"Tứ đại yêu cơ” trong lịch sử Trung Hoa gồm những mỹ nhân nào?
 

Muội Hỉ, Đát Kỷ, Bao Tự, Ly Cơ được xem là "Tứ đại yêu cơ", là bốn nhân vật điển hình trong lịch sử Trung Quốc của 'Hồng nhan họa thủy'. Họ là tứ đại mỹ nhân có vẻ đẹp sắc nước hương trời nhưng trớ trêu thay lại gây đại họa cho các bậc quân vương, khiến vương triều sụp đổ.

Trong lịch sử Trung Hoa, có một nhóm mỹ nhân được gọi là “Tứ đại yêu cơ” — gồm Muội Hỉ, Đát Kỷ, Bao Tự và Ly Cơ. Mỗi người xuất hiện trong các thời đại khác nhau, nhưng đều có điểm chung: vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành, được sủng ái bậc nhất, đồng thời bị lịch sử và truyền thuyết quy cho vai trò “mỹ nhân hủy quốc”. Dưới đây là từng câu chuyện cụ thể.

1. Muội Hỉ

Muội Hỉ là mỹ nhân cuối đời nhà Hạ. Theo sách sử ghi: “Hạ Kiệt… nhìn thấy Muội Hỉ liền say đắm”. Nàng vốn là con gái nước Hữu Thi, một chư hầu của nhà Hạ. Vua Hạ Kiệt khi mang quân đánh Hữu Thi, vua nước này dâng Muội Hỉ để chuộc hòa. Khi Hạ Kiệt có được nàng, sách chép rằng từ đó ông bỏ bê triều chính, chỉ mê tửu sắc. Truyền thuyết kể, Muội Hỉ có ba sở thích kỳ quái: chèo thuyền trong một hồ rượu lớn (tửu trì), nghe âm thanh lụa bị xé, mặc trang phục nam giới. Hạ Kiệt để chiều theo nàng đã cho xây hồ rượu, phung phí tài sản, trong khi chư hầu nổi loạn, nhân dân lầm than.



Khi nước Thương nổi mạnh, chính sách của Hạ Kiệt không còn được chư hầu tin tưởng và nhà Hạ sụp đổ. Vì vậy dân gian quy Muội Hỉ là “hồng nhan họa thủy”, rồi đưa vào danh sách Tứ đại yêu cơ. Hành động bị chê trách của nàng không chỉ là một mỹ nhân bị sủng, mà là mỹ nhân khiến vua bỏ bê việc nước, tiêu phí tài vật, kích động quyền lực bạo ngược và dẫn đến mất nước.

2. Đát Kỷ

Đát Kỷ nổi tiếng hơn cả trong nhóm này, là vương hậu thứ hai của Trụ Vương – vị vua cuối cùng của nhà Thương. Nàng được miêu tả là hồ ly tinh hóa thân trong truyền thuyết, có nhan sắc nghiêng thành và sức mê hoặc lớn đến mức khiến vua Trụ mê muội, bỏ bê triều chính. Trong tiểu thuyết Phong thần diễn nghĩa, Đát Kỷ thậm chí bị cho là được hồ ly chín đuôi nhập xác để thực hiện nhiệm vụ phá nhà Thương. Nàng cùng vua Trụ dựng “ao rượu”, “rừng thịt” để hưởng lạc quá độ, phung phí nhân lực, nhân dân khốn khổ.



Từ cổ thư đến truyền thuyết, Đát Kỷ bị xem là thủ phạm khiến nhà Thương mất nước: “đại thần Khổng Dung… nói: ‘khi quân nhà Chu công hãm Triều Ca, có ái phi Trụ vương là Đát Kỷ tư sắc diễm lệ’”. Hành động bị chê trách của nàng gồm mê hoặc vua đến mức bỏ bê chính sự, dung túng tra tấn, phung phí tài lực, mở đường cho nội loạn và ngoại xâm – và vì thế lịch sử và văn hóa Trung Hoa gán cho nàng danh “yêu cơ”.

3. Bao Tự

Bao Tự là mỹ nhân của Chu U Vương – vị thiên tử cuối cùng của nhà Tây Chu. Chuyện nàng được ghi lại trong sách sử truyền thuyết: “vua U vì muốn nụ cười của Bao Tự, đã lệnh: ‘Ai làm cho nàng cười sẽ được nghìn lượng vàng’”. Và vua cho đốt lửa trên đài phong hỏa để triệu chư hầu chỉ để nàng bật cười — điển tích này gọi là “烽火戲諸侯” (Phóng hỏa hí chư hầu). Trò đùa này hóa ra là bước ngoặt khiến khi quân Khuyển Nhung thật sự xâm lược, chư hầu không tin “đài lửa” vì tưởng là trò đùa — kết quả là nhà Chu bị thảm bại. Vì thế Bao Tự bị gán cho vai trò “người đẹp làm hại đất nước”.



Hành động bị chê trách: không chỉ là sắc đẹp khiến vua mê, mà đến mức vua dùng cả việc báo binh giả để chiều nàng, khiến triều đình mất cảnh giác và dẫn đến thảm họa quốc gia. Mặc dù có học giả hiện đại nghi vấn tính xác thực của chuyện này, nhưng trong văn hóa dân gian, Bao Tự vẫn được nhắc đến như một loại mỹ nhân gây họa.

4. Ly Cơ

Ly Cơ là phi của Tấn Hiến Công thời Xuân Thu – nước Tấn. Nàng vốn là người nước Ly Nhung, được dâng cho Tấn Hiến Công sau khi nước Ly Nhung bị đánh. Trước hết nàng thu hút vua đến mức được tham dự bàn chính sự. Đời sống việt nam Sau khi sinh con trai Cơ Hề Tề, Ly Cơ tham gia vào âm mưu tranh ngôi cho con. Sử chép: nàng bôi mật vào hoa để ong đậu, giả vờ gặp Thái tử Cơ Thân Sinh trong vườn, vua cảm thấy nghi và muốn phế Thân Sinh.



Năm 655 TCN, Ly Cơ tiếp tục dùng thủ đoạn hạ độc bữa ăn của vua và vu oan Thân Sinh, khiến Thân Sinh bị truy nã rồi tự sát. Đời sống việt nam Hành động được coi là gián tiếp đưa tới nội loạn nước Tấn, mở đường cho chính quyền khống chế ba họ lớn và nước Tấn suy yếu khi các đại thần lộng quyền. Vì vậy Ly Cơ bị xem là “yêu cơ” – sắc đẹp đồng thời là công cụ tranh đoạt quyền lực hoàng tộc. Hành động bị chê trách: lợi dụng thân phận mỹ nhân để can dự chính sự, kích động tranh ngôi, dẫn tới nội loạn và mất niềm tin của chư hầu.

Hư hư thực thực

Xét lại bốn nhân vật này – Muội Hỉ, Đát Kỷ, Bao Tự, Ly Cơ – ta thấy rõ một mô hình lặp lại: mỹ nhân xuất thân, được sủng ái bậc nhất, vua vì nàng mà bỏ bê việc nước, triều đình lỏng lẻo, dẫn đến mất nước hoặc suy yếu. Họ bị gán danh “Tứ đại yêu cơ” không chỉ vì sắc đẹp mà vì chức năng lịch sử – làm gương cho hậu thế về hậu quả khi quyền lực bị mê sắc, lãnh đạo bị mê hoặc. Những lời ghi chép cổ như: “Hạ vong vì Muội Hỉ, Ân vong vì Đát Kỷ, Chu vong vì Bao Tự” nhấn mạnh vai trò mỹ nhân như biểu tượng của nguy cơ.

Tuy nhiên, với góc nhìn hiện đại, những câu chuyện này cần được xem xét với thái độ cân nhắc: nhiều chi tiết mang màu sắc truyền thuyết hoặc bị sử gia hậu kỳ thêm thắt để cảnh tỉnh về đạo đức. Ví dụ, với Bao Tự, nghiên cứu “Thanh Hoa giản” cho thấy có thể không hề có chuyện “phóng hỏa hí chư hầu”. Nhưng dù thực hay truyền thuyết, hình tượng “Tứ đại yêu cơ” vẫn sống mãi trong văn hóa như lời cảnh báo: sắc đẹp nếu kết hợp quyền lực mà thiếu trí tuệ và đạo đức sẽ thành hiểm họa. Họ là mỹ nhân — nhưng cũng là “họa thủy” của triều đại.

Kết lại, “Tứ đại yêu cơ” không chỉ là danh sách bốn mỹ nhân tiêu biểu mà là biểu tượng văn hóa về sự cảnh giác với quyền lực mê sắc. Muội Hỉ khiến Hạ Kiệt mê tửu sắc, Đát Kỷ khiến Trụ Vương bỏ bê triều chính, Bao Tự khiến Chu U vương dùng trò báo binh giả, Ly Cơ khiến Tấn Hiến Công rối loạn hoàng tộc. Mỗi người đều được ghi nhớ không phải chỉ vì sắc đẹp, mà vì hậu quả lớn lao mà truyền thuyết gán cho họ – một lời nhắc cho hậu thế rằng: sắc và quyền nếu thiếu trách nhiệm sẽ phá vỡ cơ nghiệp.

Vietbf @ Sưu tầm