CA KHÚC " ĐAN ÁO MÙA XUÂN " RA ĐỜI TRONG HOÀN CẢNH NÀO ?
Trong suốt thập niên 60, 70 của thế kỷ trước, những nhạc phẩm của Phạm Thế Mỹ đă làm nên một ḍng chảy khác biệt trong âm nhạc trữ t́nh của Việt Nam.
Đó là những ca khúc hân hoan ca ngợi vẻ đẹp quê hương Việt Nam mà đến măi sau này người yêu nhạc vẫn c̣n nghe, c̣n hát.
Một trong những ca khúc được xếp vào top "bất hủ" của Phạm Thế Mỹ
chính là khúc xuân "Đan áo mùa xuân".
Nhạc phẩm này được chắp bút trước năm 1970, gắn câu chuyện t́nh yêu người lính với những chiếc áo, chiếc khăn.
"Đan áo mùa xuân" - ca khúc xuân bất hủ của nhạc sĩ Phạm Thế Mỹ
Ca khúc
"Đan áo mùa xuân" sở hữu những ca từ mang đầy nỗi nhớ của cô gái chờ người yêu khi xuân về. Tất cả nỗi nhớ và t́nh cảm của cô gái đều được gửi vào những chiếc áo len do chính tay cô đan.
Những tấm áo, chiếc khăn có thể đan không được quá đẹp nhưng lại khiến người mặc ấm ḷng, hạnh phúc, v́ trong đó chất chứa t́nh yêu.
Ca khúc
"Đan áo mùa xuân" của nhạc sĩ Phạm Thế Mỹ ra đời trong thời điểm xă hội có nhiều biến động, những chàng trai, cô gái trong thời ly loạn ôm nỗi nhớ mong nhau da diết.
Tất cả t́nh cảm chân thành nhất đều được gửi gắm trong tấm áo len...
Theo thông tin ghi trên tờ nhạc, ca khúc
"Đan áo mùa xuân" do Minh Phát phát hành.
Ca khúc được thu thanh vào dĩa hát Việt Nam với giọng ca Phương Dung - Nhật Trường
https://www.youtube.com/watch?v=RgTmkWYkjdc
Nỗi niềm chất chứa trong "Đan áo mùa xuân"
Nhạc sĩ Phạm Thế Mỹ đă
khắc họa nỗi nhớ nhung da diết ào những ca từ và giai điệu ngay từ mở đầu ca khúc "Đan áo màu xuân":
"Cứ mỗi lần hoa mai vàng trước ngơ
Là em thôi mong nhớ xuân này chàng có về
Hỏi hoa hoa chẳng nói, hỏi mây mây lặng đứng
Hỏi gió gió ngập ngừng, hỏi nắng ngại ngùng"
T́nh yêu sâu đậm của người con gái nơi hậu phương dành cho người lính được thể hiện qua nỗi nhớ mong, ngóng đợi người thương trở về khi Tết đến xuân sang.
Nhưng người vẫn c̣n gian nan nơi rừng sâu núi thẳm.
Cứ mỗi độ mai vàng nở rộ, cô gái biết rằng người thương không thể trở về cùng mùa xuân này.
Nỗi nhớ mong chẳng biết tỏ bày cùng ai, người ở phương xa ngàn dặm, c̣n em nơi đây hiu quạnh ôm nỗi nhớ một ḿnh.
Cô gái lúc nào cũng sống trong nhớ mong, nh́n h́nh ảnh mai vàng lại khiến nỗi nhớ lớn thêm.
Sự bơ vơ, tuyệt vọng măi đeo bám, chỉ biết hỏi mây hỏi gió rằng đến bao giờ người mới trở về ?
https://www.youtube.com/watch?v=pEay9wWXKWw
Ở trong phần đầu ca khúc "Đan áo mùa xuân" có câu hát :
- " Cứ mỗi lần hoa mai vàng trước ngơ là
THÔI EM mong nhớ"
- chữ "thôi em"
đă bị nhiều ca sĩ hát sai thành " là EM THÔI mong nhớ".
Việc đổi thứ tự câu từ này
đă khiến cho ư nghĩa câu hát [b]
thay đổi hoàn toàn.
Bởi v́ khi nh́n thấy mai vàng trước ngơ,
không thể nào là "em thôi không c̣n mong nhớ" người thương ở biên cương được,
mà phải là "thôi em mong nhớ " với chữ "thôi"
c̣n nghĩa là "đẩy" (nghĩa từ Hán Việt), được hiểu là "thôi thúc", "thúc đẩy".
Chữ "thôi"
c̣n mang một nghĩa khác là "một khoảng không gian tương đối dài và liên tục".
"Đan áo mùa xuân" là nhạc phẩm bất hủ của Phạm Thế Mỹ thường được bật lên mỗi khi mùa xuân về
V́ thế, câu hát này cũng được hiểu là những ngày đầu xuân gợi nhớ lại kỷ niệm cũng là thời gian mà niềm mong nhớ dâng lên ngập tràn trong ḷng người con gái nơi quê nhà.
Sắc xuân tưng bừng tràn ngập muôn nơi, hoa đua nở rộ, ánh nắng chan ḥa cùng với từng làn gió xuân mát rượi khiến không gian như bừng sáng.
Nhưng sắc xuân tươi vui ấy chẳng thể bù đắp được nỗi nhớ vơi kia, ngược lại nó càng khiến nỗi nhớ thương chất chứa nhiều hơn :
- " Chim mách rằng anh đang ngoài chiến tuyến
người yêu thay tay súng, gối mộng là lá rừng
V́ quê hương c̣n khổ, t́nh yêu xin để đó
cho xác chết ngậm cười, cho nước mắt thôi rơi "
Giữa cảnh xuân tươi mới như thế mà người trai trẻ vẫn vật vă nơi bom đạn khói lửa, từng đêm gối đầu trên lá rừng, bên ḿnh cận kề súng đạn chứ chẳng phải là hơi ấm của người yêu.
V́ ḥa b́nh của quên hương nên người chinh nhân đă gác lại t́nh yêu lứa đôi. Nhưng giữa nơi rừng thiêng nước độc, chàng trai vẫn nhớ về hậu phương mà thi vị hóa h́nh ảnh quanh ḿnh :
-" người yêu thay tay súng, gối mộng là lá rừng ".
Người luôn ước vọng về một ngày mai chung đôi bóng, đợi chờ ngày đất nước yên vui khi quê hương không c̣n nước mắt đau thương. Đôi ta sẽ về bên nhau sau bao mùa xuân ṃn mỏi đợi chờ :
"Nhớ xuân sang năm nào,
bên bếp lửa vui, ngồi đan áo cho anh
đôi mắt anh dịu buồn, nói anh
sẽ về khi máu xương ngừng rơi "
https://www.youtube.com/watch?v=zvO07NV8TO8
Bếp lửa vui em ngồi đan áo - đây là h́nh ảnh êm đềm, hạnh phúc vào những màu xuân năm xưa.
Khi tết đến xuân về, anh ngồi canh nồi bánh chưng, em ngồi đan áo len ấm.
H́nh ảnh b́nh dị nhưng ấm áp này đă được Phạm Thế Mỹ nhạc hóa thành lời ca chứa đựng hoài niệm về ngày xưa hạnh phúc đong đầy.
C̣n nay, khi xuân về, chỉ tràn ngập nỗi nhớ thương, niềm ước ao về ngày đoàn viên.
" Để giờ ḿnh em và manh áo xám trên môi
Dù rằng ngoài kia vang tiếng pháo đón giao thừa
Bánh chưng rất xanh, với hoa rất vàng mà ngỡ là giấc mơ thanh b́nh"
Anh từng nói rằng "anh sẽ về",
nhưng "giờ ḿnh em với manh áo xám trên môi".
Chỉ có riêng em lẻ bóng ngồi đan áo mùa xuân, một ḿnh nâng niu nỗi nhớ mong dài đằng đẵng.
Ở ngoài kia, tiếng pháo giao thừa rộn ră, bánh chưng xanh đă chín, hoa mai vàng đă nở... nhưng người th́ chưa thấy về.
"Anh sẽ về khi mai vàng trước ngơ
và lang thang chim én mang sầu về cuối trời
quà cho em là bướm và hoa thơm cỏ biếc
với gió mát lưng đồi, với tiếng sáo tuyệt vời"
Đó là những lời ca mang đầy niềm tin và hi vọng.
Mong ước một ngày không xa quê hương tan khói binh, anh sẽ trở về, sầu lo tan biến, chỉ c̣n hạnh phúc ngập tràn.
Đó là món quà tuyệt vời nhất khi mùa xuân sang :
" Anh sẽ về khi không c̣n tiếng súng
trời xanh cao chim hót, chim trỗi nhạc đón mừng
Để hoa xuân lại thắm để môi em lại ấm
cho áo mới yêu đời cho tiếng pháo thêm vui"
Đoạn cuối bài hát là những lời nhạc tươi vui rộn ră theo tiếng chim trỗi dậy đón mừng xuân về.
Dường như đó là hi vọng về những mùa xuân thanh b́nh không c̣n khói bom đạn nữa.
Đỗ Thu Nga
****************
Đỗ Thu Nga