Ukraine thừa nhận nguy cơ tham nhũng tăng cao từ dòng tiền viện trợ quốc tế
 

Các quan chức chính phủ Ukraine đã thừa nhận với các kiểm toán viên Mỹ rằng dòng tiền viện trợ quốc tế dành cho quá trình phục hồi kinh tế trong thời gian tới có thể làm gia tăng tham nhũng, vì tạo ra thêm nhiều “kẽ hở” và cơ hội trục lợi bất hợp pháp.


Binh sĩ Ukraine tuần tra tại thành phố Kramatorsk ở vùng Donetsk.

"Chính phủ Ukraine, các tổ chức xã hội dân sự và đại diện các nhà tài trợ nói với chúng tôi rằng lượng tiền tài trợ đổ vào Ukraine để phục hồi kinh tế sẽ kéo theo nguy cơ gia tăng các hoạt động tham nhũng, do quy mô mua sắm công và các cơ hội liên quan khác đều tăng lên", đài Sputnik dẫn báo cáo của Văn phòng Trách nhiệm Giải trình Chính phủ Mỹ (GAO), công bố ngày 19/11.

Báo cáo, đánh giá kế hoạch viện trợ của Mỹ cho Ukraine từ năm 2022 đến năm 2024, nêu chi tiết bối cảnh những yếu kém mang tính hệ thống và các lỗ hổng pháp lý khiến hệ thống tài chính công và cơ chế chống tham nhũng của Ukraine rất dễ bị lợi dụng. Để xây dựng báo cáo, GAO đã rà soát tài liệu, phỏng vấn quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ, các cơ quan liên bang liên quan, đại diện các nhà tài trợ khác và quan chức chính phủ Ukraine. GAO cũng đã thực hiện một chuyến khảo sát thực tế tại Kiev.

Trong lĩnh vực mua sắm công, Cơ quan Phòng chống Tham nhũng Quốc gia Ukraine cảnh báo về tình trạng “đội giá” trong các hợp đồng. Theo Tổ chức Minh bạch Quốc tế tại Ukraine, một đạo luật mới đây nhằm tăng tính minh bạch bằng cách công khai chi phí vật liệu trên nền tảng đấu thầu điện tử Prozorro vẫn chưa đủ hiệu quả, bởi GAO được thông tin rằng “giá trong hợp đồng thường không phải là giá cuối cùng”, tạo ra một lỗ hổng lớn cho việc lạm dụng.

Các quan chức Cơ quan Kiểm toán Nhà nước Ukraine cho biết đang có xu hướng sử dụng ngày càng nhiều “hợp đồng không đấu thầu” - tức các giao dịch thực hiện theo hình thức kín, thiếu minh bạch, được phép áp dụng trong thời kỳ thiết quân luật với lý do “tình trạng khẩn cấp cần thiết”. Theo báo cáo, danh mục các trường hợp được xem là khẩn cấp “đã dần được nới rộng theo thời gian”, tạo ra cái mà các kiểm toán viên gọi là “khoảng trống cho lạm dụng và sử dụng sai mục đích”.

Báo cáo cũng chỉ ra rằng các điều tra viên chống tham nhũng chủ chốt ở Ukraine đang gặp phải nhiều rào cản lớn trong quá trình làm việc. Các quan chức của Cục Chống Tham nhũng Quốc gia Ukraine (NABU) cho biết việc họ không được phép tự mình tiến hành nghe lén - mà năng lực này chỉ do Cơ quan An ninh Ukraine nắm giữ - đã dẫn đến chậm trễ trong điều tra và làm tăng nguy cơ các đối tượng bị điều tra có thể được báo trước.

Báo cáo kết luận, những rủi ro tham nhũng trên khiến Bộ Ngoại giao Mỹ khó có thể đánh giá chính xác mức độ tiến triển cũng như ước tính chi phí cho chiến lược hỗ trợ Ukraine của mình.

Mỹ đã phân bổ hơn 56 tỷ USD để hỗ trợ Ukraine phục hồi trong giai đoạn từ năm 2022 đến hết năm 2024, trong khi các nhà tài trợ khác của Ukraine đã cùng cam kết hơn 130 tỷ USD dưới dạng các khoản vay và viện trợ.

Ukraine vừa phanh phui một bê bối tham nhũng khổng lồ trị giá 100 triệu USD trong một cuộc điều tra cấp cao về một đường dây tội phạm được cho là do Timur Mindich, cựu cộng sự kinh doanh của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, cầm đầu, được NABU công bố vào tuần trước. Theo các nhà điều tra, nhóm này đã biển thủ khoảng 100 triệu USD từ công ty điện hạt nhân nhà nước Energoatom, vốn phụ thuộc rất nhiều vào nguồn tài trợ của phương Tây.

Nhiều nhân vật cấp cao đã bị liên lụy trong vụ việc, bao gồm Chánh Văn phòng Tổng thống Zelensky Andrey Yermak; cựu Bộ trưởng Quốc phòng, hiện là Chủ tịch Hội đồng An ninh Quốc gia, Rustem Umerov; và cựu Phó Thủ tướng Aleksey Chernyshov. Vụ bê bối đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành năng lượng của đất nước, dẫn đến việc Bộ trưởng Tư pháp German Galushchenko và Bộ trưởng Năng lượng Svetlana Grinchuk phải từ chức.

VietBF@sưu tập