường của BTIG, ông Jonathan Krinsky, nhận định.

Một số chiến lược gia ở Phố Wall gần đây đưa ra những dự báo bi quan về thị trường chứng khoán nếu việc Fed nâng lãi suất đẩy nền kinh tế rơi vào suy thoái. Trong một sự kiện vào đầu tuần này, Chủ tịch Fed Jerome Powell tuyên bố sẽ tiếp tục nâng lãi suất để kéo lạm phát xuống.

Giá dầu thô Brent giao sau tại thị trường London tăng 2,7%, chốt ở 112,04 USD/thùng. Giá dầu WTI giao sau tại New York tăng 2,62 USD/thùng, tương đương tăng 2,4%, chốt ở 112,21 USD/thùng.

Phiên này tiếp tục chứng kiến mức độ biến động dữ dội của giá dầu, với biên độ dao động lên tới gần 5 USD/thùng chỉ trong vài giờ đồng hồ. Kế hoạch mở cửa trở lại của Thượng Hải – trung tâm tài chính của Trung Quốc – sau thời gian dài phong toả chống Covid và sự giảm giá của đồng USD là hai nhân tố quan trọng đưa giá dầu tăng trong phiên này.

Thời gian gần đây, sự tăng giá của USD và mối lo suy thoái kinh tế toàn cầu đã đặt ra áp lực giảm lớn lên đồng USD. Trong phiên ngày thứ Năm, đồng bạc xanh giảm 1%.

Giới đầu tư vẫn chờ xem liệu Liên minh châu Âu (EU) có thể phê chuẩn được kế hoạch cấm vận dầu Nga. Kế hoạch này vẫn đang vấp phải sự phản đối kịch liệt của Hungary.

Phát biểu ngày thứ Năm, Phó thủ tướng Nga Alexander Novak nói rằng bất kỳ thùng dầu Nga nào bị châu Âu từ chối mua cũng sẽ được Nga chuyển sang châu Á và các thị trường khác. Cũng theo ông Novak, sản lượng khai thác dầu của Nga giảm 1 triệu thùng/ngày trong tháng 4, nhưng đã tăng 200.000-300.000 thùng/ngày trong tháng 5 này và sẽ tiếp tục tăng trong tháng tới.

Hôm thứ Tư, Uỷ ban châu Âu (EC) công bố một kế hoạch trị giá 210 tỷ Euro (220 tỷ USD) để châu Âu tiến tới chấm dứt phụ thuộc vào nguồn cung năng lượng hoá thạch từ Nga vào năm 2027, song song với việc phát triển năng lượng sạch.

Trên thị trường tiền ảo, sắc xanh đang phủ khắp. Giá Bitcoin tăng hơn 4% so với cách đó 24 tiếng, đạt 30.171 USD. Tổng vốn hoá tiền ảo toàn cầu tăng 4%, đạt 1,28 nghìn tỷ USD.

‘Hạ cánh mềm’ của ông Powell gần như là bất khả thi
Daniel Lacalle
Thứ năm, 19/05/2022
Sau hơn một thập niên với một chuỗi các gói kích thích và lãi suất cực thấp, với hàng ngàn tỷ USD kích thích tiền tệ thúc đẩy việc định giá tài sản cao và kích thích đầu tư được đòn bẩy khổng lồ vào rủi ro, ý tưởng về một vụ nổ có kiểm soát hoặc một cú tiếp đất “hạ cánh mềm” là không thể.
Trong một cuộc phỏng vấn với Marketplace, Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang thừa nhận rằng “hạ cánh mềm thực sự chỉ là quay trở lại mức lạm phát 2% trong khi giữ cho thị trường lao động mạnh mẽ. Và khá khó khăn để đạt được điều đó ngay lúc này.” Ông tiếp tục nói rằng “tuy nhiên, chúng tôi nghĩ rằng vẫn có những con đường … để chúng ta đạt được điều đó.”
Vấn đề đầu tiên của hạ cánh mềm là bằng chứng về dữ liệu kinh tế yếu. Trong khi tỷ lệ thất nghiệp dường như mạnh mẽ, cả tỷ lệ tham gia lao động và tỷ lệ việc làm cho thấy một bức tranh khác, vì hai chỉ số này đã trì trệ trong gần một năm. Cả tỷ lệ tham gia lực lượng lao động, ở mức 62.2% và tỷ lệ việc làm trên dân số, ở mức 60.0%, đều thấp hơn 1.2% so với giá trị hồi tháng Hai năm 2020, như báo cáo việc làm tháng Tư cho thấy. Tiền lương thực tế giảm, do lạm phát làm hao mòn hoàn toàn mức tăng lương danh nghĩa. Theo Cục Thống kê Lao động: “Từ tháng Tư năm 2021 đến tháng Tư năm 2022, thu nhập trung bình thực tế theo giờ được điều chỉnh theo mùa đã giảm 2.6%. Sự thay đổi trong thu nhập thực tế trung bình hàng giờ kết hợp với mức giảm 0.9% về tuần làm việc trung bình đã dẫn đến thu nhập thực tế trung bình hàng tuần giảm 3.4% trong giai đoạn này.”
Chỉ số niềm tin người tiêu dùng của Đại học Michigan vào đầu tháng Năm đã giảm xuống mức thấp nhất trong 11 năm là 59.1, từ mức 65.2, chìm sâu vào vùng suy thoái. Chỉ số điều kiện hiện tại giảm xuống còn 63.6, từ mức 69.4, nhưng chỉ số kỳ vọng thì giảm mạnh xuống còn 56.3, từ mức 62.5.
Vấn đề thứ hai của việc tin vào một cuộc hạ cánh mềm là đánh giá thấp tác động phản ứng dây chuyền của những điều chỉnh thậm chí được cho là nhỏ trên thị trường. Với nợ toàn cầu ở mức cao nhất mọi thời đại và nợ ký quỹ chỉ riêng tại Hoa Kỳ là 773 tỷ USD, kỳ vọng về một vụ nổ có kiểm soát trong đó các thị trường và lĩnh vực mắc nợ sẽ hấp thụ việc tăng lãi suất mà không gây thiệt hại đáng kể cho nền kinh tế chỉ đơn giản là quá lạc quan. Nợ ký quỹ vẫn hơn 170 tỷ USD so với mức năm 2019, mức cao nhất mọi thời đại vào thời điểm đó.
Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất là Cục Dự trữ Liên bang muốn kiềm chế lạm phát trong khi chính phủ liên bang không muốn giảm chi tiêu. Cuối cùng, lạm phát được giảm bớt bằng cách cắt giảm lượng tiền lớn trong nền kinh tế, và nếu chi tiêu của chính phủ vẫn giữ nguyên, thì những nỗ lực giảm lạm phát sẽ chỉ đến từ việc xóa sổ khu vực tư nhân thông qua chi phí nợ cao hơn và sự sụt giảm tiêu dùng. Quý vị biết ngay rằng nền kinh tế đang gặp khó khăn khi thâm hụt tài khóa chỉ giảm xuống còn 360 tỷ USD trong bảy tháng đầu năm tài chính 2022 mặc dù có doanh thu kỷ lục và làn gió phục hồi mạnh mẽ trong GDP. Hiện tại, với tốc độ tăng trưởng GDP có thể sẽ không thay đổi trong sáu tháng đầu năm nhưng chi tiêu bắt buộc và tùy nghi vẫn hầu như không thay đổi, việc tiêu dùng dự trữ tiền tệ của chính phủ có khả năng sẽ khiến lạm phát cơ bản tăng lên ngay cả khi giá dầu và giá khí đốt ở mức vừa phải.
Cục Dự trữ Liên bang không thể mong đợi một cuộc hạ cánh nhẹ nhàng khi nền kinh tế thậm chí còn chưa cất cánh; nó đã phình to với một chuỗi các gói kích thích được tài trợ bằng nợ đã làm cho nợ tăng cao và tạo ra động lực xấu nhằm tiền tệ hóa từ tất cả những gì mà chính phủ liên bang chi tiêu quá mức.
Ý tưởng về sự hạ nhiệt dần của nền kinh tế cũng bị phủ nhận bởi thực tế của các thị trường mới nổi và các ngân hàng Âu Châu. Sức mạnh tương đối của đồng USD đã và đang tạo ra những lỗ hổng tài chính lớn trong tài sản của một hệ thống tài chính đã xây dựng giao dịch chênh lệch lãi suất (carry trade) lớn nhất đối với đồng USD trong nhiều thập niên. Hầu như không thể tính toán thiệt hại danh nghĩa và thực tế trong các quỹ hưu trí và hậu quả tiêu cực đối với các tổ chức tài chính trong các tài sản được định giá cao nhất, từ đầu tư có trách nhiệm với xã hội và công nghệ cho đến cơ sở hạ tầng và cổ phần tư nhân. Chúng ta có thể thấy các thị trường đã mất hơn 7 ngàn tỷ USD vốn hóa trong năm cho đến nay với những động tĩnh rất khiêm tốn từ Cục Dự trữ Liên bang. Tác động của những tổn thất này chưa được thấy rõ trong các tổ chức tài chính, nhưng sự sụt giảm này có thể sẽ là đáng kể vào nửa cuối năm 2022, dẫn đến tình trạng khủng hoảng tín dụng trở nên nghiêm trọng hơn do tăng lãi suất.
Các ngân hàng trung ương luôn đánh giá thấp mức độ nhanh chóng mà vốn tự có của một tổ chức tài chính có thể tan biến thành hư không. Ngay cả bản thân hệ thống tài chính cũng không thể thực sự hiểu được mức độ phức tạp của tác động chéo giữa các tài sản xảy ra do sự sụt giảm trên diện rộng đối với các mức định giá vô cùng hào phóng trên tất cả các loại tài sản. Đó là lý do tại sao các bài kiểm tra căng thẳng luôn thất bại. Và các tổ chức tài chính trên toàn thế giới đã từ bỏ quy trình trích lập dự phòng lành mạnh, mong đợi một sự phục hồi lâu dài và vững chắc.
Cục Dự trữ Liên bang cố gắng thuyết phục thế giới rằng lãi suất thực tế sẽ vẫn âm trong thời gian dài, nhưng chi phí đi vay trên toàn cầu đang tăng lên trong khi đồng USD đang mạnh lên, tạo ra một hiệu ứng chân không lớn có thể tạo ra những tác động tiêu cực đáng kể đến nền kinh tế thực trước khi Cục Dự trữ Liên bang thậm chí có thể nhận ra rằng thị trường yếu hơn so với dự đoán và tính thanh khoản thấp hơn đáng kể so với tính toán.
Không có giải pháp nào dễ dàng. Không thể có con đường bình thường hóa nào dễ dàng. Sau một thời kỳ kích thích tiền tệ vô độ, không có cảm giác nôn nao nào nhẹ nhàng. Điều duy nhất mà Cục Dự trữ Liên bang nên biết là các kế hoạch kích thích kinh tế khổng lồ vào năm 2020 đã tạo ra kết quả tồi tệ nhất: lạm phát cơ bản cao đến mức cố định cùng với tăng trưởng kinh tế suy yếu. Chỉ có hai khả năng: thực sự giải quyết lạm phát và mạo hiểm tạo ra khủng hoảng tài chính do hiệu ứng chân không của đồng USD hoặc hãy quên lạm phát đi, khiến người dân nghèo hơn, và duy trì cái gọi là bong bóng của mọi thứ. Hai lựa chọn này đều không tốt nhưng họ đã muốn có một phản ứng dứt khoát và chưa từng có đối với các đợt phong tỏa đại dịch và tạo ra một rủi ro tài chính toàn cầu mang tính tất yếu và chưa từng có. Họ nghĩ rằng việc tạo ra tiền không phải là một vấn đề và giờ đây rủi ro tích lũy đã cao tới mức thật khó để biết cách giải quyết.
Một ngày nào đó, ai đó cuối cùng có thể hiểu rằng các cú sốc cung được giải quyết bằng các chính sách trọng cung, chứ không phải các chính sách trọng cầu. Giờ thì đã quá muộn rồi. Ông Jerome Powell sẽ phải lựa chọn giữa nguy cơ suy thoái tài chính toàn cầu hoặc lạm phát kéo dài.
Tiến sĩ Daniel Lacalle, nhà kinh tế trưởng tại quỹ đầu cơ Tressis và là tác giả của các cuốn sách “Freedom or Equality” (“Tự Do hoặc Bình Đẳng”), “Escape from the Central Bank Trap” (“Thoát khỏi Bẫy Ngân Hàng Trung Ương”) và “Life in the Financial Markets” (“Cuộc Sống trong Thị Trường Tài Chính”).
Vân Du biên dịch

Tổng thống Joe Biden vào hôm thứ Năm (19 tháng 5) khởi hành chuyến công du đầu tiên trên cương vị tổng thống Hoa Kỳ tới châu Á, với niềm tin rằng cuộc đối đầu với Nga đã tái củng cố vai trò lãnh đạo của Hoa Kỳ. Nhưng theo hãng tin AFP, ông Biden cũng cảnh giác rằng việc thử nghiệm nguyên tử của Bắc Hàn có thể phá vỡ kịch bản lạc quan.
Vị tổng thống thuộc đảng Dân chủ sẽ đến Nam Hàn, sau đó là Nhật Bản vào hôm Chủ nhật, 22 tháng 5, để tổ chức hội nghị thượng đỉnh với các nhà lãnh đạo của cả hai nước, cũng như tham gia hội nghị thượng đỉnh khu vực của Nhóm Bộ Tứ (Quad) – gồm Úc, Ấn Độ, Nhật Bản và Hoa Kỳ.

Theo sắc lệnh Minsk công bố ngày thứ Tư 18/05/2022, Belarus đã mở rộng án tử hình đối với những người bị xem là « chuẩn bị khủng bố » hoặc « có ý đồ thực hiện hành động khủng bố ». Theo lãnh đạo phe đối lập hiện đang sống lưu vong ở nước ngoài, biện pháp cứng rắn này của chính quyền Alexandre Loukachenko bị xem là trực tiếp nhắm tới phe đối lập. Chính quyền Mỹ cũng gay gắt tố cáo biện pháp « trấn áp » của Minsk.

Thượng viện Hoa Kỳ đã chấp thuận khoản viện trợ quân sự và kinh tế trị giá 40 tỷ Mỹ Kim cho Ukraine và các đồng minh vào thứ Năm khi cả hai bên tập hợp lại sau kế hoạch tài chính mới nhất và có thể không phải là cuối cùng của Hoa Kỳ nhằm chống lại cuộc xâm lăng của Nga.
Cuộc bỏ phiếu 86 thuận 11 chống đã đưa ra sự chấp thuận cuối cùng của Quốc hội đối với gói này, ba tuần sau khi Tổng thống Joe Biden yêu cầu một phiên bản nhỏ hơn trị giá 33 tỷ Mỹ Kim và sau khi một đối thủ đảng Cộng hòa duy nhất trì hoãn việc thông qua của Thượng viện trong một tuần.
Tất cả các nhà lập pháp Dân chủ đã bỏ phiếu thuận và tất cả trừ 11 thượng nghĩ sĩ Cộng hòa – bao gồm nhiều người ủng hộ chương trình nghị sự theo chủ nghĩa biệt lập của cựu Tổng thống Donald Trump – đã ủng hộ biện pháp này.

Melvin Capital, từng là một trong những công ty quản lý quỹ phòng hộ (hedge fund) thành công nhất ở Phố Wall, vừa tuyên bố giải thể. Sau khi thua lỗ hàng tỷ USD trong cơn sốt cổ phiếu meme hồi năm ngoái, quỹ này tiếp tục hứng tổn thất nặng nề trong đợt sụt giảm chóng mặt của thị trường năm nay.

<blockquote class="twitter-tweet"><p lang="en" dir="ltr">Melvin Capital plans to close down after suffering billions of dollars of losses and angering investors with Gabe Plotkin’s botched plan to reboot the firm.<br><br>The firm was squeezed to a 55% loss after being short <a href="https://twitter.com/search?q=%24GME&amp; src=ctag&amp;ref_src =twsrc%5Etfw">$GME</a> in January 2021.<a href="https://t.co/dsJt54r9hx">https://t.co/dsJt54r9hx</a></p>&mdash; GMEdd.com (@GMEdd) <a href="https://twitter.com/GMEdd/status/1527064927621373952? ref_src=twsrc%5Etfw" >May 18, 2022</a></blockquote> <script async src="https://platform.twitter.com/widgets.js" charset="utf-8"></script>

Ông Gabe Plotkin – CEO của Melvin và được coi là một trong những nhà giao dịch giỏi nhất trong lĩnh vực quỹ phòng hộ, với thành tích nhiều năm mang về lợi nhuận hai con số - nói với các nhà đầu tư rằng 17 tháng qua là “một khoảng thời gian quá đỗi khó khăn” đối với công ty.

Đầu năm 2021, khi những cổ phiếu meme như GameStop lên cơn sốt, Melvin bán khống mạnh những cổ phiếu này với niềm tin rằng sự tăng giá đó sẽ không duy trì được lâu. Tuy nhiên, công ty đã tính toán sai về sức mạnh của lực lượng nhà đầu tư cá nhân. Tốc độ tăng như vũ bão của cổ phiếu meme đã khiến Melvin hứng thua lỗ trầm trọng.

Năm nay, công ty tiếp tục có sự đặt cược sai lầm trong bối cảnh thị trường chứng khoán Mỹ không ngừng sụt giảm.

“Bước đi hợp lý tiếp theo là đóng cửa quỹ, bằng cách thanh lý tất cả tài sản và tài khoản, hoàn tiền cho nhà đầu tư”, ông Plotkin viết trong một lá thư ngày 18/5.

Nguồn thạo tin tiết lộ rằng Melvin có 7,8 tỷ USD tài sản vào thời điểm cuối tháng 4. Trong 4 tháng đầu năm, công ty lỗ 23%, sau khi lỗ 39% trong năm ngoái. Vào thời điểm đầu năm 2021, Melvin quản lý 12,5 tỷ USD tài sản.

Năm ngoái, khi Melvin lỗ nặng vì cổ phiếu meme, những nhà đầu tư lớn tiếp tục rót vốn vào công ty này. Những nhà đầu tư như Citadel LLC và Point72 Asset Management, nơi Plotkin từng làm việc, đã rót cho Melvin hàng tỷ USD vốn khẩn cấp.

Đầu năm nay, Plotkin nói ông muốn tái cơ cấu công ty và thu hẹp tài sản về ngưỡng 5 tỷ USD từ mức khoảng 8,7 tỷ USD và thu phí quản lý thấp hơn. Nhà đầu tư đã phản ứng dữ dội với đề xuất này và Plotkin sau đó buộc phải lên tiếng xin lỗi.

Trong lá thư ngày 18/5, Plotkin nói ông đã bắt đầu quy trình thanh lý danh mục và sẽ dừng thu phí quản lý tài sản từ ngày 1/6. Ông cũng nói đã làm tất cả những gì có thể, nhưng như thế là chưa đủ “để mang lại mức lợi nhuận như mong muốn của nhà đầu tư”.

Ở thời điểm cuối quý 1 năm nay, những khoản đầu tư lớn nhất của Melvin bao gồm đặt cược vào các cổ phiếu Live Nation Entertainment, Hilton Worldwide Holdings, Amazon và Datalog. Giá các cổ phiếu này đều giảm mạnh trong mấy tuần qua, làm dấy lên đồn đoán cho rằng một quỹ phòng hộ nào đó đang cố gắng thoái vốn.

Plotkin từng là một “ngôi sao” ở Point72 Asset Management, công ty quản lý quỹ phòng hộ của Steven A. Cohen, trước đây có tên là SAC Capital Advisors. Năm 2014, ông rời đi và mở công ty riêng sau khi SAC bị điều tra hình sự vì hành vi giao dịch nội gián. Melvin Capital nhanh chóng thu hút sự chú ý và được các nhà đầu tư lớn rót vốn. Năm 2020, năm trước khi đại dịch xảy ra, Melvin lãi 52,5%.

Từ năm 2014-2020, Melvin đạt mức lợi nhuận trung bình hàng năm 30%. Nếu tính từ ngày thành lập đến nay, quỹ này lãi bình quân 11,9% mỗi năm.

Không chỉ Melvin, nhiều nhà đầu tư sừng sỏ khác ở Phố Wall cũng hứng thua lỗ nghiêm trọng trong đợt sụt giảm này của thị trường.

Đầu tháng này, tờ Wall Street Journal cho biết quỹ phòng hộ chủ lực của công ty quản lý quỹ nổi tiếng Tiger Global đã hứng một cú sốc vào tháng 4 vừa qua và chứng kiến giá trị tài sản giảm hơn 40% kể từ đầu năm. Thua lỗ này là một “cú ngã nhớ đời” đối với nhà sáng lập Chase Coleman của Tiger Global, người nổi lên như một trong những nhà đầu tư vào các cổ phiếu tăng trưởng xuất sắc nhất thế giới kể từ khi sáng lập công ty này vào năm 2001.

Nguồn thạo tin tiết lộ rằng Tiger Global lỗ 15,2% trong tháng 4, nâng tổng mức lỗ trong 4 tháng đầu năm lên 43,7%. Con số này cộng thêm khoản lỗ 7% trong năm 2021 đồng nghĩa toàn bộ mức lãi 48% của quỹ phòng hộ chủ lực trong năm 2020.

Phạm Phú Khải
Những điều trình bày về văn hóa và chính trị Phi ở trên dường như vẫn thật khó hiểu. Có lẽ khi có cơ hội đến nước Phi để sống và cảm nhận về người Phi, trải nghiệm thực tế đó mới giúp cho chúng ta thấu hiểu hơn chăng?
Vào cuối tháng Hai năm 1986, nhà độc tài Ferdinand Marcos Snr. phải lánh nạn sang Hawaii sau khi Mỹ, qua lập trường của Tổng thống Ronald Reagan, không còn ủng hộ sự cai trị của Marcos tại Phi Luật Tân. Marcos đã cai trị nước Phi hơn 20 năm, từ năm 1965 đến 1986, trong đó 9 năm, từ 1972 đến 1981, đã nằm dưới thiết quân luật. Thượng Nghị sĩ Paul Laxalt, một chính trị gia thân cận với Reagan, tư vấn cho Marcos là nên “dứt và dứt sạch” (cut and cut cleanly). Marcos mang theo vợ, hai con cùng với tài sản khổng lồ, gồm hàng trăm triệu tiền mặt, vàng bạc châu báu, được phi cơ của Không quân Mỹ chở đi. Một trong hai người con, có cùng tên cha, là Ferdinand Romualdez Marcos Jnr., biệt hiệu Bongbong, lúc đó 28 tuổi. Nước Phi kể từ đó đã bước sang một giai đoạn mới, sáng sủa hơn, bớt tham nhũng và độc tài hơn. Người Phi, nhất là phong trào dân chủ, tin rằng thời đại Marcos đã ra đi vĩnh viễn, nhường chỗ cho sự chuyển tiếp sang nền dân chủ.
Nhưng đúng 30 năm sau, vào tháng Năm năm 2016 người Phi đã bầu chọn Rodrigo Duterte lên làm Tổng thống thứ 16. Về mặt hình thức, nền dân chủ của Phi vẫn còn đó, nhưng về mặt pháp quyền (rule of law), Duterte đã đứng trên luật trong suốt 6 năm qua để cai trị nước Phi. Ngày 9 tháng Năm năm 2022 vừa qua, người con trai đã cùng cha mình chạy trốn khỏi nước Phi 36 năm về trước đã được người Phi bầu chọn làm Tổng thống thứ 17. Con gái của Duterte, Sara Duterte, liên minh với Marcos trong cuộc bầu cử này, sẽ làm Phó Tổng thống. Tuy kết quả bầu cử chưa chính thức công bố, kết quả đăng trên tờ Rappler cho biết, với tổng số phiếu đếm đến nay là 98.35%, Marcos được hơn 31 triệu phiếu, chiếm 58.74%; và Sara Duterte cũng hơn 31 triệu phiếu bầu cho Phó Tổng thống, chiếm 61.29%.


<blockquote class="twitter-tweet"><p lang="en" dir="ltr">Congratula tions, His Excellency Ferdinand Romualdez Marcos Jr.<br>🇵🇭 Presumptive President of the Republic of the Philippines<a href="https://twitter.com/bongbongmarcos?ref_s rc=twsrc%5Etfw">@bon gbongmarcos</a> <a href="https://twitter.com/hashtag/Halalan2022?src=hash &amp;ref_src=twsrc%5 Etfw">#Halalan2022</a> <a href="https://twitter.com/hashtag/Eleksyon2022?src=has h&amp;ref_src=twsrc% 5Etfw">#Eleksyon2022 </a> <a href="https://t.co/Vmzldrx46K">pic.twit ter.com/Vmzldrx46K</a></p>&mdash; ASEAN - Philippines (@aseanphi) <a href="https://twitter.com/aseanphi/status/1524712770729820162? ref_src=twsrc%5Etfw" >May 12, 2022</a></blockquote> <script async src="https://platform.twitter.com/widgets.js" charset="utf-8"></script>

Kết quả cuộc bầu cử tháng 5 vừa qua không có gì lạ. Thật ra nó chỉ phản ánh văn hóa chính trị và tư duy của người Phi về mẫu người lãnh đạo được người dân tại quốc gia này chọn. Một, quyền lực chính trị tại Phi phần lớn bị thao túng bởi những gia đình quyền thế, không nằm trong tay người dân. Hai, truyền thông xã hội ngày càng đóng vai trò quan trọng trong quyết định của lá phiếu cử tri tại Phi. Ba, lịch sử đóng vai trò then chốt trong mọi xã hội, do đó không nắm vững lịch sử thì mọi quyết định hiện tại sẽ bị định hình bởi cuộc chiến thông tin gia. Kết quả có khi đi rất xa, và thụt lùi, chứ không nhất thiết là tiến bộ.
Trước hết, câu hỏi cần đặt ra là làm thế nào con của một nhà độc tài từng lánh nạn sang quốc gia khác có thể trở lại Phi để tham chính và bây giờ trở thành tổng thống?
Sau khi Marcos chết tại Hawaii năm 1989, vợ và hai con Marcos được cho hồi hương năm 1991, và sau đó cả ba người đều được tham chính.
Ngược thời gian, trong lúc Marcos Snr. làm tổng thống hơn hai thập niên, ước đoán khoảng 10 tỷ đô la bị biển thủ. Ngoài tham nhũng cửa quyền, chế độ Marcos đã bỏ tù, tra tấn, giết hại, và thủ tiêu vài chục ngàn người, như Ân xá Quốc tế hay nhiều tổ chức nhân quyền khác ghi nhận. Sáu năm cầm quyền dưới thời Duterte, chính quyền Phi chính thức ghi nhận hơn 6,200 người bị giết hại trong cuộc chiến chống ma tuý (war on drugs). Con số gần với sự thật hơn nằm giữa 8,000 đến 30,000, theo tổ chức Theo dõi Nhân quyền. Duterte đã từng nói những câu hàm ý khuyến khích lực lượng an ninh, cảnh sát bắn giết càng nhiều càng tốt, và ông sẽ bảo vệ họ. Khi làm thị trưởng Davao, Duterte đã hình hành toán đặc nhiệm có tên Đội Tử thần Davao (Davao Death Squad/DDS) để truy lùng và thủ tiêu những ai nằm trong danh sách của Duterte. Ngay cả khi những người đứng đầu hay từng tham gia DDS, như Arturo Lascañas hay Edgar Matobato ra truy tố Duterte là chủ mưu đằng sau, với nhiều bằng chứng mà chỉ có người tay trong mới biết được, thế mà dân Phi vẫn bầu và vẫn tiếp tục ủng hộ Duterte làm tổng thống. Không những thế, vào cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ diễn ra năm 2019, Duterte được sự ủng hộ mạnh mẽ, gần 80% dân Phi, đến độ phía đối lập không có một người thắng ghế thượng viện, một kỷ lục chính trị trong 80 năm. Khi gần hết nhiệm kỳ, với bao nhiêu tai tiếng về cuộc chiến chống ma tuý, Duterte vẫn được 67% dân Phi ủng hộ.
Điều này cho thấy một quốc gia chìm đắm trong nhiều vấn nạn xã hội, đặc biệt là tội phạm ma tuý, và một nền kinh tế què quặt bị thao túng bởi tập đoàn tài phiệt cấu kết với ngoại bang như Trung Quốc, thì mối lo canh cánh hàng đầu của người dân vẫn là sự sống còn: vật chất và an ninh. Bất chấp lãnh đạo có trực tiếp hay gián tiếp giết ai, có bàn tay nhuốm máu ra sao, phần lớn người Phi không quan tâm, và không thấy quan trọng ưu tiên. Người Phi sẵn sàng bỏ phiếu cho những lãnh đạo họ nghĩ là mạnh mẽ (strongman). Phần lớn tin rằng chỉ có những người mạnh mẽ như Duterte hiện nay, hay Marcos trước đây, mới có thể điều hành lãnh đạo quốc gia để đối phó giải quyết vấn nạn xã hội, đất nước. Thật ra thì một phần vì họ tin, nhưng phần khác họ bị tuyên truyền và định hướng để tin tưởng và ủng hộ như thế. Những Strongmen này cam kết giải quyết vấn nạn ma tuý trong nhiệm kỳ của họ, hay chấm dứt nghèo đói và bất công; họ hứa hẹn chấm dứt quân phiến loạn, khủng bố và cộng sản ở phía Nam của nước Phi (Mindanao). Chỉ có điều khi Strongman còn tại chức, người dân vẫn khốn khổ. Và khi ra đi thì cái gốc vấn đề vẫn còn nguyên. Sau đó khi đến cuộc bầu cử khác thì vẫn chỉ là những sự hứa hẹn khác hoặc mới được ban ra.
Những người có thể mang lại thay đổi và dân chủ, như Phó Tổng thống và là ứng viên Maria Leonor Robredo, thì cũng chỉ được gần 15 triệu phiếu, chưa bằng phân nửa của Marcos Jnr.
Làm thế nào mà người dân Phi cứ bị các chính trị gia như Duterte hay Marcos qua mặt mãi?
Câu trả lời có thể tóm gọn vào hai chữ: thông tin/tuyên truyền. Dưới thời Marcos, khi lẽ ra ông phải ra đi sau hai nhiệm kỳ (nay theo hiến pháp mới chỉ còn một nhiệm kỳ 6 năm), thì Marcos kéo dài sự cai trị của mình bằng cách ban hành thiết quân luật, kéo dài 9 năm. Truyền thông tự do là nạn nhân đầu tiên. Duterte cũng dùng thủ thuật tấn công bất cứ cơ quan truyền thông nào phê bình ông, và tuyển mộ dư luận viên trên mạng truyền thông xã hội để định hướng dư luận. Maria Ressa, người sáng lập và điều hành truyền thông Rappler, được giải thưởng Nobel Hòa bình năm 2021, đóng vai trò trụ cột trong việc thực hiện ba tập phúc trình mang tên “Chiến tranh tuyên truyền: Vũ khí hóa Internet.” (Propaganda War: Weaponizing the Internet, Phần 1, 2 và 3). Phúc trình này báo cáo chi tiết hành động của Tổng thống Duterte và những người ủng hộ ông đã huy động đội quân troll được trả tiền để bịt miệng những người chỉ trích, đe dọa đối thủ và phát tán thông tin sai lệch trực tuyến. Những cơ quan truyền thông độc lập đưa thông tin về bầu cử Phi năm 2022 bị tấn công mạnh mẽ. Những cuộc tấn công trực tuyến gọi những phóng viên này bằng những ngôn từ thô tục như “bayaran”, tức những người xâm nhập vào tài khoản người khác được trả lương, hay “presstitute”, tức những con điếm truyền thông. Ressa cũng bị tấn công, và mục tiêu là để những người như Ressa và những truyền thông như Rappler im lặng, không dám lên tiếng nữa.
Tấn công truyền thông và giới ký giả độc lập thôi vẫn chưa đủ để tạo ảnh hưởng và thuyết phục. Bước kế tiếp của Marcos Jnr., trong vài năm qua, là nhắm vào mục tiêu thay đổi lịch sử để nắm bắt hiện tại và định hướng tương lai.
Hiện nay Phi có 67 triệu người lớn, tức 18 tuổi trở lên, trong dân số 112 triệu. Khoảng một nửa dân số sinh sau năm 1986. Nhắm vào thành phần trẻ, và bằng cách kể câu chuyện khác đi, biến đổi những tự sự (narrative), để thu phục được sự ủng hộ của họ, là bí quyết thành công của Marcos. Marcos Jnr. làm đúng như vậy. Muốn nhắm vào thế hệ trẻ thì không thể bỏ qua truyền thông xã hội. Marcos đã tuyển dụng đội ngũ dư luận viên của mình tôn vinh những thành tựu thời của bố ông, Marcos Snr., người có viễn kiến của một Xã hội Mới, bởi vì Marcos từng tuyên bố sẽ chấm dứt nghèo đói và bất công. Cho nên lịch sử được viết lại rằng kỷ nguyên Marcos là thời đại của sự tiến bộ và thịnh vượng, mang lại một cuộc sống mới. Tự sự mới bỏ qua nạn tham nhũng và xâm phạm nhân quyền nghiêm trọng thời đó. Nó được lan truyền trên các nền tảng như YouTube, nơi khá phổ biến trong giới trẻ, cũng như những người có thể truy cập miễn phí trên điện thoại của họ. Rappler đã theo dõi kỹ đường đi nước bước này trước khi Duterte lên nắm quyền. Cách đây 2 năm rưỡi, một bài viết trên Rappler nhận định rằng “Một lượng lớn thông tin tuyên truyền và thông tin sai lệch được tạo ra và khuếch đại bởi một mạng lưới rộng lớn gồm các trang web, các trang và nhóm Facebook, các kênh YouTube và những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội dường như là một phần của chiến dịch có hệ thống nhằm đánh bóng hình ảnh của giòng họ Marcos và sửa soạn cho họ sự trỗi dậy thêm nữa trong chính trị Phi.” Tuy những nhận định của các ký giả Rappler đúng đắn, cuối cùng đa số người Phi cũng chọn Strongmen như Marcos.
Tóm lại, vấn đề chính của nước Phi là các thế tộc quyền lực tiếp tục thao túng nền kinh tế và chính trị tại đây, không mong muốn sự cải tổ nào để bị mất đi quyền lợi của họ. Giáo sư Sheila S. Coronel viết trên Foreign Affairs ngày 5 tháng Năm biện luận rằng thành phần quyền thế này chỉ muốn tiếp tục hưởng lợi (rent-seeking). Rent seeking có nghĩa là bằng cách thực tế hoặc thực hành thao túng chính sách công hoặc các điều kiện kinh tế như một chiến lược để tăng lợi nhuận.
Những điều trình bày về văn hóa và chính trị Phi ở trên dường như vẫn thật khó hiểu. Có lẽ khi có cơ hội đến nước Phi để sống và cảm nhận về người Phi, trải nghiệm thực tế đó mới giúp cho chúng ta thấu hiểu hơn chăng? Người Phi khá thật thà dễ thương và chịu đựng. Có lẽ sẽ mất nhiều thế hệ và hy sinh để chuyển đổi và củng cố nền dân chủ tại đây. Với 6 năm tới khi hai người con của các nhà độc tài nắm quyền tại đây, tiến trình dân chủ hóa của Phi Luật Tân chắc còn nhiều căm go, thử thách hơn nữa.

Người điều khiển Stugna-P ATGM của Ukraine đã bắn trúng một chiếc BTR-80 APC của Nga đang vận chuyển binh sĩ. Phương tiện có khả năng bị phá hủy.
<blockquote class="twitter-tweet"><p lang="en" dir="ltr"><a href="https://twitter.com/hashtag/Ukraine?src=hash&amp ;ref_src=twsrc%5Etfw ">#Ukraine</a>: A Ukrainian Stugna-P ATGM operator hit a Russian BTR-80 APC which was transporting soldiers. The vehicle is likely to be destroyed. <a href="https://t.co/Cz5XJIqBM8">pic.twit ter.com/Cz5XJIqBM8</a></p>&mdash; 🇺🇦 Ukraine Weapons Tracker (@UAWeapons) <a href="https://twitter.com/UAWeapons/status/1527338326067273747? ref_src=twsrc%5Etfw" >May 19, 2022</a></blockquote> <script async src="https://platform.twitter.com/widgets.js" charset="utf-8"></script>

Cảnh quay đầu tiên cuộc vượt sông Siverskyi Donets thất bại khét tiếng gần Bilohorivka - hàng chục phương tiện bị phá hủy và hư hỏng, bao gồm Shturm-S, MT-LB, một chiếc xe tăng và thậm chí cả BMP-1 mang dấu hiệu chiến thuật rõ ràng của Nga.


<blockquote class="twitter-tweet"><p lang="en" dir="ltr"><a href="https://twitter.com/hashtag/Ukraine?src=hash&amp ;ref_src=twsrc%5Etfw ">#Ukraine</a>: Finally the first footage from the ground near the infamous failed crossing near Bilohorivka - dozens of destroyed and damaged vehicles, including Shturm-S, MT-LB, a tank and even BMP-1 with obvious Russian tactical signs. <a href="https://t.co/1tC7oaePUb">pic.twit ter.com/1tC7oaePUb</a></p>&mdash; 🇺🇦 Ukraine Weapons Tracker (@UAWeapons) <a href="https://twitter.com/UAWeapons/status/1527269072118992896? ref_src=twsrc%5Etfw" >May 19, 2022</a></blockquote> <script async src="https://platform.twitter.com/widgets.js" charset="utf-8"></script>

Nga hiện có gần 100 nhóm chiến thuật tiểu đoàn (BTG) ở Ukraine, theo giới chức Mỹ, và khoảng 20 nhóm nữa ở vùng biên giới. Mỗi BTG có khoảng 1.000 lính, nhưng giới chức Mỹ đánh giá rằng nhiều đơn vị đã bị suy mòn.
Ở Lugansk và Donetsk, chưa có thành phố nào ngoại trừ Mariupol rơi vào tay Nga. Thực tế này có thể sẽ thay đổi sau nhiều tuần Nga pháo kích vành đai công nghiệp Lugansk – một chuỗi các thị trấn thành phố. Tại Rubizhne, sức kháng cự của quân Ukraine đã không còn. Những gì còn lại là cảnh tượng đổ nát và tình trạng mất điện nước.

Lực lượng chiếm đóng - chủ yếu gồm chiến binh Chechnya và dân quân của nước cộng hòa tự phong Lugansk – cũng chỉ được tiếp nhận vùng đất hoang. Nhưng việc đánh mất Rubizhne khiến thành phố Severodonetsk cận kề (với 100.000 dân trước khi xảy chiến sự) trở nên dễ bị công kích hơn.
Ở đây nổi lên vai trò của con sông Siversky Donets uốn lượn. Con sông bắt nguồn từ Nga và chảy vào Ukraine, hình thành nên các đầm lầy, các đồng bằng cửa sông và hồ nước hình vòng cổ, cắt qua các vách đá trên đường chảy. Nói cách khác, đây là cơn ác mộng đối với bất cứ cuộc tấn công quân sự nào.

Nga đã cố gắng nhưng không thành công lắm khi dựng một số cầu phao vượt sông để bao vây quân Ukraine.

Tiến tiếp về phía Tây, người Nga có vẻ đã vượt qua được sông nhưng không tiến quân được nhiều. Trong khi đó, mục tiêu chiến lược của họ - Sloviansk, lại sở hữu hệ thống phòng thủ chiều sâu.

Để bảo đảm một cuộc tiến công ở khu vực này, quân đội Nga cần được tiếp tế xuyên qua biên giới. Tuyến cung ứng cho họ chạy từ Belgorod tới trung tâm đường sắt Ukraine ở Kupiansk và xa hơn nữa về phía Nam.

Các lực lượng Ukraine dường như đang quyết tâm đánh phá “ống phễu” này và đã đạt được tiến bộ nhất định trong việc tái chiếm lãnh thổ về phía Bắc và Đông Kharkov. Ở một số nơi, các đơn vị Ukraine đã nhìn thấy biên giới Nga và đưa các tuyến tiếp tế của Nga vào tầm đại bác.
Trong các tháng tới, ít có khả năng một bên đánh nốc ao được đối phương. Khả năng cao là chiến sự sẽ diễn ra theo kiểu tiêu hao, trong bối cảnh phương Tây tăng cường gửi vũ khí cho Ukraine.

Giám đốc tình báo quốc gia Mỹ Avril Haines vào tuần này có nói rằng “với việc cả Nga và Ukraine đều tin rằng mình có thể đạt thêm bước tiến quân sự, chúng tôi không thấy có lộ trình đàm phán khả thi nào phía trước, ít nhất là trong ngắn hạn”.

Bà Haines nhận định, cuộc chiến mang bản chất bất định, có thể phát triển thành chiến tranh tiêu hao. Theo bà, với việc Nga không nổi trội về năng lực quân sự thông thường thì cuộc chiến đó trong vài tháng tới có thể phát triển theo những hướng không dự đoán được.

Khi ấy, bất cứ sai lầm của một bên nào cũng sẽ ảnh hưởng đến kết quả cuộc chiến, đúng như chiến lược gia Tôn Tử thời Trung Quốc cổ đại từng nói: “Cơ hội tránh bị thất bại nằm trong tay chúng ta, còn cơ hội đánh bại kẻ địch là do chính đối phương tạo ra”.

Zelensky kỳ vọng giai đoạn cuối của cuộc chiến sẽ là ‘đẫm máu nhất.

Trong bài phát biểu trước các sinh viên đại học Ukraine, Tổng thống Zelensky cho biết ông vẫn chưa thể kêu gọi người Ukraine từ nước ngoài trở về nước do lo ngại giai đoạn cuối của cuộc chiến sẽ là "khó khăn nhất, đẫm máu nhất."

****
Nga từ chối cho phép các chuyến hàng ngũ cốc từ Ukraine, phớt lờ lời cầu xin chấm dứt phong tỏa Biển Đen.

Đại sứ Liên hợp quốc của Nga Vasily Nebenzya nói với Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với Nga và các yếu tố khác là nguyên nhân dẫn đến việc tăng giá lương thực, chứ không phải do chiến tranh của Nga.

****
Lukashenko: Belarus mua hệ thống tên lửa từ Nga.

Belarus đã mua các hệ thống tên lửa Iskander và S-400 từ Nga, nhà độc tài Belarus Alexander Lukashenko nói với hãng truyền thông nhà nước Belta.
Ông Lukashenko cho biết Belarus cũng đã bắt đầu chế tạo hệ thống tên lửa của riêng mình tương tự như Iskander, có thể hoàn thành vào cuối năm nay với sự hỗ trợ của Nga.

****
Reuters: Mỹ muốn cung cấp cho Ukraine "tên lửa chống hạm tiên tiến" để đánh bại cuộc phong tỏa hải quân của Nga.

Nhà Trắng đang tìm cách trang bị cho Ukraine các tên lửa Boeing Harpoon và Naval Strike do Kongsberg và Raytheon Technologies sản xuất, theo Reuters, trích dẫn từ U.S. các quan chức.

****
CNN: Biden thông báo viện trợ quân sự trị giá 100 triệu USD cho Ukraine.

Gói an ninh sẽ bao gồm pháo, radar và các thiết bị khác cho Ukraine, Mỹ. Tổng thống Joe Biden hôm 19/5 đưa tin, CNN đưa tin.

****
Đức phân bổ 1 tỷ euro để hỗ trợ ngân sách của Ukraine.

Bộ trưởng Tài chính Christian Lindner đã công bố gói hỗ trợ mới trong cuộc họp của bộ trưởng tài chính G7. Theo Lindner, Hoa Kỳ muốn huy động 7,5 tỷ đô la để giúp ngân sách ngắn hạn của Ukraine.

****
50.000 người tị nạn Ukraine chạy trốn khỏi chiến tranh của Nga đã đến Vương quốc Anh.

Theo U.K. Thủ tướng Boris Johnson, họ đang làm “mọi thứ có thể” để giúp người dân Ukraine “xây dựng cuộc sống ở đây”.

****
Theo Cao ủy Liên hợp quốc về người tị nạn, tổng cộng hơn 6 triệu người đã rời Ukraine kể từ ngày 24/2, với gần 3,5 triệu người đăng ký ở Ba Lan, tiếp theo là gần 1 triệu người ở Romania.