Uống nhiều vitamin, lợi bất cập hại
 

Câu trả lời chắc chắn là CÓ. Mặc dù vitamin rất cần thiết cho sức khỏe, nhưng nếu lạm dụng quá nhiều cũng sẽ không tốt và có lợi ích nào cả. Trong thời đại mà loại thực phẩm bổ sung được cho bán tự do, tràn lan và được quảng cáo rầm rộ, quan trọng nhất ở người tiêu dùng là phải nắm hiểu, việc sử dụng quá liều lượng được khuyến cáo sẽ gây tai hại rất lớn và trong một số trường hợp hiếm gặp, gặp nguy hiểm đến tính mạng.

Vai trò của Vitamin
Vitamin là một nhóm hợp chất hữu cơ đa dạng, rất cần thiết cho các hoạt động bình thường của cơ thể. Vitamin đóng một vai trò quan trọng trong mọi hoạt động, từ quá trình trao đổi chất và chức năng miễn dịch đến sự hình thành và phục hồi tế bào. Cơ thể con người không thể tự sản xuất ra hầu hết các loại vitamin, vì vậy chúng ta cần phải bổ sung vitamin từ khẩu phần ăn uống. Một kế hoạch ăn uống cân bằng, giàu trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt và protein (thịt nạc) thường sẽ cung cấp tất cả các loại vitamin và khoáng chất mà một người khỏe mạnh cần đến. Nhiều loại thực phẩm thông thường như ngũ cốc và sữa cũng giúp bổ sung thêm vitamin nhằm ngăn ngừa tình trạng bị thiếu hụt, nếu có.

Vitamin tan trong nước so với vitamin tan trong chất béo
Để hiểu ra cách thức xảy ra tình trạng sử dụng quá liều vitamin, bạn cần phân biệt ra 2 loại vitamin chính: tan trong nước và tan trong chất béo.

Vitamin tan trong nước, gồm vitamin B và vitamin C. Cơ thể không lưu trữ với số lượng đáng kể. Thay vào đó, số lượng vitamin nếu dư thừa thường sẽ được cho đào thải qua nước tiểu. Điều này sẽ giúp làm giảm khả năng xảy ra quá liều nhưng không phải là không thể xảy ra. Ví dụ như việc bổ sung quá nhiều vitamin C sẽ dẫn đến các vấn đề về tiêu hóa như buồn nôn, tiêu chảy và đau bụng, trong khi việc dung nạp quá nhiều vitamin B, đặc biệt như B6, sẽ gây tổn thương ở hệ thần kinh và da.

Vitamin tan trong chất béo thì lại khác. Một số loại như A, D, E và K, được lưu trữ trong các mô mỡ và gan của cơ thể. Vì cơ thể lưu trữ những vitamin này thay vì cho bài tiết ra số lượng còn dư thừa, vitamin có thể tích tụ đến mức gây ra độc hại theo thời gian.

Nguy cơ của việc sử dụng quá liều
Các hậu quả tiềm ẩn về sức khỏe do có quá liều vitamin khác nhau tùy thuộc vào từng loại vitamin cụ thể. Dưới đây là một vài ví dụ:

Vitamin A: Mặc dù cần thiết cho thị lực và chức năng miễn dịch, nhưng nếu quá liều vitamin A cũng gây ra độc. Các triệu chứng ngộ độc vitamin A như buồn nôn, đau đầu, chóng mặt và trong trường hợp nghiêm trọng, bị tổn thương ở gan, mờ mắt và hôn mê. Tình trạng này thường do thực phẩm chức năng gây ra, thay vì từ khẩu phần ăn uống.

Vitamin D: Loại vitamin này rất quan trọng cho sức khỏe ở xương, nhưng việc bị dư thừa cũng tạo ra nguy hiểm, dẫn đến việc tích tụ calcium trong máu, một tình trạng được gọi là "tăng calcium huyết". Các triệu chứng như buồn ói, nôn mửa, suy nhược và đi tiểu thường xuyên và theo thời gian còn gây ra tổn thương ở thận (sạn thận) và vôi hóa các mô mềm, nhất là ở các mạch máu ở tim, gây nghẽn tắc.

Sắt: Mặc dù là một khoáng chất, sắt thường được bổ sung trong các loại thực phẩm chức năng tổng hợp vitamin và khi uống quá liều cũng sẽ rất nghiêm trọng cho sức khỏe. Ngộ độc sắt cấp tính, đặc biệt ở trẻ em, là nguyên nhân hàng đầu gây ra tử vong hơn là bị ngộ độc do tai nạn. Các triệu chứng gồm đau bao tử dữ dội, nôn mửa và bị xuất huyết nội.

Cần nhớ rằng việc sử dụng quá liều vitamin do ăn uống sai là rất hiếm gặp. Nguy cơ thường nằm ở việc lạm dụng thực phẩm bổ sung, đặc biệt khi kết hợp với kế hoạch ăn uống giàu thực phẩm tăng cường.

Trước khi bắt đầu bất cứ khẩu phần vitamin bổ sung mới nào, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia về dinh dưỡng. Họ có khả năng đưa ra các khuyến cáo được cá nhân hóa dựa trên nhu cầu cần thiết của mỗi người qua xét nghiệm máu, giúp tăng cường sức khỏe mà không gây ra nguy hiểm.