Lũ quét miền Trung, Khánh Hoà, Nha Trang, “kỷ lục của kỷ lục” +video
 

Đêm 19–20/11: khi phố biển hóa thành dòng sông cuộn xiết
Từ tối 19 đến rạng sáng 20/11, Nha Trang, Quy Nhơn, Tuy Phước, Diên Khánh… đã trải qua một đêm mà nhiều người bảo sẽ không bao giờ quên. Mưa như dội thẳng từ trời xuống, nước từ thượng nguồn đổ về cuồn cuộn, đường phố, nhà cửa, bãi xe, siêu thị, khu chung cư… chỉ trong vài giờ đã biến thành biển nước đục ngầu. Ở Tây Nha Trang và vùng vành đai, nước lên nhanh đến mức người dân không kịp trở tay. Những khu vốn được coi là “cao ráo”, lâu nay vẫn là nơi tránh lũ, lần này cũng ngập tới tận cổng, có nơi đến mái nhà. Siêu thị, bãi giữ xe, khu dân cư dọc trục 23--10, Vĩnh Điềm Trung… chỉ còn thấy nóc ô tô nhấp nhô, xe máy nằm la liệt trong dòng lũ. Điện thoại, sóng di động ở vùng ngập sâu đồng loạt tắt nghẽn. Những tin nhắn cầu cứu quen thuộc “Anh chị có quen đội cứu hộ nào không, cho xin số…” truyền đi trong tuyệt vọng, nhưng lực lượng cứu hộ cũng đã kiệt sức sau một đêm trắng vật lộn với nước lũ.

Ôm chặt cánh cửa giữa dòng lũ – và những cuộc thoát hiểm trong gang tấc
Một người dân Nha Trang kể lại: gần 30 năm sống chung với lũ nhưng chưa bao giờ thấy nước dâng nhanh như thế. Nhà nằm ở khu khá cao, nên chị chủ quan nghĩ nếu sân nhà có ngập thì ngoài đường cũng mới lưng chừng thôi. Thế nhưng chỉ trong chốc lát, nước đập ầm ầm vào cửa, dâng tới ngang ngực rồi gần cổ. Chị bị dòng nước siết cuốn ra ngoài, phải ôm chặt cánh cửa sắt gần một giờ, người run vì lạnh, vừa lo cho ba mẹ và mọi người mắc kẹt bên trong. Mỗi phút trôi qua là một lần nhìn mốc nước lên cao thêm trên bức tường. May mắn thay, nhờ người thân trên bờ kêu thêm cứu viện, một nhóm bạn trẻ tình nguyện cùng anh rể đã dùng dây, phao, chèo xuồng vào tận hẻm, kéo từng người ra khỏi dòng nước xoáy. Ở nhiều khu phố khác, cảnh tượng tương tự lặp lại: trẻ nhỏ được bế lên cao, người già được buộc phao, lội bì bõm trong đêm mưa, mắt đỏ hoe mà vẫn cố trấn an nhau “rồi cũng qua thôi”. Nhiều gia đình Nha Trang trong ba ngày phải chạy lũ đến hai lần. Chiều 18/11, nước rút, người dân còn chưa kịp dọn hết bùn thì đêm 19/11, lũ lại đổ về, nhấn chìm mọi thứ lần nữa. Đồ đạc ướt sạch, tủ lạnh, sofa, giường tủ trôi lềnh bềnh trong nhà, nhiều người đành buông tay: “Hư thì thôi, miễn người còn sống”.

Vỡ đê Luật Lễ: Quy Nhơn – Tuy Phước ngập sâu hơn lũ 2009
Cùng thời điểm đó, phía hạ lưu sông Kôn – sông Hà Thanh cũng hứng một cú đánh nặng nề. Rạng sáng 19/11, đoạn đê sông Luật Lễ ở xã Tuy Phước bị vỡ, nước từ thượng nguồn ồ ạt tràn xuống, mực nước lũ cao hơn đỉnh lịch sử năm 2009 khoảng một mét rưỡi. Chỉ trong vài giờ, nhiều thôn xóm chìm trong biển nước, có nơi ngập tới mái nhà, đường sá bị chia cắt hoàn toàn. Hơn một ngàn hộ dân vùng hạ lưu phải sơ tán khẩn cấp trong đêm. Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh huy động xuồng máy, xe chuyên dụng, kéo dây, buộc phao vào từng chiến sĩ để băng qua dòng nước xiết đưa dân ra ngoài. Có gia đình sáu người phải leo lên trần nhà ngồi chờ cứu hộ, khi nước chỉ còn cách mái tôn một gang tay. Người phụ nữ già run rẩy kể lại: đàn heo, bò đều đã bị lũ cuốn trôi, của cải trắng tay, chỉ còn biết bấu víu hy vọng vào ánh đèn pin của bộ đội chiếu xuyên màn mưa. Quy Nhơn, Tuy Phước, các phường ven sông Hà Thanh ngập sâu trên diện rộng. Xe bọc thép, ca nô, xuồng máy liên tục ra vào các khu dân cư bị cô lập, đón từng người, bồng từng đứa trẻ, dìu từng cụ già qua dòng nước đục ngầu.


Miền Trung oằn mình: cứu dân là mệnh lệnh không lời
Từ Quảng Trị, Huế, Đà Nẵng xuống Khánh Hòa, Gia Lai, Đắk Lắk… mưa lũ những ngày qua đã làm hàng chục ngàn ngôi nhà bị ngập, hàng nghìn hộ phải sơ tán. Riêng Khánh Hòa, đến sáng 19/11 đã có hơn 9.000 nhà chìm sâu trong nước, ít nhất hơn chục người thiệt mạng và mất tích. Trên quốc lộ, nhiều đoạn bị chia cắt, xe cộ nằm im dưới dòng nước ngầu bùn, chỉ còn thấy nóc. Các lực lượng công an, quân đội, dân quân, thanh niên xung phong được lệnh “trắng đêm với dân”. Hơn một vạn cán bộ, chiến sĩ được huy động ở Khánh Hòa; ở Gia Lai, Đắk Lắk, quân số cũng được tăng cường tối đa, chia thành nhiều mũi băng lũ vào từng xóm bị cô lập. Từ xuồng máy, xe tải quân đội đến trực thăng trinh sát, tất cả được điều động chỉ với một ưu tiên: bảo vệ mạng sống người dân. Giữa biển nước mênh mông, những chiếc áo phao màu cam, những bàn tay kéo nhau lên ca nô, những ánh đèn pin quét trong đêm là chút lửa ấm hiếm hoi. Nhiều cán bộ, chiến sĩ ngâm mình trong lũ suốt đêm, chưa kịp ăn vội hộp lương khô đã lại lên xuồng, quay vào xóm khác.

Sau lũ là gì?
Khi nước rút, miền Trung sẽ lại hiện ra với những mái nhà bám bùn, những cánh đồng ngập rác, những chiếc xe nằm chết máy, những tiệm bánh mì, hàng quán ngổn ngang. Những con số thống kê thiệt hại sẽ được ghi vào báo cáo, những đoàn cứu trợ sẽ nối nhau đi qua. Nhưng với những người vừa ôm cánh cửa giữa dòng nước xiết, vừa ngồi trên nóc nhà nghe tiếng lũ vỗ ầm ầm, ký ức đêm 19–20/11 sẽ ở lại rất lâu. Miền Trung đã quá quen với bão lũ, nhưng trận lũ này vẫn được gọi là “kỷ lục của kỷ lục” – không chỉ vì mực nước cao hơn năm 2009, mà vì tốc độ dâng nhanh đến nghẹt thở. Giữa mọi mất mát, điều quý nhất vẫn là hai chữ “bình an”. Những cái nắm tay kéo nhau lên xuồng, những cuộc gọi báo tin “cả nhà em đều an toàn”, những nồi cơm dã chiến chuyển vội tới khu sơ tán… đó là điều giữ cho vùng đất này tiếp tục đứng lên sau mỗi lần bị nhấn chìm.


Lũ rồi cũng sẽ rút, bùn rồi sẽ khô, nhưng bài học về quy hoạch, về cảnh báo, về chuẩn bị cho những trận mưa cực đoan mới có lẽ phải được viết lại, nếu không muốn mỗi mùa mưa lại thêm một lần “kỷ lục”. Còn lúc này, giữa biển nước đang dần lắng xuống, điều người ta mong nhất vẫn chỉ là: xin cho không thêm một ai phải gọi điện cầu cứu trong vô vọng, xin cho những cái tên được đọc lên sau lũ không còn dài thêm nữa.