Ai tiếp tay cho nghệ sĩ lệch chuẩn
 

Vụ việc Lương Bằng Quang bị khởi tố, bắt tạm giam vì tội đưa hối lộ không chỉ phản ánh chuỗi ồn ào cá nhân, mà còn đặt ra câu hỏi ai đang tiếp tay cho những nghệ sĩ lệch chuẩn suốt nhiều năm qua trên mạng xã hội.

Lo ngại cổ xúy nghệ sĩ lệch chuẩn
Giữa lúc mạng xã hội phát triển mạnh và khó kiểm soát như hiện nay, ranh giới giữa nghệ thuật và chiêu trò ngày càng mờ nhạt. Khi lượt xem, tương tác và thị phi trở thành thước đo nổi tiếng, không ít nghệ sĩ đánh đổi giá trị nghề nghiệp để đổi lấy sự chú ý. Họ sống nhờ ồn ào, phát ngôn phản cảm, video gây tranh cãi và câu chuyện đời tư được khai thác triệt để.

Trường hợp của Lương Bằng Quang là ví dụ rõ nhất.

Nhiều năm qua, anh và bạn đời Ngân 98 liên tục xuất hiện với loạt clip gây sốc, hình ảnh phô trương và phát ngôn khiêu khích. Từ chuyện đời tư đến những câu nói phản cảm, mọi sinh hoạt đều có thể trở thành nội dung để câu tương tác. Có giai đoạn, chính Ngân 98 từng kể việc Lương Bằng Quang “quen 3-4 cô cùng lúc” hay “ngoại tình nhưng vẫn yêu”. Những câu chuyện bị khai thác như một dạng giải trí, không còn ranh giới giữa riêng tư và nghệ thuật.

Điều khiến những nội dung đó tồn tại không nằm ở người đăng tải, mà ở đám đông tiếp nhận. Khi content phản cảm có thể đạt hàng triệu lượt xem, hàng nghìn bình luận, hàng loạt chia sẻ, nó sẽ trở thành công cụ hái ra tiền, tăng độ nổi tiếng. Mỗi cú bấm like, mỗi lần xem hết video đều vô tình tiếp sức cho văn hóa lệch chuẩn. Càng bị chỉ trích, họ càng nổi tiếng. Càng bị phê phán, lượt xem càng tăng.

Theo chuyên gia truyền thông Nguyễn Việt Thắng, điều đáng sợ nhất là khi xã hội không còn ranh giới giữa đúng - sai, mà chỉ còn khái niệm nổi hay không nổi. Khi khán giả xem phản cảm như một trò giải trí, họ đang tham gia vào quá trình tha hóa mà chính họ chê bai.Nhìn lại trường hợp Lương Bằng Quang, từng là nhạc sĩ có năng lực, anh rời khỏi âm nhạc để sống bằng sự chú ý. Từ khi Ngân 98 bị bắt vì sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm, mọi hành vi của anh càng thể hiện rõ ảo tưởng rằng truyền thông có thể thay thế cho pháp luật.

Ca sĩ họ Lương liên tục đăng bài, khóc, viết tâm thư, nói về định mệnh và tình nghĩa, thậm chí tung ra ca khúc mới giữa khủng hoảng, với ý đồ lèo lái dư luận bằng cảm xúc.Khi cơ quan điều tra công bố thông tin anh bị khởi tố vì hành vi đưa hối lộ 8 tỷ đồng, dư luận lập tức đảo chiều. Những người từng đồng cảm nhận ra mình bị dẫn dắt bởi cảm xúc, bị “dắt mũi” bởi chuỗi nội dung của Lương Bằng Quang. Câu chuyện cảm động hóa ra là công cụ đối phó.

Sự việc này cho thấy sự chi phối quá mức bởi mạng xã hội. Khi công chúng tiếp tục cổ vũ cho sự phản cảm, họ đang định hình lại khái niệm “người nổi tiếng” theo cách lệch lạc.

Nhưng điều đáng lo hơn nằm ở chỗ giá trị sai không chỉ ảnh hưởng tới một cá nhân, mà còn tạo nên thế hệ người trẻ làm nội dung chỉ quan tâm đến độ viral, bất chấp đạo đức hay pháp luật. Khi phản cảm trở thành công cụ kiếm tiền, sự xuống cấp không còn là câu chuyện văn hóa, mà là vấn đề xã hội.

Để chặn vòng lặp ấy, chỉ cấm đoán là không đủ. Cần cơ chế răn đe và giáo dục rõ ràng hơn: quản lý nền tảng, gắn nhãn cảnh báo cho nội dung phi văn hóa, và quan trọng nhất là xây dựng năng lực đọc hiểu truyền thông cho công chúng. Người xem phải hiểu rằng mỗi hành vi tương tác đều là một lá phiếu cho giá trị mà họ chọn.

Ngoài rìa giải trí
Lương Bằng Quang từng là một trong những nhạc sĩ trẻ được chú ý đầu những năm 2000. Anh sáng tác, sản xuất, biểu diễn, hoạt động chuyên nghiệp và được nhìn nhận có năng lực. Anh tin mình đã cho nhau kỷ niệm, Đôi bạn trẻ, Điều đơn giản nhất là những ca khúc giúp anh có chỗ đứng trong nhạc Việt thời điểm đó.

Nhưng đến giữa những năm 2010, cái tên Lương Bằng Quang dần biến mất khỏi đời sống âm nhạc. Lương Bằng Quang gần như tự rời khỏi nghề, rẽ sang con đường dễ ồn ào, nổi tiếng hơn là mạng xã hội. Khi công khai tình cảm với Ngân 98 năm 2017, hình ảnh nhạc sĩ Lương Bằng Quang hoàn toàn biến mất, thế chỗ là “chú Quang” với mối tình, hình ảnh ồn ào cùng Ngân 98.

Lương Bằng Quang không chỉ rời khỏi âm nhạc, mà rời khỏi cả hệ quy chiếu văn hóa của giới nghệ sĩ. Hình ảnh ca sĩ, nhạc sĩ bị thay bằng sự chú ý trên mạng xã hội. Đó cũng là lúc Lương Bằng Quang rơi vào cú trượt dài. Khi sự chú ý trở thành thước đo duy nhất, Lương Bằng Quang bất chấp để giữ điều đó.Sau những chiêu trò sau khi Ngân 98 bị bắt, Lương Bằng Quang cũng bị cơ quan điều tra khởi tố, bắt tạm giam hành vi đưa hối lộ. Khán giả gọi đây là cái kết không bất ngờ. Đó là điểm dừng của quá trình lệch chuẩn, từ nhạc sĩ, người gây tranh cãi và hiện là bị can. Từ người của công chúng, Lương Bằng Quang bước ra khỏi rìa nghệ thuật, rơi thẳng vào vòng lao lý.

Nhìn sang làng giải trí khu vực, những cú trượt dài của nghệ sĩ là lời cảnh tỉnh lớn nhất. Jung Joon Young, ca sĩ bị kết án vì quay lén, phát tán clip nhạy cảm gần như rơi xuống vực, từ ngôi sao tiềm năng trở thành tù nhân chưa đầy một năm. Seungri (BigBang) gần như không còn cơ hội trở lại showbiz dù từng là một trong những thần tượng hàng đầu sau án tù liên quan bê bối tình dục.

Dù tính chất vụ án khác nhau, nhưng đó là biểu hiện rõ nhất cho việc nghệ sĩ rơi khỏi quỹ đạo nghề nghiệp. Họ không chỉ mất công việc mà còn "bít cửa" trở lại showbiz.

Vụ Lương Bằng Quang trở thành case-study điển hình cho việc nghệ sĩ lệch hướng, chọn đường tắt tìm đến spotlight. Đây cũng là lời cảnh tỉnh cho người nổi tiếng lợi dụng content ồn ào, sự phát triển như vũ bão của truyền thông để viral bằng mọi giá.