Những thay đổi không thể tưởng tượng được
 

Hãng RIA Novosti có bài viết về cách ông chủ Nhà Trắng dự định chuyển đổi chính sách đối ngoại của Mỹ.

Học thuyết Monroe

Các tác giả của tài liệu không hề che giấu điều mà các nhà khoa học chính trị đã từng bàn tán trước đây: tư tưởng của chính quyền hiện tại gần như hướng đến chủ nghĩa biệt lập.

Văn bản lưu ý rằng học thuyết mới này chẳng khác gì tầm nhìn của ông Trump về Học thuyết Monroe (một nguyên tắc chính sách đối ngoại của Mỹ do Tổng thống James Monroe công bố năm 1823, kêu gọi Mỹ không can thiệp vào các vấn đề châu Âu).

Lý do cho sự thay đổi triệt để này rất đơn giản: Tổng thống Trump và các đồng minh tin rằng Washington không còn đủ khả năng tự mình quản lý chính trị toàn cầu. Điều này đòi hỏi quá nhiều chi phí, nhưng lại mang lại ít lợi ích hơn rất nhiều.

"Ít nhất là kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, các chiến lược an ninh quốc gia đã thường xuyên được công bố, định nghĩa lợi ích quốc gia của Mỹ một cách rộng rãi đến mức bao hàm hầu hết mọi vấn đề hoặc nỗ lực. Nhưng tập trung vào tất cả mọi thứ cùng một lúc thì không phải là tập trung chút nào", tài liệu lưu ý.

Thay vào đó, Nhà Trắng đề xuất tập trung vào những gì quan trọng nhất. Cụ thể là Tây Bán Cầu, nơi đang được tuyên bố là khu vực trên thực tế thuộc về lợi ích độc quyền của Mỹ. Tuy nhiên, khả năng xuất hiện một bá chủ mới đã bị loại trừ.

Các tác giả chỉ ra rằng: "Mỹ bác bỏ khái niệm thống trị toàn cầu đã thất bại, nhưng phải ngăn chặn sự thống trị toàn cầu, và trong một số trường hợp là sự thống trị khu vực, của các nước khác".

Theo Fyodor Lukyanov, Giám đốc Nghiên cứu tại Câu lạc bộ Thảo luận Quốc tế Valdai, người Mỹ đang tìm cách miễn trừ trách nhiệm khỏi những nghĩa vụ bất lợi cho họ.

"Đây là nỗ lực xây dựng chiến lược an ninh quốc gia cho một quốc gia không thể theo chủ nghĩa biệt lập trong thời đại hiện đại", ông lưu ý.

Theo ông, Mỹ đang hướng tới một vị thế ích kỷ tàn nhẫn và không bị ràng buộc. Họ sẵn sàng bảo vệ lợi ích của mình bằng mọi cách cần thiết.

Nga và cuộc tấn công vào Châu Âu

"Đối với Nga, đây là những thay đổi tích cực", Lukyanov tin chắc, "vì hệ thống trước đây, do nhiều hoàn cảnh khác nhau, đã tỏ ra không thể chấp nhận được đối với chúng tôi. Và cuộc khủng hoảng của nó đã dẫn đến xung đột quân sự. Do đó, việc hệ thống này bị loại bỏ là điều tốt".

Phiên bản trước đó, do người tiền nhiệm Biden dẫn dắt, coi Nga là "mối đe dọa đối với trật tự, dân chủ và ổn định toàn cầu".

Văn bản hiện tại hầu như không đề cập đến Moscow. Các tác giả lưu ý rằng Washington mong muốn nhanh chóng chấm dứt xung đột ở Ukraine và khôi phục sự ổn định chiến lược trong quan hệ giữa châu Âu và Nga.

Đối với các đồng minh ở phía bên này Đại Tây Dương, tình hình đang thay đổi hoàn toàn.

Lukyanov nhấn mạnh: "Điều không thể tưởng tượng được gần đây đã được nêu rõ ràng: 'NATO không nên là một tổ chức mở rộng vô tận'".

Họ giải thích điều này bằng cách nói rằng chỉ trong 20 năm nữa, châu Âu có thể thay đổi đến mức không thể nhận ra. Và Washington lo ngại sẽ có thêm người phụ thuộc mới.

"Rất có thể chỉ trong vòng vài thập kỷ tới, một số thành viên NATO sẽ trở thành những quốc gia có đa số dân cư không phải người châu Âu", các tác giả của chiến lược cảnh báo. Họ nói thêm: "Washington mong muốn châu Âu vẫn là châu Âu".

Tài liệu nêu rõ những nguyên nhân chính dẫn đến sự suy yếu của các đồng minh bao gồm các nỗ lực của EU và các tổ chức siêu quốc gia khác nhằm phá hoại tự do chính trị và chủ quyền quốc gia, đàn áp tự do ngôn luận và can thiệp vào chính sách nhập cư. Kết quả là, người châu Âu đang đánh mất bản sắc dân tộc.

"Đây thực sự là một điểm đáng kinh ngạc: Mỹ nên khuyến khích các nước châu Âu phản đối các chính sách hiện tại của EU", Lukyanov nói.

"Nhưng vẫn chưa rõ cách thực hiện. Các nước châu Âu đang suy yếu. Họ không thể chỉ đơn giản nói, 'Chúng tôi sẽ giải thể EU và chúng tôi sẽ tiếp tục như trước'. Mọi chuyện sẽ không ổn", vị chuyên gia này nói thêm.

Ưu tiên ở Châu Á

Ngoài Tây Bán Cầu, Washington dự định tập trung sự chú ý vào khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, đặc biệt là Trung Quốc và vấn đề đảo Đài Loan, Trung Quốc. Một phần ba thương mại toàn cầu đi qua Biển Đông, và Đài Bắc thống trị sản xuất chất bán dẫn.

Các đối tác khu vực cũng rất quan trọng ở đây. Tài liệu nêu rõ: "Các đồng minh của chúng tôi có nghĩa vụ phải tăng cường và chi nhiều hơn cho phòng thủ tập thể".

Nhưng trọng tâm của Mỹ đang dần rời xa Trung Đông. Trong nhiều thập kỷ, khu vực này đã là ưu tiên chính sách đối ngoại vì ba lý do: là đấu trường cho sự đối đầu giữa các siêu cường, là nguồn năng lượng quan trọng, và là điểm nóng của nhiều cuộc xung đột có thể lan sang các khu vực khác.

"Hai trong số ba trường hợp đã mất đi ý nghĩa", các tác giả viết.

Khi Mỹ trở thành nước xuất khẩu năng lượng và Chiến tranh Lạnh kết thúc, khu vực này không còn được Nhà Trắng quan tâm nhiều nữa.

Các vấn đề của Mỹ

Và mặc dù kinh tế được coi là công cụ chủ chốt của chính sách đối ngoại Mỹ, quân đội vẫn không hề bị lãng quên. Chính quyền Trump dự định khôi phục tổ hợp công nghiệp quân sự.

Điều này đòi hỏi không gì khác ngoài một "cuộc huy động toàn quốc". Điều này bao gồm cả vũ khí giá rẻ (như máy bay không người lái) và các hệ thống đắt đỏ cần thiết để chống lại một đối thủ có sức mạnh tương đương với Mỹ.

Các nguyên tắc chính sách đối nội cũng đang được thảo luận. Nhà Trắng đang từ bỏ chính sách giới tính do những người tiền nhiệm thúc đẩy để chuyển sang mô hình gia đình truyền thống. Chương trình nghị sự về khí hậu đang bị gạt sang một bên.

Thị trường nội địa là trụ cột kinh tế chính. Mỹ cần phục hồi nền công nghiệp của mình, và do đó chính quyền Tổng thống Trump dự định tập trung vào người lao động Mỹ. Hoạt động di cư dự kiến sẽ bị hạn chế nghiêm ngặt.

Chiến lược An ninh Quốc gia mới của Mỹ đánh dấu một bước ngoặt 180 độ trong chính sách của Mỹ. Tuy nhiên, việc công bố chương trình là một chuyện, việc thực hiện nó lại là chuyện khác.

Điều này đặc biệt đúng khi chỉ còn một năm nữa là đến cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ. Nếu Đảng Cộng hòa thua, vị thế của ông Trump sẽ trở nên khó khăn hơn rất nhiều.