Mỹ siết visa, lao động tay nghề cao mắc kẹt ở quê nhà
 

Việc bị giới chức Mỹ hủy phỏng vấn gia hạn đột ngột khiến kế hoạch của nhiều lao động Ấn Độ tay nghề cao đang làm việc tại Mỹ nhờ visa H-1B bị đảo lộn.
Hàng trăm, thậm chí hàng nghìn lao động Ấn Độ tay nghề cao thuộc diện visa H-1B của Mỹ đã bị hủy lịch hẹn phỏng vấn gia hạn visa một cách đột ngột. Trong số đó, một số người đã hết hiệu lực visa cũ và đang “mắc kẹt” tại Ấn Độ do không thể trở lại Mỹ, ba luật sư chuyên về nhập cư chia sẻ với Washington Post.

Thay đổi bất ngờ này khiến cuộc sống của nhiều người bị đảo lộn. Bà Emily Neumann, một luật sư tại Houston, cho biết bà có ít nhất 100 khách hàng đang mắc kẹt tại Ấn Độ. Các luật sự Veena Vijay Anath tại Ấn Độ và Charles Kuck tại Atlanta cũng có hàng chục khách hàng rơi vào tình cảnh tương tự.

Các luật sư tiết lộ nhiều khách hàng làm việc trong lĩnh vực công nghệ. Giờ đây, họ phải tìm giải pháp tạm thời với công ty. Một số thậm chí phải tính đến việc gửi con trở lại Mỹ một mình để không bỏ lỡ việc học.

“Đây là tình trạng hỗn loạn nhất mà tôi từng thấy”, bà Ananth, người đã làm về visa H-1B hơn 20 năm, chia sẻ.

Chính sách mới với visa H-1B
Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, lịch phỏng vấn bị hoãn sau khi chính quyền Tổng thống Donald Trump áp dụng chính sách thẩm tra tài khoản mạng xã hội của người xin visa “nhằm bảo đảm không ứng viên nào đe dọa an ninh quốc gia và an toàn xã hội tại Mỹ”.

“Trong quá khứ, trọng tâm là đẩy nhanh tiến độ xử lý hồ sơ và rút ngắn thời gian chờ đợi. Giờ đây, các đại sứ quán và lãnh sự quán của chúng tôi trên khắp thế giới - bao gồm tại Ấn Độ - đặt việc thẩm định kỹ lưỡng từng trường hợp xin visa là ưu tiên hàng đầu”, Bộ Ngoại giao Mỹ phản hồi Washington Post.

Visa H-1B dành cho lao động tay nghề cao là vấn đề gây tranh cãi ngay trong nội bộ đảng Cộng hòa dưới thời chính quyền Trump. Phe cực hữu cho rằng chương trình này lấy đi việc làm của người Mỹ, trong khi các công ty công nghệ tại Thung lũng Silicon tuyên bố các lao động có visa H-1B là nhân tố không thể thiếu với họ với họ.

Ấn Độ là quốc gia được hưởng lợi nhất từ chương trình H-1B, với 71% số người nhận visa là công dân Ấn Độ.

Hồi tháng 7, Bộ Ngoại giao Mỹ tuyên bố những người sở hữu visa H-1B và người phụ thuộc sẽ không thể nộp hồ sơ trực tuyến hoặc tại nước thứ ba, khiến họ phải trở về quê hương để hoàn tất thủ tục.

Tới ngày 3/12, chính quyền Trump tuyên bố mở rộng thủ tục thẩm tra với các đối tượng kể trên, bao gồm các hoạt động trên không gian mạng.

“Mỗi quyết định cấp visa đều là quyết định liên quan đến an ninh quốc gia”, Bộ Ngoại giao Mỹ tuyên bố. “Visa Mỹ là đặc quyền, không phải là quyền lợi”.

Trong những ngày sau đó, những người có lịch phỏng vấn gia hạn visa H-1B nhận được email từ Bộ Ngoại giao Mỹ, thông báo “những hạn chế trong khâu vận hành” buộc các cơ quan lãnh sự giảm số cuộc phỏng vấn thực hiện mỗi ngày.

Đa số cuộc phỏng vấn bị rời lịch đến tháng 3-6/2026. Thậm chí, có người bị rời lịch phỏng vấn tới năm 2027.

Bà Ananth cho biết bà cũng không biết hướng dẫn các khách hàng của mình ra sao. “Họ đang trong trạng thái khủng hoảng”, bà nói.

“Tôi đang bị mắc kẹt theo nghĩa đen tại Ấn Độ”, một người dùng viết trên mạng xã hội Blind. “Tôi đang nghỉ không lương và phải sống nhờ vào tiền tiết kiệm hàng tuần nay rồi. Bằng cách nào đó, tôi sẽ phải xoay sở đến tháng 3”.

Trong một nhóm Facebook trao đổi về visa H-1B, một bác sĩ cho biết lịch hẹn của ông đã bị lùi từ tháng 12 tới tháng 3 năm sau. Ông thắc mắc bản thân có nên gửi kiến nghị lên các thượng nghị sĩ Mỹ hay không.

“Tôi có hàng chục cuộc hẹn với bệnh nhân đã lên lịch. Có ai gặp cùng vấn đề như tôi không?”, người này viết.

Lao động, doanh nghiệp Mỹ đau đầu
Một kỹ sư người Ấn Độ sinh sống tại vùng ngoại ô Detroit cho biết anh bay về nước vào đầu tháng 12 để dự đám cưới. Anh đã đặt lịch hẹn vào ngày 17/12 và 23/12 để gia hạn thị thực H-1B vốn đã hết hạn. Tới ngày 8/12, anh nhận được một loạt email từ Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết lịch phỏng vấn bị rời sang 2/7/2026.

Anh có vợ và con trai 5 tuổi tại Mỹ, trong đó vợ anh cũng có visa H-1B. Tới ngày 19/12, anh cho biết đã được chấp thuận phỏng vấn theo cơ chế đặt lịch hẹn khẩn sau khi công ty của anh nộp các tài liệu chứng minh nhiều dự án anh đang đảm nhận sẽ tăng tốc triển khai vào năm tới.

Tuy nhiên, anh vẫn không khỏi lo âu: “Tôi hy vọng họ sẽ giữ đúng lịch và không tiếp tục lùi xa hơn”, anh nói. Các luật sư cho biết những trường hợp ngoại lệ như vậy là rất hiếm.

Vị kỹ sư này cho rằng những thay đổi đối với chương trình H-1B là một sai lầm do lao động nước ngoài là nhân tố quan trọng với nhiều tập đoàn hàng đầu của Mỹ. Anh cho biết trong một đợt tuyển dụng nhân sự mà anh tổ chức gần đây, đa số ứng viên phù hợp đều là những người sở hữu visa H-1B.

“Nếu các lao động H-1B rời đi chỉ sau một đêm, tôi cam đoan rằng nhiều công ty sẽ sụp đổ”, anh nói.

Về phần mình, lãnh đạo các công ty công nghệ Mỹ đang phải nghĩ cách giải pháp tạm thời do không chắc nhân viên người nước ngoài khi nào có thể quay lại Mỹ. Theo ông Neumann, câu hỏi đặt ra là các công ty sẵn sàng chờ nhân viên của mình đến bao giờ.

Ông Kuck nhận định vấn đề kỹ thuật có thể là lý do cho sự chậm trễ, nguyên nhân sâu xa là nền chính trị đảng phái tại Mỹ. “Mạng xã hội có thể là lý do, nhưng nguyên nhân thực sự là những lời công kích ngày càng gia tăng nhằm vào chương trình H-1B, đặc biệt là nhằm vào công dân Ấn Độ”, ông nói.

Kể từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng, bà Neumann đã khuyên các khách hàng tránh đi ra nước ngoài đề phòng những vấn đề với chương trình H-1B. Giờ đây, các khách hàng của bà có thêm mối lo: Nếu người mang visa H-1B ở ngoài nước Mỹ khi visa hết hạn, chủ sử dụng lao động không thể nộp đơn gia hạn mà phải nộp hồ sơ từ đầu với mức phí mới lên tới 100.000 USD.

“Sẽ không công ty nào chi ra số tiền này”, bà nói.

VietBF@ sưu tập