Vì sao điện gió ngoài khơi của Ý tê liệt?
 

Phát triển điện gió ngoài khơi tại Ý hiện gần như dậm chân tại chỗ, khiến hơn 18 GW dự án bị đình trệ và làm lung lay các mục tiêu quốc gia về năng lượng tái tạo.


Tham vọng mở rộng điện gió ngoài khơi của Ý đang gặp trở ngại lớn khi các cơ chế hỗ trợ do chính phủ đề ra vẫn chưa được triển khai trên thực tế. (Ảnh: AFP)

Tham vọng mở rộng điện gió ngoài khơi của Ý đang gặp trở ngại lớn khi các cơ chế hỗ trợ do chính phủ đề ra vẫn chưa được triển khai trên thực tế. Sự chậm trễ này không chỉ làm dòng vốn đầu tư hàng tỷ euro bị nghẽn lại, mà còn tạo áp lực nặng nề lên các doanh nghiệp trong ngành.

Khung pháp lý có, nhưng chưa vận hành

Năm 2024, Chính phủ Ý ban hành một sắc lệnh đặt mục tiêu tổ chức đấu thầu để đạt 3,8 GW công suất điện gió ngoài khơi vào năm 2028, trong đó ưu tiên các công nghệ tiên tiến như móng nổi - phù hợp với điều kiện nước sâu của Địa Trung Hải. Tuy nhiên, sau hơn một năm, chưa có bất kỳ phiên đấu thầu nào được tổ chức, dù đã có 26 dự án nộp hồ sơ đánh giá ảnh hưởng môi trường, với tổng công suất lên tới 18 GW.

Bộ Môi trường đã phê duyệt bốn dự án, nhưng các dự án này vẫn rơi vào tình trạng “đóng băng”, do thiếu các thủ tục đấu thầu cạnh tranh như kế hoạch ban đầu. Hiệp hội Năng lượng tái tạo ngoài khơi (AERO), đại diện cho nhiều doanh nghiệp chủ chốt, cảnh báo rằng sự chậm trễ đang gây thiệt hại kinh tế đáng kể, khi nhiều nhà đầu tư đã chi hàng triệu euro cho giai đoạn chuẩn bị.

Doanh nghiệp chờ đợi, mục tiêu quốc gia bị đe dọa

Trong thư gửi Bộ Năng lượng và Bộ Môi trường, Chủ tịch AERO Fulvio Mamone Capria kêu gọi chính quyền sớm tháo gỡ bế tắc, đồng thời chỉ ra rằng Ý đang tụt lại rõ rệt so với các đối tác châu Âu. Theo mục tiêu công bố vào tháng 7/2024, Rome đặt kế hoạch nâng tổng công suất điện gió lên 28,1 GW vào năm 2030, từ mức khoảng 13 GW hiện nay.

Nếu không có đóng góp từ điện gió ngoài khơi, khả năng đạt được mục tiêu này sẽ ngày càng xa vời. Hiện Ý chỉ có một trang trại điện gió ngoài khơi đang vận hành với công suất 30 MW, trong khi Vương quốc Anh đã sản xuất hơn 15 GW và Đức khoảng 9 GW nhờ các đợt đấu thầu đều đặn cùng chính sách hỗ trợ ổn định.

Khoảng cách với phần còn lại của châu Âu ngày càng nới rộng

Với lợi thế là một bán đảo nằm trọn trong Địa Trung Hải và quỹ đất trên bờ hạn chế, tiềm năng điện gió ngoài khơi của Ý từ lâu được giới chuyên gia đánh giá cao. Tuy nhiên, sự trì trệ về quy định và thủ tục đang kìm hãm việc hình thành các dự án công nghiệp quy mô lớn. Chính phủ của Thủ tướng Giorgia Meloni thường xuyên đối mặt với chỉ trích, vì thiếu định hướng chiến lược rõ ràng trong triển khai chính sách năng lượng.

Sự đình trệ kéo dài của lĩnh vực điện gió ngoài khơi đang tạo ra môi trường bất định cho cả các nhà phát triển trong nước lẫn quốc tế, trong đó có nhiều doanh nghiệp đã nộp các dự án phức tạp, nhưng vẫn phải chờ đợi tín hiệu rõ ràng về tính khả thi kinh tế.