Oanh tạc cơ B-52H trên hành trình cho "hóa thân" thành B-52J với hệ thống radar được cải tiến mới
 

Tính cho đến hôm nay, chiếc oanh tạc cơném bom B-52 đã được 73 năm tuổi kể từ lần đầu tiên cho cất cánh vào năm 1952. Sau khi đã trải qua nhiều cuộc cải tiến cho nâng cấp thì phiên bản duy nhất còn được sử dụng là loại B-52H. Dù nói là sinh sau đẻ muộn chứ loại B-52H cũng đã từng có mặt từ năm 1961. Do đó, Không quân Mỹ đã lên kế hoạch cho hiện đại hoá hơn 72 chiếc B-52H đang sử dụng với các hạng mục như cho thay mới động cơ, nâng cấp hệ thống điện tử hàng không, trang bị máy tính/màn hình mới trong buồng lái và nâng cấp loại vũ khí mang theo. Sau khi cho hoàn tất thì họ sẽ đổi tên chúng thành B-52J và tiếp tục cho sử dụng đến thập niên 2050.

Sự nâng cấp mới nhất vừa được thực hiện trên B-52H là hệ thống radar, trong đó loại radar mảng quét cơ học cũ (còn gọi là AN/APQ-166) sẽ dần dần được thay mới với loại radar mảng quét điện tử chủ động (AESA) có tên AN/APQ-188 do tập đoàn quân sự Raytheon chế tạo. Tại cơ sở bảo trì của Boeing tại San Antonio (Texas), người ta đã cho gắn xong hệ thống radar mới lên một chiếc B-52H, sau đó cho bay đến Căn cứ Không quân Edwards để được thử nghiệm.

Chiếc B-52H đầu tiên với hệ thống radar mới nhất

Loại radar này là một biến thể của radar AN/APG-79 chuyên được trang bị trên các chiến đấu cơ F/A-18 Super Hornet. Nếu như loại radar cơ khí cũ AN/APQ-166 đã trở nên rất khó bảo trì và hết còn phù hợp với yêu cầu thực tế ngày nay thì loại radar AESA có thể rà quét siêu nhanh mà không cần đến bộ phận cơ khí để quay, có thể ví như khi chúng ta chuyển từ ổ đĩa cứng HDD qua SSD vậy.

Radar AESA mới có chứa hàng ngàn bộ thu/phát cực nhỏ (còn gọi là các module TR) xếp ngay hàng thẳng lối nằm trên một đĩa phẳng hình tròn, mỗi module như vậy có thể điều chỉnh pha và biên độ của sóng điện từ được phát ra. Sóng điện từ phản xạ từ mục tiêu cũng được các module này thu thập lấy rồi chuyển qua cho bộ xử lý tín hiệu phân tích. Nhờ dàn module này hoạt động rất đồng bộ, radar AESA có thể cho bẻ chùm sóng theo hướng mong muốn trong vòng có vài mili/giây. Trong khi đó radar dạng cơ học cũ muốn cho đổi hướng quét thì phải cho ăngten quay, vừa chậm vừa dễ bị hư nếu cho quay nhiều.

Không gian chật hẹp ở phần mũi của chiếc B-52H đã gây khó cho việc gắn radar và buộc phải để phần đĩa phẳng hơi chếch xuống dưới, hợp cho việc tấn công mặt đất nhưng lại giới hạn ít nhiều khả năng quan sát lên cao của nó. Vài tấm hình được chụp ở Texas cho thấy radar được gắn dưới chóp mũi máy bay với nhiều dây nhợ chung quanh.

Đằng sau đĩa tròn này là một cái hộp chứa các thiết bị hỗ trợ. Trong đó có bộ nguồn để cung cấp nguồn điện cho toàn bộ các module, bộ làm mát vì chúng sẽ trở nên khá nóng khi thu phát sóng. Ngoài ra còn có các máy móc khác như bộ xử lý tín hiệu radar có chức năng nhận dữ kiện và xử lý thành thông tin về mục tiêu và hình ảnh mặt đất, máy tính thì cho kết hợp dữ kiện từ radar với các hệ thống khác trên phi cơ (thí dụ vũ khí) và các mạch phân phối tín hiệu giúp dàn module nầy chạy đồng bộ với nhau.

Radar AESA cũng cho phép theo dõi nhiều mục tiêu cùng một lúc nhờ khả năng chia chùm sóng thành nhiều chùm nhỏ hơn. Nó có thể vừa giám sát không phận, vừa quét mặt đất với khả năng phát hiện cả mục tiêu đang di chuyển dưới đất. Dù là trời mưa hay mây dày cũng không tác động gì nhiều đến khả năng phát hiện mục tiêu của nó. Đi kèm radar mới thì chiếc B-52H còn được trang bị thêm hai máy tính nhiệm vụ, hai màn hình cảm ứng với kích thước 8x20 inch và hai tay cầm điều khiển để cho vận hành radar.

Với chiếc B-52H đầu tiên đã có radar mới, chương trình cho nâng cấp radar mới đang đi nhanh hơn việc cho thay mới động cơ bởi dù sao công tác lắp ráp vẫn ít phức tạp hơn, không đụng đến vấn đề về cấu trúc và an toàn lúc bay. Không quân Mỹ cho biết radar AESA là thiết bị bắt buộc phải có để cho phi đội B-52H duy trì hoạt động thêm hàng chục năm nữa.

Theo TWZ, FG, Aviationist.