VietBF - VN Thanh trừng khốc liệt trong nội bộ Việt Cộng, 80 năm Hồ Chí Minh tuyên bố giải tán đảng CSVN 1945-2025

Bối cảnh sụp đổ của Nhật và khoảng trống quyền lực
Ngày 06-08-1945, Nhật đầu hàng Mỹ; đến 17-08, chính phủ Trần Trọng Kim (thân Nhật, bên thua cuộc) tự giải tán, để lại một khoảng trống quyền lực trên cả nước.

19-08: Hà Nội vô chính phủ và Ủy ban lâm thời
Ngày 19-08-1945, Hà Nội vô chính phủ. Một Ủy ban hành chánh lâm thời được lập, bầu Hoàng Tùng làm chủ tịch, nhằm tạm điều hành trật tự trong thành phố.

21-08: Trường Chinh từ Tân Trào về, dựng chính quyền Việt Minh
Ngày 21-08, Trường Chinh từ Tân Trào về Hà Nội, lập ra chính quyền của Mặt trận Việt Minh gồm toàn cán bộ Cộng sản. Khi ấy, Mặt trận Việt Minh được mô tả gồm hai “băng”: CSVN của Trường Chinh và Đồng minh Hội của Hồ Chí Minh.

26-08: Hồ Chí Minh về Hà Nội cùng OSS, tái phân phối quyền lực
Ngày 26-08-1945, Hồ Chí Minh cùng các ông Võ Nguyên Giáp, Phạm Văn Đồng, Trần Huy Liệu, Hoàng Văn Hoan, Cao Hồng Lãnh, Vũ Anh, Bùi Đức Minh… từ Tân Trào tiến về Hà Nội với toán quân OSS Hoa Kỳ do Thiếu tá Thomas chỉ huy.
Trưa cùng ngày, ông Hồ tiếp xúc với Thiếu tá Archimedes Patti – được xem là “đại diện của chính phủ Mỹ” tại Hà Nội. Sau khi được chấp thuận, tối đó ông họp với nhóm “cướp chính quyền” của ĐCSVN và yêu cầu nhường quyền chỉ huy các cơ quan nòng cốt cho người của mình:

Võ Nguyên Giáp nắm quân đội

Bùi Đức Minh nắm Công an

Phạm Văn Đồng nắm tài chánh

Trần Huy Liệu, Trần Ngọc Tuân nắm phát thanh – báo chí

Nam Bộ: Trần Văn Giàu – Hạ Bá Cang và “án treo” Côn Đảo
Tại Sài Gòn, các ông Trần Văn Giàu và Hạ Bá Cang cướp được chính quyền, nhưng “ếm” không cho rước các “Cộng sản gộc” đang bị giam ở Côn Đảo về đất liền.

19-09: Tưởng Dân Bảo đưa tàu ra Côn Đảo, các “ông lớn” trở lại
Đến 19-09-1945, hơn 170 Cộng sản Côn Đảo mới được một ông Quốc dân Đảng là Tưởng Dân Bảo đưa tàu ra rước về. Sau đó, các ông Trần Ngọc Danh, Lê Văn Lương, Nguyễn Văn Linh, Lê Duẩn, Bùi Công Trừng, Dương Bạch Mai, Nguyễn Văn Tạo, Nguyễn Khoa Văn, Đinh Đức Thiện, Mai Chí Thọ, Tôn Đức Thắng, Phạm Hùng, Bùi Lâm… kéo về Hà Nội, đòi lại quyền lực từ nhóm Độc lập – Đồng minh Hội.

11-11: “Dựa hơi” Tiêu Văn, Hồ Chí Minh tuyên bố giải tán đảng CSVN
Ngày 11-11-1945, Hồ Chí Minh, dựa thế tướng Tiêu Văn (quân Trung Hoa Quốc dân đảng ở miền Bắc), tuyên bố giải tán đảng CSVN. Có ba “ông trùm” Cộng sản chống đối và bị ám sát: Trương Văn Lệnh, Trần Đình Long, Nguyễn Thế Vinh.

Cục diện sau cùng: “Đồng minh Hội” nắm quyền, CSVN lùi về hậu trường
Từ đây, quyền lực rơi vào tay phe “Đồng minh Hội” của Hồ Chí Minh. Phe CSVN của Trường Chinh lùi về phía sau, đảm đương vai trò dân vận – tuyên truyền, đề cao uy tín Việt Minh; vị thế tương tự như Mặt trận Tổ quốc về sau.

Nhận định & ý nghĩa lịch sử
Giai đoạn 08–11/1945 phơi bày tranh chấp quyền lực nội bộ giữa các nhóm trong Việt Minh dưới sức ép quốc tế (OSS Hoa Kỳ) và lực lượng Hoa quân nhập Việt (tướng Tiêu Văn). Những cuộc “đổi chủ” chớp nhoáng, chia ghế quyết liệt, rồi giải tán đảng đã tạo nên một bộ máy mới: nhân sự của Hồ Chí Minh kiểm soát các trụ cột an ninh – quân đội – tài chính – truyền thông, còn CSVN tạm rút xuống tầng hậu trường vận động quần chúng.
Nhìn lại, đó là bước ngoặt định hình quyền lực trung ương giai đoạn đầu, đồng thời đặt nền cho cơ chế mặt trận – đảng – chính quyền chồng lấn nhưng tập quyền trong nhiều thập niên tiếp theo.