Trump đề xuất "phá vỡ" Obamacare bằng phương án chuyển tiền trực tiếp cho dân
 

Trong bối cảnh thời hạn trợ cấp y tế quan trọng sắp kết thúc, cựu Tổng thống Donald Trump đang gây chú ý với kế hoạch táo bạo: thay thế cơ chế phức tạp của Obamacare bằng việc gửi tiền hỗ trợ trực tiếp vào tay người dân, một ý tưởng đang làm rung chuyển cuộc tranh luận về chăm sóc sức khỏe tại Mỹ.

Sau khi giải quyết được bài toán đóng cửa chính phủ, Tổng thống Donald Trump đang đứng trước sức ép phải công bố một kế hoạch thay thế toàn diện cho Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá cả phải chăng (ACA), hay còn gọi là Obamacare. Động thái này diễn ra trong bối cảnh các khoản trợ cấp quan trọng – hay "tín dụng thuế" – theo Obamacare đang cận kề ngày hết hạn vào cuối năm nay, đẩy chi phí chăm sóc sức khỏe cho người Mỹ trở thành vấn đề nóng nhất trên bàn nghị sự.

Điểm cốt lõi và gây tranh cãi nhất trong nỗ lực của cựu Tổng thống là ý tưởng chuyển tiền hỗ trợ chăm sóc sức khỏe trực tiếp đến tay người dân, thay vì thông qua các công ty bảo hiểm như cơ chế hiện tại. Trên mạng xã hội Truth Social ngày 18/11, Tổng thống Trump khẳng định dứt khoát: "Chính sách chăm sóc sức khỏe duy nhất mà tôi ủng hộ hoặc chấp nhận phê duyệt chính là gửi tiền trực tiếp cho người dân," nhắc lại lời hứa từng đưa ra từ nhiệm kỳ đầu tiên.

Ý tưởng chuyển tiền trực tiếp đang được giới chức đảng Cộng hòa xem xét như một phương án để tái cấu trúc hệ thống bảo hiểm y tế Mỹ. Họ lập luận rằng việc chuyển tiền thẳng đến người dân sẽ hiệu quả hơn so với cơ chế tín dụng thuế hiện nay của Obamacare.



Tuy nhiên, phe Dân chủ lại muốn củng cố Obamacare bằng cách gia hạn các khoản hỗ trợ được áp dụng từ thời kỳ đại dịch, vốn dự kiến hết hiệu lực vào đầu năm sau. Mối lo ngại hiện hữu là rất lớn: Theo tổ chức nghiên cứu KFF, nếu tín dụng thuế không được gia hạn, chi phí bảo hiểm y tế trung bình của 22 triệu người đang thụ hưởng trợ cấp sẽ tăng gấp đôi kể từ ngày 1/1/2026.

Mặc dù Lãnh đạo phe đa số Thượng viện John Thune cam kết sẽ đưa vấn đề tín dụng thuế ra bỏ phiếu vào giữa tháng 12, song sự ủng hộ của toàn bộ đảng Cộng hòa vẫn chưa được đảm bảo. Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson cũng chưa cam kết, thậm chí còn nhấn mạnh các khoản hỗ trợ từ thời đại dịch là "lãng phí".

Trong nỗ lực tìm kiếm một giải pháp lâu dài ngoài việc gia hạn tín dụng thuế, nhiều nghị sĩ Cộng hòa, cựu quan chức chính quyền Trump và các nhà nghiên cứu đang đề xuất mở rộng vai trò của Tài khoản Tiết kiệm Y tế (HSA). Đây là hình thức phổ biến cho phép người lao động trích thu nhập trước thuế để chi trả các chi phí y tế.

Các đề xuất cụ thể bao gồm: Thượng nghị sĩ Bill Cassidy đề xuất kết hợp HSA với các gói bảo hiểm cấp thấp trong Obamacare, theo đó người dân sẽ nhận tiền từ chính phủ liên bang qua HSA để tự chi trả dịch vụ y tế. Thậm chí, Thượng nghị sĩ Rick Scott còn giới thiệu dự luật thành lập "Tài khoản Tự do Y tế Trump", cho phép người dân dùng tài khoản này để thanh toán cả phí bảo hiểm.

Dù được xem xét, các đề xuất mới vẫn bị phe Dân chủ tỏ ra hoài nghi về tính khả thi và thời điểm. Thượng nghị sĩ Catherine Cortez Masto cảnh báo rằng hàng triệu người có nguy cơ mất bảo hiểm nếu Hạ viện hành động hấp tấp, và đề xuất gia hạn tín dụng thuế thêm một năm để hai đảng có thời gian đánh giá các phương án dài hạn. Thượng nghị sĩ Ron Wyden cũng nhận định việc xây dựng một kế hoạch hoàn chỉnh trong vài tuần là bất khả thi, khi nhiều người thụ hưởng Obamacare chuẩn bị bước sang chu kỳ phí mới vào tháng 1/2026.

Trong khi đó, thách thức lớn nhất là xu hướng chi phí y tế tăng cao tại Mỹ vẫn là gánh nặng chung cho phần lớn người dân, bất kể họ tham gia bảo hiểm qua doanh nghiệp, Medicare hay Obamacare. Hơn 150 triệu người được bảo hiểm qua doanh nghiệp sẽ chứng kiến mức tăng chi phí bình quân năm 2026 cao nhất trong 15 năm qua.

Kinh tế gia Robert Kaestner nhận định, ý tưởng gửi tiền trực tiếp cho người dân đã tồn tại hơn 40 năm. Ông cho rằng mô hình HSA có thể phù hợp với nhóm thu nhập trung bình và cao, nhưng với người thu nhập thấp, khoản tiết kiệm này khó có thể trang trải những chi phí y tế lớn và đột xuất, đặt ra câu hỏi về hiệu quả toàn diện của các kế hoạch thay thế đầy tham vọng này.