Nhóm máu có nguy cơ đột quỵ cao hơn
 

Nghiên cứu cho thấy người mang nhóm máu này có nguy cơ đột quỵ trước 60 tuổi cao hơn, trong khi người nhóm máu khác lại ghi nhận rủi ro thấp hơn đáng kể.


Theo các chuyên gia, đột quỵ có thể liên quan đến các yếu tố di truyền bẩm sinh, trong đó có thể kể đến nhóm máu. Ảnh: Adobe Stock.
Một nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí Neurology hé lộ mối liên hệ đáng chú ý giữa nhóm máu và nguy cơ đột quỵ ở người trẻ.

Phân tích dữ liệu từ 48 nghiên cứu di truyền với gần 17.000 bệnh nhân đột quỵ và gần 600.000 người khỏe mạnh (18-59 tuổi) cho thấy người mang nhóm máu A, đặc biệt phân nhóm A1, có khả năng bị đột quỵ trước 60 tuổi cao hơn. Ngược lại, biến thể gene liên quan đến nhóm máu O1 giúp giảm khoảng 12% nguy cơ.

Cụ thể, khi phân tích toàn bộ bộ gene, nhóm nghiên cứu phát hiện hai vị trí di truyền liên quan rõ rệt đến đột quỵ sớm, trong đó một vị trí trùng với vùng gene ABO quy định nhóm máu.

Ở những người mang phân nhóm A1, nồng độ yếu tố von Willebrand (vWF) và yếu tố VIII trong máu thường cao hơn. Hai chất này giữ vai trò quan trọng trong việc kết dính tiểu cầu và hình thành cục máu đông. Khi chúng ở mức cao, máu dễ đông hơn bình thường, từ đó làm tăng khả năng xuất hiện các cục huyết khối - nguyên nhân phổ biến gây đột quỵ.

Ngược lại, nhóm máu O thường có nồng độ vWF thấp nhất trong bốn nhóm máu chính. Do đó, xu hướng hình thành cục máu đông cũng giảm, giúp nguy cơ đột quỵ sớm ở nhóm này thấp hơn so với những người mang nhóm máu A1.

Ngoài nhóm máu A, nghiên cứu cũng cho thấy người nhóm máu B có nguy cơ đột quỵ cao hơn khoảng 11% ở mọi độ tuổi. Những kết quả này trùng khớp với các bằng chứng trước đó rằng gene ABO có liên quan đến vôi hóa động mạch và huyết khối tĩnh mạch.

Những dấu hiệu kể trên không thể hiện ở những người bị đột quỵ sau 60 tuổi, cho thấy đột quỵ sớm có thể liên quan nhiều hơn đến các vấn đề về đông máu, còn đột quỵ ở người lớn tuổi thường xuất phát từ xơ vữa động mạch.

Các chuyên gia lưu ý mức chênh lệch này nhỏ và chưa đủ để thay đổi khuyến cáo sàng lọc. Tuy vậy, kết quả gợi ý vai trò sinh học của nhóm máu trong cơ chế hình thành cục máu đông hoặc hoạt động của tế bào nội mạch - những quá trình có thể thúc đẩy đột quỵ ở người trẻ.

“Chúng tôi vẫn cần thêm dữ liệu để xác định cơ chế chính xác”, tác giả Steven Kittner cho biết.

Mỗi năm Mỹ ghi nhận gần 800.000 ca đột quỵ, phần lớn xảy ra ở người trên 65 tuổi. Tuy nhiên, mẫu nghiên cứu lần này chủ yếu đến từ Bắc Mỹ, châu Âu, Nhật Bản, Pakistan và Úc; tỷ lệ người không thuộc gốc Âu chỉ chiếm 35%, do đó cần thêm nghiên cứu trên các nhóm dân số đa dạng hơn để xác định mức độ khái quát của phát hiện.

“Đây là bằng chứng quan trọng cho thấy các yếu tố di truyền bẩm sinh có thể góp phần vào nguy cơ đột quỵ”, bác sĩ Mark Gladwin nhận định.

Kittner cho biết nhóm của ông sẽ tiếp tục nghiên cứu nhằm làm rõ các cơ chế sinh học đứng sau mối liên hệ này.

Đột quỵ (tai biến mạch máu não) là tình trạng não bộ bị tổn thương cấp tính và có nguy cơ mất chức năng vĩnh viễn, xảy ra khi dòng máu nuôi não bị gián đoạn đột ngột. Khi não không được cung cấp oxy và dưỡng chất, các tế bào thần kinh bắt đầu chết chỉ trong vài phút.

Về chuyên môn, đột quỵ gồm hai thể chính:

Đột quỵ thiếu máu não (nhồi máu não): Chiếm khoảng 80-85% các ca. Nguyên nhân là tắc nghẽn mạch máu não do cục máu đông, huyết khối tại chỗ hoặc mảng xơ vữa làm cản trở dòng máu lên não.
Đột quỵ xuất huyết não: Xảy ra khi mạch máu trong não bị vỡ, khiến máu chảy vào mô não hoặc khoang quanh não, gây chèn ép và phá hủy tế bào não.
Đột quỵ là tình trạng cấp cứu tối khẩn cấp. Do đó, việc can thiệp càng sớm càng giúp hạn chế tổn thương não và cải thiện khả năng hồi phục.

VietBF@ sưu tập