9 hành động như bản năng do quan điểm tâm lý
 

Đa phần mọi người không lấy miếng bánh cuối cùng. Chúng ta vẫn như bản năng không mua món đồ đắt nhất và rẻ nhất. Tất cả đều xuất phát từ quan điểm tâm lý.

Bạn thường giữ cửa mở cho người khác, hay đỗ xe sát với chiếc xe bên cạnh dù xung quanh còn nhiều khoảng trống... có những điều bạn làm theo vô thức. Và các chuyên gia tâm lý đã đưa ra lời giải thích cho những trường hợp này.

1. Tắt hoặc giảm âm lượng của loa khi lái xe ở một nơi xa lạ

Hãy thử tưởng tượng bạn đang lái xe đến một cuộc họp quan trọng ở nơi xa lạ. Có khả năng, bạn sẽ ngừng nói chuyện với người trong xe, giảm âm lượng của radio hoặc tắt hoàn toàn và tập trung vào đường đi để không bị lạc.

Một chuyên gia tại khoa Tâm lý và khoa học não bộ tại Đại học Johns Hopkins, tiến sĩ Steven Yantis, đã chứng minh rằng trong một giây lát khi chúng ta tập trung sự chú ý vào việc lắng nghe, chúng ta ít nhận thức được thông tin thị giác mà não nhận được. Đó là lý do tại sao chúng ta thường phải tắt âm thanh nền để không bỏ lỡ điều mình cần.

2. Đưa ra cử chỉ khi nói chuyện

Nếu bàn tay không có nhiệm vụ phải làm điều gì đó khi chúng ta trò chuyện thì chúng ta bắt đầu chủ động đưa ra cử chỉ. Đây được xem như một việc bình thường.

Giáo sư Andrew Bass, từ Đại học Cornell, phát hiện ra trong quá trình nghiên cứu của ông rằng bản năng đưa ra cử chỉ khi nói chuyện là một phần tiến hóa với con người. Các nhà khoa học đã truy tìm mạng lưới thần kinh chịu trách nhiệm đưa ra cử chỉ và phát triển khả năng nói, rồi phát hiện ra rằng các tín hiệu xã hội mà chim, động vật có vú (bao gồm cả con người) sử dụng đến từ não sau của cá. Đó là lý do tại sao sự kết hợp giữa lời nói và cử chỉ có nguồn gốc tiến hóa.

3. Thích đỗ gần xe khác dù khu vực bãi xe còn trống

Hành vi này được giải thích bởi thực tế rằng con người là những sinh vật xã hội. Chúng ta thường làm theo đám đông và đó là lý do tại sao trong một số tình huống bình thường, chúng ta tự động đỗ xe gần chiếc xe khác trong bãi đậu xe, dù nơi đó còn nhiều khoảng trống.

Rob Henderson, nhà nghiên cứu tại Đại học Yale, đã phân tích nghiên cứu về chủ đề này và vạch ra một số lý do khiến mọi người làm theo đám đông. Một trong số đó là vì số lượng sản phẩm và dịch vụ xung quanh chúng ta tăng vọt. Chúng ta không có đủ thời gian để kiểm tra tất cả nên thường sử dụng những thứ đã được thử nghiệm bởi đa số. Đó cũng là lý do tại sao trong quảng cáo, chúng ta thường xuyên có thể nghe thấy một tuyên bố rằng sản phẩm này được khuyến nghị bởi 9 trong số 10 chuyên gia. Đó là cách họ đang cố gắng nhắc chúng ta về tâm lý đám đông.

4. Đàn ông không sử dụng 2 bồn tiểu sát nhau

Nhà vệ sinh công cộng luôn không phải là một nơi dễ chịu, ngay cả khi chúng trông sạch sẽ. Bởi không gian cá nhân và tính riêng tư là quan trọng đối với chúng ta. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp ngoại lệ đối với quy tắc này - như những người không biết xấu hổ và thiếu tế nhị.

Dù vậy, đa số mọi người đều không muốn đi vệ sinh dưới ánh mắt của người khác. Đó là lý do tại sao đàn ông thích sử dụng bồn tiểu cách xa nhau.

5. Không lấy miếng bánh cuối cùng

Thực tế này mâu thuẫn với nhiều nghiên cứu về sự thiết hụt. Trong đó, các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng sản phẩm càng khan hiếm thì chúng ta càng muốn có nó. Vì thế, các quảng cáo bán hàng hay đưa ra cụm từ "sản phẩm này có số lượng giới hạn".

Tuy nhiên, các nhà khoa học là Daniel A. Effron và Dale T. Miller từ Đại học Stanford đã chỉ ra trong nghiên cứu của mình rằng mọi người trong một công ty lớn không lấy miếng bánh pizza (doughnut, kẹo cao su) cuối cùng bởi họ không cảm thấy làm điều này là đúng. Các chuyên gia gọi hiện tượng này là sự khuếch tán quyền lợi.

6. Đàn ông không thích hỏi đường

Theo một cuộc khảo sát của TrekAce, chỉ có 6% nam giới nói rằng họ sẽ hỏi đường từ một người lạ nếu bị lạc. Ở nghiên cứu tương tự, người ta phát hiện ra rằng trung bình một người đàn ông sẽ đi thêm khoảng 900 dặm (1.448 km) trong vòng 50 năm của cuộc đời chỉ vì họ từ chối hỏi đường.

Chuyên gia tâm lý Mark Goulston đã cố gắng lý giải cho việc này. Theo ý kiến của mình, ông cho rằng đàn ông không yêu cầu giúp đỡ khi đi lạc bởi họ không muốn cảm thấy mình thiếu năng lực, dễ bị tổn thương hoặc thậm chí bị làm nhục.

7. Giữ cửa cho người khác

Ngay từ bé, chúng ta thường được dạy rằng giữ cửa cho người khác là một điều đúng đắn và lịch sự. Tuy nhiên, ngoài lý do đó, các nhà khoa học cho rằng hành động này còn xuất phát từ một mong muốn khác. Trong một bài báo, được viết bởi Joseph Santamaria và David Rosenbaum, chúng ta giữ cửa cho người khác để giảm thiểu những nỗ lực tập thể được sử dụng, có nghĩa là người được bạn giữ cửa sẽ không phải tiêu tốn năng lượng của họ. Nói cách khác, nó nhân cách hóa "quy tắc vàng của đạo đức" - đối xử với mọi người theo cách mà bạn muốn họ đối xử với bạn.

8. Không mua thứ đắt nhất và rẻ nhất

Về cơ bản, chúng ta cố gắng tiêu tiền một cách hợp lý. Và đó là lý do tại sao chúng ta thường chọn các sản phẩm có giá cả và chất lượng phù hợp, tức là chúng ta có xu hướng không mua những thứ đắt nhất cũng như rẻ nhất. Trong trường hợp đầu tiên, theo ý kiến của khách hàng, giá cả của hàng hóa có thể được đẩy lên quá cao, trong khi với trường hợp thứ hai, chất lượng của sản phẩm có thể không đảm bảo.

Mặc dù chúng ta thấy hành vi này hợp lý, các nhà tiếp thị cũng biết về điều đó nên đôi khi để bán các sản phẩm tương tự, họ cố tình đặt hàng đắt nhất và rẻ hơn cạnh nhau. Hầu hết người mua đều không do dự và quyết định mua sản phẩm rẻ hơn.

9. Hướng mũi chân về người mà chúng ta quan tâm

Không chỉ là vị trí của cơ thể mà trong một cuộc nói chuyện, cách đặt bàn chân cũng nói lên nhiều điều. Nếu chân của đối tác không quay về phía bạn thì có nghĩa họ chẳng quan tâm đến cuộc trò chuyện.

Joe Navarro, trong cuốn sách mang tên Cơ thể đang nói gì, giải thích rằng tất cả đều xuất phát từ bản chất của chúng ta - cơ thể đảm bảo rằng bàn chân có thể phản ứng ngay lập tức nếu nó thấy bị đe dọa. Đó là bản năng sinh tồn. Chúng ta để chân của mình vượt ra phạm vi an toàn khi chúng ta cảm thấy thoải mái. Ví dụ, khi chúng ta ở một mình trong thang máy, bàn chân đang thư giãn bỗng nhiên co lại nếu có người lạ bước vào. Do đó, nếu một người cảm thấy buồn chán hoặc không quan tâm, bàn chân của họ sẽ được để hướng ra hoặc hướng tới người khác.