Hậu trường khốc kiệt thanh trừng kịch tính Việt Nam hiện nay
 

Gần nửa tháng kể từ ngày rò rỉ chuyện ông Đỗ Trọng Hưng – đương kim Phó Ban Tổ chức Trung ương, cựu Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa – bị “cấm xuất cảnh”, làng chính trị Việt Nam chẳng khác nào đang xem phim bộ: mỗi tập kết thúc đúng lúc gay cấn, buộc khán giả đợi “next episode”. Và rồi đến ngày 26/9/2025, Bộ Chính trị xuất hiện như… biên kịch chính, chính thức đề nghị kỷ luật ông Hưng vì những vi phạm gây hậu quả “rất nghiêm trọng”. Khán giả vỗ tay? Chưa kịp. Vì theo giới phân tích, cảnh này có thể là nút thắt mở ra pha kịch tính mới: chiếc ghế quyền lực của Thủ tướng Phạm Minh Chính bỗng dưng… lung lay như ghế gấp gặp nền gạch trơn.

Nghe thì xa, nhưng chuyện lại rất gần. Ông Đỗ Trọng Hưng lâu nay vốn là “người nhà” của nhóm lãnh đạo Thanh Hóa – một “điểm tựa địa chính trị” khá rắn dành cho Thủ tướng. Mà ai làm chính trị cũng biết: có căn cứ địa thì mới dễ “điều quân xếp tướng”. Giờ căn cứ địa vừa bị… cúp điện, cả hệ thống phe Thanh Hóa lập tức phải bật đèn pin tìm lối đi.

Nếu ví công tác tổ chức cán bộ như một ván cờ xếp ghế, thì vị trí của ông Hưng ở Ban Tổ chức Trung ương chẳng khác nào quân xe đang án ngữ đường biên – công thủ toàn diện. Bất ngờ bị đưa ra kỷ luật, thế trận nhân sự của phe Thanh Hóa lộ ra một khoảng trống bằng… đúng kích thước của quân xe. Đánh nhanh thắng nhanh? Lúc này chỉ còn đánh… tính toán lâu dài, vì mất “cánh tay” chuyên dọn đường thì mọi nước đi sau đó đều nặng như kéo vali lên dốc.

Giới quan sát bảo: trong bối cảnh cuộc đua quyền lực trước thềm Đại hội 14 đang chuyển từ “đi bộ nhanh” sang “chạy nước rút”, kỷ luật ông Hưng không chỉ là chuyện “xử lý sai phạm”. Nó giống một cú bẻ lái trên đường cao tốc – xe nào không thắt dây an toàn thì cứ xác định. Cú bẻ lái ấy, nhìn hướng vô-lăng, xem ra lại chĩa thẳng vào phe của Thủ tướng Phạm Minh Chính – người được xem là đối trọng với ông Tô Lâm trong cuộc đua chiếc ghế Tổng Bí thư. Nói cách khác, đây vừa là động tác kỹ thuật, vừa là động tác nghệ thuật: kỹ thuật vì đúng quy trình kỷ luật; nghệ thuật vì chọn thời điểm khiến đối phương “đứng hình 5 giây”.

Tác động cụ thể là gì? Trước hết, mất đi ông Hưng đồng nghĩa phe Thanh Hóa bớt đi một “đầu nối” quan trọng ở tuyến trung ương. Đội bóng đang đá phối hợp tam giác bỗng mất một đỉnh, các đường chuyền bỗng… thiếu điểm đến. Việc “xếp lịch trình” nhân sự cho Đại hội, vốn cần sự đồng bộ như dàn nhạc, nay có nguy cơ thành… hòa tấu ngẫu hứng: người gõ trống jazz, kẻ kéo violon bolero. Đỉnh điểm là nguy cơ mất nhịp – mà trong chính trị, mất nhịp nghĩa là mất thế.

Đáng chú ý, cú kỷ luật này lại trùng nhịp với làn sóng tin đồn “Thủ tướng sẽ nghỉ hưu”. Tin đồn thì như mưa rào tháng Tám: nói là qua nhanh nhưng ướt sũng ai thì ai tự hiểu. Khi đám mây tin đồn còn đang quần thảo trên đầu, một tia sét kỷ luật giáng xuống, hiệu ứng tâm lý là điều miễn bàn. Đối thủ không cần nói nhiều – chỉ cần “hư trương thanh thế”, để người xem… tự nối vế còn lại.

Từ đó, nhiều người kết luận: phe công an đang cầm trịch nhịp độ trận đấu, như đội chủ nhà vừa có bóng vừa có… còi. Tổng Bí thư Tô Lâm, theo cách ví von của dân mạng, vừa giữ vai trò huấn luyện viên, vừa kiêm… đội trưởng vào sân những phút cuối để “chốt hạ” các pha bóng tranh chấp. Không phải ngẫu nhiên mà cảm giác “bàn tay sắp xếp” lại đậm đặc đến vậy – khi những cú va chạm nhân sự đều diễn ra đúng lúc “giờ vàng”.

Tất nhiên, chính trị không phải sân khấu cải lương để nhân vật độc thoại giải thích hết động cơ. Nhưng nhìn chuỗi tình tiết, ai cũng thấy một mô-típ quen thuộc: trước Đại hội, phe nào chắc tay hơn trong bài tổ chức – kỷ luật – điều chuyển, phe ấy sẽ khoan thuyền đối phương ngay… dưới mực nước. Với ông Đỗ Trọng Hưng, con thuyền của phe Thanh Hóa rõ ràng đã phải bật máy bơm sớm hơn dự kiến.

Còn Thủ tướng Phạm Minh Chính? Nói theo dân đá cầu: đây là quả “cầu lắt” đúng lúc đang chuyển trụ. Đỡ được – thì đẹp; lỡ trượt – thì đứt nhịp. Thách thức lớn nhất lúc này không phải là một quyết định, mà là chuỗi quyết định: giữ nhịp đội hình, trấn an hậu phương, và quan trọng nhất là tìm “phương án Hưng 2.0” cho đường dây nhân sự ở cấp cao. Bởi trong cuộc chơi xếp ghế, khoảng trống hiếm khi để trống lâu – hoặc mình lấp, hoặc người khác lấp hộ.

Tóm lại, câu chuyện ông Đỗ Trọng Hưng là hình ảnh thu nhỏ của cuộc đấu quyền lực sát Đại hội 14: nhanh, gọn, chính xác và không khoan nhượng. “Kỷ luật vì vi phạm” là bề nổi; “tái định hình tương quan” mới là phần chìm. Và khi phần chìm đủ nặng, con tàu nào không cân bằng kịp sẽ nghiêng. Thủ tướng Phạm Minh Chính đang đi trên boong tàu ấy, trước gió lớn chưa biết đổi hướng hay tăng ga. Còn phía bên kia, Tổng Bí thư Tô Lâm cho thấy phong cách “cầm nhịp” rất tay – ít nói nhiều làm, ít đồn nhiều động tác.

Khán giả chính trị thì khỏi nói: bắp rang đã rang, nước ngọt đã mở. Nhưng khác phim bộ, tập sau ở đây không có lịch phát sóng cố định. Chỉ có điều gần như chắc chắn: từ nay đến Đại hội 14, mỗi “thông báo kỷ luật”, mỗi “điều động nhân sự”, mỗi “nguồn tin hành lang” đều có thể là cú nắn tay lái tiếp theo. Ai vững vô-lăng sẽ vào cua mượt; ai lỏng tay sẽ trượt bánh. Và điều duy nhất không thay đổi là: hồi sau… sẽ còn hấp dẫn hơn.

Ngày 29/9, Ban Nội chính Trung ương thông báo: có 19 cán bộ diện Trung ương quản lý bị kỷ luật, trong đó 3 vị bị xử lý hình sự. Nghe qua tưởng họp báo công bố… danh sách trúng thưởng, ai dè là “bảng vàng… kỷ luật”. Câu chuyện lập tức gợi ra một câu hỏi đơn giản như câu đố thiếu nhi: “Ai quản lý những người quản lý?” – trả lời: “Chắc là… niềm tin”. Và niềm tin thì lại không có con dấu, cũng chẳng có biên chế.

1) Khi ‘ban chống’ thành ‘ban chống… đỡ’

Ta có luật pháp đủ bộ: hình sự, dân sự, hành chính. Thế mà vẫn phải lập hẳn một Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực để… chống tiêu cực. Kết quả? Tiêu cực vẫn khỏe như lực sĩ, đều đặn nâng tạ kỷ lục. Giống như lắp thêm ba lớp khóa chống trộm, cuối cùng kẻ trộm vẫn đi thẳng cửa chính vì… người giữ chìa lại chính là người mở cửa.

Câu hỏi vì sao các nước dân chủ không cần “siêu ban chỉ đạo” mà vẫn kiềm chế tham nhũng? Đơn giản: họ đặt cái phanh ở đúng chỗ. Báo chí độc lập là phanh ABS, tư pháp độc lập là phanh tay, bầu cử tự do là phanh khẩn cấp – hễ hệ thống trượt là phanh ăn ngay. Còn ta thì đặt phanh ở… ghế sau, tài xế đạp mỏi chân nhưng chiếc xe vẫn lao vì người ngồi sau bận… họp kiểm điểm.

2) “Chống lại có khi chúng tôi chết trước!”

Chín năm trước, ông Phạm Trọng Đạt – khi đó là Cục trưởng Cục Chống tham nhũng (Thanh tra Chính phủ) – phát biểu tại hội nghị tổng kết 10 năm thi hành Luật Phòng, chống tham nhũng: “Chống lại có khi chúng tôi chết trước!”. Câu nói nghe như lời thoại phim hành động, chỉ khác là trong phim thì anh hùng được viết kịch bản sống đến cuối, còn đời thực thì… kịch bản thích ai sống thì người ấy sống.

Ý nghĩa nằm ở chỗ: cơ quan chống tham nhũng mà yếu hơn… tham nhũng, thì khác nào giao kiếm gỗ cho người đi bắt cướp. Kẻ xấu bỏ chạy bằng mô-tô, còn người truy đuổi đi… bộ, thỉnh thoảng còn phải dừng lại xin phép “lãnh đạo cướp” cho qua chốt.

3) Chống tham nhũng… trong chính cơ quan chống tham nhũng

Khi còn sống, ông Nguyễn Phú Trọng từng nhiều lần nói phải chống tham nhũng ngay trong cơ quan chống tham nhũng. Nghe qua tưởng nghịch lý, nhưng hóa ra rất… logic: nếu cái chổi dơ, quét bao nhiêu nhà cũng chỉ thêm bụi. Khó ở chỗ: ai rửa cái chổi? Và rửa bằng nước sạch hay bằng… nước pha từ cái xô đã bẩn từ đầu?

Bởi thế, cứ mỗi mùa “tổng kết công tác”, ta lại có thêm vài vụ “điển hình tiêu cực” được đưa vào giáo trình, còn giáo trình “tổ chức – kiểm soát quyền lực” vẫn để ở… tủ kính trưng bày, thỉnh thoảng lau bụi cho sáng.

4) Đại hội nào cũng “chọn người tài đức”, mà đồ thị tham nhũng cứ… đi lên

Báo cáo mỗi kỳ đại hội hứa hẹn “chọn người tài đức”. Rồi năm sau, thống kê lại cho thấy số vụ án nghiêm trọng nhiều hơn năm trước. Giống như đội tuyển tuyên bố “mục tiêu World Cup”, sau đó bảng xếp hạng rơi một bậc, nhưng phần… lễ xuất quân năm sau vẫn hoành tráng hơn năm trước. Khán giả mệt vì vỗ tay, còn đội bóng mệt vì… họp rút kinh nghiệm.

Vấn đề không phải thiếu khẩu hiệu. Vấn đề là thiếu cơ chế để khẩu hiệu tự… xấu hổ nếu nói mà không làm được. Ở nơi khác, nếu một quan chức lỡ dại ký sai, sáng hôm sau báo chí đã chầu trực; quốc hội gọi lên chất vấn; tòa án rình rập bằng… luật. Còn ở ta, chất vấn có khi phải xin… lịch, báo chí thì đợi “định hướng”, còn tòa án thì đọc bản án như… đọc diễn văn.

5) Vì sao “siêu ban” vẫn bó tay?

Xung đột lợi ích không có răng nanh: Quy định về tài sản, lợi ích liên quan, người thân trong doanh nghiệp nhà nước… thường chỉ dừng ở mức “khuyến cáo”. Cái gì “khuyến cáo” thì người ta sẽ “khuyến khích… linh hoạt”.

Minh bạch giấy tờ, mù mờ thực tế: Công khai tài sản mà dân không có quyền kiểm tra, báo chí không có quyền chất vấn, kiểm toán không độc lập – chẳng khác nào treo menu rất đẹp nhưng bếp… đóng cửa.

Tập trung quyền lực mà không tập trung trách nhiệm: Quyền thì gom về một mối, trách nhiệm thì “phân cấp” xuống… không ai cả. Kết quả: khi có chuyện, ai cũng có trách nhiệm một chút – mà “một chút” thì không đủ để xử lý ai.

6) Muốn hết “bệnh nền”, phải đổi… cách kê đơn

Nhiều người bảo “chỉ khi thay đổi chế độ thì may ra”. Nói thế nghe cực đoan, nhưng nếu đổi cách kê đơn trong cùng một bệnh viện mà mãi không khỏi, thầy thuốc nào cũng sẽ đề nghị chuyển viện. Chuyển viện ở đây không nhất thiết là đập bỏ tòa nhà, mà là thay cách quản trị: quyền lực bị soi từ nhiều phía; cơ quan quyền lực phải sợ… lá phiếu của dân hơn là sợ một cuộc họp kín.

Công thức của các nơi kiềm chế tham nhũng không có gì bí truyền:

Tư pháp độc lập thật – không phải độc lập “trong khuôn khổ”.

Bầu cử cạnh tranh thật – không phải cạnh tranh “giữa chúng ta với nhau”.

Báo chí – xã hội dân sự tự do thật – không phải tự do “khi được cho phép”.

Minh bạch dữ liệu thật – hợp đồng công, ngân sách, tài sản quan chức phải là dữ liệu mở, để dân và báo chí có thể… rảnh là vào xem.

Khi những “cái thật” này đi vào đời sống, tham nhũng sẽ phải đổ mồ hôi trước khi… đổ mỡ.

7) 19 – 3 và bài toán lớp một

Quay lại con số 19 cán bộ bị kỷ luật, 3 bị hình sự. Bài toán lớp một hỏi: “Nếu năm sau vẫn phương pháp cũ, cần thêm bao nhiêu ‘siêu ban’ để bắt kịp tốc độ phát sinh vụ việc?” Đáp án: bao nhiêu cũng không đủ, vì tạo thêm ban là tạo thêm… chỗ để lợi ích lẩn trốn. Muốn giải đúng, phải đổi… đề: từ “thêm bao nhiêu ban?” sang “bớt bao nhiêu đặc quyền?”.

8) Kết

Chống tham nhũng không phải là treo khẩu hiệu to hơn, cũng không phải là thay vì phạt một người thì… phạt mười người. Chống tham nhũng là dẹp cơ hội tham nhũng xuống thấp đến mức ai muốn tham nhũng cũng… lười, vì rủi ro bị phát hiện cao hơn lợi ích hưởng thụ. Muốn thế, phải dám làm những việc tưởng như rất “mất công”: mở cửa thông tin, thả quyền cho báo chí, trao răng nanh cho tư pháp, và quan trọng nhất – trả chiếc còi lại cho người dân.

Còn nếu mọi thứ vẫn như cũ, thì bản tin “kỷ luật X cán bộ, Y bị hình sự” sẽ tiếp tục đều như cơm bữa sáng. Chúng ta sẽ lại họp, lại rút kinh nghiệm, lại hô “chọn người tài đức”, và lại ngạc nhiên khi đồ thị tham nhũng tiếp tục… đi lên. Ở đoạn này, xin mượn một câu khẩu hiệu rất hợp thời: “Không thay đổi hệ thống, đừng mong thay đổi… thống kê.” Và nếu vẫn muốn pha chút hài hước cho đỡ mệt: hãy coi các “siêu ban” là phòng gym – tập mãi mà không giảm cân thì có lẽ không phải do… thiếu máy chạy, mà do thực đơn vẫn toàn bánh ngọt.

“Ghế Chủ tịch nước có… huông?” – Chuyện ‘leo Tứ trụ’ như chơi Jenga

Tứ trụ: leo cao mà không có “đai an toàn”
Trong chính trường xứ mình, lên hàng Tứ trụ – nhất là ngồi vào ghế Chủ tịch nước – mà không nắm được một trong hai “đai an toàn” là quân đội hoặc công an, thì sự nghiệp dễ… đổ như tháp ly champagne gặp động đất. Bằng chứng sống động: nhiệm kỳ 2021–2026 đã kịp… bốn đời Chủ tịch nước. Tốc độ thay người nhanh đến mức dân mạng đùa: “Ai speedrun chức Chủ tịch nước Any% thế?”

Kịch bản 2026–2031: “Giang – Cương” song hành
Theo kịch bản trên bàn cờ, ông Phan Văn Giang được dự đoán ngồi ghế Chủ tịch nước, còn Bộ trưởng Quốc phòng sẽ là ông Nguyễn Tân Cương. Ông Cương đang mang hàm đại tướng, vé vào Bộ Chính trị nhiệm kỳ tới coi như “check-in”. Ghế Bộ trưởng? Gần như chắc – mà trong từ điển chính trị, “gần như chắc” đồng nghĩa… 51% trở lên.

Có đàn em thân tín nắm Bộ Quốc phòng, ông Giang cũng yên lòng phần nào. Giống như đi đêm có đèn pin: không sáng choang cả con đường, nhưng đủ thấy… ổ gà.

Bộ Quốc phòng vs Bộ Công an: đội hình nào “một chạm” hơn?
Câu hỏi hóc búa: tân Bộ trưởng Nguyễn Tân Cương liệu có “điều tiết” được các mũi, cánh, vùng, quân, binh chủng và… vùng miền trong quân đội? Nói thẳng: rất khó. Bộ Công an vốn như một đội bóng kỷ luật, chạy pressing toàn sân; còn Bộ Quốc phòng thì nhiều binh chủng như nhiều câu lạc bộ liên minh – mỗi đội có fan riêng, truyền thống riêng và… nhóm chat riêng. Hô một tiếng “tấn công!” là phải chắc micro đã bật ở tất cả kênh.

Chiếc ghế Tổng tham mưu trưởng: “remote” của phòng máy
Tin hành lang rỉ tai: ghế Tổng tham mưu trưởng gần như sẽ về tay ông Nguyễn Hồng Thái – người Hưng Yên. Nếu đúng vậy, bản đồ ảnh hưởng Hưng Yên trong quân đội lại tô đậm thêm một mảng. Còn ông Phan Văn Giang? Càng lên cao càng giống nhạc trưởng: chỉ huy cả dàn thì oách, nhưng nếu tay trống, tay kèn, tay bass… đều là “người nhà” của một tỉnh có “phong trào văn nghệ” mạnh, thì nhạc trưởng sẽ phải vung đũa… đúng tông Hưng Yên.

“Huông” ghế Chủ tịch nước: có thiêng không kiêng cũng… run
Dân gian trêu: ghế Chủ tịch nước mấy năm nay có “huông”. Người nào lên cũng… mau đổi, như quần áo mùa mưa. Nếu một nhiệm kỳ nữa, ảnh hưởng Hưng Yên nắm trọn Bộ Quốc phòng, khả năng ông Giang chỉ “điểm danh” ở ghế Chủ tịch nước trong thời gian ngắn là kịch bản không thể loại trừ. Hôm nay thế thắng, năm năm nữa rất khó giữ nguyên vị thế – chính trị vốn như thị trường chứng khoán: bảng xanh hôm nay, mai có thể… tím tái.

Vì sao “nắm Quốc phòng” khó bằng “nắm Công an”?

Tổ chức phân tán: Quân đội là mạng lưới “đa tầng – đa binh chủng – đa khu vực”. Mỗi nơi có truyền thống, đường dây, nhân sự kế thừa riêng.

Văn hóa “đồng đội – sư đoàn”: Quan hệ nghề nghiệp sâu, dài, rộng – đổi người ở đỉnh chưa chắc đổi được nhịp ở đáy.

Lịch sử – địa phương: Một số “đường gân” mang màu sắc vùng miền. Mà chính trị vùng miền thì… không có phím tắt.

Nhiệm vụ kép: Vừa xây dựng chính quy hiện đại, vừa làm kinh tế – quốc phòng. Bấm chỗ này, chỗ kia có thể… tắt đèn theo.

Checklist “ngồi cho vững” ghế Chủ tịch nước

Ít nhất một “đai an toàn”: hoặc quân đội, hoặc công an – tốt nhất là… cả hai chằng chéo.

Đặt đúng “người gác cổng”: Tổng tham mưu trưởng, Cục tác chiến, các quân khu, binh chủng trọng yếu – phải hát cùng tông.

Thế cân bằng phe – vùng: Đừng để ai ôm cả micro, còn người khác cầm… dây loa.

Kế hoạch “mưa bão”: Chu kỳ thay người 5 năm giờ giống chu kỳ… bão áp thấp. Có phương án B, C, D trước khi mưa đến.

Đại hội cận kề: bàn cờ đã bày, tay ai vững?
Phe nào cũng đã “xếp cục đá” cho phần mình: người giữ ghế, người giữ cửa, người giữ… dấu. Ông Phan Văn Giang – nếu ngồi Chủ tịch nước – chỉ mong lần này “ngồi tròn một nhiệm kỳ”, để phá dớp “huông” ghế. Nhưng “huông” không phải mê tín; nó là cách dân gian gọi thống kê: bốn đời trong một nhiệm kỳ là dữ liệu đủ… lạnh lưng.

Năm kịch bản mini cho nhiệm kỳ tới (phiên bản hài hước)

Kịch bản “đèn xanh”: Giang – Cương phối hợp như tiki-taka; Tổng tham mưu trưởng “hợp âm”; ghế CTN ngồi 5 năm, thi thoảng thay nệm cho khỏi… “huông”.

Kịch bản “đèn vàng”: Hưng Yên tăng lực quá nhanh; CTN giữ hình ảnh, QP giữ thực quyền; cuối nhiệm kỳ đổi bài.

Kịch bản “mưa rào”: Nhân sự biến động theo quý; CTN bận ký – QP bận chỉnh đốn; dân không nhớ tên… vì đổi nhanh.

Kịch bản “đèn đỏ”: Phe khác thắng thế ở phút 89; ghế CTN lại thành băng chuyền sushi: đi một vòng… tới lượt khác.

Kịch bản “cầu vồng”: Các bên thỏa hiệp sâu; phân chia quyền – trách nhiệm rành mạch; “huông” được hóa giải bằng… cơ chế.

Lời cuối: đừng trách cái ghế, hãy nhìn cái… chân ghế
Người ta hay đổ tại “ghế có huông”, thật ra là do chân ghế lỏng – tức những điểm tựa quyền lực (quân đội, công an, nhân sự then chốt, cân bằng vùng miền) chưa siết chặt. Ghế nào cũng vững nếu chân ghế đóng đúng ốc; và ghế nào cũng lung lay nếu ốc để… “gần như chắc”.

Tóm lại: Nếu kịch bản Giang – Cương triển khai như đồn đoán, chìa khóa nằm ở việc Bộ Quốc phòng có “đồng ca” hay “hòa tấu ngẫu hứng”. Còn “huông” ghế Chủ tịch nước? Năm tới ta sẽ biết. Bởi chính trị là môn thể thao vua khác lạ: trọng tài, HLV, cầu thủ… có khi cùng một người. Khán giả chỉ xin một điều nho nhỏ: đổi người thì báo sớm – để kịp in lại lịch treo tường!

Khởi động: chiếc thang máy quyền lực và người bấm nút
Có thể nói, việc Nguyễn Thanh Nghị lên vị trí Trưởng ban Chính sách Chiến lược Trung ương giống như đi thang máy hạng sang: người bấm nút không ai khác chính là… ông Nguyễn Tấn Dũng. Chiếc ghế chưa đúng “view penthouse”, nhưng so với nhóm “thái tử đỏ” cùng niên khóa thì Nghị đang đứng hàng ghế VIP. Trong khi đó, con ông Trương Tấn Sang, con ông Lê Thanh Hải vẫn còn bận “giữ trật tự phường”, còn con Nguyễn Xuân Phúc thì… im hơi lặng tiếng đến mức Google cũng gợi ý: “Bạn có muốn tìm… người khác không?”

Ba Dũng: lãnh đạo không bén như dao, nhưng mưu lược thì bén như… mảnh chai
Trong phòng họp, ông Dũng có lúc bị chê “yếu khoản lãnh đạo chiến lược”; nhưng khi bước vào hậu trường chính trị, ông lại thuộc dạng tay to trong nghệ thuật bẻ cua, cua gắt, cua xong vẫn… không nghiêng xe. Tóm tắt hồ sơ: yếu bề nổi, mạnh bề chìm – mà chính trị Việt Nam thì… phần chìm mới là nơi cá lớn bơi.

2010: vấp đất đai, “đổi sân” sang Bộ Xây dựng
Năm 2010, Nguyễn Thanh Nghị dính lùm xùm đất đai, báo chí lăm le “khui nắp”. Nhưng câu chuyện dừng ở mức… khui lon chưa mở hết. Không cách chức, mà thuyên chuyển về Bộ Xây dựng làm Thứ trưởng – nước cờ “hạ cánh chuyển đường băng”. Thay vì đứt gãy, sự nghiệp Nghị chỉ… đổi bề mặt sân cỏ: từ sân tỉnh sang sân bộ, bóng vẫn lăn, chỉ khác màu cỏ.

2016 trở đi: gió ngược nổi, lò nóng lên, đàn em là… than hồng
Giai đoạn ông Nguyễn Tấn Dũng rời vũ đài, gió ngược dựng tóc gáy: Hoàng Trung Hải, Nguyễn Bình, Đinh La Thăng lần lượt ngã ngựa; Trần Bắc Hà ra đi trong bí ẩn khiến dân gian chỉ còn biết thở dài “luật giang hồ chớ đùa”. Câu chuyện lan truyền: ông Nguyễn Phú Trọng nhìn thấu mạng lưới “chân rết” mà Ba Dũng gây dựng, bèn đốn hạ theo kiểu… tỉa dần; nhưng tỉa mãi vẫn còn cành.

Hai “mầm cây bền bỉ”: Phạm Minh Chính & Tô Lâm

Phạm Minh Chính: Những năm đầu “trú mưa” dưới mái hiên Tô Huy Rứa, một cánh tay đắc lực của ông Trọng. Cách chơi: nằm vùng hợp pháp trong Ban Bí thư, nói ít làm nhiều, chờ đúng nhịp mới lộ “đồng phục” đội Ba Dũng. Chỉ đến khi trở thành Thủ tướng, tấm áo khoác mới bật cúc, lộ ra màu áo hậu trường.

Tô Lâm: Pha “plot twist” đậm chất phim: 10 năm tận tụy phục vụ ông Trọng, nhẫn nại như đếm hạt gạo. Rồi đến hồi chuông sức khỏe reo lên, Tô Lâm nhẹ nhàng “đảo tay lái” theo kiểu đảo chính mềm, và nay ngồi vị trí cao nhất, câu chuyện mới… lộ ánh sáng hậu kỳ.

Nhờ đàn em có ghế lớn, cha có bóng mát; con có đường rộng
Khi Thủ tướng và Tổng Bí thư đương nhiệm đều là đồng môn chính trường (theo cách nói hài hước của dân mạng), Nguyễn Tấn Dũng hiển nhiên hưởng lợi suất chính trị. Cánh cửa Bộ Chính trị với Nguyễn Thanh Nghị vì thế được cho là không còn khóa chữ thập, chỉ còn mã vạch chờ quét.

Marathon 76 tuổi: “chạy ghế” bền bỉ hơn pin sạc dự phòng
Từ 2016 đến nay, gần 10 năm “về vườn”, nhưng ông Ba Dũng không hẹn giờ nghỉ trưa. Vẫn gọi điện, vẫn nối mạng, vẫn họp nhóm “cựu binh” để cứu bóng trên vạch vôi cho Nguyễn Thanh Nghị. Có lúc tưởng như Nghị lọt vào ‘lò’ của ông Trọng, mà cuối cùng vẫn bình an vô sự. Thành tích cá nhân: VĐV Marathon hậu trường, áo số 76 (tuổi), vẫn đều bước. Câu hỏi treo: “Bền thì có bền, nhưng chạy thêm bao lâu?”

Bảng xếp hạng “võ lâm” hiện tại: Nghị đứng đâu?
Trên chiến trường quyền lực hôm nay, Tô Lâm – Phạm Minh Chính – Phan Văn Giang đang giữ thế kiềng ba chân. Nguyễn Thanh Nghị muốn đứng chung khung hình, có lẽ cần thêm 5–10 năm “cày cấp”. Mà 10 năm là ba mùa Đại hội, đủ dài để người bảo trợ… đổi lịch tập thể dục.

“Dự án to, tiền to”: hậu quả ai gánh?
Một thời, Ba Dũng “đi mây về gió” với các siêu dự án, tiền trôi xuôi như nước sông mùa lũ. Đàn em đủ ấm áo, hệ sinh thái phình nở, lợi ích chính trị trổ bông. Còn hóa đơn? Quốc gia trả góp, kỳ hạn 30 năm, lãi suất biến động theo cơn gió chính trị. Miễn sao mục tiêu quyền lực đạt, còn bài toán kinh tế để… “khóa sau học tiếp”.

Hai cậu ấm & chiếc ghế có sẵn đệm
Nguyễn Thanh Nghị và Nguyễn Minh Triết nhiều năm ngồi ghế có sẵn đệm: cha đi trước phủi bụi – dặm ốc – kê nệm. Nhưng đến một ngày, ghế salon cũng mòn. Con của Ba Dũng buộc phải tập đứng, rồi tập chạy. Không tự chạy, pace của cha cũng không kéo mãi được.

Nghị muốn lên hạng: cần “combo kỹ năng” gì?

Tự thân tích điểm: hồ sơ thành tích rõ ràng, không còn kiểu “điểm chuyên cần nhờ phụ huynh ký sổ”.

Bản lĩnh qua bão: ít nhất một cú va đập lớn mà đứng vững – chính trị không tuyển người sợ trầy sơn.

Liên minh mềm dẻo: biết đi dây giữa các nhóm, không để bị gắn mác “người của X” quá đậm.

Diễn ngôn mới: nói việc dân cần nghe (và làm được chút), bớt khẩu hiệu kiểu “đọc xong gấp lại”.

Ba kịch bản cho 5–10 năm tới (bản hài hước mà ngẫm được)

Kịch bản “đèn xanh”: Nghị vào Bộ Chính trị, có ghế nặng ký; Ba Dũng chuyển từ Marathon sang đi bộ thể dục, thỉnh thoảng vẫy tay.

Kịch bản “đèn vàng”: Nghị có ghế nhưng chưa đủ lực; phải tích lũy thêm nhiệm kỳ, cha vẫn… đi bộ nhanh mỗi sáng.

Kịch bản “đèn đỏ”: Biến số chính trường tăng tốc; Nghị giữ ghế hiện có, chờ mùa sau; Ba Dũng giảm pace, ưu tiên sức khỏe.

Kết: Đến lúc gỡ dây cương
Chính trường Việt Nam ngày càng nhiều khúc cua, khó đoán hơn cả thời tiết miền Trung. Một ông già 76 tuổi dù dày kinh nghiệm đến mấy cũng khó chạy thay con mãi. Nguyễn Thanh Nghị muốn đứng lâu – đứng vững, phải tự siết dây giày. Vì chiếc áo choàng của cha ấm thật, nhưng mặc lâu quá sẽ lùm xùm – còn ghế quyền lực thì không phải ghế mát-xa: càng ngồi lâu, càng tê chân nếu không tự vận động.

Nói vui mà thật: đời chính trị giống quán phở đông khách – không ai múc giùm mình mãi. Đến lúc phải tự cầm vá, nêm nếm đúng tay, giữ lửa đúng mức. Còn Ba Dũng? Sau cả chục năm Marathon hậu trường, xin phép… đi bộ ra công viên – để con tự chạy xem có đạt chuẩn Olympic không!

“Derby quyền lực: Thanh Hóa United vs Hưng Yên City” – mùa giải bão cấp… Bộ

Hiệp 1: Tin đồn giả lập, đội hình… thật 100%
Không lâu sau khi “server chính trị” rộ tin cập nhật, Thủ tướng được đồn là quyết định chơi lớn: dựng nhóm lợi ích Thanh Hóa theo mô hình “đào tạo tại chỗ, điều về Trung ương”. Lực lượng nòng cốt được tuyển từ xứ Thanh, rồi “điều lên đội một” bố trí vị trí hợp lý. Trên khán đài Trung ương, khán giả điểm mặt: Phạm Minh Chính – HLV kiêm tiền đạo mũi nhọn; Lê Thành Long – Phó thủ tướng, kiểu tiền vệ con thoi. Bên ngoài đường biên là “quân sư” Tô Huy Rứa, cầm bảng chiến thuật, lâu lâu chỉnh vài mũi tên cho hợp “đường lối – chiến lược”.
Đối thủ cùng bảng? Nhóm Hưng Yên – đội bóng đang có phong độ chói sáng. Cả sân râm ran: “Derby sông Mã vs sông Hồng sắp tới rồi!”

Hiệp 2: Kèo ngang – lúc Thanh Hóa pressing, lúc Hưng Yên phản công
Cặp đối thủ Tô Lâm – Phạm Minh Chính được giới mộ điệu xếp kèo ngang. Có thời điểm ông Chính lên bóng mạch lạc, có lúc ông Lâm gài bẫy phản công sắc như dao cạo. Hiện tại là “mùa của Hưng Yên”: tốc độ, thể lực, và… quyền bổ nhiệm đều đang “on fire”. Và không ai hiểu độ nguy hiểm của ông Chính bằng Tô Lâm. Muốn giữ điểm rơi phong độ cho Hưng Yên, ông Lâm phải bẻ gãy các đường lên bóng từ sân sau xứ Thanh.

Hiệp 3: Điều chuyển nhân sự – cú “đánh vỗ mặt” vào tuyến phòng ngự xứ Thanh
Ngay từ tháng 6, ông Tô Lâm đưa Thiếu tướng Tô Anh Dũng – đồng hương Hưng Yên – về làm Giám đốc Công an tỉnh Thanh Hóa. Hai tháng “điểm huyệt” phối hợp với Công an Bộ dưới tay Lương Tam Quang, thế trận lập tức đổi màu: một loạt lãnh đạo chủ chốt ở Thanh Hóa bị khởi, bị cách, bị cho thôi chức – nổi bật có ông Đỗ Minh Tuấn (Chủ tịch UBND tỉnh) và ông Nguyễn Văn Thi (Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh).
Chưa dừng, mũi giáp công tiếp tục chĩa vào “hạt giống” mới của xứ Thanh: ông Đỗ Trọng Hưng – Phó Ban Tổ chức Trung ương, từng là Bí thư kiêm Chủ tịch HĐND tỉnh. Theo “bản thảo quy hoạch”, ông Hưng được bộ ba Tô Huy Rứa – Phạm Minh Chính – Lê Thành Long dự trù cơ cấu vào Bộ Chính trị khóa tới, với ghế Trưởng Ban Tổ chức Trung ương.

Hiệp 4: “Trưởng ban chỉ đạo PCTN” kiêm… “trọng tài VAR” của xứ Thanh
Đáng chú ý, 2022–2024, ông Đỗ Trọng Hưng từng kiêm nhiệm Trưởng Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, tiêu cực của tỉnh. Nếu “bắt” được ông Hưng, thì theo logic của các tay môi giới… tin đồn: kho dữ liệu “từ phòng thay đồ đến chiến thuật trên sân” của nhóm Thanh Hóa có thể bị khai mở. Đây là đầu mối vàng – bắt được là có thể đảo chiều cả thế trận.

Hiệp 5: Thẻ vàng của Đảng – bước chuyển để rút… thẻ đỏ?
Mới đây, Bộ Chính trị đã kỷ luật ông Đỗ Trọng Hưng – một nước đi “chuẩn bài” về mặt Đảng, thường được xem là bước đệm pháp lý trước khi… siết thêm. Tuy nhiên, tin hành lang lại rỉ tai: ông Hưng “đánh hơi” kịp và cao chạy xa bay, theo phong cách “tẩu vi thượng sách” từng thấy ở bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn. Nếu đúng thế, thì xem như ông Tô Lâm trượt tay trước hai cơ hội vàng:

Lượt 1 – AIC: chủ nhà biến mất trước giờ bóng lăn.

Lượt 2 – Đỗ Trọng Hưng: “bóng chạm cột dọc” rồi… bay ra khán đài.

Hiệp 6: Sân sau xộc xệch, nhưng “căn nhà Chính phủ” vẫn đứng yên
Với quyền bố trí nhân sự công an tỉnh, cặp Tô Lâm – Lương Tam Quang đã đánh thốc vào sân sau của Thủ tướng. Nhiều “cây mầm” do ông Chính vun trồng bị bão Hưng Yên quật ngã. Hậu quả: sân sau hao hụt nặng. Nhưng căn nhà mà ông Chính đang ở – tức Chính phủ – đến giờ chưa hề hấn. Lê Thành Long vẫn còn cửa vào Bộ Chính trị, và chưa có tín hiệu nào cho thấy ông Tô Lâm ép được Thủ tướng rời ghế.

Hiệp 7: “Hạt giống” rụng vài cây không làm mất mùa
Một vài “hạt giống Thanh Hóa” ngã xuống chưa đủ để bẻ gãy hệ rễ. Nếu Phạm Minh Chính còn vững ngai, đội Thanh Hóa sẽ có thời gian tái thiết lực lượng – kiểu gì cũng có mùa sau. Ở phía sau, quân sư Tô Huy Rứa vẫn giữ nhịp cho đường lối: đi dây giữa chiến thuật và nhân sự, giữ nhạc cho cả dàn.

Bảng chiến thuật (phiên bản vui mà thấm)

Hưng Yên: Chơi pressing cao, tận dụng quyền điều chuyển ở công an – “giành lại bóng từ phần sân đối phương”.

Thanh Hóa: Phòng ngự chịu đòn, trông vào đầu tàu Trung ương và kênh phối hợp từ “quân sư”.

VAR của Đảng: Thẻ vàng (kỷ luật) trước, xem lại tình huống, rồi mới tính ra thẻ đỏ (xử lý tiếp).

Bài học AIC – Hưng: Nếu “đầu mối” chạy nhanh hơn còi thì… mất highlight.

Ba kịch bản 12–24 tháng tới (để anh em… giữ chỗ bỏng ngô)

Kịch bản “đèn xanh Hưng Yên”: Bắt trúng “đầu mối”, mở khóa bí mật nhóm Thanh Hóa; cục diện nghiêng hẳn; phòng thay đồ đối thủ lộ chiến thuật.

Kịch bản “đèn vàng xứ Thanh”: Thêm vài “cây mầm” ngã nhưng đầu tàu Trung ương vẫn trụ; Lê Thành Long vào BCT; Thanh Hóa hồi phục nửa sau mùa giải.

Kịch bản “đèn đỏ cho cả hai”: Hai bên cưa điểm; mỗi pha lên bóng đều vướng luật chơi – thủ tục – dư luận, thành ra… đá ma giữa sân.

Kết trận: Đừng tin “thẻ đỏ” cho đến khi… trọng tài thổi còi
Đến lúc này, bảng tỷ số tạm ghi: Hưng Yên dẫn bóng, Thanh Hóa lùi về nửa sân, nhưng khung thành Trung ương của Thủ tướng vẫn chưa thủng. Hai cú ra chân nhắm “tử huyệt” (AIC và Đỗ Trọng Hưng) đều chạm xà, dội cột.
Song, đánh rụng vài chồi không có nghĩa gãy gốc. Chỉ cần Phạm Minh Chính còn giữ trọng tâm, nhóm Thanh Hóa vẫn có cơ tái thiết. Còn Tô Lâm, nếu muốn khóa sổ trận này, cần một pha dứt điểm gọn – không để bóng rơi vào khu vực VAR của… tin đồn.

Và như mọi mùa “Game of Ghế”, chỉ xin nhắc khán giả: đừng đi pha mì lúc bù giờ. Ở giải đấu này, bàn thắng thường đến sau phút 90+5 – khi ai cũng tưởng đã hết giờ mà còi vẫn… chưa thổi.