Trương Phi say rượu không thể chiến đấu, Lữ Bố biết vẫn bỏ qua cơ hội: Hãy xem ai chống lưng cho ông ta?
 

Trương Phi say rượu để mất Từ Châu vào tay Lữ Bố, vậy tại sao Lữ Bố lại không thừa cơ giết chết ông?

Bài viết phân tích nguyên nhân sâu xa đằng sau quyết định này của Lữ Bố, hé lộ những toan tính và cân nhắc chiến lược của vị tướng này.

Màn đối đầu nảy lửa giữa Lữ Bố và Trương Phi

Trong nhiều bảng xếp hạng danh tướng thời Tam Quốc, Lữ Bố hầu như chiếm giữ vị trí số một. Tiếng tăm lừng lẫy của ông khiến kẻ thù khiếp sợ, không ai dám đối đầu. Tuy nhiên, Trương Phi lại không hề e ngại vị tướng được mệnh danh là thiên hạ vô địch này. Ông nhiều lần giao tranh với Lữ Bố và thường xuyên mắng chửi Lữ Bố ngay trên chiến trường, dùng lời lẽ để chọc giận đối phương. Chính sự bẽ mặt này khiến Lữ Bố căm hận Trương Phi đến tận xương tủy.

Vậy nhưng theo Sohu, điều thú vị là, khi Trương Phi say rượu để mất Từ Châu, tại sao Lữ Bố lại không nhân cơ hội này giết chết ông? Trong Tam Quốc Diễn Nghĩa, không ít lần rượu là nguyên nhân gây ra lỗi lầm của các vị tướng, như Điển Vi say rượu mất đôi kích, Lưu Bị say rượu làm lỡ việc của Hoàng Trung, còn Trương Phi thì nhiều lần gây họa vì say rượu.

Lưu Bị nhận Từ Châu từ Đào Khiêm khiến Tào Tháo vô cùng tức giận. Tào Tháo liền bày mưu dùng chiếu chỉ của thiên tử ép Lưu Bị đi đánh Viên Thuật. Lưu Bị mang theo Quan Vũ rời khỏi Từ Châu, trước khi đi đã giao phó trọng trách trấn giữ thành cho Trương Phi, đồng thời nghiêm khắc dặn dò ba điều: không uống rượu, không đánh binh sĩ, nghe lời can gián. Lúc đó Trương Phi tràn đầy hào khí, thề thốt sẽ tuân theo.

Lưu Bị vừa rời khỏi Từ Châu, Trương Phi liền tính tổ chức một "nghi lễ" cho lời hứa "không uống rượu" của mình. Ông thiết yến khoản đãi các quan văn võ trong thành, tuyên bố hôm nay uống cho thỏa thích, ngày mai cả thành kiêng rượu. Trên bàn tiệc, không khí vô cùng náo nhiệt. Tuy nhiên, Tào Báo vì không uống được rượu nên đã từ chối. Kết quả là ông bị Trương Phi đánh 50 roi, tức giận trong lòng nên đã quay sang phàn nàn với con rể là Lữ Bố, đồng thời tiết lộ cả thông tin phòng thủ của Từ Châu.

Lữ Bố nhân đêm tối đem quân tập kích Từ Châu. Khi Lữ Bố đánh vào thành, Trương Phi đã say mèm, không thể chống cự. Nhưng nhờ có 18 kỵ binh thân tín bảo vệ, Trương Phi may mắn trốn thoát. Trong nguyên tác, Lữ Bố biết rõ sự dũng mãnh của Trương Phi nên không dám manh động quá mức. Mặc dù say rượu, Trương Phi vẫn có đội hộ vệ tinh nhuệ bên cạnh, đảm bảo cho ông rút lui an toàn. Nhớ lại trận Hổ Lao Quan, Bào Trung, Vu Thiệp và Phan Phụng đều chết dưới tay Hoa Hùng. Quan Vũ chém Hoa Hùng xong, chén rượu vẫn còn ấm. Sau đó, Trương Phi giao chiến với Lữ Bố hơn 50 hiệp dần đuối sức. Quan Vũ và Lưu Bị đến tiếp ứng, cùng Lữ Bố đánh thêm 30 hiệp vẫn không phân thắng bại. Có thể thấy, tuy 18 kỵ binh đều là những chiến sĩ tinh nhuệ, nhưng khi đối mặt với cao thủ hàng đầu như Lữ Bố thì vẫn còn kém xa.

Lữ Bố khi bị quân Tào vây kín vẫn lớn tiếng tự mãn: "Ta có Phương Thiên Họa Kích, có Xích Thố, ai dám đến gần ta!". Sự tự tin này gần như kiêu ngạo đến cực điểm. Làm sao ông có thể để tâm đến Trương Phi đang say rượu và không thể chiến đấu? Hơn nữa, dưới trướng ông còn có những mãnh tướng như Trương Cáp, Cao Thuận. Nếu thực sự muốn bắt Trương Phi thì việc ông ta chạy thoát khỏi thành gần như là không thể. Tuy Từ Châu là thời cơ tuyệt vời để giết Trương Phi, nhưng nếu không hiểu rõ mục đích sâu xa và toan tính chiến lược của Lữ Bố thì khó mà lý giải được tại sao ông lại tha chết cho Trương Phi.

Tại sao Lữ Bố không giết Trương Phi?

Lữ Bố từng bị Tào Tháo truy đuổi, bị Viên Thiệu từ chối che chở. Chính Lưu Bị đã ra tay giúp đỡ, cho ông nương náu ở Tiểu Bái. Nay ông chiếm Từ Châu, rõ ràng là lấy oán báo ân. Hơn nữa, thực lực của Lữ Bố có hạn. Nếu muốn đứng vững ở Từ Châu, không bị Tào Tháo và Viên Thuật thôn tính thì liên kết với Lưu Bị chống lại kẻ thù rõ ràng là lựa chọn tốt nhất. Chiếm được Từ Châu tuy có thể đổi vai, nhưng giết Trương Phi đồng nghĩa với việc hoàn toàn trở mặt với Lưu Bị. Khi đó, Lữ Bố sẽ phải đối mặt với sự tấn công từ ba phía: Tào Tháo, Viên Thiệu và Lưu Bị. Không chỉ khó giữ thành mà tính mạng cũng khó bảo toàn.

Thêm nữa, Lữ Bố không còn là kẻ chỉ biết vung đao đánh thuê như trước. Ông đã trở thành một chư hầu, tầm nhìn xa hơn, không còn quyết định dựa trên ân oán nhất thời. Vì vậy, sự kiêng dè Trương Phi của ông, phần nhiều là sự bất lực và cân nhắc lý trí. Cuối cùng, Lữ Bố quyết định tha cho Trương Phi, thậm chí còn đối xử tử tế với gia quyến của Lưu Bị.

Trương Phi chạy thoát khỏi Từ Châu đến mặt trận Hu Dị, thuật lại đầu đuôi câu chuyện. Mọi người nghe xong đều vô cùng kinh ngạc. Lưu Bị chỉ thở dài một tiếng: "Được thì có gì đáng mừng, mất thì có gì đáng lo!". Đối với Lưu Bị, Từ Châu đã mất, dù có trách mắng Trương Phi thêm nữa cũng không thể thay đổi được hiện thực. Trách nhiệm này cuối cùng vẫn phải do ông gánh chịu, bởi đó là cái giá phải trả cho việc dùng người không đúng chỗ.

Biết tin gia đình vẫn bị vây khốn, Lưu Bị im lặng không nói. Sự im lặng này còn hơn ngàn lời nói, ẩn chứa nỗi lo lắng và bất mãn của ông. Quả nhiên, Quan Vũ trọng nghĩa khí lập tức phản bác, khiến Trương Phi xấu hổ muốn tự sát. Lưu Bị vội vàng chạy đến ôm lấy ông, giật lấy thanh kiếm ném xuống đất và nói ra câu nói nổi tiếng muôn đời: "Anh em như tay chân, vợ như áo quần. Áo quần rách còn vá được, tay chân gãy làm sao nối lại được?". Câu nói này khiến Quan Vũ và Trương Phi vô cùng cảm động. Cả ba như trở về thời kết nghĩa vườn đào thuở nào.

Đối với tình nghĩa anh em, Lưu Bị luôn hết lòng hết dạ, giống như cảnh cứu A Đẩu ở Đương Dương Trường Bản. Vào những thời khắc quan trọng, ông luôn lấy chuyện gia đình làm tiền đề, diễn giải tình huynh đệ sâu đậm "không phải ruột thịt mà hơn ruột thịt". Chính tình cảm này khiến mọi người nguyện vì ông mà xông pha, liều chết chiến đấu.

Thiên hạ đều biết Lưu Bị, Quan Vũ và Trương Phi là một thể thống nhất. Giết Trương Phi tuy dễ, nhưng còn Lưu Bị và Quan Vũ thì sao? Lữ Bố làm sao dám manh động? Có Lưu Bị chống lưng, Lữ Bố không muốn đối đầu với Trương Phi. Mảnh đất chiến lược quý giá nhất thời Tam Quốc không phải là những thành phố lớn mà là những vị trí trọng yếu như Từ Châu. Từ Châu từng là căn cứ địa của Lưu Bị khi chống Tào. Đào Khiêm đã chủ động nhường Từ Châu cho Lưu Bị, trở thành chỗ dựa quan trọng cho ông. Lữ Bố thừa cơ chiếm lấy Từ Châu, tuy là cướp đoạt trắng trợn, nhưng khi đối mặt với ánh mắt giận dữ của Lưu Bị và Trương Phi cũng chỉ đành tạm thời kiềm chế.

Thời loạn lạc, Lữ Bố vừa phải cân nhắc thực lực của bản thân, vừa phải tìm cách sinh tồn và phát triển. Lưu Bị hiểu rõ tầm quan trọng của việc đề phòng Tào Tháo và Viên Thuật nên đành phải liên kết với Lữ Bố để cùng chống lại kẻ thù mạnh. Sau khi Từ Châu bị Lữ Bố chiếm đóng, tuy địa vị đôi bên đã thay đổi, nhưng cục diện cùng nhau chống giặc ngoại xâm vẫn được duy trì. Thật đáng thương cho Tào Báo, cha vợ của Lữ Bố, vốn tưởng mình là quân cờ quan trọng, cuối cùng lại bị người khác lợi dụng. Sau khi chiếm được Từ Châu, Lữ Bố không giết Trương Phi, nhưng Tào Báo lại dẫn quân truy đuổi ráo riết, cuối cùng bỏ mạng, trở thành "món quà" dâng tặng cho Trương Phi.

Hành động này vừa cho Trương Phi một con đường rút lui trong danh dự, vừa giữ thể diện cho Lưu Bị. Tuy Lữ Bố hai lần phản bội cha nuôi vì lợi ích, nhưng ông tuyệt đối sẽ không vì thù hận nhất thời mà đánh mất lợi ích lâu dài. Giết Trương Phi tuy hả giận nhưng hậu quả khó lường. Vì vậy, việc tha cho Trương Phi vừa là sự tôn trọng và nhượng bộ với thế lực của Lưu Bị, và cũng là sự lựa chọn cân nhắc của Lữ Bố vì sự sinh tồn và phát triển của bản thân. So với sự bốc đồng và thù hận nhất thời, Lữ Bố hiểu rõ hơn về những toan tính đường dài.

VietBF@ Sưu tập