Mua được nhà, nhận lương 'khủng' từ trong tù
 

Ngồi trong phòng giam, Preston Thorpe vẫn trở thành kỹ sư phần mềm cao cấp, nhận lương hàng trăm nghìn USD và mua được nhà nhờ chính sách cho phạm nhân làm việc online.

Đúng 8h30 mỗi sáng, Preston Thorpe, 32 tuổi, pha một cốc cà phê hòa tan và mở laptop bắt đầu ngày làm việc. Như một kỹ sư phần mềm mẫn cán, anh viết code, họp trực tuyến và xử lý công việc đến tận đêm khuya.

Khác biệt duy nhất là bên ngoài cửa sổ phòng Thorpe không phải phố xá sầm uất, mà là hàng rào thép gai của Trại cải tạo Mountain View, bang Maine. Anh đang thụ án năm thứ 12 vì các tội danh liên quan đến ma túy.


Preston Thorpe, 32 tuổi làm việc từ xa trong Trại cải tạo Mountain View (bang Maine) tháng 8/2025. Ảnh: Bangordailynews

Thorpe là một trong hơn 40 tù nhân tại Maine đang làm việc cho các công ty bên ngoài thông qua chương trình lao động từ xa. Tự nhận là "kẻ nghiện máy tính", anh từng lắp ráp PC từ năm 13 tuổi nhưng sa ngã vào con đường nghiện ngập. Vào tù năm 20 tuổi, Thorpe từng tuyệt vọng nghĩ cuộc đời đã chấm dứt.

Cánh cửa hy vọng hé mở vào năm 2019, khi anh được chuyển đến nhà tù tại Maine - nơi có máy tính kết nối Internet (bị hạn chế) để phục vụ giáo dục. Thorpe lao vào học lập trình 12 tiếng mỗi ngày. Nỗ lực này giúp anh có công việc đầu tiên tại Unlocked Labs, thăng tiến nhanh chóng lên vai trò dẫn dắt đội ngũ phát triển.

Cuối năm 2024, Thorpe cộng tác với Turso, một công ty cơ sở dữ liệu quốc tế và được ký hợp đồng chính thức hồi tháng 6. Mức lương hiện tại của anh lên tới hàng trăm nghìn USD mỗi năm, cao hơn cả thu nhập của những quản giáo đang trông coi mình.

Glauber Costa, CEO của Turso, cho biết ông chú ý đến Thorpe qua những đóng góp mã nguồn mở xuất sắc trên mạng mà không hề biết tác giả là tù nhân. Khi Costa liên hệ tuyển dụng, Thorpe buộc phải tiết lộ thân phận.

"Tôi từng nghĩ sẽ không thể nào nói chuyện với cậu ấy, chứ đừng nói đến chuyện thuê", Costa nhớ lại. Nhưng cuộc gọi video sau đó đã thay đổi tất cả. Vị CEO nhận thấy rõ tài năng và khao khát hoàn lương của ứng viên đặc biệt này.

Một tình huống bi hài xảy ra khi công ty kiểm tra lý lịch (background check). Thorpe lại là người có hồ sơ "sạch" nhất công ty. Lý do là bộ phận nhân sự chỉ rà soát trong 7 năm gần nhất, trong khi Thorpe đã ở tù hơn một thập kỷ. "Cậu ấy thậm chí không có lấy một vé phạt đỗ xe", Costa hóm hỉnh.

"Thật không bình thường khi bạn có 15-17 tiếng mỗi ngày trong tù để thực sự tập trung học sâu một điều gì đó", Thorpe nói. "May mắn thay, công nghệ là lĩnh vực hiếm hoi người ta quan tâm đến khả năng viết code hơn là bằng cấp hay quá khứ".

Với khoản thu nhập tích lũy được, nam phạm nhân này gần đây đã mua một ngôi nhà đối diện nơi ở của cha mẹ tại Michigan, chuẩn bị cho ngày ra tù vào năm tới.

Không chỉ Thorpe, chương trình làm việc từ xa của bang Maine đang mở lối thoát cho nhiều phận đời lầm lỡ. Tại Trung tâm Cải huấn Maine, Darlene George (thụ án 40 năm vì tội giết người) cũng đã làm việc toàn thời gian suốt hai năm qua. Từ người viết hồ sơ xin tài trợ, cô thăng tiến thành điều phối viên chương trình cho một công ty chăm sóc sức khỏe.

"Tôi làm việc ngay trong buồng giam. Tôi treo biển báo 'đang họp Zoom' bên ngoài để các bạn tù giữ im lặng giúp", George kể.

Maine là bang đi đầu tại Mỹ trong việc cho phép tù nhân làm việc từ xa với mức lương thị trường. Theo quy định, 10% lương của tù nhân được nộp lại cho ngân sách bang để bù chi phí ăn ở. Phần còn lại giúp họ trả tiền bồi thường nạn nhân, án phí, cấp dưỡng con cái và tích lũy cho tương lai.

Chính sách táo bạo này đang chứng minh hiệu quả khi tỷ lệ tái phạm tại Maine chỉ còn 10% trong vòng một năm, thấp hơn nhiều so với mức trung bình 31% của các bang khác.

Với Preston Thorpe, điều anh tự hào nhất không chỉ là ngôi nhà hay sự nghiệp, mà là sự chuộc lỗi với gia đình. "Đây là lối thoát của tôi. Sau tất cả những đau khổ đã gây ra, cha mẹ giờ đây đã có thể tự hào về con trai mình", anh nói.

VietBF@sưu tập