Huyền thoại về loài nấm đắt bằng vàng ròng ở Việt Nam

Có một loài nấm, mà với người Trung Quốc, chúng được coi như vàng ròng, thậm chí, có vàng ròng cũng không mua nổi, vì quá hiếm. Xung quanh loài nấm chỉ dành cho vua chúa này, có rất nhiều huyền thoại huyễn hoặc. Thế nhưng, thật không ngờ, loài nấm này cũng có ở Việt Nam. Chỉ tiếc rằng, khi chưa được biết đến, nó đã… tuyệt chủng.

PV đã được “người rừng” Trần Ngọc Lâm dẫn vào đại ngàn Hoàng Liên Sơn để tận mắt loài nấm này.

Kỳ 1: Một lần làm… đế vương!

Trong mỗi chuyến vào Vườn Quốc gia Hoàng Liên, ông Trần Ngọc Lâm đều úp mở kể về một loài nấm, mà ông gọi là Phục linh thiên. Loài nấm này, ông biết từ những ngày ở Tây Tạng chữa căn bệnh ung thư phổi quái ác.

<table align="center" border="0" cellpadding="3" cellspacing="0" width="1"><tbody><tr ><td></td></tr><tr><td style="font-family: Arial; font-size: 10pt; color: rgb(0, 32, 96);" align="center">Phút nghỉ ngơi, thư giãn của "người rừng" Trần Ngọc Lâm trên sườn Fansipan. </td></tr></tbody></table>
Những bệnh nhân nằm trong hang trị bệnh, nếu nguy kịch, các thiền sư sẽ lấy một củ nấm mà thường ngày cất giữ rất kỹ lưỡng cho bệnh nhân ăn. Ông Lâm đã chứng kiến tận mắt cảnh cứu người nguy kịch bằng loại nấm huyền thoại này.

Vị thiền sư sẽ dùng con dao rất sắc, thái một lát mỏng như tờ giấy rồi đưa vào miệng bệnh nhân đang nguy kịch. Bệnh nhân ngậm miếng nấm một lát rồi mới nuốt. Có miếng nấm này, bệnh nhân sẽ tỉnh táo, giữ được mạng sống, sau đó các thiền sư tìm phương án trị bệnh tiếp theo bằng các loại thảo được khác. Ông Lâm từng có thời gian mấy tháng trời trị bệnh trong hang đá ở Tây Tạng, đã được thấy loài nấm này, được nghe kể nhiều huyền thoại về nó, song vẫn chưa bao giờ có vinh dự được nếm thử.

Cách sử dụng nấm của các thiền sư Tây Tạng cũng giống như nhân sâm. Khi một người gặp nguy kịch, sắp chết, nếu ngậm miếng sâm sẽ tỉnh táo, kéo dài thêm thời gian hấp hối. Loài nấm này có tác dụng mạnh gấp nhiều lần nhân sâm.

<table align="center" border="0" cellpadding="3" cellspacing="0" width="1"><tbody><tr ><td></td></tr><tr><td style="font-family: Arial; font-size: 10pt; color: rgb(0, 32, 96);" align="center">Với người Trung Quốc, củ nấm Phục linh thiên này đắt ngang bằng vàng. </td></tr></tbody></table>
Tuy nhiên, giá trị của quả nấm đặc biệt này, theo ông Lâm, không phải kéo dài phút hấp hối cho người sắp chết như nhân sâm, mà nó là thứ bổ dưỡng không gì sánh nổi, có tác dụng phục thần, làm cường tráng cơ thể và điều tuyệt vời là có khả năng ức chế khối u, thậm chí làm teo khối u ác tính. Khả năng bình ổn huyết áp của nó thì không loài cây cỏ nào sánh bằng. Lý do loại nấm này đắt chủ yếu là vì tác dụng trị ung thư.

Chuyện ông Lâm phát hiện ra loài nấm này trong Vườn quốc gia Hoàng Liên cũng là bất ngờ. Những ngày lang thang kiếm thuốc tự chữa bệnh cho mình, ông đã ngỡ ngàng khi phát hiện ra nó.

Mặc dù, trong những chuyến đi rừng, ông kể nhiều với tôi về loài nấm này, nhưng ông vẫn nhất định không cho tôi xem củ nấm, cũng không nói rõ nó có ở khu rừng nào. Ông chỉ nói rằng, để có củ nấm này, phải mất thời gian cả ngàn năm. Với thời gian như thế, với giá trị như thế, nên giá trị của loài nấm này là… vô giá.

<table align="center" border="0" cellpadding="3" cellspacing="0" width="1"><tbody><tr ><td></td></tr><tr><td style="font-family: Arial; font-size: 10pt; color: rgb(0, 32, 96);" align="center">Mỗi con chim công hoặc con gà chỉ hầm với một miếng nấm nhỏ như thế này. </td></tr></tbody></table>
Thi thoảng, ông Lâm lại gọi điện cho tôi thông báo: “Chú vừa lấy được quả nấm Phục linh thiên. Nếu cháu rỗi thì lên Lào Cai ăn cùng!”. Để được “làm vua, làm chúa”, tôi đã vài lần bắt tàu lên Lào Cai, chỉ để ăn một bữa nấm Phục linh thiên. Không biết bổ béo thế nào, thần dược ra sao, nhưng chi phí lên Lào Cai xơi bữa nấm Phục linh thiên cũng mất bạc triệu. Để được một lần làm “đế vương”, thì số tiền ấy cũng rẻ chán.

Nói là lên Lào Cai xơi nấm phục linh thiên, nhưng chỉ được ăn một miếng bằng… hạt ngô. Phần lớn quả nấm ông Lâm đã dùng để cứu người và cứu mình (bản thân ông Lâm bị ung thư phổi), nên chỉ khi còn thừa một mẩu mới dám hầm gà ăn. Thông thường, khi hầm nấm phục linh thiên, ông Lâm phải chuẩn bị rất kỹ, mời đông đủ anh em, bạn bè, những người có nhiều gắn bó, kỷ niệm với ông.

<table align="center" border="0" cellpadding="3" cellspacing="0" width="1"><tbody><tr ><td></td></tr><tr><td style="font-family: Arial; font-size: 10pt; color: rgb(0, 32, 96);" align="center">Gia vị của món chim công hầm nấm Phục linh thiên là kỳ tử và ý dĩ. </td></tr></tbody></table>
Xưa kia, vua chúa Trung Quốc thường hầm món nấm Phục linh thiên với chim công già, mắt đỏ như đốm lửa. Gia vị khá đơn giản, chỉ có kỳ tử, ý dĩ. Chim công bên Trung Quốc nuôi nhiều để phục vụ người giàu làm thịt, nhưng ở Việt Nam thì lấy đâu ra. Để xơi món Phục linh thiên, để một ngày thành “chúa”, có lẽ phải vào… Công viên Thủ Lệ bắt trộm chim công!

Không có chim công thì thay bằng… gà già. Nấu Phục linh thiên với gà già có lẽ không bổ bằng chim công, nhưng biết làm sao được. Đành phải thay chim công bằng con gà già ngâm cú đế, già đến nỗi không đẻ được nữa.

<table align="center" border="0" cellpadding="3" cellspacing="0" width="1"><tbody><tr ><td></td></tr><tr><td style="font-family: Arial; font-size: 10pt; color: rgb(0, 32, 96);" align="center">Mỗi bữa ăn nấm Phục linh thiên, mỗi người chỉ được một mẩu bằng hạt ngô. </td></tr></tbody></table>
Gà già làm sạch, chặt miếng to, tẩm ướp gia vị rồi cho nấm Phục linh thiên vào. Một củ nấm to bằng bát mắm, tức là cỡ nắm tay, được bổ làm 10 miếng. Một con gà già, một bữa ăn, chỉ nấu với 1 miếng Phục linh thiên, tức một phần mười củ nấm mà thôi. Ông Lâm bảo, với người Trung Quốc, một miếng nấm ấy, nặng bằng cây vàng, như vậy, bữa ăn cũng đi đứt một cây vàng rồi. Ông Lâm chẳng giàu có gì, nhưng tính ông là vậy, đã quý ai thì chẳng tiếc gì. Ông nhìn tiền bạc như mây trôi. Đến củ sâm 800 tuổi đào được, thay vì bán đi kiếm bạc tỉ, ông đem ngâm rượu đãi bạn bè!

Trước khi thả nấm vào nồi gà hầm, ông Lâm tính số người tham dự bữa ăn, rồi bổ miếng nấm nhỏ ra. 10 người ăn thì chia miếng nấm nhỏ bằng bao diêm thành 10 phần, mỗi phần cỡ… hạt ngô. Hầm gà vài tiếng, tinh chất từ nấm phục linh thiên đã ra nước ít nhiều, nhưng khi vào bữa ăn, ông Lâm thường vớt cho mỗi vị khách một miếng nấm để ăn. Cầu kỳ, quý hiếm như thế, nên khi đưa miếng nấm vào miệng, tôi cố tưởng tượng mình đang làm… vua!

<table align="center" border="0" cellpadding="3" cellspacing="0" width="1"><tbody><tr ><td></td></tr><tr><td style="font-family: Arial; font-size: 10pt; color: rgb(0, 32, 96);" align="center">"Người rừng" Trần Ngọc Lâm ngồi thiền trong cái lạnh âm độ trên độ cao 2.900m so với mặt nước biển. </td></tr></tbody></table>
Thật bất ngờ, khi mới đây, ông Trần Ngọc Lâm gọi điện cho tôi bảo rằng: “Cả Vườn Quốc gia Hoàng Liên chỉ còn đúng 2 quả nấm Phục linh thiên nữa. Chú giấu kỹ từ nhiều năm nay rồi. Chú đã hứa với cháu là sẽ cho cháu tận mắt quả nấm trong rừng và giờ chú sẽ thực hiện”.

Sau nhiều năm giữ loài nấm phục linh thiên này như một bí mật lớn nhất trong đời, ông Trần Ngọc Lâm đã quyết định công bố. Ông đã công bố nhiều thứ như giảo cổ lam, để rồi loài này bị người ta lợi dụng kiếm lời quá nhiều trên người bệnh. Rồi cỏ nhung (còn gọi là kim tuyến, kim cương), sau khi bị lộ, đã gần như tuyệt chủng vì người Trung Quốc tìm sang mua. Rồi loài thiết trúc nhân sâm, khó có thể tìm được một củ nào còn sót trong rừng Hoàng Liên. Mới đây, ông công bố vườn chè khổng lồ cũng chỉ là để nói lên một tiếng, cho người dân cả nước biết về một kho báu quý hiếm mà thôi.

Nói như vậy để hiểu rằng, để công bố loài nấm quý giá này, “người rừng” Trần Ngọc Lâm đã phải suy nghĩ rất nhiều. Lý do ông công bố là vì loài nấm này coi như đã tuyệt chủng ở đại ngàn Hoàng Liên Sơn! Ông nói ra, để chúng ta biết rằng, Hoàng Liên Sơn là một kho báu còn chứa nhiều thứ quý hiếm.

Công dụng kỳ diệu của củ nấm đắt bằng cục vàng

Theo thầy thuốc Trần Ngọc Lâm, qua thực tế sử dụng nhiều năm nay, ông thấy Phục linh thiên có tác dụng đặc biệt trong việc ức chế khối u.

Kỳ 2: Chữa ung thư?

Trước khi thực hiện chuyến vào đại ngàn Hoàng Liên Sơn cùng “người rừng”, thầy thuốc Trần Ngọc Lâm để tận mắt loài nấm quý như vàng, tôi đã gặp một số nhà dược học và nghiên cứu sách vở, tìm hiểu về loài nấm Phục linh thiên.


Tuy nhiên, chẳng ai biết nấm Phục linh thiên là nấm gì, cũng không thấy tài liệu nào nhắc đến. Chỉ có một số sách cổ như Bản kinh, Y học khởi nguyên, Lôi công bào chế dược tính giải, Bản thảo cương mục… là nhắc đến loài nấm có tên Phục linh.

Theo đó, nấm Phục linh có tên khoa học là Sclerotium Poriae Cocos. Các nhà khoa học gọi là Bạch linh hoặc Bạch phục linh. Loài nấm này mọc ký sinh trên rễ cây thông, có tên thực vật là Poria cocos. Loài này thuộc họ nấm lỗ, dùng làm thuốc, được ghi đầu tiên trong sách Bản kinh. Về hình thức, loại nấm này có vỏ màu nâu đen, sần sùi, có khi nổi bướu.

<table align="center" border="0" cellpadding="3" cellspacing="0" width="1"><tbody><tr ><td></td></tr><tr><td style="font-family: Arial; font-size: 10pt; color: rgb(0, 32, 96);" align="center">Phần nối với thân của củ nấm Phục linh thiên. </td></tr></tbody></table>
Quả nấm Phục linh bị rễ thông xuyên qua gọi là Phục thần, vì có tác dụng an thần rất tốt. Nếu ruột có màu trắng thì gọi là Bạch phục linh, ruột màu hồng xám gọi là Xích phục linh.

Theo đó, loài nấm này có rất nhiều tác dụng như: lợi tiểu, tăng miễn dịch cơ thể, an thần, hạ đường huyết, mát gan, chống loét bao tử, trị bệnh khó thở, nóng lạnh bất thường, giết chết xoắn khuẩn… Đặc biệt, nấm có tác dụng kháng tế bào ung thư và phục hồi cơ thể suy nhược rất nhanh.

Theo Tạp chí Trung y (Trung Quốc), Khoa Ung thư, Bệnh viện Phúc Châu (Trung Quốc) đã dùng Bạch phục linh trị 70 ca ung thư các loại và thấy có hiệu quả tốt, tăng sức, nâng cao chức năng miễn dịch, cản thiện chức năng gan, tăng hiệu quả xạ trị, hóa trị, phẫu trị.

<table align="center" border="0" cellpadding="3" cellspacing="0" width="1"><tbody><tr ><td></td></tr><tr><td style="font-family: Arial; font-size: 10pt; color: rgb(0, 32, 96);" align="center">Thuốc bào chế từ nấm Phục linh của Trung Quốc được chào bán ở Việt Nam với giá 500 ngàn/lọ khá nhỏ. Ảnh: Internet.
</td></tr></tbody></table>
Loài nấm Phục linh đã được phát hiện ở Đà Lạt vào năm 1977. Sau này, các nhà khoa học phát hiện thêm ở vùng Hà Giang, Thanh Hóa, Gia Lai. Theo các nhà khoa học, đây là loại nấm mọc ký sinh hoặc hoại sinh trên rễ cây thông. Cũng có khi củ nấm nằm sâu dưới mặt đất 20-30cm.

Tuy nhiên, ở Việt Nam, loài nấm này có rất ít, khai thác được số lượng không đáng kể. Hầu hết nấm Phục linh được nhập từ Trung Quốc. Hiện một số nơi vẫn quảng cáo thuốc Phục linh, dùng để giảm cân, trị nhiều loại bệnh.

<table align="center" border="0" cellpadding="3" cellspacing="0" width="1"><tbody><tr ><td></td></tr><tr><td style="font-family: Arial; font-size: 10pt; color: rgb(0, 32, 96);" align="center">Mặt trên của củ nấm Phục linh thiên. </td></tr></tbody></table>
Mang theo ít kiến thức về loài nấm Phục linh trong chuyến vào đại ngàn Hoàng Liên Sơn, kể với ông Lâm, ông Lâm cười tủm tỉm. Ông bảo, loài nấm Phục linh gồm Bạch phục linh, Phục thần và Xích phục linh mà sách thuốc và các ông lang nhắc đến là thứ ông nấu ăn thay rau hàng ngày! Ông Lâm bảo, loại đó ông có thể lấy được cả thúng trong rừng. Loài nấm này to bằng quả quất, hoặc quả quýt loại nhỏ, mọc chi chít ở những rễ cây họ thông trong rừng sâu. Chỉ cần bới lớp đất mùn sâu xuống lòng đất chừng 20cm là có thể hái được nấm Phục linh.

Theo ông Lâm, nấm Phục linh thiên là cái tên ông tự đặt ra, vì ở Việt Nam chưa ai biết, thậm chí có đưa cho các nhà khoa học xem cũng không biết nó là loại nấm gì, vì chưa nhà khoa học nào được nhìn thấy chứ đừng nói đến chuyện nghiên cứu. Loài nấm này vẫn chưa có tên, chưa xuất hiện trong các loại từ điển, sách thuốc của Việt Nam.

Nấm Phục linh mà các sách y dược cổ nói đến, được các nhà khoa học nghiên cứu mọc từ rễ một số cây họ thông, còn nấm Phục linh thiên mà ông Lâm tiết lộ lại mọc ở trên ngọn cây. Vì nó cùng loài, cùng họ với nấm Phục linh, nhưng lại mọc ở… trên trời, nên ông Lâm đặt thêm chữ “thiên” cho nó.

Nấm Phục linh chế thuốc hoặc thực phẩm chức năng bán ngoài thị trường có xuất xứ từ Trung Quốc. Người Trung Quốc trồng loài nấm này thành các trang trại lớn, thu hái quanh năm chả khác gì… nấm rơm, nấm mỡ. Họ chiết xuất, chế biến nấm Phục linh thành đủ các loại dược phẩm, thực phẩm chức năng và giá trị khá bình thường.

<table align="center" border="0" cellpadding="3" cellspacing="0" width="1"><tbody><tr ><td></td></tr><tr><td style="font-family: Arial; font-size: 10pt; color: rgb(0, 32, 96);" align="center">Tác giả bên gốc cây X. ngàn năm tuổi cho nấm Phục linh thiên. </td></tr></tbody></table>
Sau khi hứa với “người rừng” Trần Ngọc Lâm, rằng sẽ không tiết lộ địa bàn của loài nấm này, tôi và ông Lâm bắt đầu vào rừng.

Sau khi cắt qua điểm đầu của vườn chè khổng lồ giữa đại ngàn Hoàng Liên, vượt con suối chảy giữa khe đá hẹp, dốc đứng, chúng tôi bắt đầu bám vách đá để trèo. Từ dốc đá dựng đứng như tường thành này, phải đi bộ trọn một ngày nữa, lên đến độ cao 2.800m so với mặt nước biển, phía sườn Tây đỉnh Fansipan, giáp với đất Lai Châu, mới đến khu rừng kỳ lạ. Vậy là, để đến được khu rừng này, chúng tôi mất đúng 2 ngày đi bộ trong rừng.

Tôi sững người trước một khu rừng quá đẹp, giống như trong những câu chuyện cổ tích phương Tây. Những thân cây họ thông khổng lồ (vì đã hứa với ông Lâm không tiết lộ cụ thể tên loài cây này, nên tôi gọi là cây X.) hùng dũng, kiêu bạc giữa trời đất.

Thật không thể ngờ, trên độ cao này, lại có những thân cây vĩ đại như thế. Tán của nó trông như cái nón xanh khổng lồ, cao đến 40-50m, đường kính tán lên đến 30m. Khi mặt trời ngấp nghé dãy núi sườn Tây, bóng cây X. che phủ rợp bóng cả một sườn núi.

Theo ông Lâm, loài cây họ thông này chỉ có rất ít ở Trung Quốc, Tây Tạng và vừa mới được phát hiện ở Hoàng Liên Sơn trong thời gian gần đây. Trong khi, ở độ cao khắc nghiệt này, các loài cây khác chỉ to bằng cái phích, thì cây X. toàn cỡ 2-3 người ôm mới xuể.

Ông Lâm đã có lần sang địa danh du lịch có tên Vân Long của Trung Quốc và thấy người Trung Quốc rất tự hào khi có cây X. 1.000 tuổi. Họ rào rất kỹ và không cho phép khách du lịch được lại gần cây X. này. Tuy nhiên, cây X. 1.000 tuổi của Trung Quốc chỉ to hơn một người ôm, nhỏ bằng 1/3 những cây X. khổng lồ trên sườn Fansipan.

<table align="center" border="0" cellpadding="3" cellspacing="0" height="170" width="500"><tbody>< tr><td><fieldset style="background-color: rgb(242, 242, 242);">Ở Việt Nam chưa có nghiên cứu nào về nấm Phục linh thiên. Tuy nhiên, theo “người rừng”, thầy thuốc Trần Ngọc Lâm, qua thực tế sử dụng nhiều năm nay, ông thấy Phục linh thiên có tác dụng đặc biệt trong việc ức chế khối u. Bản thân ông Trần Ngọc Lâm bị ung thư phổi đã di căn từ 20 năm nay, song ông vẫn sống khỏe nhờ bài thuốc trị ung thư của mình. Khi ông cho thêm vài lát Phục linh thiên vào bài thuốc, ông cảm thấy tác dụng mạnh hơn, dài hơn. Ông cũng đã thử nghiệm trên nhiều bệnh nhân ung thư và thấy kết quả rõ rệt. Với người huyết áp thấp, ốm yếu, suy nhược, thì quả nấm Phục linh thiên có tác dụng kỳ diệu.
</fieldset></td></tr></tbody></table>
Còn tiếp…

Phạm Ngọc Dương
VTCNews

Tận mắt “cục vàng” mọc trên ngọn cây giữa đại ngàn


Ông Lâm nâng niu quả nấm như bảo vật bảo: “Có lẽ đây là củ nấm Phục linh thiên cuối cùng của đại ngàn Hoàng Liên Sơn và của đất nước Việt Nam”.

Có một điều lạ là ở cánh rừng này chỉ có những cây X. họ thông khổng lồ, không hề có cây nào nhỏ cỡ một người ôm. Điều đó có nghĩa cả trăm năm nay không có hiện tượng tái sinh của loài cây họ thông cực quý này nữa. Ông Lâm nghĩ rằng, do trúc mọc ken dày phía dưới, cây nhỏ không mọc lên được, nên ông đã từng bỏ nhiều năm phát trúc, xới đất, tạo ra những không gian thoáng mát.

Đến mùa cây X. rụng quả, ông Lâm đi nhặt quả X. gieo vào những khu đất trống, có ánh nắng và độ ẩm, song tuyệt nhiên không thấy quả X. nào nảy mầm. Như vậy, khi những thân X. khổng lồ này chết đi, loài X. có thể sẽ tuyệt chủng ở Việt Nam.

<table align="center" border="0" cellpadding="3" cellspacing="0" width="1"><tbody><tr ><td></td></tr><tr><td style="font-family: Arial; font-size: 10pt; color: rgb(0, 32, 96);" align="center">Ông Trần Ngọc Lâm dẫn đường cho PV vào khu rừng X. </td></tr></tbody></table>
Một điều đáng báo động là cứ vào dịp cận Tết, đồng bào Mông lại kéo nhau vào khu rừng này chặt cành X. vác ra Sapa bán cho nhà giàu chơi Tết. Vì lá cây X. rất đẹp, tươi lâu, để 4-5 tháng lá không héo, nên người dân Lào Cai rất thích chơi trong dịp Tết. Mỗi cành X. bằng cổ tay có giá cả triệu bạc. Đồng bào Mông thường cưa một cành to, hoặc ngả đổ cả cây để tha hồ chặt cành vác ra.

Mấy năm trước, hiện tượng tàn phá cây X. để chơi Tết diễn ra rất nghiêm trọng. Tuy nhiên, mấy năm gần đây, lực lượng kiểm lâm quản lý nghiêm ngặt, công an bắt giữ những người buôn bán, nên hiện tượng đốn hạ cây X. giảm hẳn.

<table align="center" border="0" cellpadding="3" cellspacing="0" width="1"><tbody><tr ><td></td></tr><tr><td style="font-family: Arial; font-size: 10pt; color: rgb(0, 32, 96);" align="center">PV bên cây X. khổng lồ. </td></tr></tbody></table>
Hiện tượng chặt cành chơi Tết dừng lại, thì lại xuất hiện hiện tượng lấy gỗ cây X. Gỗ X. có vân đẹp chẳng kém gì thủy tùng, chất gỗ lại cực tốt, càng để lâu càng đỏ lịm, nên được giới nhà giàu ưa chuộng. Mỗi khúc gỗ nặng vài chục kg được giới săn gỗ mua với giá vài triệu, nên một số kẻ hám lợi đã vào khu rừng này cưa đổ cây X. Tuy nhiên, vì rừng quá rậm, núi cao, hiểm trở, để vác được một khúc X. nặng 30kg, phải mất 3 ngày cuốc bộ, nên rừng X. chưa bị tàn phá nặng. Vả lại, do kiểm lâm quản lý cực kỳ nghiêm ngặt, kiểm đếm từng cây, nên lâm tặc không dễ gì xà xẻo.

Thường xuyên sống cả tháng ở trong khu rừng X. này, nên “người rừng” Trần Ngọc Lâm nắm tường tận từng cây. Toàn bộ rừng Hoàng Liên Sơn chỉ có khoảng 500 cây. Những cây X. đều đã có tuổi cả ngàn năm. Ở độ cao 2.800, lạnh buốt quanh năm, những thân cây bám đá để lên, thì mỗi năm đường kính chỉ lớn không quá 1mm. Do đó, cây nào có đường kính 1m, nghĩa là chúng đã có tuổi ngàn năm.

<table align="center" border="0" cellpadding="3" cellspacing="0" width="1"><tbody><tr ><td></td></tr><tr><td style="font-family: Arial; font-size: 10pt; color: rgb(0, 32, 96);" align="center">Trong khu rừng này, chỉ có những cây X. khổng lồ. Không hề có cây nhỏ tái sinh. </td></tr></tbody></table>
Từ gốc những cây X. rêu mốc, xù xì, tôi thấy rất nhiều cây nấm có màu đỏ lịm, hình dáng như vỏ con trai. Ông Lâm bảo đó là nấm linh chi, chính là loài nấm gây cơn sốt săn tìm suốt mấy năm qua ở Quảng Nam. Người dân ở Quảng Nam đã ráo riết vào rừng săn tìm loài nấm này rồi sắc nước để uống, trị bệnh ung thư có hiệu quả. Theo lời ông Lâm, loài nấm linh chi mọc trên cây X. này tốt không kém gì linh chi mọc trên cây lim. Nó cũng có tác dụng ức chế khối u, song không mạnh, nên ông Lâm ít khi để ý đến.

<table align="center" border="0" cellpadding="3" cellspacing="0" width="1"><tbody><tr ><td></td></tr><tr><td style="font-family: Arial; font-size: 10pt; color: rgb(0, 32, 96);" align="center">Loài nấm linh chi có rất nhiều ở cây X. </td></tr></tbody></table>
Ông Lâm vắt sợi thừng vào thân cây, cứ thế trèo lên thoăn thoắt. Chỉ một lát, ông đã mất hút trong tán cây rậm rì, xanh thẫm. Ông tụt xuống với một củ nấm Phục linh thiên trên tay vẫn còn bám tuyết. Ông nâng niu quả nấm như bảo vật bảo: “Có lẽ đây là củ nấm Phục linh thiên cuối cùng của đại ngàn Hoàng Liên Sơn và của đất nước Việt Nam”. Ông Lâm đã phát hiện ra củ nấm này từ hơn năm trước, nhưng ông để giành đến bây giờ mới thu hái.

<table align="center" border="0" cellpadding="3" cellspacing="0" width="1"><tbody><tr ><td></td></tr><tr><td style="font-family: Arial; font-size: 10pt; color: rgb(0, 32, 96);" align="center">Quả Phục linh thiên cuối cùng ở Hoàng Liên Sơn và Việt Nam. </td></tr></tbody></table>
Theo lời ông Lâm, loài Phục linh thiên này chỉ xuất hiện ở những cây X. có tuổi trên dưới 1.000 năm. Khi côn trùng, sâu bọ đục khoét thân cây X. ngàn năm tuổi này, thân cây sẽ sinh ra chất nhựa để bảo vệ vết thương (cơ chế giống như cây dó bầu tạo trầm hương, kỳ nam). Từ cục nhựa này, có thể mọc ra củ nấm Phục linh thiên. Tuy nhiên, có thể cả ngàn vết thương trên cả trăm cây X. mới sinh ra được một quả Phục linh thiên. Do đó, mỗi năm, từ hàng trăm cây X. ngàn tuổi, may ra cho được một vài quả nấm.

Vào mùa xuân, khi cái nắng bắt đầu ấm áp, những cơn mưa xuân gây ẩm ướt nhiều ngày, ông Lâm lại bỏ cả tháng trời đi kiếm Phục linh thiên. Mỗi lần đi kiếm Phục linh thiên, ông Lâm lại phải trèo từng cây X., quan sát từng vết thương, từng cục nhựa đen xì, xem có nhú lên củ nấm bé xíu bằng hạt gạo nào không. Nếu phát hiện, ông Lâm đánh dấu địa điểm tìm thấy rồi đợi đến mùa thu mới khai thác. Mùa thu là mùa quả nấm có tác dụng tốt nhất. Tuy nhiên, mấy năm nay, có khi leo trèo cả tháng, lên hết 500 cây X. của đại ngàn Hoàng Liên mà cũng chẳng thấy dấu vết gì của Phục linh thiên. Vì hiếm như thế, Phục linh thiên được sánh ngang với vàng cũng là điều dễ hiểu.

Có một điều rất lạ, ông Lâm đã dùng dao đục hàng ngàn lỗ trên ngọn những cây X. khổng lồ này, cây X. cũng sinh nhựa bảo vệ vết thương, nhưng tuyệt nhiên chưa từng cho một quả nấm nào mọc lên từ những vết thương nhân tạo ấy. Tất cả những củ nấm mà ông Lâm thu hái, đều xuất hiện ở những vết thương do một loại côn trùng nào đó tạo ra.

<table align="center" border="0" cellpadding="3" cellspacing="0" width="1"><tbody><tr ><td></td></tr><tr><td style="font-family: Arial; font-size: 10pt; color: rgb(0, 32, 96);" align="center">Thầy thuốc Trần Ngọc Lâm vẫn chưa tìm ra cách nhân giống cây X. và loài nấm vô cùng quý hiếm Phục linh thiên. </td></tr></tbody></table>
Ông Lâm đã có cả chục năm trời tìm kiếm loài nấm Phục linh thiên này. Ông đã thu hái được tổng cộng vài chục quả. Ông nghiên cứu từng vết thương của cây X. và theo dõi quả nấm lớn lên từ khi bé bằng hạt gạo, đến khi to bằng nắm tay, song ông Lâm vẫn không thể hiểu nổi vì sao quả nấm lại mọc lên từ vết thương trên ngọn cây X. trong hoàn cảnh băng tuyết gần như quanh năm. Ông cũng không thể lý giải được do côn trùng cấy giống vào vết thương của cây X. hay tự thân cây X. sinh ra. Những bí ẩn này là sự kỳ diệu của tạo hóa.

Gói ghém cẩn thận “cục vàng” cuối cùng của đại ngàn Hoàng Liên Sơn vào ba lô, tôi và “người rừng” Trần Ngọc Lâm rời sườn Fansipan trong nỗi buồn khó tả. Không biết đến bao giờ, đại ngàn Hoàng Liên mới lại sinh ra một quả Phục linh thiên để cứu ông và những bệnh nhân ung thư đang chờ chết? Bao nhiêu năm nghiên cứu, ông chưa tìm ra bất cứ cách gì để nhân giống thứ báu vật của trời đất này.

<table align="center" border="0" cellpadding="3" cellspacing="0" width="550"><tbody>< tr><td><fieldset style="background-color: rgb(242, 242, 242);"> Cách đây 4 năm, ông Trần Ngọc Lâm sang Tây Tạng thăm các thiền sư đã từng cứu sống ông. Ông tặng các thiền sư ở đây mấy quả nấm Phục linh thiên của Hoàng Liên Sơn. Các vị thiền sư đã chết lặng khi nhận được món quà mà với họ là vô cùng quý hiếm. Một vị thiền sư từng chữa bệnh ung thư cho ông Lâm hỏi: “Con lấy thứ quý hiếm này ở đâu ra vậy?”. Ông Lâm trả lời: “Ở Việt Nam con nấu canh ăn hàng ngày”. Vị thiền sư đã tát ông Lâm một cái nổ đom đóm: “Anh có biết việc anh ăn vô tội vạ như thế đã cướp đi sinh mạng của bao nhiêu người không?”. Giờ đây, khi Phục linh thiên đã tuyệt chủng, ông Lâm mới nhận ra sự quý giá vô cùng của loại thần dược này.</fieldset></td></tr></tbody></table>

Phạm Ngọc Dương
VTCNews