Hát bội nỗ lực vươn ra thế giới
 

Chương trình giao lưu nghệ thuật đặc biệt giữa các nghệ sĩ hát bội TP.HCM và đoàn nghệ thuật truyền thống của người Māori tại New Zealand là cơ hội quý báu để hai loại hình nghệ thuật truyền thống của 2 nước được giao lưu, học hỏi và mở ra những hướng hợp tác trong tương lai.

Chương trình giao lưu nghệ thuật đặc biệt giữa các nghệ sĩ hát bội TP.HCM và đoàn nghệ thuật truyền thống của người Māori tại New Zealand - Ngāti Rangiwewehi kapa haka diễn ra ở Nhà hát Nghệ thuật Hát bội TP.HCM tối 28/11. Sự kiện nằm trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - New Zealand (1975 - 2025).

Tại chương trình, nhà hát giới thiệu khái quát lịch sử hình thành và phát triển của hát bội – loại hình kịch hát truyền thống lâu đời của Việt Nam, xuất hiện từ thời Lý – Trần với những hình thức diễn xướng sơ khai và định hình mạnh mẽ vào giai đoạn thế kỷ XV–XVI.

Ông Nguyễn Hoàng Vinh, Giám đốc Nhà hát Nghệ thuật Hát bội TP.HCM cho biết chương trình nghệ thuật là dịp để đoàn nghệ thuật của hai nước có cơ hội giao lưu, chia sẻ và học hỏi các giá trị văn hóa, nghệ thuật.

Trong buổi giao lưu, phía nhà hát đã giới thiệu về nghệ thuật hóa trang – đặc trưng nhận diện của hát bội. Màu sắc hóa trang thể hiện rõ tính cách nhân vật. Theo đó, nhân vật hóa trang mặt Màu đỏ: là nhân vật thể hiện tính cách trung thần, trung can nghĩa khí, là người tốt.


Các nghệ sĩ thuộc Nhà hát Nghệ thuật Hát bội TP.HCM trình diễn trích đoạn trong vở "Ôn Đình chém Tá" trong tuồng kinh điển San Hậu. Và đoạn trích vở "Anh hùng" nói về anh hùng Nguyễn Trung Trực mà nhà hát vừa nhận được huy chương bạc từ Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc 2025 kết thúc ngày 26/11 tại Hà Nội. Đây là hai tuồng cổ đặc sắc, để lại nhiều dấu ấn của nhà hát nhiều năm qua.

Về phía đoàn nghệ thuật truyền thống của người Māori, dàn diễn viên thể hiện các vũ điệu, nghi lễ giàu bản sắc, giá trị văn hóa. Sau đó, đoàn nghệ thuật của hai nước có tiết mục giao lưu, biểu diễn chung trên sân khấu.

Đoàn nghệ thuật Ngāti Rangiwewehi Kapa Haka tập trung những nghệ sĩ Maori tiêu biểu của New Zealand, đại diện cho truyền thống haka giàu sức mạnh. Đoàn nghệ thuật Ngāti Rangiwewehi kapa haka được thành lập từ năm 1968. Đoàn nhiều lần chiến thắng tại Te Matatini - cuộc thi nghệ thuật biểu diễn của người Māori.


Đoàn nghệ thuật Ngāti Rangiwewehi Kapa Haka giới thiệu và biểu diễn. Ảnh: BTC
"Cuộc gặp gỡ này là cơ hội quý báu để hai loại hình nghệ thuật truyền thống, hát bội của Việt Nam và Kapa Haka của New Zealand được giao lưu, học hỏi, chia sẻ nghệ thuật và mở ra những hướng hợp tác ý nghĩa trong tương lai" - ông Vinh nói.

Chương trình là minh chứng cho sức mạnh của nghệ thuật: Vượt khỏi biên giới ngôn ngữ, chạm tới những giá trị chung của cộng đồng và góp phần vun đắp tình hữu nghị bền vững giữa Việt Nam và New Zealand.

Đưa nghệ thuật hát bội đến gần công chúng
Từ thế kỷ XVII đến đầu thế kỷ XX, hát bội phát triển rực rỡ và từng được xem là “quốc kịch” của Việt Nam. Đầu thế kỷ XX, loại hình này tiếp tục lan tỏa mạnh mẽ ở Nam Bộ, xuất hiện trong các lễ hội đình làng và được đưa đi trình diễn tại Pháp.

Đến nay, hát bội vẫn giữ vai trò quan trọng trong đời sống tín ngưỡng và văn hóa cộng đồng, đặc biệt trong Lễ hội Kỳ Yên ở các đình thần Nam Bộ. Những bậc tiền bối như Đào Duy Từ, Đào Tấn, Nguyễn Hiền Dĩnh… được nhắc lại như những tên tuổi đặt nền tảng cho nghệ thuật tuồng truyền thống.

Nhà hát Nghệ thuật Hát bội TP.HCM thành lập năm 1977, hiện có gần 40 nghệ sĩ, nhạc công và cán bộ kỹ thuật, tiếp tục thực hiện nhiệm vụ bảo tồn, nghiên cứu và giới thiệu nghệ thuật hát bội đến công chúng trong nước và quốc tế.


Trích đoạn trong vở "Ôn Đình chém Tá" trong tuồng kinh điển San Hậu. Ảnh: BTC
Bên cạnh biểu diễn tại nhà hát, đơn vị còn tham gia các lễ hội, hoạt động cộng đồng, chương trình sân khấu học đường nhằm đưa nghệ thuật truyền thống đến gần hơn với người trẻ.

Được biết, sáng 30/11 sẽ diễn ra chương trình quảng bá nghệ thuật hát bội do Nhà hát Nghệ thuật Hát bội TP.HCM phối hợp cùng Bảo tàng Lịch sử TP.HCM tổ chức. Ngày 4/1 tại GH Complex (Bình Quới, TP.HCM), Nhà hát Nghệ thuật Hát bội TP.HCM sẽ tổ chức chương trình biểu diễn kết hợp giao lưu trải nghiệm cùng khán giả. Các nghệ sĩ sẽ giới thiệu, hướng dẫn các động tác trình diễn của nghệ thuật hát bội cho người hâm mộ.

Vietbf @ Sưu tầm