Gánh hát quê đã cũ và những ngụm nước bọt đang phun
 

Yevgeny Korobov, một trung úy trong quân đội Nga nhưng đã trốn sang Kazakhstan xin tỵ nạn vào năm 2023, vừa mới xuất hiện trên một chương trình truyền hình ở Âu châu, kể lại việc mình và đồng đội thoát khỏi cuộc chiến bằng cách cách tự bắn hay bắn vào nhau để… trở thành thương binh.

Họ làm tôi nhớ lại một "cảnh" trong ca khúc "Đi vào quê hương" của Phạm Duy, được phổ nhạc từ bài thơ "Hoa Đất Nắng":
Tôi vào quê hương quà tặng nhớ đem theo
Một khẩu Thompson hay chiếc súng cộng đồng
Mỗi thằng một đứa, dành cho nhau một phát
Mỗi đứa một thằng, dành một phát cho nhau.

Cái gì đã khiến cho một quân nhân chuyên nghiệp, đã tốt nghiệp Học viện quân sự và từng tham chiến ở Syria, đi đến một sự chọn lựa như thế? Korobov kể lại việc anh ta thành thật dấn mình vào cuộc chiến với niềm tin tuyệt đối, hoàn toàn tin tưởng vào lời thượng cấp để rồi bị vỡ mộng, nhận ra mình quá ngu, cứ như một thằng hề và chuyện cũng chẳng khác gì cái "cảnh" trong ca khúc nói trên:
Tôi vào quê hương cùng một gánh hát quê
Ðả đảo hoan hô tôi đứng lên làm hề
Lũ trẻ ngù ngờ cười phun nước miếng
Trên da mặt tôi, trên yếm, trên đầu

Tôi muốn nhắc lại câu chuyện của cựu viên trung úy Nga là bởi vì những cựu trung úy hay trung tướng của chúng ta, trong những lần cãi cọ liên quan đến "Nỗi buồn chiến tranh", cũng thế. Cũng thản nhiên phun nước miếng như những thằng hề trong cái thời ăn khách của một gánh hát xưa.

Viên sĩ quan Nga Yevgeny Korobov trong quân phục (ảnh trái) và khi trả lời phỏng vấn "Từ người anh hùng chiến tranh trở thành kẻ phản bội" (giữa), nhà văn Bảo Ninh khi còn trẻ (phải). (Ảnh chụp từ video clip và trên mạng)
Trong nhạc Phạm Duy viết là "gánh hát quê" còn trong thơ, tác giả viết là "cải lương":

Tôi vào quê hương theo đoàn cải lương
Đứng lên làm hề đả đảo hoan hô
Lũ trẻ ngu ngơ cười phun nước bọt
Trên mặt mày tôi, dưới yếm, trên đầu
Tôi vào quê hương mang theo quà tặng
Carbin, Thompson, Garant; tiểu liên
Dành phát cho nhau mỗi thằng mỗi đứa
Dành phát cho nhau mỗi đứa một thằng

Nhưng "hát" hay "cải lương" không quan trọng. Điều quan trọng là, dẫu không còn những họng thép nóng bỏng mang tên Carbin, Thompson, Garant hay Kalashnikov, vẫn có những tràng nước bọt mang hình viên đạn để "đả đảo" cái nỗi buồn về cuộc chiến đã kết thúc đến nửa thế kỷ qua.

Sao không nhìn vào những người Nga với "nỗi ngán ngẩm chiến tranh"? Trong khi những "gánh hát" của Putin vẫn tiếp tục rêu rao rằng cuộc chiến đó là thiêng liêng thì lính Nga lại nhấp nha nhấp nhổm "Mỗi thằng một đứa, dành cho nhau một phát" chỉ để vừa thoát ra khỏi cuộc chiến, vừa thủ thân với cuốn sổ thương binh.

Những lính Nga này làm cho tôi suy nghĩ về những chiến sĩ đang phun nước bọt của chúng ta, họ thực sự đả đảo hoan hô bằng niềm tin của mình, hay chỉ làm thế vì cái sổ hưu đang có hay sẽ có?

Tham khảo:

1/ "I shot my own men: Russian soldier admits he injured himself and his unit to flee Putin’s war" tại trang
- https://www.msn.com/en-ie/news/world...ar/ar-AA1S4vzS
- https://www.youtube.com/watch?v=1F_NxEkriS8

2/ Ca khúc này được cho phổ biến vào đầu thập niên 1970 với tiếng hát cua ca sĩ Diễm Chi và Khánh Ly, được Phạm Duy xếp vào loại "Tâm phẫn ca", cùng với những ca khúc như "Tôi không phải là gỗ đá" viết tặng Lê Tất Điều, "Bà mẹ phù sa", "Bi hài kịch" được phổ nhạc từ thơ Thái Luân, v..v..
Có thể nghe ca khúc này qua tiếng hát của ca sĩ Khánh Ly: - https://www.youtube.com/watch?v=6DTmdTa09ps

Lượm lặt