Arteta và Guardiola: Bản sao, đối thủ hay hai kẻ cùng tiến?
 

Đại chiến Arsenal - Man City ở Ngoại hạng Anh hôm nay không chỉ định hình cuộc đua vô địch, mà còn phản chiếu hành trình Pep Guardiola và Mikel Arteta thích nghi với Ngoại hạng Anh khắc nghiệt.


HLV Pep Guardiola (phải) ôm Gianluigi Donnarumma sau trận Man City thắng Man Utd 3-0 ở vòng bốn Ngoại hạng Anh. Ảnh: Football365

Guardiola không còn "nguyên bản" sau 8 năm ở Etihad. Ederson - thủ môn giỏi chơi chân bậc nhất thế giới - nhường chỗ cho Gianluigi Donnarumma, vốn không được đánh giá cao ở khả năng này.

Man City cũng không còn sử dụng "số 9 ảo", thay bằng trung phong điển hình Erling Haaland. Cũng không còn hậu vệ phải bó vào trung lộ như Oleksandr Zinchenko, mà là Abdukodir Khusanov - vốn sở trường đá trung vệ với khả năng xoạc bóng - được đẩy sang cánh.

Nếu so với đội hình lập kỷ lục 100 điểm mùa 2017-2018, Man City giờ mang dáng dấp hoàn toàn khác. Lý do bởi Guardiola luôn sẵn sàng học hỏi. Ông tiếp thu lối luân chuyển bóng từ cựu HLV Brighton Roberto De Zerbi, chú trọng thể lực và cường độ như HLV Newcastle Eddie Howe, đồng thời bị ảnh hưởng bởi pressing một kèm một của HLV Bournemouth Andoni Iraola. Guardiola còn chiêu mộ Pep Lijnders - trợ lý đắc lực cũ của HLV Jurgen Klopp - để gia tăng khả năng chuyển đổi trạng thái.

Guardiola từng hoài nghi vai trò HLV cố định, nhưng từ khi nghe gợi ý của Arteta ở Man City, ông thay đổi hoàn toàn. Giờ Guardiola thậm chí có chuyên gia thứ ba về lĩnh vực này, James French, để đối đầu với Nicolas Jover của Arsenal.


Phía đối diện, Arteta bị gắn mác "bản sao của Pep", từ khi rời Man City để dẫn dắt Arsenal. Nhà cầm quân Tây ban Nha mang về Zinchenko, Gabriel Jesus từ chính Man City, chiêu mộ thủ môn chơi chân tốt David Raya và triển khai hậu vệ bó vào trung lộ.

Nhưng thực tế đa chiều hơn. Arteta chịu ảnh hưởng từ nhiều nguồn: bóng đá giàu thể lực ở quê nhà San Sebastian, sự kỷ luật từ David Moyes tại Everton, thậm chí từng chơi kiểu Catenaccio - lối đá phòng ngự trứ danh của Italy - để đoạt FA Cup 2020. Từ thất bại trong cuộc đua vô địch 2023, Arteta chọn cách thắt chặt phòng ngự, biến Arsenal thành đội pressing và phòng ngự không bóng hiệu quả nhất châu Âu.

Song song với đó, Arteta thay đổi tư duy nhân sự. Trong khi Guardiola thích xoay tua với nhóm cầu thủ nòng cốt nhỏ gọn, Arteta xây dựng hai đội hình để chống chọi lịch thi đấu dày đặc. Arsenal hiện có tới 25 cầu thủ sẵn sàng đá chính, với hàng loạt "hậu vệ lai" như Ben White, Jurrien Timber, Riccardo Calafiori hay tân binh Piero Hincapie - sản phẩm của triết lý đa năng mà chính ông từng góp phần hình thành ở Man City.


Arteta và Guardiola có những điểm khác biệt, nhưng vẫn song hành trong một vài xu hướng. Arsenal tuyển mộ Viktor Gyokeres - mẫu trung phong cơ bắp tương đồng với Haaland. Bóng dài và tạt cánh trở nên phổ biến trở lại khi không gian trong vòng cấm ngày càng chật chội. Cầu thủ có khả năng đối đầu trực diện như Noni Madueke, Eberechi Eze (Arsenal) hay Rayan Cherki, Rayan Ait-Nouri (City) được ưu tiên.

Quan trọng hơn, sự thống trị của một triết lý duy nhất - tiki-taka hay gegenpressing - đã nhường chỗ cho thứ bóng đá lai ghép. Các HLV phải liên tục thích nghi để không bị bỏ lại. Ngoại hạng Anh vì vậy không còn chỗ cho sự bảo thủ.


Guardiola đã chứng minh tài năng qua vô số danh hiệu, nhưng ông chưa từng phải xây dựng từ đống tro tàn như khi Arteta trở lại Arsenal năm 2019. Con đường đưa Arsenal từ chỗ ngoài top 4 trở thành kẻ thách thức ngôi vương rõ ràng không thể chỉ là sao chép Guardiola. Ngược lại, chính Guardiola cũng đã học từ Arteta - từ chú trọng tình huống cố định cho tới cách gia tăng thể lực đội hình.

Sự thật là cả hai đều đang cùng tiến, chứ không phải một người sao chép người kia. Họ là sản phẩm của môi trường khốc liệt, nơi mọi ý tưởng đều được thử lửa ngay lập tức. Và chính sự linh hoạt đó mới giúp Arsenal và Man City giữ vị thế hai đội mạnh bậc nhất nước Anh hiện tại.

Trước trận đại chiến tại Emirates hôm nay, Guardiola vẫn châm chọc: "Nếu Arteta vô địch, người ta sẽ bảo do ông ấy tiêu tiền, không phải do làm việc chăm chỉ. Cũng như Liverpool của Arne Slot, nếu thắng, là do chi tiêu cả thôi. Chứ đâu chỉ Man City từng bị nói thế".


Ẩn sau lời mỉa mai là sự thật: bóng đá hiện đại rất ít chỗ cho tính nguyên bản. HLV nào cũng phải vay mượn, học hỏi, lai ghép, với mục tiêu chiến thắng.

Kết quả trận đấu chưa thể định đoạt, nhưng có thể định hình cuộc đua vô địch Ngoại hạng Anh mùa này. Nhưng bất luận kết quả ra sao, màn so tài này vẫn sẽ là minh chứng rõ nhất cho sự tiến hóa của cả Guardiola lẫn Arteta - hai người không chỉ đối đầu, mà còn vô tình "soi gương" nhau trên hành trình thích nghi với Ngoại hạng Anh.