Số tiền khổng lồ Mỹ chi cho các cuộc chiến ở Trung Đông và Afghanistan
 

Hoạt động can dự quân sự kéo dài hàng thập kỷ của Mỹ ở Trung Đông đã mở rộng thêm sau khi các máy bay ném bom tàng hình B-2 của Hoa Kỳ tấn công 3 cơ sở hạt nhân của Iran.

Lần đầu tiên sử dụng siêu bom 13,6 tấn

Rạng sáng 22-6-2025 (theo giờ Iran), sau một loạt các cuộc không kích chưa từng có của Israel vài ngày trước đó vào lãnh thổ Iran, Mỹ đã tham gia cuộc chiến và sử dụng bom xuyên phá boongke để tấn công 3 cơ sở hạt nhân quan trọng là Fordow, Natanz và Isfahan. Chiến dịch có tên “Midnight Hammer” (Búa đêm) này đánh dấu lần đầu tiên Mỹ sử dụng GBU-57, loại bom khổng lồ nặng 13,6 tấn mà chỉ máy bay ném bom tàng hình B-2 mới có thể mang theo. Mỹ được coi là quốc gia duy nhất có khả năng phá hủy các cơ sở hạt nhân ngầm của Iran, nhưng hiện vẫn chưa rõ liệu họ có thực sự hoàn thành được việc này hay không.

Theo thông tin được Tướng Dan Caine - Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ công bố, 7 máy bay ném bom tàng hình B-2 (mỗi chiếc có giá khoảng 2,1 tỷ USD) đã thả ít nhất 14 quả bom phá boongke (trị giá hàng triệu USD) xuống các cơ sở hạt nhân của Iran. Tổng cộng, hơn 125 máy bay của Mỹ đã tham gia vào chiến dịch nêu trên, bao gồm oanh tạc cơ, máy bay chiến đấu, máy bay tiếp dầu, máy bay trinh sát và lực lượng hậu cần, tất cả đều tiêu tốn hàng trăm triệu USD để triển khai và vận hành.

Trong một bài đăng trên mạng xã hội Truth Social, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết: “Chúng tôi đã hoàn thành cuộc tấn công vào 3 cơ sở hạt nhân gồm Fordow, Natanz và Esfahan. Toàn bộ máy bay đã rời không phận Iran và về nhà an toàn. Rất nhiều bom đã được thả xuống Fordow, cơ sở hạt nhân chính. Xin chúc mừng những chiến binh Mỹ vĩ đại. Không có quân đội nào khác trên thế giới có thể làm điều này. Giờ là thời điểm cho hòa bình!”. Nhà lãnh đạo Mỹ sau đó tuyên bố: “Các cơ sở hạt nhân chủ chốt của Iran đã hoàn toàn bị xóa sổ”.

Tuy nhiên, CNN và các hãng truyền thông dẫn đánh giá ban đầu của Cơ quan Tình báo quốc phòng Mỹ cho biết, đòn không kích của Washington đã không phá hủy được các thành phần cốt lõi của chương trình hạt nhân Iran và khả năng chỉ làm chậm tiến trình vài tháng. CNN dẫn các nguồn thạo tin cho hay, kho dự trữ urani đã được làm giàu của Iran không bị phá hủy, phần lớn các máy ly tâm vẫn còn “nguyên vẹn”. Đánh giá này dường như trái ngược với tuyên bố trước đó của Tổng thống Trump rằng việc ném bom đã “phá hủy hoàn toàn và tuyệt đối” các cơ sở làm giàu urani của Iran. Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt đăng trên mạng xã hội rằng “đánh giá nêu trên hoàn toàn sai sự thật”. Bà nói thêm: “Ai cũng biết điều gì sẽ xảy ra khi bạn thả 14 quả bom nặng 13,6 tấn trúng mục tiêu một cách hoàn hảo. Như vậy có nghĩa là phá hủy hoàn toàn”.

Hé lộ vai trò của CIA

Theo báo The Times of Israel, trong thông điệp công khai hiếm hoi đưa ra ngày 25-6, Cơ quan tình báo Israel (Mossad) đã ca ngợi “chiến dịch lịch sử” của nước này nhằm vào Iran, đồng thời gửi lời cảm ơn Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) - cơ quan đã “giúp hiện thực hóa chiến dịch này” thông qua sự hợp tác chặt chẽ. Cùng ngày 25-6, CIA dẫn lời Giám đốc John Ratcliffe cho biết “một lượng thông tin tình báo đáng tin cậy cho thấy chương trình hạt nhân của Iran đã bị tổn hại nghiêm trọng bởi các đợt không kích có chủ đích gần đây”. “Thông tin tình báo có độ chính xác cao xác nhận rằng, một số cơ sở hạt nhân then chốt của Iran đã bị phá hủy và sẽ cần được xây dựng lại trong nhiều năm” - tuyên bố của CIA cho biết thêm.

Trong khi đó, Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi ngày 26-6 cho biết, các cơ sở hạt nhân của nước này đã chịu “thiệt hại nghiêm trọng” sau cuộc chiến kéo dài 12 ngày với Israel, đồng thời khẳng định Tehran đang đánh giá toàn diện tác động của xung đột. “Chiến sự đã tạm dừng 2 ngày. Các chuyên gia của Cơ quan Năng lượng nguyên tử Iran đang đánh giá tổn thất tại các cơ sở hạt nhân của chúng ta. Thiệt hại phải nói là nghiêm trọng” - ông Araghchi nói trên Đài truyền hình nhà nước Iran (IRIB) hôm 26-6. Tuyên bố của ông Araghchi được đưa ra sau khi Tổng thống Trump nhiều lần tuyên bố các cuộc không kích do Mỹ thực hiện nhằm hỗ trợ Israel đã “xóa sổ” các cơ sở hạt nhân của Iran.

Mỹ chi cho quân đội nhiều hơn 9 quốc gia tiếp theo cộng lại

Mỹ chi cho quân đội nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào khác trên thế giới, nhiều hơn 9 quốc gia tiếp theo cộng lại. Hoa Kỳ cũng chi tiêu nhiều gấp 3 lần Trung Quốc và gần 7 lần Nga. Theo Viện Nghiên cứu hòa bình quốc tế Stockholm (SIPRI), vào năm 2024, Mỹ đã chi 997 tỷ USD cho quân đội, chiếm 37% tổng chi tiêu quân sự toàn cầu.

Theo phân tích của Viện Watson thuộc Đại học Brown, các cuộc chiến do Mỹ dẫn đầu kể từ năm 2001 đã trực tiếp gây ra cái chết của khoảng 940.000 người trên khắp Afghanistan, Pakistan, Iraq, Syria, Yemen và các khu vực xung đột khác sau ngày 11-9. Con số này không bao gồm các ca tử vong gián tiếp, cụ thể là những ca tử vong do mất khả năng tiếp cận thực phẩm, chăm sóc sức khỏe hoặc các bệnh liên quan đến chiến sự. Những ca tử vong gián tiếp này ước tính từ 3,6 - 3,8 triệu người, nâng tổng số người chết (bao gồm cả tử vong trực tiếp và gián tiếp) lên từ 4,5 - 4,7 triệu người và vẫn đang tiếp tục tăng. Trong thời gian đó, ít nhất 30.000 quân nhân, nhà thầu và quân đồng minh của Mỹ cũng đã thiệt mạng. Con số này bao gồm ít nhất 7.052 binh lính, 8.189 nhà thầu và 14.874 quân đồng minh.

Cuộc chiến ở Afghanistan bắt đầu vào ngày 7-10-2001 nhằm đáp trả vụ tấn công khủng bố ngày 11-9 với mục đích tiêu diệt al-Qaeda và lật đổ Taliban. Chưa đầy 2 năm sau, vào ngày 20-3-2003, Mỹ và các đồng minh đã phát động cuộc chiến ở Iraq, nhằm loại bỏ vũ khí hủy diệt hàng loạt (WMD) và lật đổ Tổng thống Saddam Hussein. Tuy nhiên, không có kho vũ khí WMD nào được tìm thấy.

Kéo dài gần 20 năm, cuộc xung đột ở Afghanistan đã trở thành cuộc chiến dài nhất trong lịch sử nước Mỹ và khiến khoảng 243.000 người thiệt mạng trực tiếp. Ở Iraq, khoảng 315.000 người đã thiệt mạng trực tiếp trong cuộc chiến. Theo Viện Watson, tổng cộng 2 cuộc chiến này đã gây ra ít nhất 558.000 ca tử vong trực tiếp từ tháng 10-2001 đến tháng 8-2021.

Israel luôn là nước nhận viện trợ lớn nhất của Mỹ

Trong hơn 2 thập kỷ, Mỹ đã chi khoảng 5,8 nghìn tỷ USD cho các cuộc chiến. Con số này bao gồm 2,1 nghìn tỷ USD do Bộ Quốc phòng Mỹ chi, 1,1 nghìn tỷ USD do Bộ An ninh nội địa chi, 884 tỷ USD tăng ngân sách cơ bản của Bộ Quốc phòng, 465 tỷ USD cho dịch vụ chăm sóc y tế cựu chiến binh và thêm 1 nghìn tỷ USD tiền lãi cho các khoản vay phục vụ cuộc chiến. Ngoài 5,8 nghìn tỷ USD đã chi, Mỹ dự kiến sẽ chi thêm ít nhất 2,2 nghìn tỷ USD cho các nghĩa vụ chăm sóc cựu chiến binh trong 30 năm tới. Như vậy, tổng chi phí ước tính cho các cuộc chiến của Mỹ kể từ năm 2001 lên tới 8 nghìn tỷ USD.

Theo Viện Watson thuộc Đại học Brown, Israel luôn là nước nhận viện trợ nước ngoài lớn nhất của Mỹ. Quốc gia này nhận được ít nhất 251,2 tỷ USD (đã điều chỉnh theo lạm phát) kể từ năm 1959. Từ năm 2016, Mỹ đã cam kết cung cấp cho Israel 3,8 tỷ USD mỗi năm trong khuôn khổ bản ghi nhớ kéo dài 10 năm, có hiệu lực đến năm 2028. Phần lớn số tiền này được phân bổ dưới dạng tài trợ quân sự nước ngoài. Tuy nhiên, trong năm sau các cuộc tấn công của lực lượng Hamas vào Israel hồi tháng 10-2023, Mỹ đã cung cấp thêm 17,9 tỷ USD viện trợ quân sự cho Israel và đây là mức cao nhất từ trước đến nay. Con số này bao gồm 6,8 tỷ USD tài trợ quân sự, 4,5 tỷ USD cho phòng thủ tên lửa và 4,4 tỷ USD để bổ sung vũ khí cho Israel từ kho dự trữ của Mỹ.