“Make American Shipbuilding Great Again”: Bài toán đóng tàu Mỹ nhìn từ Ulsan – Geoje (Hàn Quốc)
 

Bối cảnh: Khi Mỹ muốn “làm lại” ngành đóng tàu
Từ Geoje (Hàn Quốc), thông điệp vang lên rõ ràng: các tập đoàn Hàn Quốc sẵn sàng chia sẻ công nghệ và bí quyết để giúp Mỹ “Make American Shipbuilding Great Again”. Trong khi đó, chương trình đóng tàu của Hải quân Mỹ bị chính lãnh đạo thừa nhận là “lộn xộn”, dự án “tốt nhất” vẫn trễ 6 tháng và đội 57% chi phí—một bức tranh đối lập với tốc độ, kỷ luật và hiệu quả mà HD Hyundai Heavy Industries (Ulsan) và Hanwha Ocean (Geoje) đang thể hiện với tàu chiến Hàn Quốc: đúng tiến độ, trong ngân sách.

Hai “cỗ máy” Ulsan – Geoje: vì sao đi mượt?

Lực lượng lao động lõi, thâm niên cao: tại HHI Ulsan, 32.000 nhân sự, thâm niên bình quân 16 năm, giữ vững tay nghề và văn hoá quy trình.

“Hai trong một”: dân sự + quân sự: luân phiên đóng tàu thương mại và tàu quân sự giúp đảm bảo việc làm ổn định, duy trì kỹ năng, và tối ưu dây chuyền.

Chuỗi cung ứng “50 km”: tại Geoje, ~90% linh kiện/vật tư đến từ bán kính 50 km, rút ngắn thời gian, giảm rủi ro logistics.

Văn hoá an toàn & kỷ luật: cách vận hành “như dây chuyền công nghiệp hạng nặng”—cẩu trục 360 ft/1.300 tấn, xe chuyên dụng chở block vỏ tàu, quy định an toàn được treo khắp nhà máy.

Case study: Frigate Hàn Quốc vs. chậm tiến độ Constellation-class
Hanwha Ocean dựng nhà xưởng mới cho đơn hàng 4 frigate (122 m, 3.100 tấn) chỉ trong 14 tháng; mỗi tàu mất khoảng 3 năm hoàn tất, trang bị VLS phòng không, tên lửa chống hạm, ngư lôi chống ngầm. Bên kia Thái Bình Dương, Constellation-class của Mỹ bị chậm chủ yếu vì can thiệp thiết kế quá sâu vào một mẫu đã tồn tại—bài học về kỷ luật kỹ thuật và quản trị phạm vi (scope).

“Chìa khoá Hàn Quốc”: công nghệ + tổ chức + nhịp đơn hàng

Tổ chức sản xuất tinh gọn: tiêu chuẩn hoá module, block; cải tiến liên tục ngay cả khi đang sản xuất.

Kỷ luật thiết kế: “đóng theo thiết kế đã chốt”, hạn chế thay đổi muộn.

Đơn hàng liên tục: nhờ “dân sự + quân sự”, yard không bị gián đoạn vì ngân sách, qua đó dám đầu tư tự động hoá.

Rào cản lớn nhất: luật pháp Hoa Kỳ
Dù Hyundai và Hanwha muốn tham gia sâu hơn (Hanwha đã mua Philly Shipyard và công bố kế hoạch đầu tư 5 tỷ USD), luật Mỹ hiện cấm Hải quân mua tàu đóng ở nước ngoài hoặc đóng tàu Hải quân tại nước ngoài—dù đó là đồng minh. Bên cạnh đó là bất định nhập cư/visa (sau vụ kiểm tra lao động tại một nhà máy pin Hàn ở Georgia), có thể làm chậm luồng nhân lực kỹ thuật.

Lối mở khả dĩ: mô hình “ngoại – nội” theo từng giai đoạn

Tiền lệ băng phá băng: Mỹ đã thoả thuận để 4 tàu phá băng Tuần duyên đóng ở Phần Lan, sau đó 7 chiếc đóng tại Mỹ (quy chế khác Hải quân, nhưng là mẫu tham chiếu chính sách).

Từng bước “nội địa hoá”: nới yêu cầu “US-built” trước hết cho tàu phụ trợ/auxiliaries hoặc tàu thương mại lưỡng dụng, đóng ở Hàn giai đoạn đầu, rồi dịch chuyển dây chuyền – công nghệ – nhân lực về Mỹ theo lộ trình.

Liên doanh – chuyển giao: mở “lane” cho JV/offset: một phần module đóng tại Geoje/Ulsan, final assembly tại Mỹ; kèm transfer of know-how, đào tạo đội ngũ lõi.

Kinh tế chính trị của “Make American Shipbuilding Great Again”

Đối nội: tái thiết năng lực đóng tàu không thể chỉ bằng khẩu hiệu; cần đơn hàng đều, khuôn khổ pháp lý mới, bảo đảm lao động – visa – chuỗi cung ứng.

Đối ngoại: hợp tác sâu với Hàn giúp rút ngắn đường cong học hỏi, gia tăng răn đe trước hải quân Trung Quốc; song phải bảo toàn an ninh công nghệ.

Thông điệp chính trị: “Mua của đồng minh để học – rồi tự đóng trong nước” có thể giảm phản ứng bảo hộ và mang lại thời gian cho các yard Mỹ hồi phục năng lực.

Ba kịch bản 3–7 năm

Thí điểm “ngoại – nội”: cho phép đóng tàu phụ trợ/tàu thương mại lưỡng dụng ở Hàn (giai đoạn 1), chuyển assembly về Mỹ (giai đoạn 2).

Liên doanh tại Mỹ: Hanwha/Hyundai đầu tư chiều sâu ở Mỹ (Philly Shipyard +), đội kỹ sư Hàn kèm đào tạo thợ Mỹ, chuẩn hoá quy trình theo “K-yard playbook”.

Giữ nguyên luật – cải tổ nội bộ: không mở cửa đối ngoại, siết quản trị dự án, “đóng băng thay đổi” thiết kế; rủi ro là tốc độ phục hồi chậm.

“Yes!” từ Geoje và bài toán của Quốc hội Mỹ
Hàn Quốc đã sẵn sàng—từ công nghệ, tổ chức, chuỗi cung ứng đến kinh nghiệm đóng tàu chiến đúng hạn – đúng giá. Câu trả lời còn lại nằm ở Đồi Capitol: có mở khoá pháp lý để học thật – làm thật, hay tiếp tục “đốt tiền vì chậm và đổi thiết kế”?
Nếu “Make American Shipbuilding Great Again” muốn thành chính sách, chứ không chỉ là khẩu hiệu, thì đường băng thực tế có thể bắt đầu từ Ulsan – Geoje hôm nay để hạ cánh ở những xưởng tàu Mỹ ngày mai.