Ngành gan ngỗng của Pháp chật vật phục hồi
 

Mặc dù hiệu quả phòng dịch cúm gia cầm rõ rệt, mức tiêu thụ gan ngỗng (foie gras) vẫn chưa thể phục hồi như kỳ vọng, trong khi người chăn nuôi phải gánh phần lớn chi phí tiêm phòng.


Pháp vừa khởi động chiến dịch tiêm chủng quốc gia lần thứ ba cho đàn vịt chống cúm gia cầm, đánh dấu giai đoạn mới trong nỗ lực bảo vệ một trong những biểu tượng ẩm thực của đất nước – gan ngỗng (foie gras). Tuy nhiên, dù hiệu quả phòng dịch rõ rệt, mức tiêu thụ sản phẩm truyền thống này vẫn chưa thể phục hồi như kỳ vọng, trong khi người chăn nuôi phải gánh phần lớn chi phí tiêm phòng.

Theo Viện nghiên cứu nông nghiệp, thực phẩm và môi trường quốc gia (INRAE), đợt tiêm chủng lần hai, kết thúc ngày 30/9 vừa qua, đã giúp giảm 96% số ổ dịch so với năm trước. Thành công này khẳng định tính hiệu quả của chương trình tiêm chủng bắt buộc được triển khai từ năm 2023 – một bước đi tiên phong mà đến nay Pháp vẫn là quốc gia duy nhất trên thế giới áp dụng ở quy mô quốc gia.

Ngay sau đó, đợt tiêm chủng thứ ba được triển khai với mục tiêu 60 triệu con vịt được tiêm và theo dõi nghiêm ngặt. Hai loại vaccine tiếp tục được phép sử dụng – do Ceva Santé Animale (Pháp) và Boehringer Ingelheim (Đức) sản xuất. Tuy nhiên, một thay đổi quan trọng khiến người chăn nuôi không khỏi lo ngại: Nhà nước chỉ còn hỗ trợ 40% chi phí, thay vì 70% như trước, đồng nghĩa với việc nông hộ phải tự chi trả 60% tổng kinh phí ước tính 100 triệu euro.

Theo ông Fabien Chevalier, Chủ tịch Ủy ban liên ngành chăn nuôi gia cầm làm gan ngỗng (Cifog), mức phân bổ này “rất khó chấp nhận trong bối cảnh thị trường đang gặp nhiều bất ổn”. Ông cho biết, trung bình mỗi con ngỗng và vịt cần tiêm hai liều, hoặc ba liều đối với cá thể lớn tuổi. Dù vậy, theo ông Sylvain Comte, Phó Chủ tịch phụ trách gia cầm của Ceva Santé Animale, phần lớn người chăn nuôi đều đồng thuận rằng việc tiếp tục tiêm chủng là cần thiết, bởi “áp lực dịch bệnh vẫn còn mạnh và virus tiếp tục lưu hành rộng rãi”.

Nhờ vaccine, Pháp đã chấm dứt giai đoạn “tiêu hủy hàng loạt” từng khiến hàng triệu con ngỗng và vịt bị tiêu hủy trong những năm dịch cao điểm. Tuy nhiên, thiệt hại kéo dài từ năm 2016 đến 2023 đã để lại dấu ấn sâu sắc. Trong thời gian đó, tiêu thụ foie gras tại Pháp giảm một nửa, xuống còn khoảng 9.000 tấn trước khi chương trình tiêm chủng được khởi động.

Đến năm 2024, đàn ngỗng và vịt toàn quốc tăng trở lại lên 29 triệu con, so với 17 triệu con năm 2023, song vẫn chưa đạt mức 36 triệu con như năm 2015 – thời kỳ hoàng kim của ngành. Ông Chevalier thừa nhận: “Chúng tôi chưa thể giành lại toàn bộ thị phần, dù người tiêu dùng vẫn có nhu cầu. Thị trường trong nước hiện chia đều: 40% tiêu thụ qua siêu thị, 40% qua nhà hàng và 20% xuất khẩu. Mức tiêu dùng hộ gia đình đã trở lại như trước đại dịch, nhưng mảng nhà hàng vẫn yếu, và xuất khẩu gặp trở ngại, nhất là do Nhật Bản tạm ngừng nhập khẩu sản phẩm Pháp kể từ khi tiêm chủng được triển khai.”

Giới chuyên gia cho rằng, tiêm phòng đã giúp ổn định sản xuất và khôi phục niềm tin, song khó có thể đảo ngược xu hướng giảm dài hạn của thị trường foie gras. Theo tổ chức người tiêu dùng UFC Que Choisir, nguyên nhân nằm ở sự thay đổi thói quen tiêu dùng, sự trỗi dậy của phong trào ăn uống lành mạnh, cùng giá bán tăng mạnh trong hai năm gần đây (+22% với các nhãn hàng phân phối và +14% với thương hiệu riêng).

Trong bối cảnh đó, ngành gan ngỗng Pháp đang bước vào giai đoạn tái cấu trúc sâu rộng. Hai “ông lớn” trong lĩnh vực này – Euralis (chủ sở hữu thương hiệu Rougié) và Maïsadour (công ty mẹ của Delpeyrat) – đã đóng cửa một số cơ sở giết mổ và đang xem xét khả năng sáp nhập nhằm đối phó với sức ép chi phí và nhu cầu suy giảm.

Vietbf @ Sưu tầm