Người Ukraine bị nhấn chìm trong bóng tối, run rẩy đón mùa đông nguy hiểm chưa từng thấy
 

Trong ba mùa đông liên tiếp, Maria Morozova, chồng và con gái đã chuẩn bị tinh thần cho cái lạnh khắc nghiệt ở miền đông Ukraine do chiến tranh Nga-Ukraine gây ra. Nhưng năm nay, họ phải chuẩn bị cho một kịch bản tồi tệ chưa từng thấy.

Không kích tiếp diễn, mất điện lan rộng
Các cuộc tấn công của Nga tập trung vào hệ thống hạ tầng năng lượng - đặc biệt là các nhà máy điện và mạng lưới truyền tải vốn đang vật lộn duy trì nguồn điện cho hàng triệu người Ukraine - đã khiến phần lớn nguồn cung điện quốc gia bị tê liệt.

Bộ Năng lượng Ukraine cho biết vào tháng 10 rằng công suất phát điện chỉ còn khoảng 17,6 gigawatt (GW), chưa bằng một nửa so với mức 38 GW trước khi chiến tranh nổ ra vào tháng 2/2022. Mùa đông năm nay được dự báo sẽ rất lạnh, và nhu cầu tiêu thụ có thể vượt 18 GW.

“May mắn là chúng tôi vẫn còn sưởi trung tâm”, Morozova, 28 tuổi, chia sẻ với RFE/RL từ thành phố Kamyanske, thuộc vùng Dnipropetrovsk, nơi nhiệt độ có thể xuống đến âm 20 độ C.

“Còn điện thì chúng tôi đã mua pin lưu trữ inverter. Chúng tôi cũng có một máy phát để ngoài ban công, nhưng hy vọng sẽ không phải dùng đến vì nó quá ồn", cô nói thêm.

Các đợt tấn công của Nga trong tuần qua đã buộc nhiều khu vực trên toàn quốc phải cắt giảm điện, làm tăng nỗi lo về những gì có thể xảy đến khi mùa đông thực sự bắt đầu.

Ukrenergo, đơn vị vận hành lưới điện quốc gia, cho biết ngày 9/11, hầu hết các vùng buộc phải giảm tải từ 8 đến 16 giờ, và những ngày sau tình hình tiếp tục diễn biến tương tự.

“Lý do áp dụng hạn chế là hậu quả của các đợt tấn công bằng tên lửa và UAV quy mô lớn của Nga nhằm vào các cơ sở năng lượng”, Ukrenergo cho biết.


Cựu Bộ trưởng Năng lượng Svitlana Hrynchuk nhận định: “Từ đầu cuộc chiến đến nay chưa có thời điểm nào các cơ sở năng lượng bị đánh trúng nhiều như vậy".

Chuẩn bị cho bóng tối và kế hoạch sinh tồn
Tại thị trấn Nizhyn ở miền bắc Ukraine, chỉ cách biên giới Nga vài giờ xe chạy, nhiều gia đình đang chuẩn bị “kế hoạch sinh tồn”: Làm gì nếu hệ thống sưởi ngừng hoạt động, đi đâu để lấy củi, làm sao duy trì điều kiện sống tối thiểu trong giá lạnh âm độ.

Nataliya, một cư dân Nizhyn, nói với RFE/RL rằng con gái bà đã ra nước ngoài lánh nạn, nhưng bà vẫn quyết định ở lại. Điều duy nhất có thể buộc bà rời nhà là mất sưởi hoàn toàn.

Bà kể rằng người dân khu phố đã bắt đầu tích trữ: củi, chứa nước vào thùng hoặc chai và đèn pin. Nhiều gia đình thậm chí đã tính đến việc dồn nhau vào vài căn nhà có lò sưởi bằng củi.

“Nếu tôi có nhà riêng, chắc chắn tôi sẽ đón người khác đến ở nhờ. Cuộc sống vẫn phải tiếp tục dù tấn công và pháo kích ngày càng tăng”, bà nói.

Morozova cho biết hầu như ai cô quen biết cũng đã mua dự trữ nến và đèn pin chạy pin.

“Nếu mất sưởi thì rất khó khăn. Gia đình tôi sẽ phải chuyển đến nhà bố, nơi có lò sưởi củi", cô nói thêm.

Khi mất điện, vợ chồng cô thường phải trấn an cô con gái 4 tuổi rằng "các kỹ sư của chúng ta đang cố sửa chữa mọi thứ. Chúng ta cần phải chờ".

Theo Morozova, dù mùa đông năm nay có thể là mùa đông tệ nhất, người Ukraine đã thành thạo hơn trong việc ứng phó với cái lạnh thời chiến.

Tuy nhiên, Nga có thể tăng cường tấn công hạ tầng năng lượng, nhờ nâng cấp năng lực sản xuất và hiệu quả của UAV Shahed, trong khi Ukraine lại sở hữu ít hệ thống phòng không hơn so với trước, theo chuyên gia Volodymyr Omelchenko của Trung tâm Razumkov ở Kiev.

Máy phát và drones – âm thanh của mùa đông chiến tranh
Ở Kiev, tiếng máy phát điện đã trở thành âm thanh quen thuộc trên các con phố. Máy phát được đặt trước quán cà phê, cửa hàng, chung cư - thường bật lên chỉ vài phút sau khi bị cắt điện.

“Đôi khi tôi cảm giác như đang trong một trò chơi điện tử - quá nhiều tiếng ồn cùng lúc”, Margarita Sytnyk, cựu nhà báo kiêm nhà hoạt động dân sự ở thủ đô, chia sẻ.

“Tiếng máy phát đôi khi giống tiếng Shahed. Tôi hay nhầm. Điều đó không tốt - chúng ta có thể không nghe thấy UAV thật để kịp tránh", Sytnyk nói thêm.

Tòa nhà của cô đã góp tiền mua máy phát, nhưng Sytnyk biết nhiều gia đình không có khả năng. Giá cả leo thang, thu nhập giảm sút khiến “những người lương thấp hầu như không có cách nào để chuẩn bị".

Cũng như bà Nataliya ở Nizhyn hay cô Morozova ở Kamyanske, Sytnyk nói kế hoạch duy nhất là dựa vào nhau.

“Nếu không có sưởi, chúng tôi sẽ đến cơ quan - nơi vẫn còn điện”, cô Sytnyk nhấn mạnh.