Làn sóng thất vọng với Tô Lâm: thông điệp từ dân chúng và cuộc chọn lựa cho ngôi vị Tổng Bí thư
 

Kết quả thăm dò và thông điệp từ dư luận
Một cuộc thăm dò tín nhiệm không chính thức trên YouTube về ba cái tên đang được nhắc tới cho ghế Tổng Bí thư cho thấy: Phan Văn Giang ~80%, Tô Lâm ~13%, Phạm Minh Chính ~7%. Dù không phải khảo sát khoa học, tỉ lệ chênh lệch lớn phản chiếu tâm trạng xã hội: người dân đang gửi gắm kỳ vọng vào một lựa chọn ít ngột ngạt hơn, biết lắng nghe và chịu trách nhiệm.

Vì sao “quân đội trị” lại được xem là “dễ thở” hơn?
Trong cảm nhận phổ biến, hình ảnh quân đội gắn với kỷ luật – trật tự – bảo vệ chủ quyền, ít can thiệp trực tiếp vào đời sống hàng ngày như hệ thống công an – an ninh. Nhiều người cho rằng môi trường “công an trị” tạo cảm giác kiểm soát, ràng buộc, sợ hãi, nhất là khi đi kèm các chiến dịch “đốt lò” nặng tính thanh trừng, khiến doanh nghiệp và xã hội co cụm. Bởi vậy, khi phải “chọn cái ít tệ hơn”, số đông nghiêng về một mô hình lãnh đạo kiệm lời, kỷ luật, tập trung quốc phòng – bảo vệ quốc gia hơn là trấn áp nội bộ.

Sự thất vọng với Tô Lâm
Dư luận chỉ ra vài điểm khiến ông Tô Lâm mất điểm:

Không khí ngột ngạt trong quản trị xã hội; cảm giác “bị giám sát” tăng.

Chống tham nhũng thiên về xử lý nhân sự, tác động tiêu cực tới tâm lý đầu tư.

Thông tin một chiều, ít đối thoại công khai; niềm tin vào cam kết cải thiện đời sống không tăng.
Tổng hòa lại, nhiều người nhìn thấy ở ông Tô Lâm một trạng thái quyền lực cứng hơn là năng lực tạo đồng thuận, từ đó dẫn tới tín nhiệm thấp trong thăm dò.

PHAN VĂN GIANG – NGƯỜI ĐƯỢC CHỌN (THE CHOSEN ONE)
Nhiều phân tích cho rằng các nhóm quyền lực không muốn một cá nhân độc diễn. Ông Phan Văn Giang – với hậu thuẫn từ khối quân đội và hình ảnh kỷ luật thép – được xem là cái tên “cân bằng” trước tham vọng của phe công an.

Điểm cộng trong mắt công chúng: phong cách kín kẽ, ít phát ngôn gây tranh cãi; chú trọng nhiệm vụ quốc phòng; ít can thiệp sâu vào kinh tế – xã hội.

Điểm cần chứng minh: năng lực quy tụ – cải cách – kinh tế, cam kết giảm can thiệp hành chính vào đời sống dân sự, và trách nhiệm giải trình.

Nội bộ và các kịch bản trước Đại hội

Kịch bản “đồng thuận cao”: ông Phan Văn Giang nhận đủ ủng hộ, thông điệp là giảm công an trị, giữ ổn định.

Kịch bản thỏa hiệp: chia ghế, tạo “liên minh kiểm soát”, nhưng khó giải toả bức xúc xã hội.

Kịch bản giữ nguyên ảnh hưởng công an: khoảng cách với dư luận nới rộng, rủi ro tín nhiệm giảm thêm.
Dù kịch bản nào, niềm tin mới là vốn chính trị quan trọng nhất.

Nhân dân đang trông đợi điều gì?

Bớt ngột ngạt trong quản trị, giảm can thiệp cưỡng chế vào đời sống dân sự.

Kinh tế thở được: nới các nút thắt thủ tục, bảo vệ nhà đầu tư tư nhân, khuyến khích sáng tạo.

Thượng tôn pháp luật – minh bạch – giải trình, thay vì cai trị bằng sợ hãi.

Tôn trọng quyền con người, đối thoại với xã hội, báo chí và người dân.

Lưu ý về thăm dò
Kết quả YouTube không đại diện toàn bộ cử tri và có thể thiên lệch theo cộng đồng người xem. Tuy nhiên, nó phản ánh một làn sóng cảm xúc thật: mong muốn “dễ thở hơn công an trị” và kỳ vọng trách nhiệm – liêm chính – lắng nghe.

Kết luận
Tín hiệu từ dư luận rất rõ: Tô Lâm bị mất tín nhiệm sâu, còn Phan Văn Giang được nhìn như lựa chọn giúp xã hội giảm áp lực kiểm soát. Nếu quyền lực muốn tồn tại và hợp thức hóa, không có con đường nào khác ngoài khôi phục niềm tin, đặt cuộc sống người dân ở trung tâm, và chấm dứt mô hình công an trị khiến xã hội nghẹt thở bấy lâu.