Bài tập tiếng Việt tìm từ trái nghĩa với "ngay thẳng", bé học sinh viết ra một đáp án khiến giáo viên hoang mang
 

Không ai ngờ đến câu trả lời của đứa trẻ.

Học sinh ở độ tuổi mầm non, tiểu học là giai đoạn trẻ có sự hoàn thiện, phát triển mạnh mẽ về tư duy, ngôn ngữ. Thế nên, bố mẹ đôi khi sẽ không ngờ được con có những suy nghĩ, lý luận vô cùng “bá đạo”. Qua những bài văn, bài tập tiếng Việt trên lớp, phụ huynh sẽ thấy rõ điều này.

Điển hình như bài tập tiếng Việt tìm từ trái nghĩa của một bé học sinh, đã từng khiến cộng đồng mạng được một phen “dở khóc dở cười” vì không ngờ đáp án lại “độc nhất vô nhị” như vậy. Cụ thể khi được cô giáo đề bài đơn giản là tìm từ trái nghĩa với các từ tương ứng đã cho, bé học sinh này đã nhanh chóng đưa ra đáp án.

Nhóc tỳ mở bài và kết bài với câu trả lời “mượt không trượt phát nào”, nhưng đến đáp án của từ trái nghĩa với “ngay thẳng” ở câu thứ 3, cô giáo phải gạch bỏ vì câu trả lời khiến ai nấy ngã ngửa.



Ở từ "ngay thẳng" được cho trước, thay vì điền từ trái nghĩa phù hợp là gian dối, lươn lẹo hay lật lọng, bé học sinh đã viết từ "lâu cong". Đây có lẽ là suy nghĩ ngây thơ của đứa trẻ, khi tách riêng từng từ ra để tìm từ trái nghĩa như: ngay - lâu, thẳng - cong.

Mặc dù sai và bị mất điểm ở câu này, nhưng quả thực không thể phủ nhận lý luận, tư duy phân tích của bé học sinh cũng rất có sự sáng tạo và mới mẻ, không phải ai cũng nghĩ ra được.

Trên thực tế, việc học về từ đồng nghĩa và trái nghĩa là một chuyên đề quan trọng trong chương trình tiểu học, từ lớp 3 đến lớp 5. Nhận biết và sử dụng thành thạo các nhóm từ đồng nghĩa và trái nghĩa có ý nghĩa rất lớn đối với việc nâng cao kỹ năng sử dụng ngôn ngữ của học sinh.

Trong đó, từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau. Có thể chia từ đồng nghĩa thành hai loại:

- Từ đồng nghĩa hoàn toàn (tuyệt đối): Là những từ có nghĩa tương đồng tuyệt đối, không có bất kỳ sự khác biệt nào. Có thể hoán đổi lẫn nhau trong bất kỳ văn bản, hoàn cảnh mà không làm thay đổi ý nghĩa. Ví dụ: "má" và "mẹ" - hai từ này có thể thay thế cho nhau một cách trọn vẹn.

- Từ đồng nghĩa không hoàn toàn (tương đối): Là những từ cùng chia sẻ một phần nghĩa chung, nhưng vẫn có những khác biệt nhất định về sắc thái cảm xúc, ý vị, cách diễn đạt. Không thể hoàn toàn thay thế lẫn nhau trong mọi trường hợp, chỉ có thể thay thế ở một số ngữ cảnh cụ thể. Ví dụ: "chết" và "mất" - cùng chỉ về sự không còn sự sống, nhưng "mất" mang sắc thái lịch sự, trang trọng hơn.

Để trẻ nâng cao vốn từ vựng tiếng Việt, có một số biện pháp sau đây mà cha mẹ có thể áp dụng:

- Đọc truyện, sách, báo hàng ngày

Việc đọc truyện hay sách không chỉ mang lại kiến thức mà còn tạo cơ hội để trẻ tiếp xúc với nhiều từ mới. Cha mẹ nên tham gia trong hoạt động này bằng cách cùng trẻ đọc sách, điều này không chỉ giúp trẻ phát triển ngôn ngữ mà còn tạo dựng mối liên kết mạnh mẽ giữa cha mẹ và trẻ.

Gợi ý trẻ đoán nghĩa từ ngữ mới là một phương pháp hiệu quả để trẻ tự đưa ra suy nghĩ và khám phá ngôn ngữ. Việc giải thích ý nghĩa và cách sử dụng từ mới trong câu sẽ giúp trẻ hiểu rõ hơn về cách áp dụng từ vào ngữ cảnh.

- Tương tác thường xuyên bằng tiếng Việt

Khuyến khích hoạt động giao tiếp hàng ngày bằng tiếng Việt là một yếu tố rất quan trọng. Cha mẹ nên tích cực nói chuyện, hỏi đáp và thảo luận với trẻ để trẻ có cơ hội thực hành ngôn ngữ.

Việc chú trọng đến phát âm và sự phù hợp của từ ngữ không chỉ giúp trẻ chuẩn hóa khả năng ngôn ngữ, mà còn xây dựng sự tự tin trong giao tiếp.

- Chơi trò chơi từ vựng

Các trò chơi liên quan đến từ vựng không chỉ làm tăng cường vốn từ mà còn tạo ra hứng thú cho trẻ trong việc học. Trò chơi giúp trẻ khám phá ngôn ngữ theo một cách vui vẻ, dễ tiếp thu hơn.

Việc phân loại và tìm kiếm từ sẽ kích thích sự tò mò và làm cho việc học trở nên thú vị hơn.

- Dạy từ vựng theo chủ đề

Phân loại từ theo chủ đề không chỉ giúp trẻ dễ nhớ hơn mà còn tạo ra sự liên kết giữa các từ trong cùng một lĩnh vực hay hoạt động quen thuộc. Cách này giúp trẻ tự tin hơn khi nói và viết về những chủ đề yêu thích. Việc này cũng giúp trẻ phát triển khả năng ngữ nghĩa và ngữ pháp một cách tự nhiên qua việc sử dụng từ trong các ngữ cảnh có liên quan.

Khuyến khích trẻ sáng tạo câu, đoạn văn:Việc khuyến khích trẻ viết câu, đoạn văn là một cách tuyệt vời để phát triển khả năng tư duy và ngôn ngữ. Cha mẹ có thể tham gia vào việc đọc và thảo luận những gì trẻ viết, từ đó tạo cơ hội cho trẻ nhận phản hồi và sửa lỗi. Giúp trẻ tìm kiếm từ ngữ diễn đạt phù hợp hơn không chỉ mở rộng vốn từ mà còn kích thích khả năng sáng tạo trong việc diễn đạt ý tưởng.

VietBF@ sưu tập